余dư 先tiên 註chú 法pháp 華hoa 指chỉ 掌chưởng 。 肇triệu 始thỉ 於ư 雍ung 正chánh 二nhị 年niên 甲giáp 辰thần 。 脫thoát 槀# 於ư 乾can/kiền/càn 隆long 十thập 一nhất 年niên 丙bính 寅# 。 及cập 欲dục 就tựu 梓# 。 苦khổ 力lực 有hữu 未vị 充sung 不bất 果quả 。 後hậu 於ư 辛tân 未vị 冬đông 。 荷hà 蒙mông 。


和hòa 碩# 莊trang 親thân 王vương


奏tấu 放phóng 香hương 界giới 寺tự 住trụ 持trì 。 閱duyệt 明minh 年niên 。 有hữu 徧biến 空không 元nguyên 等đẳng 由do 岫# 雲vân 來lai 參tham 。 請thỉnh 為vi 過quá 講giảng 楞lăng 嚴nghiêm 正chánh 脈mạch 。 初sơ 講giảng 十thập 門môn 。 即tức 嫌hiềm 其kỳ 駮# 辨biện 太thái 甚thậm 。 且thả 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 。 與dữ 清thanh 涼lương 大đại 有hữu 徑kính 庭đình 。 不bất 合hợp 賢hiền 宗tông 家gia 法pháp 。 至chí 題đề 中trung 繁phồn 言ngôn 亂loạn 心tâm 。 如như 洪hồng 闊khoát 等đẳng 八bát 義nghĩa 之chi 類loại 。 亦diệc 私tư 意ý 之chi 所sở 不bất 取thủ 。 因nhân 不bất 揣đoàn 鄙bỉ 陋lậu 。 輙triếp 為vi 籤# 釋thích 。 學học 眾chúng 喜hỷ 其kỳ 易dị 明minh 。 請thỉnh 製chế 新tân 疏sớ/sơ 。 於ư 是thị 研nghiên 精tinh 竭kiệt 思tư 。 三tam 越việt 寒hàn 暑thử 。 草thảo 本bổn 雖tuy 創sáng/sang 。 未vị 及cập 再tái 修tu 。 又hựu 蒙mông 。


莊trang 親thân 王vương 。 舉cử 授thọ 僧Tăng 錄lục 司ty 副phó 印ấn 。 兼kiêm 經kinh 咒chú 館quán 供cung 職chức 。 嗣tự 是thị 協hiệp 辦biện 印ấn 務vụ 。 對đối 讀đọc 咒chú 經kinh 。 仍nhưng 復phục 募mộ 梓# 前tiền 疏sớ/sơ 。 遂toại 於ư 是thị 經Kinh 新tân 疏sớ/sơ 。 無vô 遑hoàng 問vấn 矣hĩ 。 癸quý 未vị 夏hạ 。 館quán 事sự 少thiểu 停đình 。 避tị 暑thử 山sơn 菴am 。 即tức 今kim 三tam 山sơn 庵am 也dã 。 舊cựu 名danh 蔴# 家gia 庵am 。 歲tuế 久cửu 傾khuynh 圮bĩ 。 不bất 蔽tế 風phong 雨vũ 。 拓thác 其kỳ 基cơ 而nhi 新tân 之chi 。 易dị 以dĩ 今kim 名danh 。 督# 工công 之chi 餘dư 。 為vi 興hưng 懷hoài 二nhị 子tử 。 過quá 講giảng 是thị 經Kinh 。 重trọng/trùng 訂# 新tân 疏sớ/sơ 。 甫phủ 一nhất 過quá 又hựu 為vi 二nhị 子tử 。 過quá 講giảng 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 知tri 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 。 昔tích 於ư 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 慈Từ 氏Thị 尊tôn 處xứ 。 親thân 授thọ 八bát 十thập 行hành 偈kệ 。 於ư 是thị 有hữu 新tân 眼nhãn 疏sớ/sơ 經kinh 偈kệ 合hợp 釋thích 之chi 作tác 。 稿# 成thành 之chi 日nhật 。 適thích 萬vạn 壽thọ 戒giới 壇đàn 寺tự 。 度độ 博bác 彚# 公công 過quá 訪phỏng 。 力lực 任nhậm 刊# 行hành 。 紀kỷ 其kỳ 事sự 在tại 乾can/kiền/càn 隆long 三tam 十thập 年niên 也dã 。 三tam 十thập 一nhất 年niên 丙bính 戌tuất 。 正chánh 印ấn 秀tú 翁ông 逝thệ 世thế 。 又hựu 蒙mông 。


莊trang 親thân 王vương 。 陞thăng 授thọ 僧Tăng 錄lục 司ty 正chánh 印ấn 。 未vị 幾kỷ 才tài 不bất 勝thắng 任nhậm 。 致trí 干can 舊cựu 疾tật 。 四tứ 支chi 不bất 仁nhân 。 難nan 以dĩ 任nhậm 事sự 。 無vô 何hà 乞khất 假giả 還hoàn 山sơn 。 靜tĩnh 心tâm 調điều 養dưỡng 。 丁đinh 亥hợi 疾tật 稍sảo 可khả 。 戊# 子tử 取thủ 草thảo 本bổn 練luyện 覆phú 。 聊liêu 可khả 自tự 信tín 。 擬nghĩ 將tương 募mộ 梓# 旋toàn 蒙mông 。


總tổng 管quản 僧Tăng 道đạo 錄lục 司ty


皇hoàng 六lục 子tử 。 諭dụ 令linh 銷tiêu 假giả 復phục 印ấn 。 兼kiêm 。


奏tấu 放phóng 拈niêm 華hoa 寺tự 住trụ 持trì 。 嗣tự 是thị 留lưu 興hưng 子tử 在tại 山sơn 庵am 謄# 清thanh 。 偕giai 懷hoài 子tử 隨tùy 拈niêm 華hoa 校giáo 字tự 。 陸lục 續tục 募mộ 資tư 。 料liệu 理lý 壽thọ 棗táo 。 庚canh 寅# 奉phụng 。


旨chỉ 照chiếu 例lệ 於ư


圓viên 明minh 園viên 佛Phật 樓lâu 行hành 走tẩu 。 三tam 十thập 六lục 年niên 辛tân 卯mão 。 恭cung 逢phùng 。


皇hoàng 太thái 后hậu 萬vạn 壽thọ 盛thịnh 典điển


賜tứ 紫tử 於ư 皇hoàng 壇đàn 供cung 事sự 。 自tự 惟duy 理lý 以dĩ 貧bần 子tử 出xuất 家gia 。 何hà 當đương 際tế 斯tư 。


隆long 恩ân 。 深thâm 生sanh 愧quý 慚tàm 。 無vô 能năng 仰ngưỡng 報báo 。 訖ngật 今kim 乾can/kiền/càn 隆long 四tứ 十thập 一nhất 年niên 丙bính 申thân 。 刊# 刻khắc 工công 竣# 。 辭từ 印ấn 潛tiềm 修tu 。 祝chúc 延diên 。


聖thánh 壽thọ 答đáp 報báo


國quốc 恩ân 。 了liễu 此thử 餘dư 年niên 。 實thật 所sở 願nguyện 也dã 。 余dư 先tiên 於ư 法pháp 華hoa 指chỉ 掌chưởng 編biên 敘tự 始thỉ 末mạt 有hữu 云vân 。 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 自tự 視thị 若nhược 夢mộng 期kỳ 也dã 。 住trụ 此thử 住trụ 彼bỉ 。 迴hồi 想tưởng 若nhược 夢mộng 中trung 人nhân 也dã 。 幾kỷ 踰du 四tứ 十thập 萬vạn 言ngôn 。 皆giai 夢mộng 中trung 寱nghệ 語ngữ 。 其kỳ 間gian 或hoặc 逆nghịch 或hoặc 順thuận 。 皆giai 夢mộng 中trung 境cảnh 界giới 。 即tức 今kim 編biên 序tự 始thỉ 末mạt 。 依y 然nhiên 夢mộng 中trung 說thuyết 夢mộng 。 然nhiên 既ký 云vân 夢mộng 中trung 說thuyết 夢mộng 。 則tắc 是thị 一nhất 夢mộng 猶do 未vị 醒tỉnh 耳nhĩ 。 今kim 又hựu 以dĩ 二nhị 十thập 餘dư 年niên 之chi 工công 。 製chế 斯tư 楞lăng 嚴nghiêm 新tân 疏sớ/sơ 。 豈khởi 不bất 是thị 一nhất 夢mộng 未vị 醒tỉnh 。 又hựu 續tục 一nhất 夢mộng 也dã 。 且thả 思tư 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 尚thượng 不bất 曾tằng 道đạo 著trước 一nhất 字tự 。 況huống 是thị 經Kinh 是thị 疏sớ/sơ 。 不bất 足túc 六lục 十thập 萬vạn 言ngôn 。 又hựu 豈khởi 能năng 道đạo 著trước 一nhất 字tự 乎hồ 。 伏phục 望vọng 後hậu 之chi 讀đọc 是thị 經Kinh 閱duyệt 是thị 疏sớ/sơ 者giả 。 幸hạnh 勿vật 於ư 中trung 說thuyết 是thị 說thuyết 非phi 。 又hựu 作tác 實thật 法Pháp 會hội 也dã 。


旹# 乾can/kiền/càn 隆long 四tứ 十thập 一nhất 年niên 歲tuế 次thứ 丙bính 申thân 。 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 日nhật


賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 賢hiền 宗tông 後hậu 學học 通thông 理lý 謹cẩn 識thức


閱duyệt 疏sớ/sơ 凡phàm 例lệ


是thị 經Kinh 流lưu 傳truyền 震chấn 旦đán 。 疏sớ/sơ 記ký 論luận 解giải 甚thậm 夥# 。 採thải 金kim 集tập 玉ngọc 。 誠thành 讓nhượng 會hội 解giải 。 辨biện 脈mạch 尋tầm 源nguyên 。 無vô 偕giai 交giao 光quang 。 今kim 為vi 接tiếp 引dẫn 初sơ 機cơ 。 漸tiệm 入nhập 堂đường 奧áo 。 異dị 彼bỉ 舊cựu 說thuyết 。 恐khủng 駭hãi 新tân 聞văn 。 宜nghi 強cường/cưỡng 周chu 覽lãm 。 勿vật 輕khinh 間gian 然nhiên 。


-# 是thị 疏sớ/sơ 自tự 名danh 指chỉ 掌chưởng 。 取thủ 其kỳ 明minh 而nhi 且thả 易dị 。 不bất 避tị 訓huấn 詁# 。 或hoặc 涉thiệp 繁phồn 蔓mạn 。 智trí 果quả 超siêu 方phương 。 以dĩ 任nhậm 捨xả 繁phồn 從tùng 要yếu 。 立lập 尚thượng 扶phù 壁bích 。 且thả 須tu 由do 粗thô 入nhập 微vi 。 勿vật 嫌hiềm 摘trích 葉diệp 尋tầm 枝chi 。 莫mạc 便tiện 掛quải 一nhất 漏lậu 十thập 。


-(# 通thông 理lý )# 資tư 愧quý 學học 知tri 。 智trí 無vô 兼kiêm 人nhân 。 未vị 能năng 徧biến 扣khấu 高cao 明minh 。 博bác 覽lãm 古cổ 著trước 。 疏sớ/sơ 中trung 一nhất 言ngôn 一nhất 句cú 。 多đa 自tự 胸hung 襟khâm 流lưu 出xuất 。 不bất 善thiện 他tha 文văn 。 未vị 敢cảm 輙triếp 入nhập 。 非phi 有hữu 揀giản 棄khí 。 勿vật 強cường/cưỡng 是thị 非phi 。


-# 全toàn 經kinh 脈mạch 絡lạc 。 有hữu 綱cương 有hữu 目mục 。 目mục 中trung 復phục 有hữu 綱cương 目mục 。 如như 世thế 祖tổ 父phụ 子tử 孫tôn 。 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 曾tằng 無vô 少thiểu 紊# 。 若nhược 綱cương 之chi 與dữ 綱cương 。 目mục 之chi 與dữ 目mục 。 則tắc 如như 兄huynh 弟đệ 相tương 次thứ 。 先tiên 後hậu 適thích 宜nghi 。 依y 此thử 分phần/phân 科khoa 。 自tự 有hữu 層tằng 次thứ 。 楞lăng 嚴nghiêm 正chánh 脈mạch 。 頗phả 得đắc 此thử 訣quyết 。 今kim 疏sớ/sơ 倣# 之chi 。 但đãn 交giao 師sư 分phân 析tích 過quá 甚thậm 。 多đa 於ư 應ưng 續tục 反phản 斷đoạn 。 初sơ 學học 不bất 察sát 。 致trí 義nghĩa 失thất 貫quán 。 今kim 疏sớ/sơ 別biệt 之chi 。


-# 是thị 疏sớ/sơ 為vi 避tị 繁phồn 分phần/phân 。 間gian 有hữu 一nhất 科khoa 之chi 中trung 。 含hàm 攝nhiếp 三tam 二nhị 意ý 者giả 。 若nhược 不bất 眉mi 目mục 。 莫mạc 決quyết 斷đoán 連liên 。 因nhân 於ư 本bổn 文văn 用dụng ○# 斷đoạn 之chi 。 至chí 疏sớ/sơ 中trung 各các 標tiêu 其kỳ 意ý 。 如như 起khởi 首thủ 則tắc 曰viết 初sơ 某mỗ 意ý 。 釋thích 竟cánh 又hựu 曰viết 某mỗ 某mỗ 下hạ 某mỗ 意ý 等đẳng 。 庶thứ 不bất 至chí 繁phồn 分phần/phân 而nhi 節tiết 旨chỉ 判phán 然nhiên 。


-# 古cổ 疏sớ/sơ 隨tùy 文văn 科khoa 目mục 。 多đa 不bất 俱câu 提đề 。 如như 一nhất 科khoa 分phần/phân 三tam 。 但đãn 標tiêu 初sơ 科khoa 。 即tức 復phục 曲khúc 分phần/phân 。 或hoặc 入nhập 文văn 。 殊thù 令linh 初sơ 學học 艱gian 於ư 檢kiểm 對đối 。 今kim 遵tuân 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 科khoa 式thức 。 分phần/phân 已dĩ 俱câu 標tiêu 。 標tiêu 已dĩ 取thủ 次thứ 會hội 文văn 。 疏sớ/sơ 訖ngật 仍nhưng 結kết 某mỗ 某mỗ 科khoa 竟cánh 。 若nhược 相tương/tướng 鄰lân 甚thậm 近cận 者giả 則tắc 不bất 復phục 結kết 。 為vi 便tiện 觀quán 覽lãm 。 不bất 至chí 翻phiên 前tiền 揭yết 後hậu 。


-# 楞lăng 嚴nghiêm 正chánh 脈mạch 。 交giao 師sư 用dụng 甲giáp 乙ất 等đẳng 字tự 以dĩ 別biệt 科khoa 目mục 層tằng 次thứ 。 伯bá 亭đình 老lão 人nhân 。 亦diệc 多đa 承thừa 用dụng 。 今kim 疏sớ/sơ 全toàn 標tiêu 科khoa 目mục 。 且thả 疏sớ/sơ 竟cánh 仍nhưng 結kết 。 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 。 顯hiển 然nhiên 可khả 見kiến 。 故cố 不bất 更cánh 置trí 甲giáp 乙ất 等đẳng 字tự 。


-# 一nhất 音âm 圓viên 被bị 。 異dị 解giải 各các 呈trình 。 杵xử 臼cữu 繩thằng 箕ki 。 共cộng 說thuyết 象tượng 身thân 之chi 似tự 。 鵠hộc 雪tuyết 貝bối 稻đạo 。 孰thục 明minh 乳nhũ 色sắc 之chi 真chân 。 因nhân 枝chi 尋tầm 本bổn 。 各các 選tuyển 其kỳ 由do 。 入nhập 道đạo 從tùng 緣duyên 。 不bất 一nhất 而nhi 足túc 。 勿vật 謂vị 本bổn 疏sớ/sơ 多đa 事sự 。 有hữu 礙ngại 此thử 經Kinh 廣quảng 傳truyền 。


-# 古cổ 德đức 著trước 疏sớ/sơ 。 間gian 有hữu 與dữ 私tư 意ý 相tương/tướng 符phù 者giả 。 亦diệc 微vi 有hữu 採thải 掇xuyết 。 若nhược 全toàn 用dụng 其kỳ 語ngữ 。 則tắc 標tiêu 以dĩ 名danh 字tự 。 如như 言ngôn 正chánh 脈mạch 云vân 等đẳng 。 若nhược 少thiểu 有hữu 更cánh 換hoán 。 則tắc 標tiêu 唯duy 義nghĩa 取thủ 。 如như 言ngôn 正chánh 脈mạch 義nghĩa 云vân 等đẳng 。 蓋cái 不bất 敢cảm 掩yểm 古cổ 之chi 善thiện 也dã 。


-# 金kim 鍮thâu 並tịnh 列liệt 。 玉ngọc 石thạch 互hỗ 陳trần 。 具cụ 眼nhãn 者giả 自tự 能năng 辨biện 識thức 。 不bất 在tại 抑ức 揚dương 。 按án 正chánh 脈mạch 立lập 義nghĩa 雖tuy 精tinh 。 駮# 古cổ 太thái 甚thậm 。 致trí 令linh 後hậu 學học 。 一nhất 味vị 在tại 是thị 非phi 裏lý 卜bốc 度độ 。 不bất 知tri 向hướng 關quan 節tiết 處xứ 跟cân 尋tầm 。 迷mê 本bổn 昧muội 源nguyên 。 其kỳ 失thất 非phi 細tế 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 惟duy 竊thiết 取thủ 其kỳ 義nghĩa 。 而nhi 執chấp 戈qua 欲dục 鬬đấu 之chi 詞từ 槩# 不bất 敢cảm 用dụng 。 又hựu 正chánh 脈mạch 於ư 難nạn 處xứ 過quá 詳tường 。 於ư 易dị 處xứ 過quá 略lược 。 唯duy 逗đậu 利lợi 智trí 。 不bất 接tiếp 鈍độn 根căn 。 今kim 疏sớ/sơ 於ư 難nạn 處xứ 不bất 過quá 指chỉ 授thọ 分phân 明minh 。 於ư 易dị 處xứ 亦diệc 必tất 略lược 用dụng 敷phu 演diễn 。 為vi 令linh 三tam 根căn 俱câu 被bị 。 利lợi 鈍độn 咸hàm 宜nghi 。


No.308#


楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 指Chỉ 掌Chưởng 疏Sớ/sơ 卷Quyển 一Nhất
Lăng Nghiêm Kinh Chỉ Chưởng Sớ/sơ Quyển Nhất

京kinh 都đô 拈niêm 華hoa 寺tự 賢hiền 宗tông 後hậu 學học 達đạt 天thiên 通thông 理lý 敬kính 述thuật


嗣tự 法Pháp 門môn 人nhân (# 興hưng 宗tông 祖tổ 旺# 謄# 清thanh 懷hoài 仁nhân 祖tổ 毓# 較giảo 字tự )#


第đệ 九cửu 總tổng 釋thích 名danh 題đề 者giả 。 謂vị 名danh 者giả 實thật 之chi 賓tân 。 題đề 者giả 經kinh 之chi 綱cương 。 一nhất 經kinh 大đại 義nghĩa 。 萃tụy 在tại 名danh 題đề 。 故cố 言ngôn 總tổng 釋thích 。 謂vị 總tổng 釋thích 一nhất 經kinh 大đại 義nghĩa 於ư 名danh 題đề 中trung 也dã 。 又hựu 名danh 謂vị 能năng 譯dịch 人nhân 名danh 。 題đề 謂vị 所sở 譯dịch 經kinh 題đề 。 而nhi 言ngôn 總tổng 釋thích 者giả 。 謂vị 人nhân 名danh 經kinh 題đề 以dĩ 總tổng 釋thích 之chi 也dã 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。


一nhất 經kinh 題đề 二nhị 譯dịch 人nhân 。


初sơ 。


大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 修Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 卷quyển 第đệ 一nhất
Kinh Đại Phật Đảnh Như Lai Mật Nhân Tu Chứng Liễu Nghĩa Chư Bồ Tát Vạn Hạnh Thủ Lăng Nghiêm ♦ Quyển 1

釋thích 此thử 經Kinh 題đề 。 略lược 作tác 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 先tiên 會hội 五ngũ 名danh 。 二nhị 正chánh 釋thích 現hiện 題đề 。 三tam 略lược 備bị 古cổ 法pháp 。 四tứ 重trọng/trùng 申thân 西tây 名danh 。 五ngũ 附phụ 釋thích 卷quyển 次thứ 。


初sơ 。


按án 經kinh 中trung 佛Phật 自tự 所sở 說thuyết 。 有hữu 五ngũ 種chủng 題đề 名danh 。 一nhất 曰viết 大đại 佛Phật 頂đảnh 悉tất 怛đát 多đa 般bát 怛đát 羅la 無vô 上thượng 寶bảo 印ấn 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 海hải 眼nhãn 。 (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 境cảnh 智trí 為vi 名danh 。 謂vị 大đại 等đẳng 是thị 境cảnh 。 十thập 方phương 下hạ 屬thuộc 智trí )# 二nhị 曰viết 救cứu 護hộ 親thân 因nhân 。 度độ 脫thoát 阿A 難Nan 。 及cập 此thử 會hội 中trung 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 入nhập 徧biến 知tri 海hải 。 (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 機cơ 益ích 為vi 名danh 。 謂vị 阿A 難Nan 性tánh 尼ni 為vi 機cơ 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 等đẳng 是thị 益ích )# 三tam 曰viết 如Như 來Lai 密mật 因nhân 。 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 。 (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 性tánh 修tu 為vi 名danh 。 以dĩ 如Như 來Lai 密mật 因nhân 屬thuộc 性tánh 具cụ 。 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 屬thuộc 修tu 得đắc )# 四tứ 曰viết 大đại 方Phương 廣Quảng 妙diệu 蓮liên 華hoa 王vương 。 十thập 方phương 佛Phật 母mẫu 陀đà 羅la 尼ni 咒chú 。 (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 要yếu 妙diệu 為vi 名danh 。 蓋cái 上thượng 七thất 字tự 為vi 顯hiển 為vi 最tối 妙diệu 。 下hạ 八bát 字tự 為vi 密mật 為vi 最tối 要yếu )# 五ngũ 曰viết 灌quán 頂đảnh 章chương 句cú 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 因nhân 果quả 為vi 名danh 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 即tức 果quả 也dã )# 今kim 此thử 題đề 者giả 。 於ư 五ngũ 名danh 中trung 略lược 取thủ 十thập 九cửu 字tự 。 擇trạch 要yếu 該cai 廣quảng 。 次thứ 第đệ 攝nhiếp 經kinh 。 乃nãi 結kết 集tập 者giả 善thiện 巧xảo 所sở 成thành 。


二nhị 正chánh 釋thích 現hiện 題đề 四tứ 。 一nhất 指chỉ 法pháp 宗tông 體thể 。 即tức 大đại 之chi 一nhất 字tự 也dã 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 。 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại 。 在tại 華hoa 嚴nghiêm 即tức 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 而nhi 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 該cai 四tứ 法Pháp 界Giới 。 統thống 攝nhiếp 乎hồ 因nhân 因nhân 果quả 果quả 。 無vô 量lượng 妙diệu 門môn 。 無vô 邊biên 妙diệu 義nghĩa 。 不bất 其kỳ 大đại 乎hồ 。 諸chư 經kinh 或hoặc 目mục 為vi 實thật 相tướng 。 或hoặc 目mục 為vi 佛Phật 性tánh 。 或hoặc 目mục 為vi 圓viên 覺giác 。 或hoặc 目mục 為vi 真Chân 如Như 等đẳng 。 其kỳ 實thật 皆giai 一nhất 心tâm 也dã 。 在tại 本bổn 經kinh 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 非phi 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 莫mạc 能năng 收thu 攝nhiếp 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 莫mạc 能năng 逃đào 遁độn 。 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 不bất 得đắc 已dĩ 強cường/cưỡng 名danh 為vi 大đại 。 非phi 對đối 小tiểu 言ngôn 大đại 。 以dĩ 對đối 小tiểu 言ngôn 大đại 。 則tắc 大đại 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 非phi 真chân 大đại 故cố 。 亦diệc 非phi 先tiên 小tiểu 後hậu 大đại 。 以dĩ 先tiên 小tiểu 後hậu 大đại 。 則tắc 大đại 有hữu 始thỉ 終chung 。 非phi 本bổn 大đại 故cố 。 是thị 知tri 此thử 大đại 。 十thập 方phương 無vô 盡tận 。 三tam 際tế 莫mạc 窮cùng 。 在tại 迷mê 為vi 如Như 來Lai 密mật 因nhân 。 在tại 悟ngộ 為vi 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 。 在tại 因nhân 為vi 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 。 在tại 果quả 為vi 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 。 一nhất 經kinh 要yếu 妙diệu 。 不bất 出xuất 此thử 宗tông 。 十thập 界giới 紐nữu 樞xu 。 無vô 踰du 茲tư 體thể 。 以dĩ 之chi 冠quan 首thủ 。 良lương 有hữu 以dĩ 焉yên 。


二nhị 顯hiển 法pháp 勝thắng 妙diệu 。 即tức 佛Phật 頂đảnh 二nhị 字tự 。 所sở 言ngôn 佛Phật 頂đảnh 者giả 。 即tức 肉nhục 髻kế 相tương/tướng 上thượng 無vô 見kiến 頂đảnh 也dã 。 肉nhục 髻kế 相tương/tướng 。 為vi 三tam 十thập 二nhị 相tương/tướng 之chi 一nhất 。 在tại 青thanh 螺loa 紺cám 髮phát 正chánh 中trung 。 如như 春xuân 山sơn 吐thổ 日nhật 。 而nhi 頂đảnh 不bất 可khả 見kiến 。 如như 佛Phật 初sơ 降giáng 生sanh 。 嵐lam 毗Tỳ 尼Ni 林lâm 神thần 。 為vi 佛Phật 乳nhũ 母mẫu 。 捧phủng 持trì 諦đế 觀quán 。 不bất 見kiến 其kỳ 頂đảnh 。 又hựu 佛Phật 成thành 道Đạo 後hậu 。 遊du 波Ba 羅La 奈Nại 。 東đông 方phương 應ưng 持trì 菩Bồ 薩Tát 。 欲dục 窮cùng 佛Phật 頂đảnh 。 上thượng 歷lịch 沙sa 界giới 。 終chung 不bất 能năng 見kiến 。 乃nãi 八bát 十thập 隨tùy 好hảo 之chi 一nhất 。 無vô 見kiến 頂đảnh 好hảo 也dã 。 用dụng 斯tư 顯hiển 法pháp 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 佛Phật 頂đảnh 最tối 勝thắng 無vô 上thượng 。 顯hiển 此thử 法pháp 最tối 勝thắng 。 依y 之chi 修tu 習tập 。 直trực 趣thú 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 二nhị 佛Phật 頂đảnh 最tối 妙diệu 無vô 見kiến 。 顯hiển 此thử 法pháp 至chí 妙diệu 。 唯duy 佛Phật 究cứu 盡tận 。 一nhất 切thiết 所sở 不bất 能năng 了liễu 故cố 。 又hựu 上thượng 但đãn 顯hiển 大đại 。 此thử 復phục 顯hiển 其kỳ 勝thắng 妙diệu 。 蓋cái 直trực 指chỉ 法pháp 體thể 為vi 大đại 為vi 佛Phật 頂đảnh 耳nhĩ 。 又hựu 佛Phật 頂đảnh 亦diệc 可khả 作tác 喻dụ 。 但đãn 不bất 如như 直trực 指chỉ 之chi 為vi 親thân 也dã 。


三tam 別biệt 出xuất 義nghĩa 相tương/tướng 曲khúc 分phần/phân 四tứ 。


一nhất 正chánh 因nhân 密mật 熏huân 。 即tức 如Như 來Lai 密mật 因nhân 句cú 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 。 十thập 號hiệu 之chi 一nhất 。 倣# 同đồng 先tiên 德đức 號hiệu 。 釋thích 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 隨tùy 相tương/tướng 釋thích 。 謂vị 佛Phật 佛Phật 道Đạo 同đồng 。 後hậu 佛Phật 出xuất 世thế 。 宛uyển 同đồng 先tiên 佛Phật 再tái 來lai 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 二nhị 入nhập 理lý 釋thích 。 隨tùy 教giáo 淺thiển 深thâm 。 難nan 盡tận 多đa 種chủng 。 今kim 據cứ 終chung 實thật 。 謂vị 如như 為vi 本bổn 覺giác 。 來lai 為vi 始thỉ 覺giác 。 始thỉ 覺giác 究cứu 竟cánh 。 即tức 同đồng 本bổn 故cố 。 亦diệc 倣# 同đồng 先tiên 德đức 義nghĩa 也dã 。 對đối 下hạ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 果quả 人nhân 。 乃nãi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 後hậu 之chi 號hiệu 。 密mật 因nhân 者giả 。 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 。 迷mê 而nhi 不bất 知tri 。 雖tuy 迷mê 而nhi 不bất 知tri 。 由do 內nội 熏huân 力lực 故cố 。 遇ngộ 緣duyên 信tín 發phát 。 究cứu 竟cánh 可khả 以dĩ 成thành 佛Phật 。 正chánh 以dĩ 可khả 成thành 佛Phật 故cố 。 名danh 如Như 來Lai 因nhân 。 在tại 迷mê 不bất 知tri 故cố 。 復phục 名danh 為vi 密mật 。 又hựu 因nhân 稱xưng 如Như 來Lai 。 復phục 名danh 為vi 密mật 者giả 。 為vi 遣khiển 兩lưỡng 種chủng 人nhân 過quá 。 一nhất 如Như 來Lai 二nhị 字tự 。 遣khiển 小tiểu 教giáo 二nhị 乘thừa 。 抱bão 迷mê 絕tuyệt 分phân 之chi 過quá 。 以dĩ 彼bỉ 不bất 達đạt 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 自tự 甘cam 絕tuyệt 分phần/phân 。 一nhất 向hướng 沈trầm 空không 。 今kim 聞văn 因nhân 即tức 如Như 來Lai 。 頓đốn 然nhiên 夢mộng 覺giác 醉túy 醒tỉnh 。 迴hồi 小tiểu 向hướng 大đại 。 成thành 佛Phật 有hữu 分phần/phân 。 二nhị 密mật 之chi 一nhất 字tự 。 遣khiển 圓viên 教giáo 狂cuồng 慧tuệ 廢phế 置trí 進tiến 修tu 之chi 過quá 。 以dĩ 彼bỉ 纔tài 信tín 自tự 心tâm 。 便tiện 謂vị 是thị 佛Phật 。 一nhất 向hướng 廢phế 修tu 。 今kim 聞văn 但đãn 是thị 密mật 具cụ 。 自tự 知tri 非phi 是thị 已dĩ 成thành 。 從tùng 性tánh 起khởi 修tu 。 冀ký 果quả 方phương 能năng 。 然nhiên 此thử 即tức 是thị 二nhị 根căn 本bổn 中trung 真chân 本bổn 。 所sở 謂vị 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 至chí 文văn 中trung 十thập 番phiên 顯hiển 見kiến 。 且thả 從tùng 眼nhãn 根căn 指chỉ 出xuất 。 以dĩ 一nhất 例lệ 五ngũ 。 六lục 根căn 皆giai 具cụ 。 若nhược 擴# 而nhi 充sung 之chi 。 不bất 唯duy 近cận 具cụ 根căn 中trung 。 實thật 為vi 遠viễn 該cai 萬vạn 法pháp 。 迨đãi 後hậu 會hội 四tứ 科khoa 。 融dung 七thất 大đại 。 明minh 生sanh 續tục 之chi 因nhân 。 示thị 圓viên 融dung 之chi 故cố 。 全toàn 彰chương 三Tam 藏Tạng 。 不bất 離ly 一nhất 心tâm 。 如Như 來Lai 密mật 因nhân 之chi 旨chỉ 。 顯hiển 發phát 無vô 餘dư 蘊uẩn 矣hĩ 。 經kinh 文văn 首thủ 從tùng 請thỉnh 定định 。 至chí 四tứ 卷quyển 前tiền 半bán 。 身thân 意ý 輕khinh 安an 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 如Như 來Lai 重trùng 重trùng 開khai 示thị 。 令linh 修tu 奢xa 摩ma 。 當đương 機cơ 方phương 以dĩ 信tín 順thuận 。 四tứ 分phần/phân 中trung 開khai 示thị 奢xa 摩ma 成thành 信tín 分phần/phân 。 義nghĩa 齊tề 於ư 此thử 。


二nhị 了liễu 因nhân 顯hiển 發phát 。 即tức 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 句cú 也dã 。 因nhân 信tín 起khởi 觀quán 曰viết 修tu 。 蓋cái 即tức 以dĩ 觀quán 行hành 為vi 修tu 。 非phi 歷lịch 事sự 造tạo 修tu 也dã 。 由do 行hành 成thành 解giải 曰viết 證chứng 。 蓋cái 即tức 以dĩ 解giải 悟ngộ 為vi 證chứng 。 非phi 歷lịch 位vị 取thủ 證chứng 也dã 。 良lương 以dĩ 圓viên 頓đốn 行hành 人nhân 。 信tín 時thời 即tức 兼kiêm 解giải 悟ngộ 。 解giải 時thời 已dĩ 有hữu 證chứng 入nhập 。 故cố 前tiền 分phần/phân 末mạt 即tức 許hứa 阿A 難Nan 等đẳng 。 心tâm 悟ngộ 實thật 相tướng 。 而nhi 此thử 段đoạn 即tức 云vân 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 。 其kỳ 實thật 前tiền 方phương 是thị 信tín 。 此thử 方phương 是thị 解giải 。 蓋cái 以dĩ 行hành 布bố 不bất 礙ngại 圓viên 融dung 。 取thủ 勝thắng 為vi 言ngôn 。 然nhiên 謂vị 之chi 了liễu 義nghĩa 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 了liễu 悟ngộ 前tiền 義nghĩa 。 二nhị 者giả 了liễu 無vô 餘dư 義nghĩa 。 了liễu 悟ngộ 前tiền 義nghĩa 者giả 。 由do 前tiền 段đoạn 當đương 機cơ 信tín 順thuận 。 雖tuy 知tri 有hữu 如Như 來Lai 密mật 因nhân 。 猶do 未vị 能năng 現hiện 量lượng 體thể 悟ngộ 。 故cố 自tự 喻dụ 云vân 。 我ngã 今kim 猶do 如như 。 旅lữ 泊bạc 之chi 人nhân 。 忽hốt 蒙mông 天thiên 王vương 。 賜tứ 與dữ 華hoa 屋ốc 。 雖tuy 獲hoạch 大đại 宅trạch 。 要yếu 因nhân 門môn 入nhập 。 (# 請thỉnh 觀quán 門môn 。 求cầu 悟ngộ 入nhập 也dã 如như 是thị 如Như 來Lai 。 為vi 之chi 分phần 門môn 以dĩ 定định 二nhị 義nghĩa 。 驗nghiệm 證chứng 以dĩ 釋thích 二nhị 疑nghi 。 綰oản 巾cân 以dĩ 示thị 倫luân 次thứ 。 冥minh 授thọ 以dĩ 選tuyển 本bổn 根căn 。 蓋cái 即tức 令linh 其kỳ 以dĩ 耳nhĩ 門môn 三tam 昧muội 。 修tu 習tập 證chứng 入nhập 。 了liễu 悟ngộ 前tiền 段đoạn 。 如Như 來Lai 密mật 因nhân 義nghĩa 也dã 。 了liễu 無vô 餘dư 義nghĩa 者giả 。 謂vị 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 超siêu 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 而nhi 獨độc 妙diệu 。 依y 此thử 修tu 證chứng 。 則tắc 因nhân 該cai 果quả 海hải 。 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 一nhất 修tu 一nhất 切thiết 修tu 。 一nhất 證chứng 一nhất 切thiết 證chứng 。 了liễu 無vô 餘dư 義nghĩa 可khả 修tu 可khả 證chứng 。 至chí 下hạ 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 。 亦diệc 不bất 過quá 圓viên 融dung 中trung 略lược 示thị 行hành 布bố 之chi 義nghĩa 。 經kinh 文văn 義nghĩa 分phần/phân 兩lưỡng 段đoạn 。 首thủ 從tùng 四tứ 卷quyển 後hậu 半bán 。 請thỉnh 華hoa 屋ốc 之chi 門môn 。 至chí 六lục 卷quyển 中trung 十thập 恆Hằng 沙sa 眾chúng 。 皆giai 得đắc 本bổn 心tâm 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 等đẳng 。 為vi 開khai 示thị 理lý 觀quán 。 次thứ 從tùng 六lục 卷quyển 後hậu 半bán 請thỉnh 。 安an 立lập 道Đạo 場Tràng 。 至chí 七thất 卷quyển 中trung 頂đảnh 光quang 說thuyết 咒chú 。 顯hiển 示thị 利lợi 益ích 。 兩lưỡng 眾chúng 願nguyện 護hộ 等đẳng 。 為vi 開khai 示thị 事sự 儀nghi 。 總tổng 為vi 令linh 修tu 三tam 摩ma 。 四tứ 分phần/phân 中trung 開khai 示thị 三tam 摩ma 成thành 解giải 分phần/phân 。 義nghĩa 齊tề 於ư 此thử 。


三tam 緣duyên 因nhân 助trợ 修tu 。 即tức 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 萬vạn 行hạnh 句cú 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 略lược 梵Phạn 語ngữ 。 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 此thử 云vân 覺giác 有hữu 情tình 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 約ước 自tự 利lợi 。 謂vị 覺giác 雖tuy 分phần/phân 證chứng 。 尚thượng 有hữu 情tình 識thức 故cố 。 二nhị 約ước 利lợi 他tha 。 謂vị 覺giác 彼bỉ 有hữu 情tình 。 令linh 他tha 同đồng 己kỷ 故cố 。 三tam 約ước 兩lưỡng 利lợi 。 謂vị 上thượng 求cầu 大đại 覺giác 。 下hạ 化hóa 有hữu 情tình 故cố 。 對đối 上thượng 如Như 來Lai 。 即tức 是thị 因nhân 人nhân 。 乃nãi 如Như 來Lai 道đạo 前tiền 之chi 號hiệu 。 而nhi 言ngôn 諸chư 者giả 。 通thông 指chỉ 禪thiền 那na 中trung 分phần/phân 證chứng 諸chư 聖thánh 。 五ngũ 十thập 五ngũ 位vị 之chi 數số 。 歷lịch 位vị 所sở 修tu 。 行hành 應ưng 無vô 量lượng 。 如như 十thập 信tín 全toàn 根căn 力lực 而nhi 植thực 佛Phật 種chủng 。 十thập 住trụ 生sanh 佛Phật 家gia 而nhi 成thành 佛Phật 子tử 。 十thập 行hành 廣quảng 六Lục 度Độ 而nhi 行hành 佛Phật 事sự 。 十thập 迴hồi 向hướng 迴hồi 佛Phật 事sự 而nhi 向hướng 佛Phật 心tâm 。 四tứ 加gia 行hành 泯mẫn 心tâm 佛Phật 而nhi 滅diệt 數số 量lượng 。 十Thập 地Địa 契khế 真Chân 如Như 而nhi 覆phú 涅Niết 槃Bàn 。 等đẳng 覺giác 齊tề 佛Phật 際tế 而nhi 破phá 生sanh 相tương/tướng 。 一nhất 具cụ 一nhất 切thiết 。 主chủ 伴bạn 重trùng 重trùng 。 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 。 猶do 如như 帝đế 網võng 。 今kim 言ngôn 萬vạn 明minh 多đa 。 非phi 局cục 定định 數số 也dã 。 準chuẩn 前tiền 釋thích 了liễu 義nghĩa 云vân 。 一nhất 修tu 一nhất 切thiết 修tu 。 一nhất 證chứng 一nhất 切thiết 證chứng 。 了liễu 無vô 餘dư 義nghĩa 。 可khả 修tu 可khả 證chứng 。 今kim 又hựu 言ngôn 萬vạn 行hạnh 者giả 。 良lương 以dĩ 行hành 布bố 既ký 不bất 礙ngại 於ư 圓viên 融dung 。 圓viên 融dung 又hựu 何hà 嫌hiềm 於ư 行hành 布bố 。 前tiền 為vi 推thôi 重trọng/trùng 初sơ 心tâm 。 解giải 時thời 即tức 言ngôn 證chứng 入nhập 。 令linh 知tri 理lý 由do 頓đốn 悟ngộ 。 此thử 為vi 對đối 治trị 狂cuồng 慧tuệ 。 悟ngộ 後hậu 仍nhưng 分phần/phân 階giai 差sai 。 令linh 知tri 事sự 必tất 漸tiệm 修tu 。 但đãn 悟ngộ 後hậu 之chi 修tu 。 無vô 勞lao 肯khẳng 綮khính/khể 。 如như 彼bỉ 鵬# 飛phi 萬vạn 里lý 。 培bồi 風phong 於ư 未vị 徙tỉ 之chi 先tiên 。 龍long 驟sậu 千thiên 江giang 。 奮phấn 力lực 在tại 將tương 行hành 之chi 際tế 。 是thị 知tri 圓viên 頓đốn 行hành 人nhân 。 功công 業nghiệp 惟duy 在tại 初sơ 心tâm 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 以dĩ 後hậu 。 即tức 屬thuộc 任nhậm 運vận 流lưu 入nhập 。 故cố 後hậu 識thức 陰ấm 文văn 云vân 。 從tùng 互hỗ 用dụng 中trung 。 能năng 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 金kim 剛cang 乾can 慧tuệ 。 於ư 是thị 乃nãi 超siêu 十thập 信tín 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 迴hồi 向hướng 四tứ 加gia 行hành 十Thập 地Địa 等đẳng 覺giác 圓viên 明minh 。 入nhập 於ư 如Như 來Lai 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 海hải 。 然nhiên 既ký 曰viết 超siêu 入nhập 。 自tự 非phi 蟻nghĩ 山sơn 蠖# 樹thụ 可khả 比tỉ 。 (# 蟻nghĩ 子tử 登đăng 山sơn 。 尺xích 蠖# 上thượng 樹thụ 。 皆giai 用dụng 力lực 難nạn/nan 到đáo 者giả )# 經kinh 文văn 自tự 七thất 卷quyển 後hậu 半bán 。 阿A 難Nan 請thỉnh 位vị 。 至chí 八bát 卷quyển 結kết 示thị 五ngũ 名danh 。 中trung 間gian 歷lịch 談đàm 位vị 行hành 。 皆giai 為vi 令linh 修tu 禪thiền 那na 。 四tứ 分phần/phân 中trung 開khai 示thị 禪thiền 那na 成thành 行hành 分phần/phân 。 義nghĩa 齊tề 於ư 此thử 。


四tứ 妙diệu 果Quả 究cứu 證chứng 。 即tức 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 三tam 字tự 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 佛Phật 自tự 釋thích 云vân 。 首thủ 楞lăng 者giả 。 名danh 一nhất 切thiết 事sự 畢tất 竟cánh 。 嚴nghiêm 者giả 名danh 堅kiên 。 一nhất 切thiết 畢tất 竟cánh 而nhi 得đắc 堅kiên 固cố 。 名danh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 古cổ 德đức 依y 此thử 。 遂toại 明minh 其kỳ 為vi 徹triệt 法pháp 底để 源nguyên 。 不bất 動động 不bất 壞hoại 。 據cứ 古cổ 德đức 意ý 。 言ngôn 一nhất 切thiết 事sự 畢tất 竟cánh 者giả 。 即tức 是thị 窮cùng 徹triệt 諸chư 法pháp 根căn 底để 本bổn 源nguyên 。 如như 法Pháp 華hoa 究cứu 竟cánh 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 之chi 義nghĩa 。 或hoặc 有hữu 翻phiên 為vi 健kiện 相tương/tướng 三tam 昧muội 者giả 。 亦diệc 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 故cố 也dã 。 而nhi 得đắc 堅kiên 固cố 者giả 。 謂vị 事sự 到đáo 畢tất 竟cánh 。 即tức 性tánh 常thường 住trụ 。 故cố 即tức 明minh 其kỳ 為vi 不bất 動động 不bất 壞hoại 。 以dĩ 既ký 能năng 窮cùng 徹triệt 諸chư 法pháp 根căn 底để 本bổn 源nguyên 。 法pháp 法pháp 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 求cầu 於ư 去khứ 來lai 。 生sanh 滅diệt 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 有hữu 何hà 動động 壞hoại 。 如như 法Pháp 華hoa 所sở 謂vị 世thế 間gian 。 相tương/tướng 常thường 住trụ 是thị 也dã 。 承thừa 上thượng 即tức 是thị 歷lịch 前tiền 諸chư 位vị 。 修tu 練luyện 治trị 習tập 。 至chí 斯tư 乃nãi 窮cùng 徹triệt 諸chư 法pháp 。 根căn 底để 本bổn 源nguyên 。 不bất 動động 不bất 壞hoại 。 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 而nhi 成thành 常thường 住trụ 果quả 矣hĩ 。 若nhược 以dĩ 本bổn 經kinh 現hiện 文văn 釋thích 之chi 。 與dữ 上thượng 稍sảo 異dị 。 謂vị 凡phàm 一nhất 切thiết 事sự 畢tất 竟cánh 堅kiên 固cố 。 即tức 名danh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 故cố 古cổ 德đức 亦diệc 有hữu 直trực 翻phiên 為vi 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 者giả 。 良lương 以dĩ 如Như 來Lai 密mật 因nhân 。 久cửu 淪luân 七thất 趣thú 。 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 。 動động 招chiêu 五ngũ 魔ma 。 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 。 多đa 緣duyên 理lý 障chướng 。 由do 是thị 如Như 來Lai 。 精tinh 研nghiên 七thất 趣thú 。 而nhi 明minh 其kỳ 原nguyên 無vô 。 詳tường 辨biện 五ngũ 魔ma 。 而nhi 教giáo 以dĩ 預dự 識thức 。 重trọng/trùng 明minh 五ngũ 陰ấm 。 而nhi 示thị 以dĩ 漸tiệm 修tu 。 知tri 此thử 則tắc 七thất 趣thú 不bất 淪luân 。 五ngũ 魔ma 不bất 擾nhiễu 。 理lý 障chướng 不bất 蔽tế 。 奢xa 摩ma 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 始thỉ 終chung 不bất 壞hoại 。 故cố 直trực 目mục 之chi 曰viết 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 所sở 謂vị 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 是thị 也dã 。 是thị 知tri 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 義nghĩa 。 通thông 乎hồ 前tiền 之chi 三tam 分phần/phân 。 以dĩ 從tùng 前tiền 三tam 離ly 障chướng 得đắc 名danh 。 故cố 初sơ 卷quyển 中trung 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 者giả 。 乃nãi 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 而nhi 如Như 來Lai 所sở 許hứa 者giả 。 乃nãi 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 。 經kinh 文văn 自tự 八bát 卷quyển 半bán 請thỉnh 談đàm 七thất 趣thú 。 至chí 正chánh 宗tông 分phần/phân 盡tận 。 無vô 非phi 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 乎hồ 此thử 。 四tứ 分phần/phân 中trung 當đương 開khai 示thị 楞lăng 嚴nghiêm 成thành 證chứng 分phần/phân 也dã 。 已dĩ 上thượng 別biệt 出xuất 義nghĩa 相tương/tướng 竟cánh 。


四tứ 結kết 示thị 詮thuyên 體thể 。 即tức 經kinh 之chi 一nhất 字tự 也dã 。 華hoa 梵Phạm 名danh 義nghĩa 。 略lược 見kiến 於ư 藏tạng 乘thừa 分phần/phân 攝nhiếp 門môn 中trung 。 雜tạp 心tâm 論luận 出xuất 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 涌dũng 泉tuyền 。 義nghĩa 味vị 無vô 盡tận 故cố 。 二nhị 出xuất 生sanh 。 出xuất 生sanh 諸chư 法pháp 故cố 。 三tam 顯hiển 示thị 。 顯hiển 示thị 教giáo 理lý 故cố 。 四tứ 繩thằng 墨mặc 。 辨biện 析tích 邪tà 正chánh 故cố 。 五ngũ 結kết 鬘man 。 結kết 成thành 文văn 相tương/tướng 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 貫quán 穿xuyên 。 謂vị 貫quán 穿xuyên 所sở 說thuyết 法Pháp 義nghĩa 。 二nhị 攝nhiếp 持trì 。 謂vị 攝nhiếp 持trì 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 此thử 方phương 訓huấn 釋thích 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 常thường 。 三tam 世thế 不bất 易dị 故cố 。 二nhị 法pháp 。 十thập 方phương 同đồng 遵tuân 故cố 。 昭chiêu 明minh 太thái 子tử 意ý 也dã 。 三tam 徑kính 。 修tu 行hành 徑kính 路lộ 故cố 。 四tứ 典điển 。 攝nhiếp 生sanh 定định 典điển 故cố 。 隱ẩn 士sĩ 劉lưu 虬cầu 意ý 也dã 。 此thử 屬thuộc 能năng 詮thuyên 。 以dĩ 大đại 佛Phật 頂đảnh 等đẳng 是thị 所sở 詮thuyên 故cố 。 通thông 收thu 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 故cố 為vi 體thể 也dã 。 已dĩ 上thượng 正chánh 釋thích 現hiện 題đề 竟cánh 。


三tam 略lược 備bị 古cổ 法pháp 二nhị 。


一nhất 立lập 題đề 法pháp 。 謂vị 諸chư 經kinh 立lập 題đề 。 人nhân 法pháp 喻dụ 單đơn 複phức 具cụ 足túc 。 例lệ 有hữu 七thất 種chủng 。 一nhất 單đơn 人nhân 。 如như 淨tịnh 名danh 。 二nhị 單đơn 法pháp 。 如như 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 單đơn 喻dụ 。 如như 寶bảo 積tích 。 四tứ 法pháp 喻dụ 複phức 。 如như 妙diệu 法Pháp 蓮liên 華hoa 。 五ngũ 人nhân 法pháp 複phức 。 如như 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 。 六lục 人nhân 喻dụ 複phức 。 如như 佛Phật 說thuyết 梵Phạm 網võng 。 七thất 具cụ 足túc 三tam 。 如như 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。 今kim 例lệ 華hoa 嚴nghiêm 。 謂vị 佛Phật 頂đảnh 亦diệc 可khả 作tác 喻dụ 。 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 為vi 人nhân 。 餘dư 皆giai 是thị 法pháp 。 然nhiên 既ký 法pháp 喻dụ 合hợp 明minh 。 足túc 顯hiển 幽u 深thâm 。 況huống 是thị 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 自tự 非phi 權quyền 小tiểu 諸chư 經kinh 可khả 比tỉ 。


二nhị 釋thích 題đề 法pháp 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 古cổ 式thức 有hữu 二nhị 。 一nhất 作tác 對đối 釋thích 。 二nhị 離ly 合hợp 釋thích 。 今kim 作tác 對đối 有hữu 五ngũ 。 一nhất 法pháp 喻dụ 對đối 。 謂vị 大đại 字tự 是thị 法pháp 。 佛Phật 頂đảnh 是thị 喻dụ 。 二nhị 體thể 用dụng 對đối 。 謂vị 大đại 佛Phật 頂đảnh 是thị 體thể 。 如Như 來Lai 密mật 因nhân 等đẳng 是thị 用dụng 。 以dĩ 有hữu 生sanh 信tín 發phát 解giải 成thành 行hành 致trí 果quả 等đẳng 用dụng 故cố 。 三tam 性tánh 修tu 對đối 。 謂vị 如Như 來Lai 密mật 因nhân 屬thuộc 性tánh 。 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 屬thuộc 修tu 。 四tứ 因nhân 果quả 對đối 。 謂vị 萬vạn 行hạnh 是thị 因nhân 。 楞lăng 嚴nghiêm 為vi 果quả 。 亦diệc 動động 靜tĩnh 對đối 。 可khả 知tri 。 五ngũ 通thông 別biệt 對đối 。 謂vị 經kinh 是thị 通thông 題đề 。 以dĩ 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 皆giai 名danh 經kinh 故cố 。 上thượng 屬thuộc 別biệt 題đề 。 以dĩ 大đại 佛Phật 頂đảnh 等đẳng 。 非phi 餘dư 經kinh 故cố 。 又hựu 諸chư 經kinh 通thông 五ngũ 人nhân 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 大đại 佛Phật 頂đảnh 等đẳng 。 局cục 在tại 佛Phật 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。


離ly 合hợp 亦diệc 五ngũ 。 一nhất 大đại 字tự 是thị 法pháp 。 約ước 理lý 故cố 勝thắng 。 佛Phật 頂đảnh 是thị 喻dụ 。 約ước 相tương/tướng 故cố 劣liệt 。 佛Phật 頂đảnh 上thượng 加gia 之chi 字tự 。 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 二nhị 如Như 來Lai 密mật 因nhân 屬thuộc 性tánh 。 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 屬thuộc 修tu 。 兩lưỡng 別biệt 雙song 舉cử 相tương 違vi 釋thích 也dã 。 下hạ 二nhị 句cú 因nhân 果quả 相tương 違vi 可khả 知tri 。 三tam 萬vạn 字tự 是thị 數số 。 行hành 字tự 是thị 體thể 。 萬vạn 下hạ 加gia 即tức 字tự 。 體thể 挾hiệp 數số 量lượng 帶đái 數số 釋thích 也dã 。 四tứ 經Kinh 字tự 是thị 體thể 。 如Như 來Lai 密mật 因nhân 等đẳng 是thị 用dụng 。 經kinh 上thượng 加gia 即tức 字tự 。 體thể 持trì 業nghiệp 用dụng 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 五ngũ 大đại 佛Phật 頂đảnh 等đẳng 是thị 經Kinh 之chi 所sở 有hữu 。 經kinh 上thượng 加gia 非phi 字tự 。 分phần/phân 取thủ 他tha 名danh 有hữu 財tài 釋thích 也dã 。 隣lân 近cận 一nhất 釋thích 。 文văn 不bất 明minh 顯hiển 。 必tất 欲dục 作tác 者giả 。 應ưng 云vân 。 大đại 佛Phật 頂đảnh 等đẳng 是thị 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 故cố 稱xưng 為vi 經kinh 。 即tức 居cư 近cận 隣lân 強cường/cưỡng 隣lân 近cận 釋thích 也dã 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 此thử 不bất 廢phế 古cổ 釋thích 。 略lược 備bị 參tham 考khảo 。 餘dư 不bất 悉tất 。


四tứ 重trọng/trùng 申thân 西tây 名danh 。 謂vị 此thử 經Kinh 。 亦diệc 名danh 中trung 印ấn 土thổ 那na 爛lạn 陀đà 大Đại 道Đạo 場tràng 經kinh 。 於ư 灌quán 頂đảnh 部bộ 錄lục 出xuất 別biệt 行hành 。 釋thích 曰viết 此thử 別biệt 行hành 題đề 目mục 也dã 。 印ấn 土thổ 即tức 是thị 天Thiên 竺Trúc 。 於ư 下hạ 譯dịch 人nhân 中trung 釋thích 。 那na 爛lạn 陀đà 。 此thử 云vân 施thí 無vô 厭yếm 。 西tây 域vực 記ký 云vân 。 此thử 伽già 藍lam 南nam 。 菴am 沒một 羅la 林lâm 有hữu 池trì 。 其kỳ 龍long 名danh 那na 爛lạn 陀đà 。 據cứ 此thử 乃nãi 是thị 以dĩ 龍long 名danh 池trì 。 依y 池trì 名danh 伽già 藍lam 。 以dĩ 其kỳ 近cận 彼bỉ 池trì 故cố 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 六lục 帝đế 緝tập 興hưng 。 園viên 林lâm 紺cám 宇vũ 。 都đô 建kiến 一nhất 門môn 。 主chủ 客khách 萬vạn 僧Tăng 。 住trụ 持trì 高cao 俊# 。 印ấn 土thổ 名danh 藍lam 。 無vô 過quá 此thử 者giả 。 故cố 以dĩ 大Đại 道Đạo 場tràng 稱xưng 之chi 。 經kinh 依y 道Đạo 場Tràng 。 故cố 即tức 以dĩ 道Đạo 場Tràng 名danh 經kinh 。 灌quán 頂đảnh 部bộ 者giả 。 彼bỉ 經kinh 五ngũ 部bộ 之chi 一nhất 。 此thử 一nhất 部bộ 中trung 。 仍nhưng 該cai 多đa 經kinh 。 今kim 此thử 經Kinh 者giả 。 乃nãi 於ư 中trung 錄lục 出xuất 。 各các 別biệt 行hành 持trì 。 尤vưu 見kiến 其kỳ 為vi 至chí 精tinh 至chí 要yếu 法pháp 也dã 。


五ngũ 附phụ 釋thích 卷quyển 次thứ 。 卷quyển 者giả 。 對đối 舒thư 而nhi 言ngôn 。 謂vị 舒thư 之chi 以dĩ 便tiện 誦tụng 持trì 。 卷quyển 之chi 以dĩ 便tiện 供cung 奉phụng 也dã 。 又hựu 古cổ 經kinh 書thư 。 多đa 以dĩ 軸trục 為vi 卷quyển 。 今kim 易dị 制chế 未vị 易dị 其kỳ 名danh 耳nhĩ 。 第đệ 謂vị 次thứ 第đệ 。 一nhất 者giả 數số 之chi 始thỉ 也dã 。 此thử 經Kinh 文văn 有hữu 十thập 卷quyển 。 以dĩ 次thứ 第đệ 論luận 。 此thử 卷quyển 為vi 始thỉ 。 故cố 云vân 第đệ 一nhất 。 (# 後hậu 卷quyển 次thứ 例lệ 知tri )# 經kinh 題đề 竟cánh 。 二nhị 譯dịch 人nhân 四tứ 。


一nhất 主chủ 譯dịch 人nhân 。 二nhị 譯dịch 語ngữ 人nhân 。 三tam 證chứng 譯dịch 人nhân 。 四tứ 筆bút 受thọ 人nhân 。


初sơ 。


唐đường 中trung 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 般Bát 剌Lạt 密Mật 諦Đế 譯dịch


首thủ 言ngôn 唐đường 者giả 。 紀kỷ 譯dịch 經kinh 時thời 也dã 。 按án 譯dịch 經kinh 圖đồ 記ký 。 此thử 經Kinh 翻phiên 譯dịch 在tại 則tắc 天thiên 罷bãi 政chánh 。 中trung 宗tông 嗣tự 位vị 。 神Thần 龍Long 元nguyên 年niên 時thời 故cố 。 中trung 天Thiên 竺Trúc 。 標tiêu 譯dịch 人nhân 處xứ 也dã 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 天Thiên 竺Trúc 。 或hoặc 云vân 乾can/kiền/càn 竺trúc 乾can/kiền/càn 豆đậu 身thân 毒độc 印ấn 度độ 等đẳng 。 皆giai 梵Phạm 音âm 輕khinh 重trọng 耳nhĩ 。 此thử 云vân 月nguyệt 邦bang 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 聖thánh 賢hiền 繼kế 軌quỹ 。 導đạo 凡phàm 御ngự 物vật 。 如như 月nguyệt 照chiếu 臨lâm 故cố 。 又hựu 以dĩ 此thử 大đại 國quốc 。 形hình 諸chư 小tiểu 國quốc 。 如như 星tinh 中trung 月nguyệt 故cố 。 或hoặc 云vân 三tam 垂thùy 大đại 海hải 。 北bắc 背bối/bội 雪Tuyết 山Sơn 。 北bắc 廣quảng 南nam 狹hiệp 。 如như 半bán 月nguyệt 形hình 故cố 。 地địa 當đương 閻Diêm 浮Phù 中trung 心tâm 。 周chu 九cửu 萬vạn 餘dư 里lý 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 及cập 中trung 皆giai 名danh 天Thiên 竺Trúc 。 譯dịch 主chủ 乃nãi 中trung 天Thiên 竺Trúc 人nhân 也dã 。 沙Sa 門Môn 者giả 。 釋Thích 子tử 通thông 稱xưng 。 此thử 云vân 勤cần 息tức 。 謂vị 勤cần 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 息tức 滅diệt 貪tham 瞋sân 癡si 故cố 。 般Bát 剌Lạt 密Mật 諦Đế 者giả 。 譯dịch 主chủ 別biệt 名danh 。 此thử 云vân 極cực 量lượng 。 謂vị 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 皆giai 極cực 盡tận 其kỳ 量lượng 故cố 。 或hoặc 云vân 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 或hoặc 云vân 成thành 辦biện 究cứu 竟cánh 。 皆giai 極cực 盡tận 其kỳ 量lượng 之chi 義nghĩa 。 末mạt 言ngôn 譯dịch 者giả 。 紀kỷ 譯dịch 經kinh 之chi 事sự 也dã 。 譯dịch 謂vị 翻phiên 易dị 。 謂vị 翻phiên 易dị 西tây 梵Phạm 之chi 語ngữ 。 而nhi 為vi 東đông 華hoa 語ngữ 故cố 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 特đặc 科khoa 為vi 主chủ 譯dịch 者giả 。 以dĩ 此thử 經Kinh 未vị 來lai 。 盛thịnh 名danh 先tiên 至chí 。 天thiên 台thai 西tây 向hướng 拜bái 求cầu 。 一nhất 十thập 八bát 年niên 。 竟cánh 未vị 諧hài 願nguyện 。 彼bỉ 國quốc 禁cấm 為vi 國quốc 寶bảo 。 師sư 潛tiềm 匿nặc 航# 海hải 賷# 來lai 。 於ư 唐đường 中trung 宗tông 初sơ 年niên 。 達đạt 廣quảng 州châu 。 適thích 遇ngộ 房phòng 相tương/tướng 。 請thỉnh 於ư 制chế 止chỉ 寺tự 譯dịch 成thành 。 速tốc 回hồi 以dĩ 解giải 責trách 邊biên 之chi 難nạn/nan 。 (# 國quốc 王vương 因nhân 師sư 潛tiềm 過quá 。 罪tội 責trách 守thủ 邊biên 官quan 吏lại 故cố 也dã )# 夫phu 大đại 師sư 冒mạo 禁cấm 艱gian 苦khổ 。 志chí 益ích 此thử 方phương 。 且thả 具cụ 通thông 方phương 智trí 辯biện 。 總tổng 統thống 譯dịch 場tràng 。 雖tuy 功công 成thành 身thân 退thoái 。 而nhi 名danh 不bất 可khả 泯mẫn 。 故cố 首thủ 標tiêu 主chủ 譯dịch 。 以dĩ 重trọng/trùng 元nguyên 勳huân 也dã 。


二nhị 譯dịch 語ngữ 人nhân 。


烏ô 萇# 國quốc 沙Sa 門Môn 彌di 伽già 釋Thích 迦Ca 譯dịch 語ngữ


烏ô 萇# 。 奘tráng 傳truyền 名danh 烏ô 仗trượng 那na 。 唐đường 言ngôn 苑uyển 。 阿a 輸du 迦ca 王vương 之chi 苑uyển 囿# 也dã 。 舊cựu 曰viết 烏ô 場tràng 。 或hoặc 烏ô 茶trà 。 在tại 北bắc 天Thiên 竺Trúc 境cảnh 。 彌di 伽già 釋Thích 迦Ca 。 此thử 云vân 能năng 降hàng 伏phục 。 以dĩ 於ư 內nội 外ngoại 魔ma 怨oán 。 皆giai 能năng 降giáng/hàng 故cố 。 譯dịch 語ngữ 即tức 是thị 翻phiên 音âm 言ngôn 。 西tây 梵Phạn 語ngữ 字tự 。 與dữ 此thử 全toàn 殊thù 。 若nhược 觀quán 梵Phạm 本bổn 。 非phi 唯duy 不bất 知tri 其kỳ 語ngữ 。 兼kiêm 亦diệc 不bất 識thức 其kỳ 字tự 。 須tu 先tiên 隨tùy 其kỳ 梵Phạm 音âm 。 以dĩ 此thử 方phương 之chi 字tự 易dị 之chi 。 名danh 為vi 翻phiên 字tự 。 翻phiên 字tự 之chi 後hậu 。 方phương 可khả 讀đọc 之chi 。 然nhiên 同đồng 於ư 咒chú 語ngữ 。 卻khước 須tu 兼kiêm 通thông 兩lưỡng 國quốc 言ngôn 音âm 者giả 。 變biến 梵Phạn 語ngữ 為vi 華hoa 言ngôn 。 名danh 為vi 翻phiên 音âm 。 今kim 云vân 譯dịch 語ngữ 是thị 也dã 。 亦diệc 云vân 度độ 語ngữ 。 謂vị 酌chước 度độ 兩lưỡng 國quốc 言ngôn 音âm 。 務vụ 使sử 彼bỉ 此thử 相tương 當đương 定định 言ngôn 詞từ 成thành 章chương 句cú 故cố 。 不bất 先tiên 列liệt 翻phiên 字tự 人nhân 者giả 。 以dĩ 私tư 譯dịch 不bất 備bị 員# 。 亦diệc 此thử 師sư 代đại 之chi 耳nhĩ 。


三tam 證chứng 譯dịch 人nhân 。


羅la 浮phù 山sơn 南nam 樓lâu 寺tự 沙Sa 門Môn 懷hoài 廸# 證chứng 譯dịch


摸mạc 象tượng 云vân 。 古cổ 本bổn 並tịnh 有hữu 第đệ 三tam 羅la 浮phù 沙Sa 門Môn 懷hoài 廸# 證chứng 譯dịch 一nhất 行hành 。 不bất 知tri 今kim 本bổn 何hà 以dĩ 不bất 載tái 。 後hậu 刻khắc 經kinh 者giả 。 宜nghi 增tăng 入nhập 之chi 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 廸# 師sư 循tuần 州châu 人nhân 。 因nhân 住trụ 羅la 浮phù 山sơn 南nam 樓lâu 寺tự 。 故cố 山sơn 寺tự 俱câu 稱xưng 。 令linh 遠viễn 近cận 皆giai 知tri 故cố 。 廸# 者giả 進tiến 也dã 。 循tuần 也dã 。 沙Sa 門Môn 名danh 懷hoài 廸# 者giả 。 取thủ 其kỳ 常thường 懷hoài 精tinh 進tấn 。 循tuần 道đạo 而nhi 行hành 之chi 意ý 。 證chứng 譯dịch 者giả 。 謂vị 於ư 翻phiên 字tự 翻phiên 音âm 二nhị 中trung 。 總tổng 為vi 參tham 詳tường 較giảo 正chánh 。 以dĩ 師sư 久cửu 習tập 經kinh 論luận 。 備bị 諳am 五ngũ 梵Phạm 。 故cố 於ư 譯dịch 場tràng 之chi 中trung 。 獨độc 充sung 此thử 職chức 。 然nhiên 前tiền 二nhị 師sư 。 身thân 生sanh 西tây 國quốc 。 語ngữ 精tinh 梵Phạm 言ngôn 。 雖tuy 亦diệc 兼kiêm 美mỹ 唐đường 文văn 。 乍sạ 來lai 恐khủng 未vị 盡tận 善thiện 。 經kinh 師sư 參tham 詳tường 較giảo 正chánh 。 不bất 唯duy 不bất 謬mậu 佛Phật 意ý 。 兼kiêm 亦diệc 善thiện 合hợp 機cơ 心tâm 。 佛Phật 法Pháp 流lưu 通thông 。 厥quyết 功công 非phi 細tế 。 願nguyện 諸chư 後hậu 賢hiền 。 各các 思tư 報báo 本bổn 。


四tứ 筆bút 受thọ 人nhân 。


菩Bồ 薩Tát 戒giới 弟đệ 子tử 前tiền 正chánh 議nghị 大đại 夫phu 同đồng 中trung 書thư 門môn 下hạ 平bình 章chương 事sự 清thanh 河hà 房phòng 融dung 筆bút 受thọ


菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 大Đại 乘Thừa 戒giới 也dã 。 梵Phạm 網võng 經Kinh 云vân 。 欲dục 受thọ 國quốc 王vương 位vị 時thời 。 百bá 官quan 受thọ 位vị 時thời 。 應ưng 先tiên 受thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 一nhất 切thiết 鬼quỷ 神thần 。 救cứu 護hộ 王vương 身thân 。 百bá 官quan 之chi 身thân 。 房phòng 相tương/tướng 遵tuân 此thử 受thọ 此thử 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 兄huynh 。 以dĩ 佛Phật 為vi 父phụ 。 故cố 自tự 以dĩ 弟đệ 子tử 稱xưng 之chi 。 此thử 法pháp 銜hàm 也dã 。 次thứ 下hạ 明minh 世thế 職chức 。 前tiền 者giả 先tiên 也dã 。 以dĩ 下hạ 官quan 名danh 。 皆giai 其kỳ 先tiên 任nhậm 舊cựu 職chức 故cố 。 正chánh 議nghị 史sử 稱xưng 正chánh 諫gián 。 言ngôn 官quan 之chi 名danh 。 大đại 夫phu 者giả 。 大đại 正chánh 風phong 化hóa 。 扶phù 樹thụ 人nhân 才tài 。 有hữu 維duy 持trì 世thế 道đạo 之chi 任nhậm 。 舉cử 薦tiến 賢hiền 能năng 之chi 責trách 也dã 。 同đồng 者giả 兼kiêm 同đồng 協hiệp 理lý 之chi 義nghĩa 。 中trung 書thư 門môn 下hạ 。 二nhị 俱câu 內nội 省tỉnh 。 左tả 右hữu 相tương/tướng 府phủ 之chi 名danh 。 中trung 書thư 省tỉnh 。 多đa 掌chưởng 王vương 言ngôn 。 門môn 下hạ 省tỉnh 。 多đa 出xuất 政chánh 事sự 。 融dung 乃nãi 權quyền 兼kiêm 兩lưỡng 省tỉnh 。 故cố 並tịnh 書thư 之chi 。 平bình 章chương 者giả 。 書thư 曰viết 平bình 章chương 百bá 姓tánh 。 平bình 均quân 也dã 。 章chương 顯hiển 也dã 。 謂vị 均quân 理lý 政chánh 務vụ 。 章chương 顯hiển 法pháp 度độ 也dã 。 事sự 即tức 政chánh 務vụ 法pháp 度độ 之chi 事sự 。 不bất 言ngôn 現hiện 職chức 者giả 。 為vi 諱húy 被bị 謫# 事sự 故cố 。 清thanh 河hà 地địa 名danh 。 房phòng 相tương/tướng 之chi 梓# 里lý 也dã 。 房phòng 相tương/tướng 名danh 融dung 。 其kỳ 子tử 名danh 琯# 。 父phụ 子tử 俱câu 相tương/tướng 。 而nhi 融dung 事sự 略lược 出xuất 琯# 之chi 傳truyền 文văn 。 筆bút 受thọ 者giả 。 謂vị 前tiền 三tam 師sư 已dĩ 成thành 草thảo 本bổn 。 房phòng 相tương/tướng 受thọ 之chi 。 秉bỉnh 筆bút 潤nhuận 色sắc 。 務vụ 使sử 文văn 質chất 相tương 當đương 。 雅nhã 俗tục 兼kiêm 利lợi 。 故cố 正chánh 脈mạch 以dĩ 潤nhuận 文văn 科khoa 之chi 。 夫phu 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 佛Phật 法Pháp 付phó 囑chúc 王vương 臣thần 。 因nhân 緣duyên 會hội 遇ngộ 。 遭tao 際tế 各các 殊thù 。 詳tường 融dung 事sự 。 為vi 相tương/tướng 於ư 武võ 后hậu 末mạt 年niên 。 被bị 謫# 於ư 中trung 宗tông 元nguyên 年niên 。 纔tài 至chí 廣quảng 州châu 。 便tiện 遇ngộ 斯tư 典điển 。 請thỉnh 譯dịch 筆bút 受thọ 。 成thành 此thử 莫mạc 大đại 功công 德đức 。 以dĩ 世thế 情tình 觀quán 之chi 。 似tự 可khả 悲bi 。 以dĩ 佛Phật 法Pháp 觀quán 之chi 。 則tắc 慶khánh 甚thậm 矣hĩ 。 總tổng 釋thích 名danh 題đề 竟cánh 。


第đệ 十thập 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 者giả 。 謂vị 文văn 分phần/phân 十thập 卷quyển 。 義nghĩa 派phái 干can 差sai 。 若nhược 不bất 解giải 千thiên 差sai 之chi 義nghĩa 。 難nan 以dĩ 銷tiêu 十thập 卷quyển 之chi 文văn 。 空không 說thuyết 名danh 題đề 。 徒đồ 誦tụng 詞từ 句cú 。 信tín 解giải 無vô 以dĩ 。 行hành 果quả 安an 成thành 。 為vi 此thử 別biệt 解giải 。 不bất 避tị 煩phiền 分phần/phân 。 然nhiên 道đạo 安an 雄hùng 判phán 。 既ký 雅nhã 合hợp 於ư 親thân 光quang 。 而nhi 指chỉ 掌chưởng 新tân 疏sớ/sơ 。 亦diệc 承thừa 用dụng 乎hồ 三tam 分phần/phân 。 一nhất 敘tự 分phần/phân 。 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 三tam 流lưu 通thông 分phần/phân 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 六lục 成thành 證chứng 信tín 敘tự 。 二nhị 二nhị 緣duyên 發phát 起khởi 敘tự 。


初sơ (# 六lục 成thành 者giả 。 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 謂vị 信tín 聞văn 時thời 主chủ 處xứ 眾chúng 也dã 。 六lục 種chủng 闕khuyết 一nhất 。 大đại 教giáo 不bất 興hưng 。 故cố 云vân 成thành 就tựu 。 言ngôn 證chứng 信tín 者giả 。 謂vị 標tiêu 記ký 主chủ 伴bạn 。 指chỉ 說thuyết 時thời 方phương 。 證chứng 法pháp 有hữu 所sở 授thọ 。 令linh 人nhân 生sanh 信tín 故cố )# 二nhị 。


一nhất 總tổng 標tiêu 五ngũ 成thành 。 二nhị 別biệt 列liệt 聽thính 眾chúng 。


初sơ 。


如như 是thị 我ngã 聞văn 。

一nhất 時thời 佛Phật 在tại 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 祇Kỳ 桓Hoàn 精Tinh 舍Xá 。


如như 是thị 者giả 。 信tín 成thành 就tựu 。 為vi 順thuận 此thử 義nghĩa 。 作tác 信tín 順thuận 之chi 詞từ 。 以dĩ 信tín 者giả 言ngôn 如như 是thị 。 不bất 信tín 者giả 則tắc 言ngôn 不bất 如như 是thị 故cố 。 此thử 隨tùy 相tương/tướng 釋thích 也dã 。 又hựu 一nhất 切thiết 事sự 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 名danh 如như 。 離ly 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 等đẳng 見kiến 名danh 是thị 。 此thử 入nhập 理lý 釋thích 也dã 。 又hựu 無vô 上thượng 法Pháp 王Vương 。 是thị 真chân 實thật 語ngữ 。 如như 所sở 如như 說thuyết 名danh 如như 。 不bất 誑cuống 不bất 妄vọng 名danh 是thị 。 此thử 據cứ 文văn 釋thích 也dã 。 又hựu 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 無vô 有hữu 不bất 是thị 。 亦diệc 信tín 順thuận 義nghĩa 。 智trí 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 故cố 為vi 第đệ 一nhất 。 若nhược 對đối 下hạ 文văn 。 應ưng 作tác 指chỉ 法pháp 之chi 詞từ 。 即tức 指chỉ 者giả 一nhất 部bộ 經kinh 說thuyết 。


我ngã 聞văn 者giả 。 聞văn 成thành 就tựu 。 亦diệc 結kết 集tập 者giả 自tự 述thuật 法pháp 有hữu 所sở 授thọ 故cố 。 夫phu 聖thánh 人nhân 無vô 我ngã 。 而nhi 云vân 我ngã 聞văn 者giả 。 蓋cái 是thị 隨tùy 世thế 假giả 我ngã 。 亦diệc 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 。 揀giản 非phi 妄vọng 我ngã 。 及cập 於ư 邪tà 我ngã 。 聞văn 謂vị 親thân 聞văn 。 非phi 私tư 淑thục 讀đọc 古cổ 者giả 可khả 比tỉ 。 下hạ 云vân 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 。 故cố 為vi 第đệ 二nhị 。 若nhược 連liên 上thượng 為vi 句cú 。 應ưng 云vân 如như 是thị 一nhất 經kinh 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。


一nhất 時thời 者giả 。


時thời 成thành 就tựu 。 不bất 紀kỷ 年niên 月nguyệt 。 但đãn 云vân 一nhất 時thời 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 處xử 無vô 定định 方phương 。 滅diệt 後hậu 結kết 集tập 。 傳truyền 通thông 異dị 域vực 。 約ước 東đông 西tây 正chánh 建kiến 不bất 同đồng 。 約ước 上thượng 下hạ 延diên 促xúc 不bất 等đẳng 。 彼bỉ 此thử 差sai 互hỗ 。 難nan 以dĩ 考khảo 稽khể 。 故cố 總tổng 言ngôn 之chi 。 蓋cái 取thủ 師sư 資tư 合hợp 會hội 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 為vi 一nhất 時thời 也dã 。 古cổ 德đức 云vân 。 欲dục 識thức 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 當đương 觀quán 時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 。


時thời 節tiết 若nhược 至chí 。 其kỳ 理lý 自tự 彰chương 。 故cố 為vi 第đệ 三tam 。 若nhược 對đối 上thượng 句cú 。 應ưng 是thị 追truy 憶ức 昔tích 聞văn 。 漫mạn 言ngôn 彼bỉ 一nhất 時thời 也dã 。


佛Phật 者giả 主chủ 成thành 就tựu 。 梵Phạn 語ngữ 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 覺giác 者giả 。 十thập 種chủng 通thông 號hiệu 之chi 一nhất 。 覺giác 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 自tự 覺giác 。 揀giản 凡phàm 夫phu 。 二nhị 覺giác 他tha 。 揀giản 二nhị 乘thừa 。 三tam 覺giác 滿mãn 。 揀giản 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 字tự 訓huấn 人nhân 。 通thông 指chỉ 能năng 覺giác 人nhân 說thuyết 。 若nhược 就tựu 今kim 經kinh 。 別biệt 指chỉ 釋Thích 迦Ca 。 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 主chủ 。 非phi 餘dư 佛Phật 故cố 。 法pháp 華hoa 云vân 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 我ngã 等đẳng 所sở 歸quy 。 故cố 為vi 第đệ 四tứ 。


在tại 室thất 下hạ 處xứ 成thành 就tựu 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 具cụ 云vân 室Thất 羅La 筏Phiệt 悉tất 底để 。 舊cựu 云vân 舍Xá 衛Vệ 。 或hoặc 云vân 舍xá 婆bà 提đề 。 此thử 翻phiên 豐phong 德đức 。 或hoặc 翻phiên 聞văn 物vật 。 謂vị 國quốc 豐phong 四tứ 德đức 。 (# 財tài 寶bảo 五ngũ 欲dục 多đa 聞văn 解giải 脫thoát )# 為vi 物vật 所sở 聞văn 故cố 。 祇Kỳ 桓Hoàn 精Tinh 舍Xá 。 在tại 室thất 羅la 近cận 境cảnh 。 祇kỳ 即tức 祇kỳ 陀đà 。 亦diệc 云vân 逝thệ 多đa 。 匿nặc 王vương 太thái 子tử 也dã 。 此thử 翻phiên 戰chiến 勝thắng 。 以dĩ 太thái 子tử 生sanh 時thời 。 匿nặc 王vương 凱# 旋toàn 故cố 名danh 桓hoàn 林lâm 也dã 。 是thị 其kỳ 所sở 施thí 故cố 。 精tinh 舍xá 給cấp 孤cô 園viên 也dã 。 園viên 中trung 置trí 舍xá 。 最tối 極cực 精tinh 奇kỳ 。 捨xả 園viên 從tùng 舍xá 稱xưng 故cố 。 原nguyên 園viên 林lâm 俱câu 屬thuộc 太thái 子tử 。 給Cấp 孤Cô 長Trưởng 者Giả 。 買mãi 園viên 建kiến 舍xá 。 請thỉnh 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 不bất 辭từ 布bố 金kim 之chi 費phí 。 遂toại 感cảm 太thái 子tử 并tinh 林lâm 施thí 之chi 。 君quân 尊tôn 臣thần 卑ty 。 故cố 桓hoàn 先tiên 舍xá 次thứ 。 諸chư 經kinh 多đa 言ngôn 祇Kỳ 樹Thụ 給cấp 園viên 。 此thử 稱xưng 校giáo 雅nhã 。 下hạ 云vân 屬thuộc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 。 佛Phật 僧Tăng 安an 居cư 。 非phi 此thử 不bất 可khả 。 故cố 為vi 第đệ 五ngũ 。 長trưởng 者giả 買mãi 園viên 。 事sự 詳tường 涅Niết 槃Bàn 阿a 含hàm 賢hiền 愚ngu 等đẳng 經kinh 。 非phi 急cấp 不bất 載tái )# 總tổng 標tiêu 五ngũ 成thành 竟cánh 二nhị 別biệt 列liệt 聽thính 眾chúng 二nhị 。


一nhất 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 二nhị 辟Bích 支Chi 眾chúng 。


初sơ 三tam 。


一nhất 舉cử 類loại 標tiêu 數số 。 二nhị 明minh 位vị 歎thán 德đức 。 三tam 略lược 出xuất 上thượng 首thủ 。


初sơ 。


與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。


○# 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。


初sơ 舉cử 類loại 顯hiển 勝thắng 。 與dữ 者giả 并tinh 與dữ 。 兼kiêm 及cập 義nghĩa 也dã 。 大đại 者giả 揀giản 小tiểu 。 非phi 有hữu 學học 故cố 。 又hựu 三tam 義nghĩa 名danh 大đại 。 謂vị 大đại 多đa 勝thắng 。 大đại 者giả 天thiên 王vương 大đại 人nhân 。 所sở 共cộng 敬kính 仰ngưỡng 。 非phi 小tiểu 德đức 故cố 。 多đa 者giả 內nội 外ngoại 典điển 籍tịch 。 無vô 不bất 博bác 通thông 。 非phi 寡quả 解giải 故cố 。 勝thắng 者giả 超siêu 出xuất 九cửu 十thập 六lục 種chủng 外ngoại 道đạo 。 非phi 劣liệt 器khí 故cố 。 比Bỉ 丘Khâu 名danh 含hàm 三tam 義nghĩa 。 一nhất 乞khất 士sĩ 。 謂vị 乞khất 食thực 乞khất 法pháp 。 資tư 益ích 身thân 心tâm 故cố 。 二nhị 破phá 惡ác 。 謂vị 破phá 見kiến 破phá 思tư 。 滌địch 除trừ 諸chư 惡ác 故cố 。 三tam 怖bố 魔ma 。 謂vị 出xuất 家gia 出xuất 界giới 。 魔ma 怖bố 失thất 黨đảng 故cố 。 眾chúng 者giả 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 。 此thử 云vân 和hòa 合hợp 眾chúng 。 和hòa 合hợp 有hữu 二nhị 。 一nhất 事sự 和hòa 。 謂vị 戒giới 見kiến 利lợi 身thân 口khẩu 意ý 六lục 事sự 俱câu 和hòa 故cố 。 二nhị 理lý 和hòa 。 謂vị 同đồng 證chứng 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 法pháp 故cố 。 今kim 但đãn 言ngôn 眾chúng 。 不bất 言ngôn 和hòa 合hợp 者giả 。 以dĩ 眾chúng 則tắc 必tất 和hòa 。 不bất 和hòa 非phi 眾chúng 也dã 。


○# 下hạ 句cú 。 標tiêu 數số 顯hiển 同đồng 。 報báo 恩ân 經Kinh 云vân 。 初sơ 度độ 陳trần 如như 五ngũ 人nhân 。 次thứ 度độ 耶da 舍xá 門môn 徒đồ 五ngũ 十thập 人nhân 。 次thứ 度độ 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 門môn 徒đồ 五ngũ 百bách 。 次thứ 度độ 伽già 耶da 門môn 徒đồ 三tam 百bách 。 次thứ 度độ 那na 提đề 門môn 徒đồ 二nhị 百bách 。 次thứ 度độ 身thân 子tử 門môn 徒đồ 一nhất 百bách 。 次thứ 度độ 目Mục 連Liên 門môn 徒đồ 一nhất 百bách 。 共cộng 計kế 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 五ngũ 人nhân 。 今kim 減giảm 五ngũ 人nhân 者giả 。 略lược 零linh 數số 故cố 。 俱câu 猶do 同đồng 也dã 。 此thử 等đẳng 皆giai 久cửu 修tu 異dị 道đạo 。 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 遇ngộ 佛Phật 得đắc 益ích 。 感cảm 恩ân 常thường 隨tùy 。 今kim 亦diệc 同đồng 聽thính 。 故cố 云vân 與dữ 俱câu 。 舉cử 類loại 標tiêu 數số 竟cánh 。


二nhị 明minh 位vị 歎thán 德đức 。


皆giai 是thị 無vô 漏lậu 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。


○# 佛Phật 子tử 住trụ 持trì 。 善thiện 超siêu 諸chư 有hữu 。 能năng 於ư 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 。 從tùng 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 妙diệu 堪kham 遺di 囑chúc 。 嚴nghiêm 淨tịnh 毗Tỳ 尼Ni 。 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。 應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 越việt 諸chư 塵trần 累lụy 。


初sơ 據cứ 迹tích 明minh 位vị 。 皆giai 是thị 者giả 。 無vô 異dị 眾chúng 故cố 。 漏lậu 謂vị 三tam 漏lậu 。 謂vị 欲dục 漏lậu 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não )# 有hữu 漏lậu (# 上thượng 二nhị 界giới 煩phiền 惱não 無vô 。 明minh 漏lậu (# 三tam 界giới 無vô 明minh )# 也dã 。 具cụ 此thử 者giả 。 如như 漏lậu 器khí 不bất 堪kham 用dụng 故cố 。 又hựu 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 有hữu 漏lậu 落lạc 故cố 。 此thử 眾chúng 已dĩ 斷đoạn 。 故cố 云vân 無vô 也dã 。 大đại 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 揀giản 定định 性tánh 。 能năng 回hồi 心tâm 故cố 。 二nhị 揀giản 實thật 行hạnh 。 是thị 權quyền 現hiện 故cố 。 三tam 揀giản 同đồng 類loại 。 稱xưng 上thượng 首thủ 故cố 。 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 三tam 義nghĩa 。 一nhất 應Ứng 供Cúng 。 堪kham 為vi 福phước 田điền 故cố 。 即tức 乞khất 士sĩ 果quả 。 二nhị 殺sát 賊tặc 。 殺sát 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 即tức 破phá 惡ác 果quả 。 三tam 無vô 生sanh 。 永vĩnh 絕tuyệt 後hậu 有hữu 故cố 。 即tức 怖bố 魔ma 果quả 。 小Tiểu 乘Thừa 久cửu 擅thiện 斯tư 名danh 。 故cố 為vi 迹tích 也dã 。


○# 佛Phật 子tử 下hạ 約ước 本bổn 歎thán 德đức 。 明minh 位vị 據cứ 迹tích 。 歎thán 德đức 約ước 本bổn 者giả 。 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 向hướng 大Đại 乘Thừa 故cố 。 外ngoại 現hiện 聲Thanh 聞Văn 。 內nội 祕bí 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 稱xưng 佛Phật 子tử 。 既ký 稱xưng 佛Phật 子tử 。 不bất 屑tiết 逃đào 形hình 自tự 守thủ 。 故cố 云vân 住trụ 持trì 。 謂vị 住trụ 世thế 間gian 持trì 佛Phật 法Pháp 。 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 雖tuy 住trụ 世thế 間gian 。 不bất 為vi 諸chư 有hữu 所sở 繫hệ 。 故cố 曰viết 善thiện 超siêu 。 若nhược 一nhất 向hướng 沈trầm 空không 滯trệ 寂tịch 者giả 。 縱túng/tung 超siêu 非phi 善thiện 。 諸chư 有hữu 者giả 。 略lược 明minh 有hữu 三tam 。 處xử 中trung 說thuyết 九cửu 。 廣quảng 演diễn 成thành 二nhị 十thập 五ngũ 。 其kỳ 中trung 因nhân 果quả 不bất 亡vong 。 故cố 稱xưng 為vi 有hữu 。 國quốc 土độ 王vương 都đô 也dã 。 繁phồn 華hoa 射xạ 眼nhãn 。 勝thắng 欲dục 牽khiên 心tâm 。 具cụ 威uy 具cụ 儀nghi 。 不bất 易dị 可khả 得đắc 。 曰viết 能năng 於ư 曰viết 成thành 就tựu 者giả 。 自tự 是thị 塵trần 中trung 作tác 主chủ 。 非phi 彼bỉ 勉miễn 強cường/cưỡng 詐trá 飾sức 者giả 可khả 比tỉ 。 從tùng 隨tùy 也dã 。 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 此thử 眾chúng 常thường 隨tùy 引dẫn 攝nhiếp 同đồng 類loại 故cố 。 超siêu 有hữu 則tắc 不bất 著trước 於ư 有hữu 。 具cụ 儀nghi 則tắc 不bất 淪luân 於ư 空không 。 空không 有hữu 不bất 覊# 。 故cố 以dĩ 妙diệu 稱xưng 。 又hựu 以dĩ 其kỳ 從tùng 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 緣duyên 結kết 有hữu 素tố 。 故cố 堪kham 遺di 囑chúc 。 謂vị 遺di 命mạng 成thành 佛Phật 。 囑chúc 累lụy 度độ 生sanh 。 二nhị 俱câu 堪kham 故cố 。 此thử 上thượng 歎thán 自tự 利lợi 之chi 德đức 。 雖tuy 兼kiêm 利lợi 他tha 。 乃nãi 借tá 物vật 成thành 已dĩ 。 仍nhưng 屬thuộc 自tự 利lợi 。 毗Tỳ 尼Ni 者giả 。 戒giới 律luật 之chi 總tổng 名danh 。 治trị 身thân 曰viết 嚴nghiêm 。 治trị 心tâm 曰viết 淨tịnh 。 又hựu 事sự 戒giới 則tắc 嚴nghiêm 。 理lý 戒giới 則tắc 淨tịnh 。 今kim 顯hiển 理lý 事sự 雙song 持trì 。 身thân 心tâm 并tinh 治trị 。 故cố 曰viết 嚴nghiêm 曰viết 淨tịnh 。 然nhiên 亦diệc 非phi 徒đồ 自tự 利lợi 。 故cố 曰viết 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。 謂vị 弘hoằng 開khai 法pháp 範phạm 於ư 三tam 界giới 中trung 也dã 。 應ưng 身thân 者giả 。 隨tùy 機cơ 應ưng 現hiện 。 無vô 量lượng 者giả 。 機cơ 有hữu 無vô 量lượng 。 應ưng 身thân 亦diệc 無vô 量lượng 故cố 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 者giả 。 不bất 惟duy 現hiện 身thân 。 亦diệc 兼kiêm 說thuyết 法Pháp 。 如như 法Pháp 華hoa 妙diệu 音âm 觀quán 音âm 之chi 類loại 。 未vị 來lai 者giả 。 總tổng 該cai 盡tận 際tế 。 塵trần 累lụy 者giả 。 通thông 攝nhiếp 塵trần 勞lao 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 塵trần 勞lao 累lũy/lụy/luy 墜trụy 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 如như 墮đọa 深thâm 淵uyên 。 如như 沈trầm 巨cự 溺nịch 。 此thử 眾chúng 能năng 挽vãn 之chi 令linh 起khởi 。 渡độ 之chi 令linh 過quá 。 故cố 曰viết 拔bạt 曰viết 濟tế 。 此thử 上thượng 歎thán 化hóa 他tha 之chi 德đức 。 雖tuy 兼kiêm 自tự 利lợi 。 乃nãi 以dĩ 己kỷ 成thành 物vật 。 仍nhưng 屬thuộc 化hóa 他tha 。 此thử 化hóa 他tha 德đức 中trung 。 初sơ 云vân 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。 似tự 局cục 一nhất 土thổ 。 次thứ 云vân 應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 則tắc 該cai 十thập 方phương 。 末mạt 云vân 拔bạt 濟tế 未vị 來lai 。 乃nãi 通thông 盡tận 際tế 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 竪thụ 無vô 不bất 可khả 化hóa 之chi 生sanh 矣hĩ 。 (# 問vấn 。 法pháp 華hoa 歎thán 德đức 。 顯hiển 然nhiên 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 經Kinh 歎thán 德đức 。 明minh 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 古cổ 德đức 據cứ 此thử 。 判phán 楞lăng 嚴nghiêm 在tại 法pháp 華hoa 之chi 後hậu 。 似tự 為vi 當đương 理lý 。 若nhược 在tại 前tiền 者giả 。 此thử 云vân 何hà 通thông 答đáp 。 結kết 集tập 善thiện 權quyền 。 本bổn 迹tích 互hỗ 影ảnh 。 法pháp 華hoa 處xứ 處xứ 顯hiển 本bổn 。 故cố 歎thán 德đức 惟duy 迹tích 。 楞lăng 嚴nghiêm 在tại 在tại 皆giai 迹tích 。 故cố 歎thán 德đức 惟duy 本bổn 。 本bổn 迹tích 原nguyên 自tự 無vô 礙ngại 。 互hỗ 影ảnh 方phương 顯hiển 不bất 遺di 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 法pháp 華hoa 惟duy 本bổn 。 不bất 顯hiển 攝nhiếp 生sanh 之chi 權quyền 。 楞lăng 嚴nghiêm 惟duy 迹tích 。 全toàn 迷mê 實thật 證chứng 之chi 深thâm 。 豈khởi 盡tận 善thiện 哉tai 。 諸chư 經kinh 亦diệc 有hữu 不bất 爾nhĩ 。 或hoặc 但đãn 為vi 一nhất 類loại 機cơ 故cố )# 明minh 位vị 歎thán 德đức 竟cánh 。


三tam 略lược 出xuất 上thượng 首thủ 。


其kỳ 名danh 曰viết 大Đại 智trí 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 摩Ma 訶Ha 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 摩Ma 訶Ha 拘Câu 絺Hy 羅La 。 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 等đẳng 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。


舍xá 利lợi 尊tôn 者giả 母mẫu 也dã 。 此thử 云vân 鶖thu 鷺lộ 。 以dĩ 其kỳ 母mẫu 眼nhãn 淨tịnh 口khẩu 利lợi 。 可khả 比tỉ 此thử 鳥điểu 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 弗phất 翻phiên 為vi 子tử 。 尊tôn 者giả 是thị 其kỳ 所sở 生sanh 。 連liên 母mẫu 為vi 號hiệu 。 亦diệc 云vân 身thân 子tử 。 以dĩ 其kỳ 母mẫu 身thân 形hình 端đoan 正chánh 。 猶do 云vân 端đoan 正chánh 身thân 者giả 之chi 子tử 故cố 。 阿a 含hàm 云vân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 智trí 慧tuệ 無vô 窮cùng 。 決quyết 了liễu 諸chư 疑nghi 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 為vi 第đệ 一nhất 。 故cố 今kim 以dĩ 大đại 智trí 稱xưng 之chi 。


目Mục 犍Kiền 連Liên 。 此thử 云vân 採thải 菽# 氏thị 。 姓tánh 也dã 。 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 。 居cư 山sơn 採thải 菽# 而nhi 食thực 。 因nhân 以dĩ 為vi 姓tánh 。 尊tôn 者giả 其kỳ 苗miêu 裔duệ 耳nhĩ 。 名danh 尼ni 拘câu 律luật 陀đà 。 此thử 云vân 無vô 節tiết 樹thụ 。 以dĩ 父phụ 母mẫu 無vô 子tử 。 禱đảo 樹thụ 神thần 而nhi 生sanh 。 即tức 以dĩ 名danh 焉yên 。 阿a 含hàm 云vân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 神thần 通thông 輕khinh 舉cử 。 飛phi 到đáo 十thập 方phương 者giả 。 目Mục 犍Kiền 連Liên 為vi 第đệ 一nhất 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 大đại 神thần 化hóa 。 故cố 不bất 名danh 其kỳ 名danh 。 惟duy 姓tánh 上thượng 以dĩ 摩ma 訶ha 揀giản 之chi 。


摩Ma 訶Ha 拘Câu 絺Hy 羅La 。 此thử 云vân 大đại 膝tất 。 身thân 子tử 舅cữu 也dã 。 往vãng 論luận 勝thắng 姉# 。 姊tỷ 孕dựng 身thân 子tử 。 則tắc 不bất 能năng 及cập 。 知tri 其kỳ 所sở 懷hoài 智trí 人nhân 。 生sanh 必tất 勝thắng 我ngã 。 因nhân 而nhi 發phát 憤phẫn 。 遊du 學học 南nam 竺trúc 。 讀đọc 十thập 八bát 種chủng 經kinh 。 無vô 暇hạ 剪tiễn 爪trảo 。 世thế 稱xưng 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 學học 優ưu 還hoàn 家gia 。 詣nghệ 佛Phật 索sách 甥# 。 佛Phật 令linh 立lập 論luận 。 乃nãi 曰viết 我ngã 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 受thọ 為vi 宗tông 。 佛Phật 曰viết 還hoàn 受thọ 是thị 見kiến 否phủ/bĩ 。 自tự 思tư 若nhược 受thọ 是thị 見kiến 。 自tự 宗tông 相tương 違vi 。 (# 以dĩ 立lập 不bất 受thọ 宗tông 故cố )# 若nhược 不bất 受thọ 是thị 見kiến 。 自tự 宗tông 則tắc 壞hoại 。 以dĩ 不bất 受thọ 故cố 。 還hoàn 同đồng 眾chúng 見kiến 。 不bất 應ưng 立lập 是thị 宗tông 故cố )# 義nghĩa 墮đọa 詞từ 屈khuất 。 向hướng 佛Phật 謝tạ 罪tội 。 佛Phật 令linh 出xuất 家gia 。 證chứng 無Vô 學Học 果Quả 。 阿a 含hàm 云vân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 得đắc 四tứ 辯biện 才tài 。 觸xúc 問vấn 能năng 答đáp 者giả 。 拘Câu 絺Hy 羅La 為vi 第đệ 一nhất 。


富Phú 樓Lâu 那Na 。 此thử 云vân 滿mãn 願nguyện 。 尊tôn 者giả 父phụ 也dã 。 彌di 多đa 羅la 尼ni 。 此thử 云vân 慈từ 女nữ 。 尊tôn 者giả 母mẫu 也dã 。 尊tôn 者giả 是thị 其kỳ 所sở 生sanh 。 稱xưng 謂vị 從tùng 略lược 。 故cố 但đãn 云vân 滿mãn 慈từ 子tử 。 阿a 含hàm 云vân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 善thiện 能năng 廣quảng 說thuyết 。 分phân 別biệt 義nghĩa 理lý 者giả 。 滿mãn 慈từ 子tử 為vi 第đệ 一nhất 。


須Tu 菩Bồ 提Đề 。 此thử 云vân 空không 生sanh 。 以dĩ 尊tôn 者giả 生sanh 時thời 。 其kỳ 家gia 庫khố 藏tạng 皆giai 空không 。 父phụ 母mẫu 疑nghi 之chi 。 庫khố 藏tạng 復phục 現hiện 。 故cố 又hựu 名danh 善thiện 現hiện 。 相tướng 師sư 占chiêm 曰viết 。 既ký 善thiện 且thả 吉cát 。 故cố 亦diệc 名danh 善thiện 吉cát 。 常thường 修tu 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 佛Phật 弟đệ 子tử 中trung 。 解giải 空không 第đệ 一nhất 。


優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 此thử 云vân 塵trần 性tánh 。 觀quán 塵trần 性tánh 空không 而nhi 得đắc 道Đạo 故cố 。 又hựu 云vân 近cận 少thiểu 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 色sắc 將tương 盡tận 故cố 。 自tự 陳trần 圓viên 通thông 文văn 云vân 。 以dĩ 從tùng 不bất 淨tịnh 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 歸quy 於ư 虗hư 空không 。 空không 色sắc 二nhị 無vô 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 。 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 名danh 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 餘dư 眾chúng 不bất 能năng 俱câu 列liệt 。 故cố 置trí 等đẳng 言ngôn 。 並tịnh 是thị 法Pháp 門môn 頭đầu 角giác 。 大đại 眾chúng 綱cương 領lãnh 。 故cố 云vân 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 竟cánh 。


二nhị 辟Bích 支Chi 眾chúng 。


復phục 有hữu 無vô 量lượng 辟Bích 支Chi 無Vô 學Học 。


○# 并tinh 其kỳ 初sơ 心tâm 。 同đồng 來lai 佛Phật 所sở 。


○# 屬thuộc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 休hưu 夏hạ 自Tự 恣Tứ 。


初sơ 正chánh 敘tự 無Vô 學Học 。 楞lăng 嚴nghiêm 聽thính 眾chúng 。 非phi 止chỉ 聲Thanh 聞Văn 一nhất 類loại 。 故cố 云vân 復phục 有hữu 。 數số 稱xưng 無vô 量lượng 者giả 。 極cực 言ngôn 其kỳ 多đa 故cố 。 辟Bích 支Chi 。 具cụ 云vân 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 。 名danh 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 獨Độc 覺Giác 。 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 隨tùy 時thời 觀quán 變biến 。 體thể 物vật 自tự 覺giác 者giả 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 。 出xuất 有hữu 佛Phật 世thế 。 稟bẩm 教giáo 觀quán 緣duyên 。 緣duyên 斷đoạn 證chứng 真chân 者giả 。 慈từ 恩ân 云vân 。 釋thích 尊tôn 出xuất 世thế 。 五ngũ 百bách 獨Độc 覺Giác 。 從tùng 山sơn 中trung 來lai 。 (# 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 住trụ 山sơn 待đãi 佛Phật 者giả )# 仁nhân 王vương 云vân 。 八bát 百bách 萬vạn 億ức 緣Duyên 覺Giác 大đại 仙tiên 。 皆giai 來lai 集tập 會hội 。 今kim 二nhị 類loại 俱câu 有hữu 。 故cố 存tồn 梵Phạm 言ngôn 。 無Vô 學Học 者giả 。 真chân 窮cùng 惑hoặc 盡tận 。 於ư 自tự 類loại 中trung 無vô 所sở 學học 故cố 。


○# 并tinh 其kỳ 下hạ 兼kiêm 明minh 有hữu 學học 。 師sư 偕giai 其kỳ 資tư 。 故cố 云vân 并tinh 也dã 。 初sơ 心tâm 即tức 是thị 有hữu 學học 。 謂vị 初sơ 發phát 取thủ 證chứng 辟Bích 支Chi 心tâm 故cố 。 同đồng 來lai 者giả 。 資tư 隨tùy 其kỳ 師sư 。 亦diệc 風phong 行hành 草thảo 偃yển 義nghĩa 也dã 。


○# 屬thuộc 諸chư 下hạ 總tổng 陳trần 來lai 意ý 。 屬thuộc 附phụ 也dã 。 言ngôn 此thử 眾chúng 既ký 非phi 常thường 隨tùy 。 許hứa 於ư 異dị 處xứ 安an 居cư 。 今kim 相tương 將tương 而nhi 來lai 。 意ý 為vi 附phụ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 作tác 自tự 恣tứ 法pháp 耳nhĩ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 指chỉ 常thường 隨tùy 眾chúng 。 以dĩ 是thị 聲Thanh 聞Văn 律luật 儀nghi 僧Tăng 故cố 。 休hưu 竟cánh 也dã 。 佛Phật 制chế 比Bỉ 丘Khâu 。 夏hạ 月nguyệt 安an 居cư 。 一nhất 為vi 結kết 制chế 辦biện 道đạo 。 一nhất 為vi 護hộ 生sanh 避tị 嫌hiềm 。 今kim 當đương 竟cánh 夏hạ 之chi 日nhật 。 即tức 九cửu 旬tuần 解giải 制chế 時thời 也dã 。 佛Phật 制chế 於ư 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 或hoặc 十thập 四tứ 十thập 六lục 日nhật 解giải 制chế 。 考khảo 劾# 九cửu 旬tuần 德đức 業nghiệp 。 自tự 知tri 己kỷ 過quá 者giả 。 自tự 己kỷ 陳trần 說thuyết 。 自tự 不bất 知tri 過quá 者giả 。 恣tứ 任nhậm 僧Tăng 舉cử 。 故cố 曰viết 自tự 恣tứ 。 葢# 恐khủng 稍sảo 有hữu 瑕hà 玼# 。 即tức 玷điếm 清thanh 眾chúng 故cố 也dã 。 然nhiên 此thử 中trung 辟Bích 支Chi 。 與dữ 上thượng 科khoa 聲Thanh 聞Văn 。 俱câu 屬thuộc 當đương 機cơ 。 以dĩ 此thử 經Kinh 原nguyên 為vi 融dung 其kỳ 小tiểu 心tâm 。 成thành 就tựu 大đại 志chí 。 古cổ 德đức 云vân 。 子tử 期kỳ 不bất 遇ngộ 。 伯bá 牙nha 絕tuyệt 絃huyền 。 法pháp 若nhược 無vô 人nhân 。 說thuyết 將tương 誰thùy 聽thính 。 故cố 為vi 第đệ 六lục 。 (# 此thử 上thượng 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 亦diệc 名danh 通thông 序tự 。 通thông 於ư 諸chư 經kinh 故cố 。 亦diệc 名danh 經kinh 後hậu 序tự 。 結kết 集tập 建kiến 立lập 故cố 。 結kết 集tập 建kiến 立lập 。 有hữu 因nhân 有hữu 意ý 。 繁phồn 見kiến 諸chư 疏sớ/sơ 解giải 中trung 不bất 錄lục )# 六lục 成thành 證chứng 信tín 敘tự 竟cánh 。


二nhị 二nhị 緣duyên 發phát 起khởi 敘tự (# 諸chư 教giáo 興hưng 起khởi 。 各các 有hữu 感cảm 發phát 之chi 緣duyên 。 或hoặc 多đa 或hoặc 少thiểu 。 各các 有hữu 取thủ 意ý 。 今kim 具cụ 二nhị 緣duyên )# 二nhị 。


一nhất 菩Bồ 薩Tát 發phát 起khởi 二nhị 聲Thanh 聞Văn 發phát 起khởi 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 略lược 示thị 類loại 引dẫn 。 二nhị 新tân 舊cựu 機cơ 發phát 。


初sơ 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 。 引dẫn 發phát 戒giới 學học 。 敷phu 座tòa 晏# 安an 引dẫn 發phát 定định 學học 。 宣tuyên 示thị 深thâm 奧áo 。 引dẫn 發phát 慧tuệ 學học 。 葢# 如Như 來Lai 將tương 示thị 真chân 戒giới 定định 慧tuệ 。 先tiên 以dĩ 一nhất 類loại 之chi 緣duyên 。 引dẫn 動động 本bổn 機cơ 。 至chí 正chánh 說thuyết 時thời 。 自tự 如như 時thời 雨vũ 之chi 化hóa 矣hĩ )# 。


十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 咨tư 決quyết 心tâm 疑nghi 。 欽khâm 奉phụng 慈Từ 嚴Nghiêm 。 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。


○# 即tức 時thời 如Như 來Lai 。 敷phu 座tòa 晏# 安an 。 為vì 諸chư 會hội 中trung 。 宣tuyên 示thị 深thâm 奧áo 。


初sơ 妙diệu 機cơ 冥minh 啐# 。 菩Bồ 薩Tát 奉phụng 命mệnh 度độ 生sanh 。 各các 據cứ 一nhất 域vực 。 故cố 以dĩ 十thập 方phương 稱xưng 之chi 。 離ly 佛Phật 既ký 久cửu 。 就tựu 正chánh 無vô 緣duyên 。 於ư 諸chư 大Đại 乘Thừa 律luật 儀nghi 。 未vị 能năng 心tâm 無vô 疑nghi 懼cụ 。 今kim 當đương 休hưu 夏hạ 。 歸quy 來lai 自tự 恣tứ 。 故cố 云vân 咨tư 決quyết 。 謂vị 咨tư 問vấn 於ư 佛Phật 。 請thỉnh 求cầu 決quyết 斷đoán 也dã 。 欽khâm 敬kính 承thừa 。 奉phụng 遵tuân 依y 也dã 。 佛Phật 具cụ 折chiết 攝nhiếp 二nhị 門môn 。 於ư 所sở 咨tư 決quyết 。 應ưng 析tích 伏phục 者giả 。 則tắc 如như 父phụ 之chi 嚴nghiêm 。 應ưng 攝nhiếp 授thọ 者giả 。 則tắc 如như 母mẫu 之chi 慈từ 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 敬kính 承thừa 遵tuân 依y 。 無vô 敢cảm 違vi 越việt 。 以dĩ 本bổn 為vi 自tự 恣tứ 來lai 故cố 。 自tự 恣tứ 已dĩ 畢tất 。 妙diệu 機cơ 冥minh 動động 。 故cố 曰viết 將tương 求cầu 。 將tương 求cầu 者giả 。 存tồn 諸chư 心tâm 未vị 及cập 言ngôn 也dã 。 密mật 義nghĩa 者giả 。 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 之chi 義nghĩa 。 良lương 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 等đẳng 。 不bất 達đạt 自tự 性tánh 本bổn 定định 。 縱túng/tung 修tu 禪thiền 寂tịch 。 俱câu 墮đọa 偏thiên 枯khô 。 及cập 乎hồ 般Bát 若Nhã 。 卻khước 又hựu 惟duy 尚thượng 虗hư 慧tuệ 。 遂toại 令linh 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 之chi 學học 。 轉chuyển 成thành 密mật 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 此thử 。 欲dục 為vi 引dẫn 發phát 。 口khẩu 雖tuy 未vị 形hình 。 而nhi 意ý 已dĩ 彰chương 著trước 。 故cố 直trực 記ký 之chi 曰viết 。 將tương 求cầu 密mật 義nghĩa 。


○# 即tức 時thời 下hạ 深thâm 應ứng 時thời 啄trác 。 佛Phật 智trí 鑑giám 機cơ 。 應ưng 不bất 失thất 候hậu 。 故cố 云vân 即tức 時thời 。 真chân 啐# 啄trác 無vô 違vi 也dã 。 敷phu 座tòa 者giả 。 敷phu 具cụ 而nhi 坐tọa 。 晏# 安an 者giả 。 晏# 靜tĩnh 而nhi 安an 。 葢# 將tương 有hữu 所sở 說thuyết 。 少thiểu 時thời 入nhập 定định 。 審thẩm 機cơ 觀quán 法pháp 。 為vi 物vật 示thị 軌quỹ 耳nhĩ 。 又hựu 晏# 而nhi 云vân 安an 者giả 。 從tùng 容dung 自tự 然nhiên 。 不bất 假giả 造tạo 作tác 。 即tức 天thiên 然nhiên 本bổn 具cụ 之chi 定định 也dã 。 出xuất 定định 酬thù 機cơ 。 故cố 云vân 為vì 諸chư 會hội 中trung 。 會hội 中trung 亦diệc 兼kiêm 聲Thanh 聞Văn 。 謂vị 能năng 引dẫn 所sở 引dẫn 兩lưỡng 俱câu 為vi 故cố 。 宣tuyên 示thị 者giả 宣tuyên 演diễn 指chỉ 示thị 。 深thâm 奧áo 者giả 。 深thâm 微vi 奧áo 妙diệu 。 即tức 應ưng 前tiền 密mật 義nghĩa 之chi 求cầu 。 而nhi 說thuyết 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 法pháp 故cố 。 準chuẩn 法pháp 華hoa 發phát 起khởi 敘tự 初sơ 。 先tiên 說thuyết 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 次thứ 入nhập 無vô 量lượng 義nghĩa 定định 。 而nhi 為vi 正chánh 說thuyết 類loại 引dẫn 。 今kim 經kinh 先tiên 定định 後hậu 說thuyết 。 但đãn 未vị 出xuất 經kinh 定định 名danh 目mục 。 以dĩ 義nghĩa 揆quỹ 之chi 。 必tất 是thị 楞lăng 嚴nghiêm 一nhất 類loại 。 所sở 謂vị 先tiên 以dĩ 定định 動động 。 後hậu 以dĩ 智trí 發phát 也dã 。 略lược 示thị 類loại 引dẫn 竟cánh 。


二nhị 新tân 舊cựu 機cơ 發phát 。


法Pháp 筵diên 清thanh 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 迦ca 陵lăng 仙Tiên 音âm 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。


○# 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 。 來lai 聚tụ 道Đạo 場Tràng 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。


初sơ 舊cựu 住trụ 機cơ 發phát 。 敷phu 座tòa 設thiết 筵diên 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 故cố 曰viết 法pháp 筵diên 。 清thanh 眾chúng 者giả 。 常thường 隨tùy 眾chúng 及cập 先tiên 來lai 眾chúng 也dã 。 已dĩ 經kinh 自tự 恣tứ 。 故cố 曰viết 清thanh 眾chúng 。 對đối 下hạ 新tân 來lai 。 因nhân 稱xưng 舊cựu 住trụ 。 密mật 義nghĩa 深thâm 奧áo 。 向hướng 所sở 不bất 說thuyết 。 故cố 曰viết 未vị 有hữu 。 菩Bồ 薩Tát 極cực 領lãnh 妙diệu 旨chỉ 。 二nhị 乘thừa 方phương 聞văn 絕tuyệt 唱xướng 。 故cố 云vân 得đắc 也dã 。 迦ca 陵lăng 。 具cụ 云vân 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 此thử 翻phiên 妙diệu 聲thanh 。 鳥điểu 名danh 也dã 。 音âm 聲thanh 微vi 妙diệu 。 和hòa 雅nhã 不bất 倫luân 。 故cố 以dĩ 仙tiên 音âm 稱xưng 之chi 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 在tại 𣫘# 發phát 聲thanh 。 已dĩ 踰du 眾chúng 鳥điểu 。 知tri 非phi 凡phàm 鳥điểu 可khả 比tỉ 。 取thủ 喻dụ 佛Phật 音âm 者giả 。 以dĩ 佛Phật 音âm 之chi 形hình 眾chúng 聲thanh 。 與dữ 迦ca 陵lăng 之chi 比tỉ 凡phàm 鳥điểu 。 略lược 相tương 似tự 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 佛Phật 音âm 圓viên 徧biến 。 豈khởi 迦ca 陵lăng 可khả 及cập 哉tai 。 如như 寶bảo 積tích 第đệ 十thập 。 目Mục 連Liên 試thí 佛Phật 音âm 聲thanh 。 以dĩ 神thần 足túc 力lực 。 飛phi 過quá 西tây 方phương 恆Hằng 沙sa 國quốc 土độ 。 還hoàn 同đồng 近cận 聞văn 。 今kim 云vân 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 可khả 以dĩ 例lệ 知tri 。


○# 恆Hằng 沙sa 下hạ 新tân 來lai 機cơ 發phát 。 恆hằng 即tức 恆Hằng 河Hà 。 正chánh 音âm 殑Căng 伽Già 河Hà 。 此thử 云vân 天thiên 堂đường 來lai 。 源nguyên 自tự 雪Tuyết 山Sơn 頂đảnh 阿A 耨Nậu 達Đạt 池Trì 流lưu 出xuất 。 狀trạng 其kỳ 來lai 處xứ 最tối 高cao 故cố 。 河hà 中trung 沙sa 細tế 如như 麵miến 。 用dụng 計kế 菩Bồ 薩Tát 。 極cực 顯hiển 其kỳ 數số 之chi 多đa 也dã 。 道Đạo 場Tràng 即tức 指chỉ 桓hoàn 舍xá 。 以dĩ 是thị 佛Phật 僧Tăng 辦biện 道đạo 處xứ 故cố 。 來lai 聚tụ 者giả 。 聞văn 音âm 而nhi 來lai 。 會hội 聚tụ 於ư 此thử 。 乃nãi 不bất 約ước 而nhi 同đồng 也dã 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 亦diệc 云vân 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 。 此thử 翻phiên 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 生sanh 時thời 。 有hữu 祥tường 光quang 滿mãn 室thất 之chi 兆triệu 故cố 。 或hoặc 云vân 妙diệu 德đức 。 或hoặc 云vân 妙diệu 首thủ 。 以dĩ 其kỳ 具cụ 勝thắng 妙diệu 德đức 。 為vi 羣quần 賢hiền 首thủ 故cố 。 古cổ 德đức 云vân 。 過quá 去khứ 成thành 佛Phật 。 號hiệu 龍long 種chủng 尊tôn 王vương 。 現Hiện 在Tại 北Bắc 方Phương 。 為vi 歡hoan 喜hỷ 摩ma 尼ni 寶bảo 積tích 。 當đương 來lai 成thành 佛Phật 。 名danh 曰viết 普phổ 現hiện 。 葢# 為vi 影ảnh 嚮hướng 大đại 化hóa 。 示thị 居cư 因nhân 門môn 。 華hoa 嚴nghiêm 表biểu 根căn 本bổn 智trí 。 今kim 經kinh 作tác 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 。 且thả 為vi 發phát 起khởi 性tánh 定định 。 率suất 眾chúng 來lai 茲tư 。 故cố 以dĩ 上thượng 首thủ 稱xưng 之chi 。 然nhiên 舊cựu 住trụ 之chi 眾chúng 。 既ký 得đắc 略lược 教giáo 。 自tự 應ưng 進tiến 希hy 廣quảng 談đàm 。 新tân 來lai 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 音âm 而nhi 聚tụ 。 明minh 是thị 要yếu 聆linh 深thâm 法Pháp 。 機cơ 發phát 之chi 義nghĩa 。 可khả 以dĩ 意ý 會hội 。 (# 此thử 上thượng 兩lưỡng 科khoa 。 雖tuy 為vi 引dẫn 發phát 正chánh 說thuyết 。 而nhi 亦diệc 為vi 顯hiển 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 。 眾chúng 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 列liệt 眾chúng 中trung 。 不bất 敘tự 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 以dĩ 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 起khởi 竟cánh 二nhị 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 起khởi 三tam 。


一nhất 王vương 臣thần 齋trai 供cung 。 二nhị 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa 。 三tam 如Như 來Lai 救cứu 度độ 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 匿nặc 王vương 齋trai 佛Phật 。 二nhị 臣thần 民dân 供cung 僧Tăng 。


初sơ 。


時thời 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 為vì 其kỳ 父phụ 王vương 諱húy 日nhật 。 營doanh 齋trai 請thỉnh 佛Phật 。 宮cung 掖dịch 自tự 迎nghênh 如Như 來Lai 。 廣quảng 設thiết 珍trân 羞tu 。 無vô 上thượng 妙diệu 味vị 。


○# 兼kiêm 復phục 親thân 延diên 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。


初sơ 正chánh 請thỉnh 如Như 來Lai 。


時thời 即tức 眾chúng 僧Tăng 自tự 恣tứ 之chi 時thời 。 諸chư 佛Phật 歡hoan 喜hỷ 之chi 日nhật 。 此thử 日nhật 薦tiến 親thân 。 功công 倍bội 尋tầm 常thường 。 如như 盂vu 蘭lan 經kinh 俱câu 悉tất 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 本bổn 國quốc 王vương 名danh 。 此thử 翻phiên 勝thắng 軍quân 。 謂vị 軍quân 旅lữ 最tối 勝thắng 。 諸chư 國quốc 無vô 能năng 敵địch 故cố 。 為vi 其kỳ 下hạ 尋tầm 常thường 作tác 句cú 欠khiếm 妥# 。 當đương 於ư 諱húy 日nhật 下hạ 作tác 句cú 。 請thỉnh 佛Phật 下hạ 作tác 句cú 。 如Như 來Lai 下hạ 作tác 句cú 。 於ư 詞từ 既ký 通thông 。 於ư 理lý 亦diệc 順thuận 。 諱húy 日nhật 者giả 。 親thân 喪táng 之chi 日nhật 。 諱húy 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 忌kỵ 諱húy 。 謂vị 忌kỵ 舉cử 吉cát 事sự 。 哀ai 切thiết 不bất 勝thắng 故cố 。 二nhị 隱ẩn 諱húy 。 謂vị 隱ẩn 而nhi 不bất 言ngôn 。 言ngôn 之chi 即tức 慟đỗng 故cố 。 世thế 禮lễ 如như 是thị 。 佛Phật 教giáo 則tắc 令linh 修tu 冥minh 福phước 。 以dĩ 資tư 神thần 道đạo 。 匿nặc 王vương 遵tuân 此thử 。 故cố 云vân 為vi 其kỳ 云vân 云vân 。 營doanh 齋trai 者giả 。 營doanh 辦biện 齋trai 供cung 。 請thỉnh 佛Phật 者giả 。 祈kỳ 資tư 冥minh 福phước 。 以dĩ 佛Phật 具cụ 大đại 神thần 力lực 。 有hữu 大đại 慈từ 悲bi 。 能năng 追truy 異dị 世thế 之chi 魂hồn 。 與dữ 當đương 來lai 之chi 樂lạc 故cố 。 宮cung 掖dịch 者giả 。 內nội 庭đình 左tả 右hữu 門môn 也dã 。 佛Phật 由do 中trung 門môn 。 王vương 不bất 敢cảm 並tịnh 。 故cố 但đãn 於ư 左tả 右hữu 迎nghênh 之chi 。 言ngôn 自tự 迎nghênh 者giả 。 為vi 迓# 萬vạn 德đức 之chi 尊tôn 。 自tự 屈khuất 萬vạn 乘thừa 之chi 貴quý 故cố 。 珍trân 羞tu 者giả 。 貴quý 重trọng 食thực 品phẩm 。 廣quảng 設thiết 者giả 。 諸chư 般bát 俱câu 備bị 。 盡tận 世thế 所sở 有hữu 。 以dĩ 供cung 甘cam 旨chỉ 。 故cố 稱xưng 無vô 上thượng 妙diệu 味vị 。


○# 兼kiêm 復phục 下hạ 兼kiêm 延diên 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 已dĩ 隨tùy 佛Phật 。 而nhi 重trọng/trùng 標tiêu 親thân 延diên 者giả 。 但đãn 是thị 神thần 顧cố 語ngữ 及cập 。 非phi 另# 迎nghênh 也dã 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 請thỉnh 佛Phật 以dĩ 下hạ 有hữu 六lục 重trọng/trùng 見kiến 敬kính 之chi 至chí 。 謂vị 其kỳ 處xứ 則tắc 內nội 。 其kỳ 迎nghênh 則tắc 親thân 。 其kỳ 設thiết 則tắc 廣quảng 。 其kỳ 羞tu 則tắc 珍trân 。 其kỳ 味vị 則tắc 妙diệu 。 其kỳ 伴bạn 則tắc 同đồng 。 愚ngu 謂vị 。 非phi 世Thế 尊Tôn 無vô 以dĩ 成thành 匿nặc 王vương 之chi 信tín 。 非phi 匿nặc 王vương 無vô 以dĩ 見kiến 世Thế 尊Tôn 之chi 德đức 。 請thỉnh 者giả 受thọ 者giả 。 均quân 為vi 典điển 型# 。 匿nặc 王vương 齋trai 佛Phật 竟cánh 。


二nhị 臣thần 民dân 供cung 僧Tăng 。


城thành 中trung 復phục 有hữu 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 同đồng 時thời 飯phạn 僧Tăng 。 佇trữ 佛Phật 來lai 應ứng 。


○# 佛Phật 勅sắc 文Văn 殊Thù 分phân 領lãnh 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 應ứng 諸chư 齋trai 主chủ 。


初sơ 延diên 僧Tăng 佇trữ 佛Phật 。 盂vu 蘭lan 儀nghi 範phạm 。 上thượng 行hành 下hạ 效hiệu 。 故cố 云vân 城thành 中trung 復phục 有hữu 等đẳng 。 長trưởng 者giả 齒xỉ 高cao 德đức 隆long 。 居cư 士sĩ 守thủ 道đạo 居cư 正chánh 。 二nhị 皆giai 有hữu 臣thần 有hữu 民dân 。 如như 須tu 達đạt 東đông 坡# 。 耶da 闍xà 龐# 公công 之chi 類loại 。 (# 須tu 達đạt 有hữu 位vị 長trưởng 者giả 。 東đông 坡# 有hữu 位vị 居cư 士sĩ 。 耶da 闍xà 無vô 位vị 長trưởng 者giả 。 龐# 公công 無vô 位vị 居cư 士sĩ )# 同đồng 時thời 者giả 。 不bất 惟duy 眾chúng 同đồng 。 亦diệc 與dữ 王vương 同đồng 。 葢# 以dĩ 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 日nhật 。 佛Phật 歡Hoan 喜Hỷ 日nhật 。 乃nãi 合hợp 正chánh 制chế 故cố 。 飯phạn 僧Tăng 者giả 。 以dĩ 飯phạn 供cung 僧Tăng 。 佇trữ 佛Phật 者giả 。 引dẫn 領lãnh 望vọng 佛Phật 。 然nhiên 飯phạn 僧Tăng 必tất 佇trữ 佛Phật 者giả 。 以dĩ 佛Phật 來lai 僧Tăng 方phương 至chí 故cố 。 又hựu 分phần/phân 應ưng 須tu 佛Phật 勅sắc 故cố 。


○# 佛Phật 勅sắc 下hạ 佛Phật 勅sắc 分phần/phân 應ưng 。 文Văn 殊Thù 身thân 兼kiêm 賓tân 主chủ 。 且thả 為vi 上thượng 首thủ 。 故cố 獨độc 勅sắc 之chi 。 又hựu 佛Phật 勅sắc 分phân 領lãnh 者giả 。 非phi 勅sắc 文Văn 殊Thù 自tự 領lãnh 。 葢# 令linh 其kỳ 分phần/phân 派phái 兩lưỡng 乘thừa 上thượng 首thủ 。 各các 領lãnh 大đại 眾chúng 。 依y 次thứ 赴phó 請thỉnh 。 如như 今kim 主chủ 叢tùng 林lâm 者giả 。 命mạng 執chấp 事sự 次thứ 第đệ 差sai 僧Tăng 之chi 類loại 。 隨tùy 請thỉnh 者giả 意ý 。 分phần/phân 眾chúng 多đa 少thiểu 。 故cố 云vân 應ứng 諸chư 齋trai 主chủ 。 (# 此thử 上thượng 兩lưỡng 科khoa 。 雖tuy 為vi 引dẫn 敘tự 阿A 難Nan 墮đọa 事sự 。 而nhi 亦diệc 為vi 顯hiển 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 。 眾chúng 有hữu 王vương 臣thần 。 列liệt 眾chúng 中trung 。 不bất 敘tự 人nhân 天thiên 者giả 。 以dĩ 此thử )# 王vương 臣thần 齋trai 供cung 竟cánh 二nhị 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa 二nhị 。


一nhất 誤ngộ 墮đọa 之chi 由do 。 二nhị 誤ngộ 墮đọa 之chi 事sự 。


初sơ 三tam 。


一nhất 不bất 矜căng 小tiểu 制chế 。 二nhị 妄vọng 擬nghĩ 大Đại 乘Thừa 。 三tam 臨lâm 事sự 假giả 飾sức 。


初sơ 。


唯duy 有hữu 阿A 難Nan 。 先tiên 受thọ 別biệt 請thỉnh 。


○# 遠viễn 遊du 未vị 還hoàn 。 不bất 遑hoàng 僧Tăng 次thứ 。


○# 既ký 無vô 上thượng 座tọa 。 及cập 阿a 闍xà 黎lê 。 途đồ 中trung 獨độc 歸quy 。


初sơ 離ly 眾chúng 受thọ 請thỉnh 。 唯duy 有hữu 二nhị 字tự 。 直trực 聲thanh 其kỳ 過quá 。 言ngôn 眾chúng 皆giai 不bất 爾nhĩ 。 唯duy 有hữu 阿A 難Nan 如như 此thử 。 豈khởi 得đắc 無vô 過quá 。 別biệt 請thỉnh 者giả 。 別biệt 種chủng 事sự 緣duyên 所sở 請thỉnh 。 如như 懺sám 罪tội 施thí 物vật 等đẳng 。 言ngôn 先tiên 受thọ 者giả 。 受thọ 請thỉnh 在tại 先tiên 。 似tự 應ưng 無vô 過quá 。 但đãn 自tự 恣tứ 在tại 邇nhĩ 。 海hải 眾chúng 咸hàm 集tập 。 縱túng/tung 遇ngộ 別biệt 請thỉnh 。 亦diệc 不bất 應ưng 受thọ 。 此thử 其kỳ 不bất 矜căng 小tiểu 制chế 者giả 一nhất 也dã 。


○# 遠viễn 遊du 下hạ 故cố 意ý 愆khiên 期kỳ 。 遠viễn 遊du 二nhị 字tự 。 亦diệc 直trực 聲thanh 其kỳ 過quá 。 言ngôn 縱túng/tung 受thọ 別biệt 請thỉnh 。 事sự 畢tất 即tức 宜nghi 速tốc 歸quy 。 乃nãi 乘thừa 便tiện 遠viễn 遊du 。 屆giới 期kỳ 未vị 還hoàn 。 豈khởi 得đắc 無vô 過quá 。 遑hoàng 暇hạ 也dã 。 不bất 遑hoàng 僧Tăng 次thứ 者giả 。 謂vị 自tự 恣tứ 赴phó 齋trai 。 俱câu 不bất 暇hạ 及cập 眾chúng 僧Tăng 班ban 次thứ 。 此thử 其kỳ 不bất 矜căng 小tiểu 制chế 者giả 二nhị 也dã 。


○# 既ký 無vô 下hạ 不bất 依y 常thường 度độ 。 上thượng 座tòa 者giả 坐tọa 次thứ 居cư 上thượng 。 或hoặc 齒xỉ 尊tôn 。 或hoặc 戒giới 先tiên 。 或hoặc 智trí 廣quảng 。 或hoặc 德đức 重trọng/trùng 。 為vi 眾chúng 所sở 推thôi 。 皆giai 可khả 稱xưng 之chi 。 論luận 明minh 三tam 種chủng 。 一nhất 生sanh 年niên 。 (# 即tức 齒xỉ 尊tôn )# 二nhị 福phước 德đức 。 (# 即tức 德đức 重trọng/trùng )# 三tam 法pháp 性tánh 。 (# 兼kiêm 智trí 廣quảng 戒giới 先tiên 。 阿A 闍Xà 黎Lê 。 唐đường 翻phiên 軌quỹ 範phạm 。 隋tùy 言ngôn 正chánh 行hạnh 。 謂vị 能năng 行hành 軌quỹ 範phạm 。 糾# 正chánh 弟đệ 子tử 行hành 故cố 。 四tứ 分phần/phân 開khai 五ngũ 。 一nhất 出xuất 家gia 。 (# 即tức 剃thế 度độ 師sư )# 二nhị 教giáo 授thọ 。 (# 即tức 受thọ 具cụ 教giáo 儀nghi )# 三tam 羯yết 磨ma 。 (# 即tức 稟bẩm 白bạch 羯yết 磨ma )# 四tứ 受thọ 經kinh 。 (# 即tức 依y 之chi 受thọ 經kinh )# 五ngũ 依y 止chỉ 。 (# 依y 住trụ 乃nãi 至chí 一nhất 宿túc )# 首thủ 言ngôn 既ký 無vô 者giả 。 亦diệc 直trực 聲thanh 其kỳ 過quá 。 言ngôn 律luật 制chế 一nhất 僧Tăng 遠viễn 出xuất 。 必tất 以dĩ 二nhị 師sư 翊dực 從tùng 。 所sở 以dĩ 嚴nghiêm 行hành 止chỉ 也dã 。 今kim 言ngôn 俱câu 無vô 。 豈khởi 得đắc 無vô 過quá 。 途đồ 中trung 獨độc 歸quy 者giả 。 顯hiển 信tín 意ý 無vô 拘câu 。 違vi 越việt 毗Tỳ 尼Ni 。 致trí 非phi 招chiêu 難nạn/nan 。 此thử 其kỳ 不bất 矜căng 小tiểu 制chế 者giả 三tam 也dã 。 如như 此thử 行hành 履lý 。 深thâm 位vị 猶do 難nạn/nan 。 方phương 證chứng 初sơ 果quả 。 便tiện 爾nhĩ 無vô 忌kỵ 。 則tắc 下hạ 之chi 誤ngộ 墮đọa 婬dâm 室thất 者giả 。 非phi 無vô 故cố 也dã 。


二nhị 妄vọng 擬nghĩ 大Đại 乘Thừa 三tam 。 一nhất 無vô 供cung 循tuần 乞khất 。 二nhị 展triển 轉chuyển 釋thích 意ý 。 三tam 總tổng 出xuất 其kỳ 由do 。


初sơ 。


其kỳ 日nhật 無vô 供cúng 。 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 執chấp 持trì 應ứng 器khí 。 於ư 所sở 遊du 城thành 。 次thứ 第đệ 循tuần 乞khất 。


其kỳ 日nhật 無vô 供cúng 者giả 。 謂vị 歸quy 來lai 之chi 日nhật 。 無vô 人nhân 供cung 齋trai 。 此thử 有hữu 二nhị 因nhân 。 一nhất 無vô 侶lữ 獨độc 歸quy 。 人nhân 不bất 知tri 故cố 。 二nhị 佛Phật 勅sắc 分phần/phân 應ưng 。 數số 各các 備bị 故cố 。 即tức 時thời 者giả 。 即tức 於ư 食thực 時thời 。 應ứng 器khí 者giả 。 受thọ 食thực 之chi 具cụ 。 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 多đa 羅la 。 此thử 翻phiên 應ưng 量lượng 器khí 。 應ưng 己kỷ 食thực 量lượng 而nhi 為vi 大đại 小tiểu 故cố 。 又hựu 體thể 色sắc 量lượng 三tam 。 皆giai 應ưng 法pháp 故cố 。 執chấp 而nhi 持trì 之chi 者giả 。 用dụng 以dĩ 乞khất 食thực 。 翼dực 三Tam 寶Bảo 備bị 六lục 德đức 也dã 。 聞văn 物vật 之chi 國quốc 。 地địa 廣quảng 人nhân 稠trù 。 一nhất 人nhân 乞khất 食thực 。 豈khởi 能năng 徧biến 歷lịch 。 故cố 但đãn 云vân 於ư 所sở 遊du 城thành 。 顯hiển 經kinh 遊du 不bất 到đáo 處xứ 。 則tắc 不bất 乞khất 故cố 。 次thứ 第đệ 者giả 。 從tùng 外ngoại 向hướng 內nội 。 循tuần 乞khất 者giả 。 順thuận 序tự 而nhi 乞khất 。 順thuận 序tự 而nhi 乞khất 。 則tắc 持trì 心tâm 平bình 等đẳng 。 從tùng 外ngoại 向hướng 內nội 。 則tắc 不bất 揀giản 種chủng 族tộc 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 行hành 履lý 。 而nhi 阿A 難Nan 擬nghĩ 之chi 。 將tương 必tất 有hữu 畫họa 鵠hộc 類loại 烏ô 之chi 羞tu 矣hĩ 。


二nhị 展triển 轉chuyển 釋thích 意ý 。


心tâm 中trung 初sơ 求cầu 。 最tối 後hậu 檀đàn 越việt 。 以dĩ 為vi 齋trai 主chủ 。 無vô 問vấn 淨tịnh 穢uế 。 剎sát 利lợi 尊tôn 姓tánh 。 及cập 旃chiên 陀đà 羅la 。


○# 方phương 行hành 等đẳng 慈từ 。 不bất 擇trạch 微vi 賤tiện 。


○# 發phát 意ý 圓viên 成thành 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 量lượng 功công 德đức 。


初sơ 釋thích 循tuần 乞khất 意ý 。 言ngôn 小Tiểu 乘Thừa 乞khất 食thực 。 向hướng 揀giản 五ngũ 家gia 。 (# 官quan 唱xướng 屠đồ 沽cô 婬dâm )# 今kim 一nhất 旦đán 。 次thứ 第đệ 循tuần 乞khất 。 其kỳ 意ý 何hà 居cư 。 故cố 以dĩ 心tâm 中trung 初sơ 求cầu 等đẳng 釋thích 之chi 。 檀đàn 越việt 。 此thử 翻phiên 施thí 主chủ 。 或hoặc 云vân 檀đàn 翻phiên 為vi 施thí 。 越việt 是thị 華hoa 言ngôn 。 謂vị 以dĩ 施thí 福phước 越việt 貧bần 窮cùng 海hải 故cố 。 言ngôn 最tối 後hậu 者giả 。 指chỉ 至chí 穢uế 至chí 賤tiện 之chi 家gia 。 雖tuy 至chí 穢uế 至chí 賤tiện 。 若nhược 等đẳng 心tâm 觀quán 之chi 。 皆giai 為vi 檀đàn 越việt 。 但đãn 向hướng 所sở 不bất 乞khất 。 今kim 始thỉ 發phát 是thị 心tâm 。 欲dục 得đắc 彼bỉ 供cung 。 以dĩ 為vi 齋trai 主chủ 。 故cố 曰viết 。 心tâm 中trung 初sơ 求cầu 。 穢uế 賤tiện 尚thượng 求cầu 。 何hà 況huống 淨tịnh 貴quý 。 故cố 總tổng 以dĩ 無vô 問vấn 。 剎sát 利lợi 者giả 。 具cụ 云vân 剎sát 帝đế 利lợi 。 此thử 翻phiên 王vương 種chủng 。 或hoặc 翻phiên 田điền 主chủ 。 謂vị 帝đế 王vương 種chủng 族tộc 。 奕dịch 世thế 相tương/tướng 承thừa 主chủ 國quốc 田điền 者giả 。 四tứ 姓tánh 中trung 尊tôn 。 故cố 曰viết 尊tôn 姓tánh 。 此thử 淨tịnh 而nhi 貴quý 者giả 也dã 。 旃chiên 陀đà 羅la 。 此thử 翻phiên 屠đồ 者giả 。 亦diệc 名danh 嚴nghiêm 幟xí 。 謂vị 屠đồ 殺sát 為vi 業nghiệp 。 不bất 許hứa 與dữ 良lương 民dân 共cộng 處xứ 。 行hành 則tắc 持trì 幟xí 為vi 嚴nghiêm 。 見kiến 者giả 避tị 之chi 。 此thử 穢uế 而nhi 賤tiện 者giả 也dã 。


○# 方phương 行hành 下hạ 釋thích 初sơ 求cầu 意ý 。 言ngôn 初sơ 果quả 力lực 微vi 。 乞khất 食thực 應ưng 遵tuân 常thường 法pháp 。 初sơ 求cầu 最tối 後hậu 檀đàn 越việt 。 何hà 所sở 為vi 乎hồ 。 故cố 以dĩ 方phương 行hành 等đẳng 釋thích 之chi 。 方phương 行hành 等đẳng 慈từ 者giả 。 謂vị 倣# 效hiệu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 平bình 等đẳng 慈từ 也dã 。 行hành 平bình 等đẳng 慈từ 。 自tự 應ưng 無vô 所sở 揀giản 棄khí 。 故cố 曰viết 不bất 擇trạch 微vi 賤tiện 。


○# 發phát 意ý 句cú 釋thích 方phương 行hành 意ý 。 言ngôn 小tiểu 貴quý 安an 小tiểu 。 必tất 欲dục 方phương 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 取thủ 何hà 益ích 耶da 。 故cố 以dĩ 發phát 意ý 等đẳng 釋thích 之chi 。 發phát 意ý 者giả 。 發phát 大Đại 乘Thừa 意ý 。 圓viên 成thành 者giả 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 總tổng 該cai 淨tịnh 穢uế 貴quý 賤tiện 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 慈từ 而nhi 乞khất 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 意ý 而nhi 施thí 。 各các 得đắc 無vô 量lượng 功công 德đức 。 若nhược 乞khất 者giả 揀giản 擇trạch 。 則tắc 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 得đắc 圓viên 成thành 。 有hữu 不bất 得đắc 者giả 。 阿A 難Nan 不bất 屑tiết 於ư 此thử 。 所sở 以dĩ 方phương 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 善thiện 則tắc 善thiện 矣hĩ 。 第đệ 恐khủng 從tùng 井tỉnh 救cứu 人nhân 。 非phi 智trí 者giả 之chi 所sở 為vi 耳nhĩ 。 展triển 轉chuyển 釋thích 意ý 竟cánh 。


三tam 總tổng 出xuất 其kỳ 由do 。


阿A 難Nan 已dĩ 知tri 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 訶ha 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 及cập 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 為vi 阿A 羅La 漢Hán 。 心tâm 不bất 均quân 平bình 。


○# 欽khâm 仰ngưỡng 如Như 來Lai 。 開khai 闡xiển 無vô 遮già 。 度độ 諸chư 疑nghi 謗báng 。


初sơ 曾tằng 見kiến 被bị 訶ha 。 言ngôn 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 已dĩ 知tri 次thứ 第đệ 循tuần 乞khất 意ý 矣hĩ 。 但đãn 意ý 不bất 自tự 興hưng 。 感cảm 發phát 有hữu 由do 。 故cố 云vân 阿A 難Nan 已dĩ 知tri 等đẳng 也dã 。 訶ha 二nhị 聖thánh 事sự 。 古cổ 德đức 指chỉ 在tại 淨tịnh 名danh 。 又hựu 自tự 會hội 云vân 。 淨tịnh 名danh 訶ha 。 即tức 知tri 如Như 來Lai 亦diệc 訶ha 。 又hựu 云vân 。 彼bỉ 是thị 金kim 粟túc 如Như 來Lai 。 與dữ 釋Thích 迦Ca 何hà 別biệt 。 此thử 說thuyết 雖tuy 亦diệc 可khả 通thông 。 終chung 不bất 穩ổn 順thuận 。 愚ngu 謂vị 。 不bất 必tất 定định 指chỉ 。 良lương 以dĩ 三Tam 藏Tạng 聖thánh 教giáo 。 未vị 來lai 此thử 土thổ 者giả 尚thượng 多đa 。 即tức 已dĩ 來lai 此thử 土thổ 目mục 所sở 不bất 及cập 者giả 亦diệc 有hữu 。 安an 知tri 餘dư 經kinh 餘dư 論luận 。 別biệt 無vô 訶ha 責trách 二nhị 聖thánh 之chi 處xứ 。 再tái 俟sĩ 參tham 考khảo 。 如Như 來Lai 者giả 。 十thập 號hiệu 之chi 首thủ 。 世Thế 尊Tôn 者giả 。 十thập 號hiệu 之chi 末mạt 。 為vi 攝nhiếp 中trung 間gian 。 故cố 爾nhĩ 雙song 稱xưng 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 捨xả 貧bần 乞khất 富phú 。 意ý 在tại 與dữ 續tục 善thiện 根căn 。 恐khủng 將tương 墮đọa 落lạc 。 且thả 無vô 減giảm 尅khắc 之chi 難nạn/nan 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 捨xả 富phú 乞khất 貧bần 。 意ý 在tại 憐lân 其kỳ 久cửu 苦khổ 。 與dữ 植thực 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 。 且thả 無vô 趨xu 富phú 之chi 議nghị 。 是thị 以dĩ 無Vô 學Học 尊tôn 位vị 。 而nhi 為vi 此thử 不bất 平bình 之chi 事sự 。 故cố 佛Phật 訶ha 責trách 其kỳ 非phi 也dã 。


○# 欽khâm 仰ngưỡng 下hạ 欽khâm 仰ngưỡng 改cải 轍triệt 。 如Như 來Lai 訶ha 彼bỉ 二nhị 聖thánh 。 言ngôn 猶do 在tại 耳nhĩ 。 敢cảm 不bất 欽khâm 敬kính 。 佛Phật 為vi 銷tiêu 其kỳ 偏thiên 私tư 。 融dung 歸quy 平bình 等đẳng 。 可khả 不bất 仰ngưỡng 慕mộ 。 正chánh 由do 欽khâm 敬kính 仰ngưỡng 慕mộ 。 所sở 以dĩ 頓đốn 興hưng 大đại 意ý 。 一nhất 則tắc 開khai 啟khải 闡xiển 揚dương 無vô 遮già 限hạn 之chi 普phổ 心tâm 。 一nhất 則tắc 度độ 諸chư 世thế 間gian 難nạn/nan 聲thanh 明minh 之chi 疑nghi 謗báng 。 葢# 以dĩ 心tâm 有hữu 遮già 限hạn 則tắc 疑nghi 謗báng 難nạn/nan 免miễn 。 謂vị 偏thiên 貧bần 多đa 致trí 疑nghi 。 偏thiên 富phú 多đa 致trí 謗báng 也dã 。 妄vọng 擬nghĩ 大Đại 乘Thừa 竟cánh 。


三tam 臨lâm 事sự 假giả 飾sức 。


經kinh 彼bỉ 城thành 隍hoàng 。 徐từ 走tẩu 郭quách 門môn 。


○# 嚴nghiêm 整chỉnh 威uy 儀nghi 。 肅túc 恭cung 齋trai 法Pháp 。


初sơ 入nhập 城thành 之chi 儀nghi 。 城thành 隍hoàng 者giả 。 城thành 外ngoại 濠# 壍tiệm 。 有hữu 水thủy 為vi 池trì 。 無vô 水thủy 為vi 隍hoàng 。 從tùng 外ngoại 而nhi 入nhập 。 故cố 先tiên 經kinh 此thử 。 郭quách 門môn 者giả 。 門môn 外ngoại 護hộ 門môn 。 即tức 今kim 甕úng 城thành 門môn 也dã 。 將tương 入nhập 城thành 內nội 。 略lược 加gia 矜căng 持trì 。 故cố 曰viết 徐từ 步bộ 。 謂vị 安an 詳tường 徐từ 徐từ 而nhi 步bộ 履lý 也dã 。


○# 嚴nghiêm 整chỉnh 下hạ 正chánh 乞khất 之chi 儀nghi 。 嚴nghiêm 者giả 慎thận 其kỳ 容dung 。 整chỉnh 者giả 斂liểm 其kỳ 服phục 。 慎thận 其kỳ 容dung 。 則tắc 有hữu 威uy 可khả 畏úy 。 斂liểm 其kỳ 服phục 。 則tắc 有hữu 儀nghi 可khả 仰ngưỡng 。 故cố 曰viết 威uy 儀nghi 。 肅túc 謂vị 嚴nghiêm 其kỳ 心tâm 。 恭cung 謂vị 敬kính 其kỳ 事sự 。 嚴nghiêm 其kỳ 心tâm 則tắc 齋trai 誠thành 不bất 亂loạn 。 敬kính 其kỳ 事sự 則tắc 法pháp 則tắc 不bất 失thất 。 故cố 曰viết 齋trai 法pháp 。 戒giới 經Kinh 云vân 。 此thử 丘khâu 入nhập 聚tụ 落lạc 。 無vô 違vi 戾lệ 他tha 事sự 。 但đãn 自tự 觀quan 身thân 行hành 。 若nhược 正chánh 若nhược 不bất 正chánh 。 楞lăng 伽già 云vân 。 乞khất 食thực 出xuất 遊du 行hành 。 前tiền 視thị 一nhất 尋tầm 地địa 。 攝nhiếp 念niệm 而nhi 行hành 乞khất 。 猶do 如như 蜂phong 採thải 華hoa 。 今kim 阿A 難Nan 非phi 不bất 符phù 式thức 。 但đãn 此thử 要yếu 習tập 之chi 有hữu 素tố 。 用dụng 於ư 臨lâm 期kỳ 。 自tự 然nhiên 從tùng 容dung 中trung 道đạo 。 不bất 思tư 不bất 勉miễn 。 看khán 他tha 般Bát 若Nhã 經kinh 中trung 。 世Thế 尊Tôn 臨lâm 乞khất 食thực 時thời 。 着trước 衣y 持trì 鉢bát 。 便tiện 入nhập 舍Xá 衛Vệ 。 何hà 曾tằng 有hữu 絲ti 毫hào 加gia 意ý 。 而nhi 此thử 中trung 曰viết 經kinh 彼bỉ 。 曰viết 徐từ 步bộ 。 曰viết 嚴nghiêm 整chỉnh 。 曰viết 肅túc 恭cung 。 一nhất 味vị 有hữu 心tâm 。 全toàn 屬thuộc 假giả 飾sức 。 安an 得đắc 不bất 令linh 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 。 伺tứ 得đắc 其kỳ 便tiện 哉tai 。 此thử 論luận 實thật 行hạnh 。 若nhược 就tựu 權quyền 現hiện 者giả 。 阿A 難Nan 實thật 不bất 如như 是thị 。 葢# 為vi 詐trá 現hiện 威uy 儀nghi 已dĩ 向hướng 不bất 矜căng 者giả 。 作tác 覆phú 轍triệt 耳nhĩ 。 誤ngộ 墮đọa 之chi 由do 竟cánh 。


二nhị 誤ngộ 墮đọa 之chi 事sự 。


爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 因nhân 乞khất 食thực 次thứ 。 經kinh 歷lịch 婬dâm 室thất 。 遭tao 大đại 幻huyễn 術thuật 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 。 以dĩ 娑sa 畏úy 迦ca 羅la 先tiên 梵Phạm 天Thiên 咒chú 攝nhiếp 入nhập 淫dâm 席tịch 。 淫dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 。 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。


爾nhĩ 時thời 即tức 加gia 意ý 嚴nghiêm 肅túc 時thời 也dã 。 次thứ 謂vị 鱗lân 次thứ 。 不bất 相tương 越việt 踰du 之chi 義nghĩa 。 因nhân 乞khất 食thực 不bất 相tương 越việt 踰du 。 淨tịnh 穢uế 無vô 問vấn 。 所sở 以dĩ 經kinh 歷lịch 淫dâm 室thất 。 遭tao 遇ngộ 也dã 。 墮đọa 也dã 。 謂vị 不bất 期kỳ 而nhi 遇ngộ 。 墮đọa 落lạc 其kỳ 中trung 也dã 。 幻huyễn 術thuật 者giả 。 虗hư 幻huyễn 咒chú 術thuật 。 眩huyễn 惑hoặc 心tâm 目mục 。 登đăng 伽già 經Kinh 云vân 。 有hữu 摩ma 登đăng 伽già 。 神thần 語ngữ 符phù 咒chú 。 能năng 移di 日nhật 月nguyệt 墮đọa 地địa 。 亦diệc 能năng 咒chú 梵Phạm 天Thiên 使sử 下hạ 。 況huống 沙Sa 門Môn 阿A 難Nan 耶da 。 據cứ 此thử 知tri 非phi 尋tầm 常thường 幻huyễn 術thuật 。 故cố 以dĩ 大đại 稱xưng 。 依y 戒giới 因nhân 緣duyên 經kinh 。 摩ma 登đăng 伽già 。 翻phiên 小tiểu 家gia 種chủng 。 亦diệc 下hạ 賤tiện 種chủng 。 是thị 其kỳ 母mẫu 名danh 。 女nữ 名danh 鉢bát 吉cát 蹄đề 。 此thử 翻phiên 本bổn 性tánh 。 謂vị 雖tuy 墮đọa 淫dâm 女nữ 。 本bổn 性tánh 不bất 失thất 故cố 。 或hoặc 翻phiên 石thạch 性tánh 。 謂vị 其kỳ 性tánh 如như 石thạch 。 不bất 可khả 轉chuyển 移di 故cố 。 在tại 俗tục 名danh 性tánh 女nữ 。 出xuất 家gia 名danh 性tánh 尼ni 。 今kim 云vân 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 者giả 。 依y 母mẫu 彰chương 名danh 故cố 。 以dĩ 用dụng 也dã 。 上thượng 為vi 能năng 用dụng 人nhân 。 下hạ 為vi 所sở 用dụng 術thuật 故cố 。 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 冥minh 性tánh 外ngoại 道đạo 也dã 。 此thử 云vân 黃hoàng 髮phát 。 亦diệc 云vân 金kim 頭đầu 。 謂vị 頭đầu 髮phát 黃hoàng 如như 金kim 色sắc 故cố 。 先tiên 梵Phạm 天Thiên 。 指chỉ 過quá 去khứ 梵Phạm 天Thiên 。 咒chú 祝chúc 詞từ 也dã 。 本bổn 是thị 邪tà 咒chú 。 偽ngụy 稱xưng 過quá 去khứ 梵Phạm 天Thiên 所sở 說thuyết 。 金kim 頭đầu 傳truyền 。 登đăng 伽già 用dụng 。 故cố 逆nghịch 次thứ 標tiêu 之chi 。 攝nhiếp 入nhập 者giả 。 準chuẩn 戒giới 因nhân 緣duyên 經kinh 。 鉢bát 吉cát 蹄đề 白bạch 母mẫu 。 願nguyện 以dĩ 阿A 難Nan 為vi 婿tế 。 其kỳ 母mẫu 。 即tức 以dĩ 牛ngưu 糞phẩn 塗đồ 地địa 。 結kết 綵thải 然nhiên 燈đăng 。 燒thiêu 香hương 誦tụng 咒chú 。 阿A 難Nan 意ý 便tiện 恍hoảng 惚hốt 。 隨tùy 其kỳ 咒chú 術thuật 。 竟cánh 至chí 其kỳ 家gia 。 婬dâm 席tịch 者giả 。 登đăng 伽già 寢tẩm 席tịch 。 淫dâm 躬cung 者giả 。 登đăng 伽già 欲dục 身thân 。 撫phủ 摩ma 者giả 。 撫phủ 揉nhu 摩ma 按án 。 言ngôn 阿A 難Nan 既ký 入nhập 席tịch 臨lâm 身thân 。 登đăng 伽già 自tự 欲dục 燄diệm 飛phi 揚dương 。 其kỳ 撫phủ 揉nhu 摩ma 按án 之chi 態thái 。 勢thế 所sở 不bất 免miễn 。 但đãn 如như 扶phù 醉túy 抱bão 屍thi 。 莫mạc 可khả 如như 何hà 耳nhĩ 。 戒giới 體thể 者giả 。 律luật 儀nghi 戒giới 無vô 作tác 體thể 也dã 。 謂vị 於ư 受thọ 戒giới 時thời 。 心tâm 力lực 巨cự 大đại 。 能năng 生sanh 妙diệu 善thiện 無vô 漏lậu 色sắc 法pháp 。 由do 此thử 從tùng 思tư 種chủng 上thượng 。 便tiện 有hữu 一nhất 分phần/phân 防phòng 發phát 功công 能năng 。 名danh 無vô 表biểu 色sắc 。 故cố 曰viết 戒giới 體thể 。 是thị 非phi 色sắc 非phi 心tâm 聚tụ 。 持trì 之chi 則tắc 肥phì 。 犯phạm 之chi 則tắc 羸luy 。 若nhược 破phá 根căn 本bổn 。 則tắc 戒giới 體thể 毀hủy 矣hĩ 。 下hạ 云vân 。 心tâm 雖tuy 明minh 了liễu 。 力lực 不bất 自tự 由do 。 又hựu 云vân 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 尚thượng 未vị 淪luân 溺nịch 。 故cố 知tri 阿A 難Nan 戒giới 體thể 。 雖tuy 曰viết 未vị 毀hủy 。 然nhiên 已dĩ 至chí 危nguy 。 故cố 曰viết 將tương 也dã 。 (# 問vấn 。 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 中trung 。 僧Tăng 尼ni 甚thậm 多đa 。 發phát 起khởi 此thử 經Kinh 。 必tất 以dĩ 阿A 難Nan 及cập 登đăng 伽già 者giả 何hà 也dã 。 答đáp 。 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 阿A 難Nan 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 顯hiển 聞văn 不bất 足túc 恃thị 。 二nhị 顯hiển 他tha 不bất 足túc 恃thị 。 聞văn 不bất 足túc 恃thị 者giả 。 謂vị 阿a 難nan 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 一nhất 遭tao 幻huyễn 術thuật 。 便tiện 不bất 能năng 免miễn 況huống 夫phu 纔tài 登đăng 講giảng 肆tứ 。 方phương 學học 讀đọc 文văn 。 遇ngộ 境cảnh 逢phùng 緣duyên 。 寧ninh 不bất 懼cụ 乎hồ 。 他tha 不bất 足túc 恃thị 者giả 。 謂vị 阿A 難Nan 是thị 佛Phật 堂đường 弟đệ 。 從tùng 佛Phật 出xuất 家gia 。 彼bỉ 此thử 身thân 心tâm 。 尚thượng 不bất 相tương 代đại 。 況huống 夫phu 師sư 非phi 聖thánh 賢hiền 。 遇ngộ 若nhược 萍bình 水thủy 。 恃thị 而nhi 不bất 修tu 。 豈khởi 不bất 誤ngộ 哉tai 。 登đăng 伽già 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 謂vị 策sách 發phát 初sơ 心tâm 。 二nhị 謂vị 勉miễn 勵lệ 久cửu 修tu 。 策sách 發phát 初sơ 心tâm 者giả 。 以dĩ 登đăng 伽già 破phá 他tha 淨tịnh 戒giới 。 無vô 自tự 修tu 心tâm 。 一nhất 蒙mông 咒chú 力lực 。 便tiện 證chứng 三tam 果quả 。 欲dục 愛ái 乾can 枯khô 。 成thành 精tinh 進tấn 林lâm 。 何hà 況huống 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 求cầu 佛Phật 利lợi 生sanh 。 若nhược 更cánh 加gia 持trì 咒chú 。 則tắc 風phong 帆phàm 順thuận 水thủy 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 不bất 患hoạn 其kỳ 不bất 至chí 矣hĩ 。 勉miễn 勵lệ 久cửu 修tu 者giả 。 以dĩ 登đăng 伽già 宿túc 為vi 淫dâm 女nữ 。 業nghiệp 障chướng 最tối 深thâm 。 一nhất 念niệm 熏huân 修tu 。 無vô 漏lậu 善thiện 故cố 。 或hoặc 得đắc 出xuất 纏triền 。 或hoặc 蒙mông 授thọ 記ký 。 況huống 夫phu 久cửu 修tu 淨tịnh 行hạnh 。 惑hoặc 習tập 已dĩ 薄bạc 。 若nhược 奮phấn 起khởi 精tinh 進tấn 。 則tắc 斬trảm 絲ti 染nhiễm 色sắc 。 生sanh 死tử 苦khổ 輪luân 。 誰thùy 謂vị 其kỳ 不bất 出xuất 乎hồ 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa 竟cánh 。


三tam 如Như 來Lai 救cứu 度độ 三tam 。


一nhất 佛Phật 歸quy 眾chúng 隨tùy 。 二nhị 化hóa 佛Phật 說thuyết 咒chú 。 三tam 勅sắc 救cứu 歸quy 來lai 。


初sơ 。


如Như 來Lai 知tri 彼bỉ 。 淫dâm 術thuật 所sở 加gia 。 齋trai 畢tất 旋toàn 歸quy 。


○# 王vương 及cập 大đại 臣thần 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 俱câu 來lai 隨tùy 佛Phật 。 願nguyện 聞văn 法Pháp 要yếu 。


初sơ 佛Phật 知tri 速tốc 歸quy 。 彼bỉ 指chỉ 阿A 難Nan 。 如Như 來Lai 法Pháp 眼nhãn 鑑giám 徹triệt 。 故cố 能năng 知tri 也dã 。 淫dâm 術thuật 所sở 加gia 事sự 在tại 危nguy 急cấp 。 戒giới 體thể 將tương 毀hủy 。 救cứu 不bất 容dung 緩hoãn 。 故cố 齋trai 畢tất 旋toàn 歸quy 。 謂vị 事sự 訖ngật 作tác 速tốc 轉chuyển 來lai 也dã 。


○# 王vương 及cập 下hạ 眾chúng 隨tùy 希hy 益ích 。 資tư 中trung 云vân 。 如Như 來Lai 常thường 儀nghi 。 受thọ 請thỉnh 齋trai 了liễu 。 皆giai 為vi 說thuyết 法Pháp 。 今kim 日nhật 速tốc 歸quy 。 必tất 有hữu 所sở 為vi 。 故cố 王vương 臣thần 等đẳng 。 俱câu 來lai 隨tùy 佛Phật 。 其kỳ 意ý 以dĩ 佛Phật 頓đốn 越việt 常thường 儀nghi 。 必tất 談đàm 最tối 勝thắng 之chi 法pháp 。 心tâm 要yếu 之chi 義nghĩa 。 各các 皆giai 仰ngưỡng 望vọng 。 故cố 曰viết 願nguyện 聞văn 法Pháp 要yếu 。 正chánh 大đại 機cơ 冥minh 動động 也dã 。


二nhị 化hóa 佛Phật 說thuyết 咒chú 。


於ư 時thời 世Thế 尊Tôn 。 頂đảnh 放phóng 百bách 寶bảo 。 無vô 畏úy 光quang 明minh 。 光quang 中trung 出xuất 生sanh 。 千thiên 葉diệp 寶bảo 蓮liên 。 有hữu 佛Phật 化hóa 身thân 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 宣tuyên 說thuyết 神thần 咒chú 。


阿A 難Nan 被bị 術thuật 。 王vương 等đẳng 機cơ 動động 。 救cứu 應ưng 無vô 違vi 。 故cố 即tức 於ư 此thử 時thời 放phóng 光quang 。 光quang 從tùng 頂đảnh 放phóng 者giả 。 亦diệc 表biểu 所sở 說thuyết 神thần 咒chú 。 最tối 勝thắng 無vô 上thượng 。 最tối 妙diệu 無vô 見kiến 之chi 意ý 。 光quang 具cụ 百bách 寶bảo 利lợi 益ích 之chi 色sắc 。 表biểu 咒chú 具cụ 攝nhiếp 授thọ 之chi 慈từ 。 無vô 善thiện 不bất 成thành 。 光quang 具cụ 無vô 畏úy 威uy 烈liệt 之chi 相tướng 。 表biểu 咒chú 具cụ 折chiết 伏phục 之chi 嚴nghiêm 。 無vô 惡ác 不bất 摧tồi 。 光quang 明minh 有hữu 破phá 暗ám 照chiếu 物vật 之chi 功công 。 表biểu 神thần 咒chú 有hữu 破phá 惑hoặc 照chiếu 真chân 之chi 用dụng 。 既ký 有hữu 破phá 惑hoặc 照chiếu 真chân 之chi 用dụng 。 自tự 能năng 出xuất 生sanh 無vô 礙ngại 圓viên 因nhân 。 以dĩ 千thiên 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 表biểu 圓viên 因nhân 無vô 礙ngại 。 一nhất 具cụ 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 故cố 也dã 。 既ký 能năng 出xuất 生sanh 無vô 礙ngại 圓viên 因nhân 。 自tự 能năng 成thành 就tựu 無vô 為vi 妙diệu 果Quả 。 以dĩ 有hữu 佛Phật 化hóa 身thân 。 表biểu 妙diệu 果Quả 無vô 為vi 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 有hữu 佛Phật 非phi 空không 。 化hóa 身thân 非phi 有hữu )# 空không 有hữu 無vô 礙ngại 故cố 也dã 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 者giả 。 雙song 疊điệp 其kỳ 足túc 。 如như 龍long 盤bàn 結kết 。 諸chư 坐tọa 法pháp 中trung 最tối 安an 隱ẩn 。 不bất 疲bì 極cực 。 攝nhiếp 手thủ 足túc 。 心tâm 不bất 散tán 故cố 。 佛Phật 如như 此thử 坐tọa 。 化hóa 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 表biểu 此thử 咒chú 即tức 是thị 權quyền 實thật 同đồng 歸quy 。 不bất 動động 法pháp 故cố 。 能năng 表biểu 既ký 備bị 。 所sở 表biểu 斯tư 彰chương 。 故cố 以dĩ 化hóa 佛Phật 無vô 障chướng 礙ngại 心tâm 。 而nhi 宣tuyên 說thuyết 之chi 。 咒chú 而nhi 言ngôn 神thần 者giả 。 力lực 用dụng 難nan 思tư 。 至chí 下hạ 自tự 見kiến 。


三tam 勅sắc 救cứu 歸quy 來lai 。


勅sắc 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 將tương 咒chú 往vãng 護hộ 。 惡ác 咒chú 銷tiêu 滅diệt 。 提đề 獎tưởng 阿A 難Nan 。 及cập 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。


上thượng 命mạng 曰viết 勅sắc 。 人nhân 王vương 法Pháp 王Vương 。 皆giai 可khả 稱xưng 之chi 。 文Văn 殊Thù 所sở 勅sắc 人nhân 也dã 。 佛Phật 不bất 自tự 救cứu 者giả 。 足túc 三Tam 寶Bảo 。 作tác 將tương 來lai 式thức 故cố 。 如Như 來Lai 佛Phật 寶bảo 。 神thần 咒chú 法Pháp 寶bảo 。 文Văn 殊Thù 僧Tăng 寶bảo 。 法pháp 雖tuy 佛Phật 說thuyết 。 非phi 僧Tăng 不bất 傳truyền 。 僧Tăng 寶bảo 所sở 係hệ 。 亦diệc 大đại 矣hĩ 哉tai 。 必tất 勅sắc 文Văn 殊Thù 者giả 。 以dĩ 阿A 難Nan 邪tà 術thuật 魘yểm 。 非phi 大đại 智trí 莫mạc 能năng 醒tỉnh 。 登đăng 伽già 淫dâm 癡si 縛phược 。 非phi 大đại 智trí 莫mạc 能năng 解giải 故cố 。 將tương 猶do 持trì 也dã 。 義nghĩa 通thông 口khẩu 意ý 。 謂vị 口khẩu 誦tụng 演diễn 。 意ý 觀quán 念niệm 也dã 。 若nhược 兼kiêm 身thân 往vãng 。 則tắc 三tam 業nghiệp 俱câu 持trì 。 護hộ 謂vị 遮già 護hộ 。 遮già 邪tà 術thuật 。 護hộ 正chánh 心tâm 故cố 。 真chân 法pháp 幻huyễn 術thuật 。 力lực 用dụng 霄tiêu 壤nhưỡng 。 故cố 神thần 咒chú 纔tài 及cập 。 惡ác 咒chú 便tiện 銷tiêu 。 湯thang 雪tuyết 日nhật 暗ám 。 可khả 為vi 譬thí 矣hĩ 。 所sở 謂vị 力lực 用dụng 難nan 思tư 者giả 以dĩ 此thử 。 提đề 謂vị 提đề 擕# 。 獎tưởng 謂vị 獎tưởng 勸khuyến 。 言ngôn 阿A 難Nan 如như 醉túy 初sơ 醒tỉnh 。 不bất 能năng 自tự 歸quy 。 故cố 須tu 提đề 擕# 。 登đăng 伽già 知tri 非phi 含hàm 羞tu 。 未vị 便tiện 肯khẳng 來lai 。 故cố 須tu 獎tưởng 勸khuyến 。 總tổng 以dĩ 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 引dẫn 發phát 實thật 行hạnh 。 曲khúc 盡tận 其kỳ 情tình 耳nhĩ 。 (# 此thử 上thượng 二nhị 緣duyên 發phát 起khởi 。 亦diệc 名danh 別biệt 序tự 。 別biệt 在tại 當đương 經kinh 故cố 。 亦diệc 名danh 經kinh 前tiền 序tự 。 經kinh 前tiền 發phát 起khởi 故cố )# 敘tự 分phần/phân 竟cánh 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân (# 正chánh 說thuyết 本bổn 經kinh 性tánh 定định 宗tông 旨chỉ )# 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 哀ai 求cầu 成thành 佛Phật 妙diệu 定định 。 二nhị 如Như 來Lai 委ủy 示thị 始thỉ 終chung 因nhân 果quả 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 悲bi 悔hối 誠thành 請thỉnh 。 二nhị 大đại 眾chúng 普phổ 同đồng 希hy 益ích 。


初sơ 。


阿A 難Nan 見kiến 佛Phật 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 恨hận 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 向hướng 多đa 聞văn 。 未vị 全toàn 道Đạo 力lực 。


○# 慇ân 勤cần 啟khải 請thỉnh 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。


初sơ 悲bi 悔hối 前tiền 非phi 。 特đặc 標tiêu 見kiến 佛Phật 者giả 。 幸hạnh 得đắc 復phục 面diện 故cố 。 頂đảnh 禮lễ 者giả 頭đầu 面diện 接tiếp 足túc 。 雖tuy 是thị 常thường 儀nghi 。 亦diệc 感cảm 謝tạ 佛Phật 恩ân 。 悲bi 泣khấp 者giả 哀ai 切thiết 涕thế 泗# 。 雖tuy 是thị 慚tàm 惶hoàng 。 亦diệc 感cảm 傷thương 自tự 失thất 。 感cảm 傷thương 不bất 已dĩ 。 轉chuyển 成thành 怨oán 悔hối 。 故cố 曰viết 恨hận 也dã 。 恨hận 者giả 隨tùy 惑hoặc 之chi 一nhất 。 障chướng 慈từ 助trợ 瞋sân 。 似tự 不bất 應ưng 有hữu 。 若nhược 今kim 日nhật 之chi 恨hận 。 誠thành 不bất 可khả 少thiểu 。 以dĩ 阿A 難Nan 回hồi 小tiểu 向hướng 大đại 。 反phản 妄vọng 歸quy 真chân 。 乃nãi 至chí 當đương 來lai 成thành 佛Phật 。 皆giai 由do 此thử 恨hận 以dĩ 為vi 前tiền 驅khu 。 無vô 始thỉ 一nhất 向hướng 等đẳng 。 正chánh 敘tự 所sở 恨hận 。 不bất 得đắc 其kỳ 始thỉ 。 故cố 曰viết 無vô 始thỉ 。 極cực 言ngôn 其kỳ 迷mê 之chi 遠viễn 故cố 。 一nhất 向hướng 者giả 。 一nhất 味vị 趣thú 向hướng 。 多đa 聞văn 者giả 。 多đa 於ư 聞văn 持trì 。 要yếu 知tri 多đa 聞văn 無vô 過quá 。 唯duy 無vô 始thỉ 一nhất 味vị 趣thú 向hướng 。 有hữu 誤ngộ 真chân 修tu 。 四Tứ 果Quả 道Đạo 力lực 。 尚thượng 未vị 成thành 全toàn 。 固cố 可khả 恨hận 也dã 。


○# 慇ân 勤cần 下hạ 誠thành 請thỉnh 妙diệu 定định 。 慇ân 勤cần 諄# 切thiết 也dã 。 啟khải 白bạch 請thỉnh 求cầu 也dã 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 等đẳng 。 正chánh 敘tự 所sở 求cầu 。 言ngôn 阿A 難Nan 已dĩ 覺giác 前tiền 非phi 。 重trọng/trùng 發phát 深thâm 醒tỉnh 。 縱túng/tung 全toàn 四Tứ 果Quả 。 亦diệc 非phi 所sở 願nguyện 。 故cố 求cầu 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 之chi 法pháp 。 此thử 處xứ 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 揀giản 別biệt 。 一nhất 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 揀giản 小tiểu 教giáo 二nhị 乘thừa 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 修tu 。 縱túng/tung 得đắc 滅diệt 盡tận 。 不bất 成thành 菩Bồ 提Đề 故cố 。 二nhị 妙diệu 之chi 一nhất 字tự 。 揀giản 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 修tu 。 縱túng/tung 入nhập 唯duy 識thức 。 不bất 成thành 圓viên 妙diệu 故cố 。 良lương 以dĩ 奢xa 摩ma 等đẳng 三tam 。 諸chư 乘thừa 共cộng 有hữu 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。 毫hào 釐li 千thiên 里lý 。 故cố 須tu 揀giản 也dã 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 此thử 云vân 止chỉ 。 以dĩ 寂tịch 靜tĩnh 為vi 義nghĩa 謂vị 止chỉ 散tán 亂loạn 入nhập 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 若nhược 依y 今kim 經kinh 。 則tắc 了liễu 識thức 非phi 心tâm 名danh 止chỉ 。 以dĩ 了liễu 識thức 非phi 心tâm 。 不bất 須tu 強cường/cưỡng 制chế 。 自tự 然nhiên 不bất 隨tùy 。 乃nãi 真chân 止chỉ 故cố 。 識thức 法pháp 皆giai 性tánh 名danh 寂tịch 。 以dĩ 識thức 法pháp 皆giai 性tánh 。 不bất 須tu 強cường/cưỡng 離ly 。 自tự 然nhiên 不bất 動động 。 乃nãi 真chân 寂tịch 故cố 。 是thị 知tri 此thử 之chi 奢xa 摩ma 。 與dữ 彼bỉ 強cường/cưỡng 制chế 識thức 心tâm 。 閉bế 目mục 想tưởng 空không 者giả 。 大đại 不bất 同đồng 也dã 。 三tam 摩ma 。 具cụ 云vân 三Tam 摩Ma 提Đề 。 或hoặc 三tam 摩ma 地địa 。 或hoặc 三tam 摩ma 波ba 提đề 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 等đẳng 。 皆giai 梵Phạm 音âm 賒xa 切thiết 耳nhĩ 。 此thử 云vân 等đẳng 至chí 。 以dĩ 銷tiêu 幻huyễn 為vi 義nghĩa 。 謂vị 平bình 等đẳng 至chí 定định 。 銷tiêu 幻huyễn 妄vọng 故cố 。 若nhược 依y 今kim 經kinh 。 則tắc 動động 靜tĩnh 根căn 解giải 名danh 等đẳng 至chí 。 以dĩ 動động 解giải 不bất 有hữu 。 靜tĩnh 解giải 不bất 無vô 。 根căn 解giải 定định 深thâm 。 乃nãi 真chân 等đẳng 至chí 故cố 。 覺giác 空không 滅diệt 解giải 名danh 銷tiêu 幻huyễn 。 以dĩ 覺giác 解giải 離ly 照chiếu 。 空không 解giải 離ly 寂tịch 。 滅diệt 解giải 性tánh 現hiện 。 乃nãi 真chân 銷tiêu 幻huyễn 故cố 。 是thị 知tri 此thử 之chi 三tam 摩ma 。 與dữ 彼bỉ 暫tạm 住trụ 似tự 定định 。 (# 根căn 不bất 盡tận 。 名danh 似tự 定định )# 竟cánh 守thủ 似tự 真chân 者giả 。 (# 滅diệt 不bất 解giải 。 名danh 似tự 真chân )# 大đại 不bất 同đồng 也dã 。 禪thiền 那na 。 此thử 云vân 靜tĩnh 慮lự 。 以dĩ 寂tịch 滅diệt 為vi 義nghĩa 。 謂vị 由do 靜tĩnh 起khởi 慮lự 。 思tư 惟duy 修tu 習tập 。 至chí 寂tịch 滅diệt (# 即tức 涅Niết 槃Bàn 也dã )# 故cố 。 若nhược 依y 今kim 經kinh 。 則tắc 止Chỉ 觀Quán 平bình 等đẳng 名danh 靜tĩnh 慮lự 。 以dĩ 金kim 剛cang 觀quán 察sát 。 十thập 種chủng 深thâm 喻dụ 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 中trung 。 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 乃nãi 真chân 靜tĩnh 慮lự 故cố 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 名danh 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 到đáo 茶trà 無vô 字tự 可khả 說thuyết 。 乃nãi 真chân 寂tịch 滅diệt 故cố 。 是thị 知tri 此thử 之chi 禪thiền 那na 。 與dữ 彼bỉ 以dĩ 悟ngộ 為vi 修tu 。 以dĩ 分phân 為vi 滿mãn 者giả 。 大đại 不bất 同đồng 也dã 。 然nhiên 成thành 佛Phật 妙diệu 定định 。 修tu 之chi 誠thành 難nạn/nan 。 須tu 知tri 漸tiệm 進tiến 之chi 由do 。 乃nãi 無vô 躐# 等đẳng 之chi 弊tệ 。 故cố 繫hệ 之chi 以dĩ 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 葢# 欲dục 借tá 方phương 便tiện 以dĩ 造tạo 正chánh 修tu 故cố 。 古cổ 有hữu 多đa 釋thích 。 莫mạc 決quyết 從tùng 違vi 。 繁phồn 言ngôn 亂loạn 心tâm 。 一nhất 槩# 不bất 錄lục 。 今kim 以dĩ 三tam 名danh 所sở 屬thuộc 之chi 文văn 。 各các 開khai 為vi 四tứ 。 一nhất 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 二nhị 初sơ 方phương 便tiện 。 三tam 正chánh 修tu 。 四tứ 究cứu 竟cánh 。 如như 奢xa 摩ma 中trung 以dĩ 了liễu 識thức 非phi 心tâm 為vi 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 領lãnh 見kiến 是thị 心tâm 為vi 初sơ 方phương 便tiện 。 會hội 四tứ 科khoa 。 融dung 七thất 大đại 。 究cứu 生sanh 續tục 之chi 因nhân 。 辨biện 圓viên 融dung 之chi 故cố 。 為vi 正chánh 修tu 。 備bị 顯hiển 一nhất 心tâm 三Tam 藏Tạng 。 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 。 為vi 究cứu 竟cánh 。 三tam 摩ma 中trung 以dĩ 嚴nghiêm 持trì 禁cấm 戒giới 為vi 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 建kiến 立lập 道Đạo 場Tràng 。 為vi 初sơ 方phương 便tiện 。 解giải 六lục 結kết 而nhi 越việt 三tam 空không 為vi 正chánh 修tu 。 獲hoạch 二nhị 勝thắng 而nhi 發phát 三tam 用dụng 為vi 究cứu 竟cánh 。 禪thiền 那na 中trung 除trừ 亂loạn 想tưởng 而nhi 修tu 三tam 漸tiệm 為vi 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 由do 乾can/kiền/càn 慧tuệ 而nhi 發phát 十thập 心tâm 為vi 初sơ 方phương 便tiện 。 三tam 賢hiền 加gia 地địa 為vi 正chánh 修tu 。 由do 等đẳng 趣thú 妙diệu 為vi 究cứu 竟cánh 。 至chí 下hạ 自tự 見kiến 。 阿A 難Nan 悲bi 悔hối 誠thành 請thỉnh 竟cánh 。


二nhị 大đại 眾chúng 普phổ 同đồng 希hy 益ích 。


於ư 時thời 復phục 有hữu 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 及cập 諸chư 十thập 方phương 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 俱câu 願nguyện 樂nhạo 聞văn 。 退thoái 坐tọa 默mặc 然nhiên 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 。


於ư 時thời 者giả 即tức 於ư 阿A 難Nan 啟khải 請thỉnh 時thời 也dã 。 成thành 佛Phật 之chi 法pháp 。 海hải 眾chúng 共cộng 仰ngưỡng 。 故cố 云vân 復phục 有hữu 等đẳng 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 音âm 感cảm 後hậu 至chí 眾chúng 。 及cập 諸chư 十thập 方phương 者giả 。 咨tư 決quyết 先tiên 來lai 眾chúng 。 十thập 方phương 下hạ 應ưng 有hữu 菩Bồ 薩Tát 二nhị 字tự 。 或hoặc 譯dịch 者giả 脫thoát 耳nhĩ 。 羅La 漢Hán 者giả 。 常thường 隨tùy 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 者giả 。 雲vân 集tập 二nhị 覺giác 。 等đẳng 該cai 初sơ 心tâm 及cập 與dữ 人nhân 天thiên 。 二nhị 序tự 互hỗ 影ảnh 之chi 眾chúng 。 此thử 則tắc 全toàn 出xuất 。 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 位vị 增tăng 進tiến 。 二nhị 乘thừa 厭yếm 小tiểu 求cầu 大đại 。 人nhân 天thiên 隨tùy 喜hỷ 。 故cố 俱câu 願nguyện 樂nhạo 聞văn 。 退thoái 坐tọa 默mặc 然nhiên 者giả 。 凝ngưng 神thần 息tức 慮lự 。 承thừa 受thọ 聖thánh 旨chỉ 者giả 。 敬kính 候hậu 佛Phật 音âm 。 樂nhạo 聞văn 之chi 意ý 。 於ư 此thử 可khả 見kiến 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如như 病bệnh 思tư 良lương 藥dược 。 如như 饑cơ 思tư 美mỹ 食thực 。 如như 渴khát 思tư 冷lãnh 水thủy 。 如như 眾chúng 蜂phong 依y 蜜mật 。 我ngã 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 願nguyện 聞văn 甘cam 露lộ 法pháp 。 智trí 論luận 云vân 。 聽thính 者giả 端đoan 視thị 如như 渴khát 飲ẩm 。 一nhất 心tâm 入nhập 於ư 語ngữ 義nghĩa 中trung 。 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。 阿A 難Nan 哀ai 求cầu 成thành 佛Phật 妙diệu 定định 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 委ủy 示thị 始thỉ 終chung 因nhân 果quả 四tứ 。


一nhất 開khai 示thị 奢xa 摩ma 成thành 信tín 分phần/phân 。 二nhị 開khai 示thị 三tam 摩ma 成thành 解giải 分phần/phân 。 三tam 開khai 示thị 禪thiền 那na 成thành 修tu 分phần/phân 。 四tứ 開khai 示thị 楞lăng 嚴nghiêm 成thành 證chứng 分phần/phân 。


初sơ 三tam 。


一nhất 為vi 銷tiêu 倒đảo 想tưởng 說thuyết 空không 藏tạng 。 二nhị 為vi 除trừ 細tế 惑hoặc 說thuyết 二nhị 藏tạng 。 三tam 為vi 發phát 圓viên 信tín 說thuyết 三Tam 藏Tạng 。


初sơ (# 銷tiêu 倒đảo 想tưởng 者giả 。 取thủ 阿A 難Nan 謝tạ 佛Phật 語ngữ 也dã 。 認nhận 妄vọng 為vi 真chân 。 以dĩ 真chân 為vi 妄vọng 。 皆giai 為vi 倒đảo 想tưởng 。 此thử 想tưởng 不bất 銷tiêu 。 何hà 以dĩ 捨xả 妄vọng 心tâm 而nhi 取thủ 真chân 心tâm 乎hồ 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 葢# 以dĩ 一nhất 心tâm 有hữu 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 。 今kim 約ước 真Chân 如Như 門môn 說thuyết 空không 藏tạng 也dã 。 然nhiên 此thử 空không 非phi 斷đoạn 。 非phi 滅diệt 色sắc 。 非phi 相tướng 外ngoại 等đẳng 空không 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 動động 不bất 壞hoại 。 當đương 體thể 即tức 真chân 。 更cánh 無vô 絲ti 毫hào 外ngoại 法pháp 。 如như 金kim 獅sư 子tử 。 不bất 鎔dong 不bất 毀hủy 。 全toàn 相tương/tướng 皆giai 金kim 。 更cánh 無vô 雜tạp 質chất 。 所sở 謂vị 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 中trung 不bất 容dung 他tha 。 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 今kim 以dĩ 四tứ 科khoa 七thất 大đại 俱câu 有hữu 如Như 來Lai 藏tạng 名danh 。 故cố 科khoa 為vi 空không 藏tạng 也dã )# 二nhị 。


一nhất 斥xích 破phá 所sở 執chấp 妄vọng 心tâm 以dĩ 開khai 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 二nhị 顯hiển 示thị 所sở 遺di 真chân 性tánh 令linh 見kiến 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。


初sơ (# 認nhận 見kiến 為vi 心tâm 。 即tức 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 以dĩ 三tam 如Như 來Lai 藏tạng 。 皆giai 由do 此thử 而nhi 進tiến 故cố 。 向hướng 以dĩ 執chấp 識thức 為vi 心tâm 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。 則tắc 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 茅mao 塞tắc 之chi 矣hĩ 。 今kim 令linh 了liễu 識thức 非phi 心tâm 。 將tương 必tất 認nhận 見kiến 為vi 是thị 。 故cố 云vân 開khai 也dã )# 三tam 。


一nhất 取thủ 心tâm 顯hiển 錯thác 。 二nhị 備bị 破phá 三tam 迷mê 。 三tam 結kết 斥xích 誤ngộ 認nhận 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 探thám 取thủ 所sở 用dụng 之chi 心tâm 。 二nhị 形hình 顯hiển 所sở 用dụng 之chi 錯thác 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 敘tự 情tình 探thám 問vấn 。 二nhị 據cứ 實thật 酬thù 答đáp 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 我ngã 同đồng 氣khí 。 情tình 均quân 天thiên 倫luân 。


○# 當đương 初sơ 發phát 心tâm 。 於ư 我ngã 法Pháp 中trung 。 見kiến 何hà 勝thắng 相tướng 。 頓đốn 捨xả 世thế 間gian 。 深thâm 重trọng 恩ân 愛ái 。


初sơ 敘tự 情tình 安an 慰úy 。 佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 。 不bất 同đồng 父phụ 而nhi 同đồng 祖tổ 。 故cố 曰viết 同đồng 氣khí 。 謂vị 同đồng 一nhất 祖tổ 宗tông 氣khí 分phần/phân 來lai 故cố 。 父phụ 子tử 兄huynh 弟đệ 。 皆giai 稱xưng 天thiên 倫luân 。 以dĩ 是thị 天thiên 合hợp 之chi 倫luân 次thứ 故cố 。 情tình 眷quyến 愛ái 也dã 。 言ngôn 不bất 但đãn 同đồng 氣khí 。 其kỳ 眷quyến 愛ái 之chi 私tư 。 實thật 與dữ 孫tôn 陀đà 羅la 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 視thị 。 故cố 置trí 均quân 言ngôn 。 是thị 先tiên 以dĩ 世thế 情tình 。 而nhi 安an 慰úy 之chi 。 其kỳ 意ý 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 憐lân 其kỳ 悲bi 哀ai 。 安an 慰úy 令linh 息tức 。 此thử 承thừa 上thượng 也dã 。 二nhị 者giả 令linh 其kỳ 無vô 懼cụ 。 據cứ 實thật 答đáp 問vấn 。 此thử 起khởi 下hạ 也dã 。


○# 當đương 初sơ 下hạ 。 探thám 問vấn 發phát 心tâm 。 心tâm 分phần/phân 真chân 妄vọng 。 定định 別biệt 實thật 虗hư 。 故cố 問vấn 當đương 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 欲dục 得đắc 其kỳ 所sở 用dụng 之chi 心tâm 而nhi 破phá 斥xích 之chi 。 如như 探thám 病bệnh 施thí 藥dược 也dã 。 見kiến 何hà 勝thắng 相tướng 者giả 。 雖tuy 問vấn 所sở 見kiến 。 實thật 為vi 探thám 其kỳ 見kiến 後hậu 作tác 麼ma 生sanh 會hội 故cố 。 深thâm 重trọng 恩ân 愛ái 。 應ưng 云vân 深thâm 恩ân 重trọng/trùng 愛ái 。 葢# 世thế 間gian 恩ân 之chi 最tối 深thâm 。 莫mạc 過quá 父phụ 母mẫu 。 愛ái 之chi 最tối 重trọng 。 莫mạc 過quá 妻thê 子tử 。 頓đốn 然nhiên 俱câu 捨xả 。 發phát 心tâm 出xuất 家gia 。 非phi 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 的đích 有hữu 所sở 見kiến 者giả 不bất 能năng 。 故cố 為vi 此thử 問vấn 。


二nhị 據cứ 實thật 酬thù 答đáp 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 勝thắng 妙diệu 殊thù 絕tuyệt 。 形hình 體thể 映ánh 徹triệt 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。


○# 常thường 自tự 思tư 惟duy 。 此thử 相tướng 非phi 是thị 。 欲dục 愛ái 所sở 生sanh 。


何hà 以dĩ 故cố 。 欲dục 氣khí 麤thô 濁trược 。 腥tinh 臊tao 交giao 遘cấu 。 膿nùng 血huyết 雜tạp 亂loạn 。 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 勝thắng 淨tịnh 妙diệu 明minh 。 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 。


○# 是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。


初sơ 答đáp 所sở 見kiến 之chi 相tướng 。 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 。 所sở 謂vị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 阿A 難Nan 習tập 矣hĩ 不bất 察sát 。 空không 言ngôn 我ngã 見kiến 三tam 十thập 二nhị 相tướng 者giả 。 始thỉ 於ư 頂đảnh 上thượng 肉nhục 髻kế 。 終chung 至chí 足túc 下hạ 平bình 滿mãn 。 皆giai 因nhân 修tu 百bách 福phước 所sở 感cảm 。 相tương/tướng 必tất 具cụ 好hảo 。 故cố 不bất 更cánh 言ngôn 。 輪Luân 王Vương 不bất 及cập 曰viết 勝thắng 。 菩Bồ 薩Tát 莫mạc 比tỉ 曰viết 妙diệu 。 殊thù 者giả 勝thắng 之chi 至chí 。 絕tuyệt 者giả 妙diệu 之chi 極cực 也dã 。 長trường 短đoản 大đại 小tiểu 曰viết 形hình 。 百bách 骸hài 四tứ 肢chi 曰viết 體thể 。 一nhất 一nhất 皆giai 能năng 。 外ngoại 照chiếu 內nội 現hiện 。 故cố 曰viết 映ánh 徹triệt 。 琉lưu 璃ly 青thanh 色sắc 寶bảo 也dã 。 內nội 映ánh 外ngoại 徹triệt 。 同đồng 佛Phật 形hình 體thể 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。


○# 常thường 自tự 下hạ 。 明minh 見kiến 後hậu 思tư 惟duy 。 即tức 思tư 惟duy 體thể 。 便tiện 是thị 妄vọng 心tâm 。 所sở 謂vị 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 阿A 難Nan 一nhất 向hướng 誤ngộ 認nhận 。 故cố 曰viết 常thường 自tự 。 此thử 相tương/tướng 亦diệc 兼kiêm 形hình 體thể 。 定định 慧tuệ 熏huân 修tu 。 故cố 曰viết 非phi 欲dục 愛ái 生sanh 。 徵trưng 起khởi 可khả 知tri 。 釋thích 中trung 欲dục 氣khí 者giả 。 淫dâm 欲dục 之chi 氣khí 。 猥ổi 褻tiết 混hỗn 淆# 。 故cố 曰viết 麤thô 濁trược 。 此thử 總tổng 釋thích 也dã 。 母mẫu 血huyết 父phụ 精tinh 。 會hội 合hợp 成thành 孕dựng 。 故cố 曰viết 腥tinh 臊tao 交giao 遘cấu 。 此thử 別biệt 釋thích 麤thô 義nghĩa 。 羯yết 羅la 藍lam 位vị 。 凝ngưng 結kết 滑hoạt 膩nị 。 故cố 曰viết 膿nùng 血huyết 雜tạp 亂loạn 。 此thử 別biệt 釋thích 濁trược 義nghĩa 。 然nhiên 麤thô 則tắc 不bất 淨tịnh 。 濁trược 則tắc 不bất 明minh 。 況huống 云vân 勝thắng 妙diệu 。 故cố 直trực 斷đoạn 以dĩ 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 。 總tổng 指chỉ 佛Phật 身thân 。 以dĩ 佛Phật 身thân 如như 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 故cố 。 又hựu 此thử 中trung 思tư 惟duy 。 略lược 具cụ 二nhị 識thức 。 此thử 相tương/tướng 非phi 欲dục 愛ái 生sanh 。 乃nãi 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 。 尚thượng 屬thuộc 明minh 了liễu 。 至chí 云vân 欲dục 氣khí 麤thô 濁trược 等đẳng 。 則tắc 是thị 計kế 度độ 分phân 別biệt 。 仍nhưng 落lạc 獨độc 頭đầu 。 是thị 阿A 難Nan 無vô 始thỉ 病bệnh 源nguyên 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 已dĩ 得đắc 其kỳ 脈mạch 矣hĩ 。


○# 末mạt 二nhị 句cú 結kết 出xuất 家gia 所sở 以dĩ 。 佛Phật 身thân 生sanh 身thân 。 淨tịnh 穢uế 懸huyền 殊thù 。 既ký 常thường 思tư 惟duy 。 寧ninh 不bất 傾khuynh 慕mộ 。 故cố 云vân 是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 欲dục 以dĩ 生sanh 身thân 而nhi 易dị 佛Phật 身thân 。 學học 出xuất 家gia 法pháp 。 故cố 云vân 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。 圓viên 覺giác 云vân 。 棄khí 愛ái 樂nhạo 捨xả 。 還hoàn 滋tư 愛ái 本bổn 。 阿A 難Nan 以dĩ 愛ái 捨xả 愛ái 。 發phát 心tâm 豈khởi 盡tận 善thiện 哉tai 。 探thám 取thủ 所sở 用dụng 之chi 心tâm 竟cánh 二nhị 形hình 顯hiển 所sở 用dụng 之chi 錯thác 。


佛Phật 言ngôn 。


善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。


○# 皆giai 由do 不bất 知tri 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。


○# 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。


初sơ 警cảnh 指chỉ 輪luân 轉chuyển 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 似tự 讚tán 實thật 怪quái 。 意ý 言ngôn 汝nhữ 竟cánh 用dụng 如như 是thị 心tâm 耶da 。 二nhị 者giả 讚tán 善thiện 自tự 喜hỷ 。 意ý 以dĩ 得đắc 其kỳ 心tâm 可khả 施thí 教giáo 矣hĩ 。 三tam 者giả 善thiện 言ngôn 安an 慰úy 。 意ý 以dĩ 安an 其kỳ 心tâm 好hiếu 施thí 破phá 矣hĩ 。 遺di 真chân 認nhận 妄vọng 。 已dĩ 向hướng 不bất 覺giác 。 今kim 將tương 次thứ 破phá 顯hiển 。 故cố 教giáo 以dĩ 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 葢# 深thâm 警cảnh 之chi 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 總tổng 該cai 凡phàm 外ngoại 權quyền 小tiểu 。 至chí 下hạ 普phổ 示thị 二nhị 本bổn 中trung 自tự 見kiến 。 無vô 始thỉ 來lai 者giả 。 謂vị 自tự 有hữu 無vô 明minh 以dĩ 來lai 。 無vô 明minh 初sơ 相tương/tướng 叵phả 得đắc 。 故cố 云vân 無vô 始thỉ 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 者giả 。 輪luân 轉chuyển 不bất 息tức 之chi 義nghĩa 。


○# 皆giai 由do 下hạ 。 出xuất 其kỳ 深thâm 故cố 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 常thường 住trụ 則tắc 非phi 生sanh 滅diệt 。 真chân 心tâm 則tắc 非phi 妄vọng 心tâm 。 性tánh 淨tịnh 者giả 。 本bổn 自tự 無vô 染nhiễm 。 明minh 體thể 者giả 。 本bổn 自tự 不bất 昏hôn 。 即tức 後hậu 文văn 根căn 中trung 指chỉ 出xuất 漸tiệm 次thứ 開khai 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 此thử 其kỳ 所sở 迷mê 之chi 真chân 。 故cố 曰viết 不bất 知tri 。 妄vọng 想tưởng 者giả 。 識thức 心tâm 分phân 別biệt 。 即tức 上thượng 文văn 所sở 取thủ 思tư 惟duy 。 下hạ 文văn 所sở 破phá 緣duyên 塵trần 。 此thử 其kỳ 所sở 執chấp 之chi 妄vọng 。 故cố 曰viết 用dụng 諸chư 。 諸chư 助trợ 語ngữ 詞từ 也dã 。


○# 末mạt 二nhị 句cú 結kết 示thị 令linh 知tri 。 良lương 以dĩ 此thử 想tưởng 。 本bổn 非phi 真chân 實thật 。 故cố 眾chúng 生sanh 一nhất 向hướng 錯thác 認nhận 。 遭tao 其kỳ 誤ngộ 賺# 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 浩hạo 劫kiếp 漩tuyền 澓phục 。 汝nhữ 等đẳng 其kỳ 知tri 之chi 哉tai 。 取thủ 心tâm 顯hiển 錯thác 竟cánh 。


二nhị 備bị 破phá 三tam 迷mê (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 此thử 妄vọng 識thức 有hữu 三tam 種chủng 非phi 真chân 。 一nhất 者giả 本bổn 非phi 是thị 心tâm 。 而nhi 似tự 是thị 心tâm 。 眾chúng 生sanh 迷mê 執chấp 以dĩ 為vi 是thị 心tâm 。 二nhị 者giả 本bổn 非phi 有hữu 體thể 。 而nhi 似tự 有hữu 體thể 。 眾chúng 生sanh 迷mê 執chấp 以dĩ 為vi 有hữu 體thể 。 三tam 者giả 本bổn 非phi 有hữu 處xứ 。 而nhi 似tự 有hữu 處xứ 。 眾chúng 生sanh 迷mê 執chấp 以dĩ 為vi 有hữu 處xứ 。 如Như 來Lai 為vi 之chi 備bị 悉tất 俱câu 破phá )# 三tam 。


一nhất 密mật 示thị 妄vọng 識thức 無vô 處xứ 。 二nhị 顯hiển 呵ha 妄vọng 識thức 非phi 心tâm 。 三tam 推thôi 破phá 妄vọng 識thức 無vô 體thể 。


初sơ (# 密mật 示thị 者giả 。 明minh 知tri 無vô 處xứ 。 而nhi 故cố 意ý 推thôi 徵trưng 。 是thị 佛Phật 密mật 意ý 。 令linh 其kỳ 自tự 悟ngộ 。 三tam 迷mê 中trung 。 不bất 直trực 破phá 前tiền 二nhị 非phi 心tâm 無vô 體thể 。 且thả 但đãn 就tựu 其kỳ 所sở 執chấp 心tâm 處xứ 。 令linh 其kỳ 一nhất 一nhất 審thẩm 察sát 。 自tự 覺giác 其kỳ 妄vọng 。 必tất 待đãi 七thất 番phiên 情tình 盡tận 。 終chung 不bất 自tự 悟ngộ 。 然nhiên 後hậu 呵ha 其kỳ 非phi 心tâm 。 明minh 其kỳ 無vô 體thể 。 試thí 喻dụ 明minh 之chi 。 譬thí 如như 有hữu 賊tặc 。 自tự 據cứ 藪tẩu 澤trạch 。 以dĩ 為vi 巢sào 穴huyệt 。


時thời 時thời 侵xâm 擾nhiễu 良lương 民dân 。 致trí 于vu 國quốc 怒nộ 。 發phát 兵binh 討thảo 除trừ 。 應ưng 先tiên 搗đảo 其kỳ 巢sào 穴huyệt 。 令linh 其kỳ 無vô 歸quy 寧ninh 地địa 。 或hoặc 可khả 自tự 此thử 改cải 業nghiệp 。 倘thảng 猶do 不bất 軌quỹ 。 隱ẩn 匿nặc 鄉hương 井tỉnh 。 乍sạ 稱xưng 良lương 民dân 。 密mật 結kết 餘dư 黨đảng 。 欲dục 復phục 舊cựu 業nghiệp 。 有hữu 國quốc 者giả 必tất 當đương 。 處xứ 處xứ 宣tuyên 令lệnh 。 布bố 告cáo 其kỳ 名danh 。 聲thanh 正chánh 其kỳ 罪tội 。 令linh 其kỳ 無vô 所sở 容dung 於ư 疆cương 土thổ 。 若nhược 歸quy 心tâm 則tắc 已dĩ 。 設thiết 不bất 爾nhĩ 者giả 。 再tái 發phát 強cường/cưỡng 兵binh 勁# 敵địch 。 必tất 盡tận 殺sát 乃nãi 止chỉ 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 今kim 先tiên 搗đảo 其kỳ 巢sào 穴huyệt )# 四tứ 。


一nhất 教giáo 以dĩ 直trực 答đáp 。 二nhị 問vấn 出xuất 心tâm 目mục 。 三tam 徵trưng 定định 處xứ 所sở 。 四tứ 約ước 識thức 獨độc 破phá 。


初sơ 。


汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 真chân 發phát 明minh 性tánh 。 應ưng 當đương 直trực 心tâm 。 酬thù 我ngã 所sở 問vấn 。


○# 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 同đồng 一nhất 道Đạo 故cố 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 皆giai 以dĩ 直trực 心tâm 。


○# 心tâm 言ngôn 直trực 故cố 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 終chung 始thỉ 地địa 位vị 。 中trung 間gian 永vĩnh 無vô 。 諸chư 委ủy 曲khúc 相tướng 。


初sơ 正chánh 教giáo 直trực 答đáp 。 前tiền 阿A 難Nan 啟khải 請thỉnh 妙diệu 定định 。 意ý 欲dục 研nghiên 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 真chân 實thật 發phát 明minh 自tự 性tánh 。 故cố 如Như 來Lai 原nguyên 其kỳ 意ý 。 而nhi 教giáo 之chi 曰viết 。 汝nhữ 今kim 欲dục 研nghiên 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 云vân 云vân 。 而nhi 教giáo 以dĩ 直trực 心tâm 酬thù 問vấn 者giả 。 恐khủng 其kỳ 口khẩu 是thị 心tâm 非phi 。 難nan 以dĩ 施thí 教giáo 故cố 。


○# 十thập 方phương 下hạ 。 引dẫn 佛Phật 示thị 勸khuyến 。 意ý 謂vị 。 我ngã 今kim 教giáo 汝nhữ 。 直trực 心tâm 酬thù 問vấn 者giả 。 以dĩ 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 同đồng 一nhất 道Đạo 故cố 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 所sở 謂vị 皆giai 以dĩ 直trực 心tâm 。 良lương 以dĩ 心tâm 直trực 則tắc 志chí 猛mãnh 。 志chí 猛mãnh 則tắc 信tín 堅kiên 願nguyện 固cố 。 無vô 行hành 不bất 成thành 。 無vô 果quả 不bất 就tựu 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 隨tùy 其kỳ 直trực 心tâm 。 則tắc 能năng 發phát 行hạnh 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 菩Bồ 提Đề 妙diệu 法Pháp 樹thụ 。 生sanh 於ư 直trực 心tâm 地địa 。 是thị 知tri 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 捨xả 此thử 無vô 由do 矣hĩ 。


○# 心tâm 言ngôn 下hạ 。 結kết 顯hiển 利lợi 益ích 。 言ngôn 直trực 心tâm 一nhất 道đạo 。 何hà 以dĩ 便tiện 出xuất 生sanh 死tử 。 謂vị 以dĩ 是thị 心tâm 直trực 則tắc 言ngôn 直trực 故cố 。 如như 是thị 歷lịch 位vị 進tiến 修tu 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 終chung 於ư 其kỳ 始thỉ 地địa 位vị 。 中trung 間gian 斷đoạn 證chứng 。 勢thế 如như 破phá 竹trúc 。 永vĩnh 無vô 委ủy 折chiết 曲khúc 屈khuất 之chi 相tướng 。 意ý 顯hiển 若nhược 不bất 如như 是thị 。 則tắc 因nhân 地địa 不bất 真chân 。 果quả 招chiêu 紆hu 曲khúc 。 不bất 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 滯trệ 窒# 權quyền 小tiểu 。 流lưu 入nhập 魔ma 外ngoại 者giả 皆giai 是thị 也dã 。 (# 文văn 中trung 不bất 言ngôn 始thỉ 終chung 。 而nhi 言ngôn 終chung 始thỉ 者giả 。 謂vị 縱túng/tung 成thành 佛Phật 果quả 。 亦diệc 唯duy 終chung 其kỳ 始thỉ 初sơ 所sở 發phát 之chi 心tâm 。 上thượng 雖tuy 依y 此thử 銷tiêu 文văn 。 恐khủng 猶do 未vị 明minh 。 故cố 此thử 重trọng/trùng 申thân )# 教giáo 以dĩ 直trực 答đáp 竟cánh 二nhị 問vấn 出xuất 心tâm 目mục 。


阿A 難Nan 。 我ngã 今kim 問vấn 汝nhữ 。 當đương 汝nhữ 發phát 心tâm 。 緣duyên 於ư 如Như 來Lai 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 將tương 何hà 所sở 見kiến 。 誰thùy 為vi 愛ái 樂nhạo 。


○# 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 是thị 愛ái 樂nhạo 。 用dụng 我ngã 心tâm 目mục 。 由do 目mục 觀quan 見kiến 。 如Như 來Lai 勝thắng 相tướng 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。


○# 故cố 我ngã 發phát 心tâm 。 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。


初sơ 雙song 問vấn 見kiến 愛ái 。 重trọng/trùng 呼hô 其kỳ 名danh 者giả 。 另# 申thân 問vấn 端đoan 故cố 。 意ý 謂vị 。 汝nhữ 果quả 如như 我ngã 所sở 教giáo 。 我ngã 今kim 還hoàn 要yếu 問vấn 汝nhữ 。 據cứ 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 當đương 汝nhữ 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 緣duyên 於ư 如Như 來Lai 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 乃nãi 至chí 云vân 是thị 以dĩ 渴khát 仰ngưỡng 。 從tùng 佛Phật 剃thế 落lạc 。 然nhiên 渴khát 仰ngưỡng 即tức 是thị 愛ái 樂nhạo 。 但đãn 不bất 知tri 正chánh 。 當đương 見kiến 我ngã 時thời 。 將tương 何hà 所sở 見kiến 。 渴khát 仰ngưỡng 我ngã 相tương/tướng 時thời 。 誰thùy 為vi 愛ái 樂nhạo 。 必tất 作tác 是thị 問vấn 者giả 。 為vi 審thẩm 見kiến 愛ái 二nhị 種chủng 迷mê 故cố 。 良lương 以dĩ 見kiến 本bổn 是thị 心tâm 。 眾chúng 生sanh 迷mê 見kiến 為vi 眼nhãn 。 愛ái 本bổn 非phi 心tâm 。 眾chúng 生sanh 迷mê 愛ái 為vi 心tâm 。 棄khí 子tử 認nhận 賊tặc 。 不bất 可khả 不bất 辯biện 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 具cụ 答đáp 心tâm 目mục 。 文văn 有hữu 四tứ 句cú 。 上thượng 二nhị 句cú 合hợp 答đáp 。 下hạ 二nhị 句cú 分phần/phân 釋thích 。 可khả 知tri 。


○# 故cố 我ngã 下hạ 。 結kết 顯hiển 發phát 心tâm 。 文văn 有hữu 二nhị 句cú 。 上thượng 句cú 承thừa 上thượng 結kết 顯hiển 。 下hạ 句cú 顯hiển 發phát 心tâm 真chân 實thật 。 以dĩ 是thị 為vi 捨xả 生sanh 死tử 發phát 故cố 。 要yếu 知tri 迷mê 見kiến 為vi 眼nhãn 。 認nhận 愛ái 為vi 心tâm 。 正chánh 是thị 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 乃nãi 依y 之chi 願nguyện 捨xả 生sanh 死tử 。 其kỳ 猶do 以dĩ 薪tân 益ích 火hỏa 。 欲dục 其kỳ 速tốc 滅diệt 。 豈khởi 可khả 得đắc 哉tai 。 問vấn 出xuất 心tâm 目mục 竟cánh 三tam 徵trưng 定định 處xứ 所sở 二nhị 。


一nhất 躡niếp 訶ha 徵trưng 處xứ 。 二nhị 承thừa 徵trưng 引dẫn 答đáp 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 真chân 所sở 愛ái 樂nhạo 。 因nhân 於ư 心tâm 目mục 。


○# 若nhược 不bất 識thức 知tri 。 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 降hàng 伏phục 塵trần 勞lao 。


○# 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 為vị 賊tặc 所sở 侵xâm 。 發phát 兵binh 討thảo 除trừ 。 是thị 兵binh 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 。


○# 使sử 汝nhữ 流lưu 轉chuyển 。 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 。 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 唯duy 心tâm 與dữ 目mục 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。


初sơ 躡niếp 詞từ 按án 定định 。 前tiền 阿A 難Nan 答đáp 佛Phật 。 愛ái 樂nhạo 因nhân 於ư 心tâm 目mục 。 佛Phật 欲dục 施thí 破phá 。 乃nãi 告cáo 之chi 曰viết 。 如như 汝nhữ 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 。 果quả 真chân 愛ái 樂nhạo 因nhân 於ư 心tâm 目mục 者giả 。 吾ngô 將tương 有hữu 以dĩ 示thị 之chi 。 葢# 是thị 按án 定định 其kỳ 詞từ 。 恐khủng 其kỳ 改cải 轉chuyển 耳nhĩ 。


○# 若nhược 不bất 下hạ 。 顯hiển 處xứ 應ưng 知tri 。 良lương 以dĩ 由do 目mục 觀quan 見kiến 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 由do 愛ái 樂nhạo 故cố 。 塵trần 勞lao 競cạnh 起khởi 。 (# 塵trần 勞lao 即tức 是thị 煩phiền 惱não 。 有hữu 染nhiễm 污ô 義nghĩa 名danh 塵trần 。 有hữu 擾nhiễu 動động 義nghĩa 名danh 勞lao )# 要yếu 必tất 知tri 心tâm 目mục 處xứ 所sở 。 始thỉ 可khả 以dĩ 降hàng 伏phục 塵trần 勞lao 。 故cố 曰viết 若nhược 不bất 識thức 知tri 等đẳng 。 乃nãi 反phản 顯hiển 以dĩ 決quyết 其kỳ 應ưng 知tri 之chi 意ý 。


○# 譬thí 如như 下hạ 。 借tá 喻dụ 助trợ 明minh 。 國quốc 王vương 喻dụ 見kiến 性tánh 真chân 心tâm 。 本bổn 為vi 一nhất 體thể 。 故cố 惟duy 以dĩ 王vương 喻dụ 。 媒môi 賊tặc 相tương 依y 。 俱câu 稱xưng 為vi 賊tặc 。 喻dụ 妄vọng 見kiến 妄vọng 心tâm 。 由do 妄vọng 見kiến 而nhi 引dẫn 起khởi 妄vọng 心tâm 。 奔bôn 色sắc 塵trần 而nhi 起khởi 諸chư 塵trần 勞lao 。 葢# 覆phú 真chân 心tâm 。 擾nhiễu 亂loạn 性tánh 境cảnh 。 故cố 以dĩ 為vị 賊tặc 所sở 侵xâm 喻dụ 之chi 。 兵binh 喻dụ 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 發phát 喻dụ 依y 真chân 而nhi 修tu 。 討thảo 除trừ 喻dụ 破phá 妄vọng 顯hiển 真chân 。 是thị 兵binh 要yếu 當đương 。 知tri 賊tặc 所sở 在tại 者giả 。 喻dụ 修tu 定định 之chi 時thời 要yếu 必tất 知tri 妄vọng 所sở 起khởi 處xứ 。 斷đoạn 其kỳ 本bổn 而nhi 枝chi 末mạt 自tự 盡tận 矣hĩ 。 此thử 下hạ 徵trưng 破phá 識thức 心tâm 。 顯hiển 見kiến 後hậu 即tức 剖phẫu 妄vọng 見kiến 。 皆giai 為vi 得đắc 其kỳ 處xứ 而nhi 破phá 之chi 也dã 。


○# 使sử 汝nhữ 下hạ 指chỉ 過quá 徵trưng 處xứ 。 流lưu 轉chuyển 由do 於ư 塵trần 勞lao 。 塵trần 勞lao 起khởi 自tự 妄vọng 心tâm 。 心tâm 不bất 自tự 舉cử 。 依y 妄vọng 見kiến 生sanh 。 是thị 知tri 目mục 為vi 賊tặc 媒môi 。 心tâm 為vi 賊tặc 主chủ 。 塵trần 勞lao 則tắc 為vi 賊tặc 伴bạn 。 媒môi 牽khiên 主chủ 動động 。 伴bạn 乃nãi 為vi 亂loạn 。 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 。 可khả 思tư 而nhi 知tri 。 既ký 知tri 心tâm 目mục 為vi 咎cữu 。 相tương 應ứng 辯biện 其kỳ 處xứ 所sở 。 故cố 即tức 就tựu 其kỳ 心tâm 目mục 。 雙song 徵trưng 兩lưỡng 在tại (# 此thử 下hạ 本bổn 為vi 破phá 識thức 。 而nhi 心tâm 目mục 雙song 徵trưng 者giả 。 其kỳ 意ý 有hữu 三tam 。 一nhất 為vi 顯hiển 眼nhãn 是thị 浮phù 塵trần 。 令linh 覺giác 別biệt 有hữu 見kiến 性tánh 故cố 。 葢# 以dĩ 面diện 上thượng 之chi 眼nhãn 。 體thể 是thị 浮phù 塵trần 。 阿A 難Nan 既ký 認nhận 見kiến 為vi 眼nhãn 。 必tất 至chí 遺di 彼bỉ 見kiến 性tánh 。 故cố 此thử 雙song 徵trưng 。 令linh 其kỳ 於ư 面diện 上thượng 觀quán 察sát 。 了liễu 得đắc 浮phù 塵trần 無vô 見kiến 。 自tự 覺giác 別biệt 有hữu 見kiến 體thể 。 其kỳ 奈nại 阿A 難Nan 不bất 悟ngộ 。 必tất 待đãi 十thập 番phiên 顯hiển 示thị 。 方phương 以dĩ 漸tiệm 領lãnh 。 二nhị 為vi 顯hiển 眼nhãn 是thị 賊tặc 媒môi 。 令linh 知tri 防phòng 媒môi 破phá 主chủ 故cố 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 阿A 難Nan 既ký 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 佛Phật 欲dục 破phá 賊tặc 指chỉ 迷mê 。 其kỳ 奈nại 眼nhãn 實thật 賊tặc 媒môi 。 引dẫn 識thức 奔bôn 色sắc 。 欲dục 破phá 其kỳ 識thức 。 須tu 防phòng 乎hồ 眼nhãn 。 故cố 此thử 雙song 徵trưng 。 令linh 知tri 眼nhãn 若nhược 不bất 馳trì 。 則tắc 識thức 無vô 所sở 用dụng 而nhi 自tự 破phá 矣hĩ 。 三tam 為vi 顯hiển 眼nhãn 有hữu 定định 處xứ 。 令linh 說thuyết 識thức 有hữu 定định 處xứ 故cố 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 佛Phật 知tri 眾chúng 生sanh 。 迷mê 識thức 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 恐khủng 阿A 難Nan 逃đào 遁độn 。 不bất 肯khẳng 直trực 言ngôn 。 故cố 借tá 眼nhãn 之chi 顯hiển 然nhiên 在tại 面diện 。 取thủ 例lệ 而nhi 徵trưng 心tâm 在tại 何hà 處xứ 。 葢# 是thị 要yếu 其kỳ 說thuyết 出xuất 心tâm 處xứ 。 必tất 如như 眼nhãn 之chi 在tại 面diện 。 顯hiển 然nhiên 不bất 混hỗn 。 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 。 依y 後hậu 十thập 番phiên 顯hiển 見kiến 。 別biệt 有hữu 見kiến 性tánh 。 則tắc 初sơ 義nghĩa 為vi 正chánh 。 依y 上thượng 由do 目mục 觀quan 見kiến 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 則tắc 次thứ 義nghĩa 為vi 正chánh 。 依y 下hạ 如như 是thị 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。 則tắc 後hậu 義nghĩa 為vi 正chánh 。 或hoặc 云vân 此thử 處xứ 雙song 徵trưng 。 後hậu 文văn 雙song 破phá 。 義nghĩa 亦diệc 可khả 通thông 。 以dĩ 下hạ 十thập 番phiên 顯hiển 見kiến 之chi 後hậu 。 別biệt 有hữu 剖phẫu 除trừ 妄vọng 見kiến 文văn 故cố )# 躡niếp 詞từ 徵trưng 處xứ 竟cánh 二nhị 承thừa 徵trưng 引dẫn 答đáp 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 十thập 種chủng 異dị 生sanh 。 同đồng 將tương 識thức 心tâm 。 居cư 在tại 身thân 內nội 。 縱túng 觀quan 如Như 來Lai 。 青thanh 蓮liên 華hoa 眼nhãn 。 亦diệc 在tại 佛Phật 面diện 。


○# 我ngã 今kim 觀quan 此thử 。 浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。 秪# 在tại 我ngã 面diện 。 如như 是thị 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。


初sơ 引dẫn 他tha 為vi 例lệ 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 雖tuy 通thông 三tam 種chủng 。 今kim 且thả 約ước 器khí 。 指chỉ 依y 報báo 言ngôn 。 十thập 種chủng 異dị 生sanh 。 乃nãi 約ước 有hữu 情tình 。 指chỉ 正chánh 報báo 言ngôn 。 隨tùy 業nghiệp 感cảm 報báo 。 受thọ 生sanh 不bất 同đồng 。 故cố 曰viết 異dị 生sanh 。 言ngôn 十thập 種chủng 者giả 。 十thập 二nhị 類loại 生sanh 中trung 。 除trừ 無vô 色sắc 無vô 有hữu 身thân 相tướng 。 無vô 想tưởng 無vô 有hữu 心tâm 相tương/tướng 。 以dĩ 彼bỉ 不bất 作tác 心tâm 在tại 身thân 內nội 計kế 故cố 。 識thức 心tâm 指chỉ 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 揀giản 非phi 前tiền 五ngũ 。 故cố 居cư 身thân 內nội 。 此thử 引dẫn 生sanh 心tâm 在tại 內nội 。 例lệ 己kỷ 心tâm 也dã 。 生sanh 眼nhãn 在tại 面diện 。 姑cô 置trí 勿vật 論luận 。 故cố 曰viết 縱túng 觀quan 如Như 來Lai 等đẳng 。 西tây 域vực 有hữu 青thanh 蓮liên 華hoa 。 其kỳ 瓣# 纖tiêm 長trường 。 佛Phật 眼nhãn 似tự 之chi 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 且thả 指chỉ 浮phù 塵trần 色sắc 相tướng 。 揀giản 非phi 勝thắng 義nghĩa 。 故cố 亦diệc 在tại 面diện 。 此thử 引dẫn 佛Phật 眼nhãn 在tại 面diện 。 例lệ 己kỷ 眼nhãn 也dã 。


○# 我ngã 今kim 下hạ 指chỉ 已dĩ 結kết 答đáp 。 浮phù 根căn 揀giản 非phi 勝thắng 義nghĩa 。 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 淨tịnh 色sắc 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 此thử 以dĩ 可khả 見kiến 。 名danh 為vi 浮phù 塵trần 。 體thể 通thông 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 故cố 言ngôn 四tứ 塵trần 。 葢# 名danh 體thể 各các 稱xưng 。 合hợp 論luận 即tức 是thị 浮phù 塵trần 根căn 也dã 。 秪# 在tại 我ngã 面diện 者giả 。 謂vị 己kỷ 眼nhãn 雖tuy 劣liệt 。 而nhi 在tại 面diện 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。 非phi 有hữu 別biệt 在tại 。 故cố 置trí 秪# 言ngôn 。 如như 是thị 二nhị 字tự 。 例lệ 眼nhãn 而nhi 言ngôn 。 良lương 以dĩ 眼nhãn 既ký 同đồng 佛Phật 。 識thức 心tâm 亦diệc 應ưng 同đồng 生sanh 。 如như 是thị 例lệ 知tri 識thức 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 內nội 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 此thử 乃nãi 本bổn 計kế 。 如như 後hậu 云vân 。 一nhất 迷mê 為vi 心tâm 。 決quyết 定định 惑hoặc 為vi 。 色sắc 身thân 之chi 內nội 。 足túc 證chứng 此thử 義nghĩa 。 其kỳ 餘dư 六lục 處xứ 。 但đãn 是thị 因nhân 佛Phật 一nhất 時thời 破phá 奪đoạt 。 逼bức 成thành 轉chuyển 計kế 。 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 。 同đồng 外ngoại 異dị 計kế 。 故cố 須tu 盡tận 之chi 。 徵trưng 定định 處xứ 所sở 竟cánh 。


四tứ 約ước 識thức 獨độc 破phá 七thất 。


一nhất 破phá 在tại 內nội 。 二nhị 破phá 在tại 外ngoại 。 三tam 破phá 根căn 裏lý 。 四tứ 破phá 救cứu 內nội 。 五ngũ 破phá 合hợp 處xứ 。 六lục 破phá 中trung 間gian 。 七thất 破phá 無vô 著trước 。


初sơ 四tứ 。


一nhất 密mật 設thiết 破phá 法pháp 。 二nhị 許hứa 定định 安an 心tâm 。 三tam 定định 非phi 反phản 難nạn/nan 。 四tứ 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ (# 佛Phật 不bất 直trực 破phá 其kỳ 非phi 。 且thả 就tựu 現hiện 前tiền 所sở 見kiến 。 分phần/phân 內nội 分phần/phân 外ngoại 。 復phục 於ư 能năng 見kiến 分phần/phân 先tiên 分phần/phân 後hậu 。 阿A 難Nan 隨tùy 口khẩu 應ưng 答đáp 。 亦diệc 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 。 及cập 被bị 如Như 來Lai 逐trục 一nhất 反phản 難nạn/nan 。 自tự 覺giác 所sở 計kế 之chi 非phi 。 始thỉ 知tri 如Như 來Lai 不bất 是thị 等đẳng 閑nhàn 說thuyết 話thoại 。 葢# 是thị 密mật 設thiết 破phá 計kế 之chi 法pháp 。 令linh 以dĩ 無vô 所sở 逃đào 遁độn 。 如như 彼bỉ 孔khổng 明minh 八bát 陣trận 。 當đương 其kỳ 設thiết 置trí 時thời 。 人nhân 皆giai 不bất 知tri 其kỳ 故cố 。 乃nãi 後hậu 陸lục 遜tốn 身thân 陷hãm 其kỳ 中trung 。 始thỉ 知tri 孔khổng 明minh 當đương 時thời 。 不bất 是thị 等đẳng 閑nhàn 排bài 布bố 耳nhĩ )# 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 今kim 現hiện 坐tọa 。 如Như 來Lai 講giảng 堂đường 。 觀quan 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 今kim 何hà 所sở 在tại 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 大đại 重Trùng 閣Các 。 清thanh 淨tịnh 講giảng 堂đường 。 在tại 給Cấp 孤Cô 園Viên 。 今kim 祇kỳ 陁# 林lâm 。 實thật 在tại 堂đường 外ngoại 。


○# 阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 堂đường 中trung 。 先tiên 何hà 所sở 見kiến 。


世Thế 尊Tôn 。 我ngã 在tại 堂đường 中trung 。 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 次thứ 觀quan 大đại 眾chúng 。 如như 是thị 外ngoại 望vọng 。 方phương 矚chú 林lâm 園viên 。


○# 阿A 難Nan 。 汝nhữ 矚chú 林lâm 園viên 。 因nhân 何hà 有hữu 見kiến 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 大đại 講giảng 堂đường 。 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 故cố 我ngã 在tại 堂đường 。 得đắc 遠viễn 瞻chiêm 見kiến 。


初sơ 定định 境cảnh 內nội 外ngoại 。 汝nhữ 指chỉ 阿A 難Nan 。 現hiện 在tại 講giảng 堂đường 。 密mật 顯hiển 所sở 計kế 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 應ưng 同đồng 乎hồ 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 明minh 在tại 堂đường 外ngoại 。 故cố 意ý 施thí 問vấn 者giả 。 令linh 其kỳ 自tự 說thuyết 。 至chí 後hậu 反phản 難nạn/nan 中trung 無vô 所sở 逃đào 故cố 。 重trùng 閣các 者giả 。 簷diêm 廡vũ 層tằng 飛phi 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。 煩phiền 塵trần 不bất 到đáo 。 講giảng 堂đường 者giả 。 佛Phật 據cứ 談đàm 經kinh 。 重trùng 閣các 言ngôn 其kỳ 相tương/tướng 。 清thanh 淨tịnh 顯hiển 其kỳ 德đức 。 講giảng 堂đường 標tiêu 其kỳ 名danh 也dã 。 在tại 給Cấp 孤Cô 園Viên 。 密mật 顯hiển 身thân 在tại 世thế 界giới 中trung 。 應ưng 同đồng 乎hồ 此thử 。 林lâm 在tại 堂đường 外ngoại 。 密mật 顯hiển 眼nhãn 前tiền 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 俱câu 在tại 身thân 外ngoại 。 應ưng 同đồng 乎hồ 此thử 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 定định 見kiến 先tiên 後hậu 。 問vấn 以dĩ 先tiên 何hà 所sở 見kiến 者giả 。 亦diệc 明minh 知tri 故cố 問vấn 。 令linh 其kỳ 自tự 說thuyết 。 以dĩ 備bị 反phản 難nạn/nan 。 在tại 堂đường 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 次thứ 觀quan 大đại 眾chúng 者giả 。 密mật 顯hiển 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 即tức 應ưng 先tiên 見kiến 。 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 。 次thứ 覩đổ 爪trảo 生sanh 髮phát 長trường 。 筋cân 轉chuyển 脈mạch 搖dao 。 外ngoại 望vọng 方phương 矚chú 林lâm 園viên 者giả 。 密mật 顯hiển 心tâm 在tại 身thân 中trung 。 即tức 應ưng 最tối 後hậu 方phương 見kiến 身thân 外ngoại 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 至chí 後hậu 反phản 難nạn/nan 中trung 。 一nhất 一nhất 皆giai 不bất 如như 是thị 。 而nhi 阿A 難Nan 只chỉ 知tri 順thuận 口khẩu 答đáp 話thoại 。 不bất 知tri 己kỷ 之chi 所sở 計kế 。 已dĩ 墮đọa 世Thế 尊Tôn 羅la 籠lung 中trung 矣hĩ )# 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 定định 外ngoại 見kiến 由do 。 因nhân 何hà 有hữu 見kiến 。 亦diệc 明minh 知tri 故cố 問vấn 也dã 。 講giảng 堂đường 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 故cố 得đắc 遠viễn 見kiến 者giả 。 密mật 顯hiển 心tâm 在tại 身thân 內nội 。 其kỳ 計kế 不bất 成thành 。 以dĩ 此thử 身thân 不bất 如như 講giảng 堂đường 之chi 戶hộ 。 牖dũ 開khai 豁hoát 也dã 。 密mật 設thiết 破phá 法pháp 竟cánh 。


二nhị 許hứa 定định 安an 心tâm (# 前tiền 阿A 難Nan 哀ai 求cầu 妙diệu 定định 。 如Như 來Lai 且thả 問vấn 發phát 心tâm 。 葢# 以dĩ 心tâm 分phần/phân 真chân 妄vọng 。 定định 別biệt 實thật 虗hư 。 恐khủng 阿A 難Nan 認nhận 妄vọng 為vi 真chân 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。 蒸chưng 沙sa 作tác 飯phạn 。 終chung 無vô 實thật 果quả 。 今kim 徃# 復phục 問vấn 答đáp 。 再tái 四tứ 徵trưng 詰cật 。 既ký 得đắc 其kỳ 所sở 用dụng 之chi 妄vọng 心tâm 。 復phục 探thám 定định 所sở 執chấp 之chi 妄vọng 處xứ 。 將tương 次thứ 破phá 斥xích 。 慮lự 生sanh 驚kinh 惶hoàng 。 將tương 謂vị 不bất 與dữ 說thuyết 定định 。 但đãn 見kiến 斥xích 非phi 。 空không 懷hoài 攀phàn 仰ngưỡng 。 終chung 成thành 絕tuyệt 分phần/phân 。 故cố 如Như 來Lai 許hứa 以dĩ 有hữu 三tam 摩ma 提đề 等đẳng 。 而nhi 阿A 難Nan 頂đảnh 禮lễ 伏phục 受thọ 。 則tắc 內nội 心tâm 既ký 安an 。 至chí 下hạ 重trùng 重trùng 破phá 斥xích 。 乃nãi 不bất 為vi 怪quái 矣hĩ )# 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 舒thư 金kim 色sắc 臂tý 。 摩ma 阿A 難Nan 頂đảnh 。 告cáo 示thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 有hữu 三tam 摩ma 提đề 。 名danh 大đại 佛Phật 頂đảnh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 。


○# 具cụ 足túc 萬vạn 行hạnh 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。


○# 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 阿A 難Nan 頂đảnh 禮lễ 。 伏phục 受thọ 慈từ 旨chỉ 。


初sơ 出xuất 定định 總tổng 名danh 。 舒thư 臂tý 摩ma 頂đảnh 。 示thị 憐lân 愛ái 安an 其kỳ 心tâm 故cố 。 三Tam 摩Ma 提Đề 義nghĩa 通thông 總tổng 別biệt 。 若nhược 三tam 名danh 鱗lân 次thứ 。 則tắc 是thị 別biệt 義nghĩa 。 若nhược 三tam 摩ma 孤cô 標tiêu 。 則tắc 是thị 總tổng 義nghĩa 。 別biệt 義nghĩa 翻phiên 為vi 等đẳng 至chí 。 如như 前tiền 所sở 釋thích 。 總tổng 義nghĩa 翻phiên 為vi 等đẳng 持trì 。 或hoặc 翻phiên 徧biến 攝nhiếp 受thọ 。 謂vị 等đẳng 徧biến 攝nhiếp 持trì 一nhất 切thiết 諸chư 三tam 昧muội 故cố 。 如như 智trí 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 攝nhiếp 心tâm 。 皆giai 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。 此thử 約ước 總tổng 義nghĩa 。 總tổng 攝nhiếp 前tiền 三tam 故cố 。 復phục 是thị 通thông 名danh 。 通thông 於ư 諸chư 定định 故cố 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 對đối 前tiền 名danh 總tổng 。 對đối 他tha 名danh 別biệt 。 以dĩ 雖tuy 總tổng 前tiền 三tam 。 別biệt 在tại 當đương 經kinh 故cố 。 其kỳ 體thể 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 論luận 理lý 最tối 勝thắng 最tối 妙diệu 。 故cố 譬thí 佛Phật 頂đảnh 。 義nghĩa 詳tường 名danh 題đề 。 益ích 之chi 以dĩ 王vương 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 超siêu 出xuất 義nghĩa 。 超siêu 出xuất 一nhất 切thiết 諸chư 三tam 昧muội 故cố 。 二nhị 者giả 自tự 在tại 義nghĩa 。 任nhậm 運vận 成thành 佛Phật 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。


○# 具cụ 足túc 下hạ 義nghĩa 具cụ 別biệt 目mục 。 具cụ 足túc 者giả 。 圓viên 滿mãn 義nghĩa 。 謂vị 依y 此thử 立lập 位vị 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 真chân 。 如như 斬trảm 絲ti 染nhiễm 色sắc 。 一nhất 斷đoạn 一nhất 切thiết 斷đoạn 。 一nhất 證chứng 一nhất 切thiết 證chứng 故cố 。 此thử 即tức 禪thiền 那na 中trung 萬vạn 行hạnh 義nghĩa 也dã 。 捨xả 此thử 而nhi 求cầu 。 歷lịch 劫kiếp 終chung 無vô 實thật 果quả 。 故cố 曰viết 一nhất 門môn 。 依y 此thử 而nhi 修tu 。 彈đàn 指chỉ 可khả 超siêu 無Vô 學Học 。 故cố 曰viết 超siêu 出xuất 。 此thử 又hựu 奢xa 摩ma 中trung 密mật 因nhân 。 三tam 摩ma 中trung 了liễu 義nghĩa 義nghĩa 也dã 。 據cứ 此thử 則tắc 生sanh 信tín 發phát 解giải 起khởi 行hành 。 全toàn 依y 乎hồ 此thử 。 故cố 曰viết 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。 佛Phật 果Quả 萬vạn 德đức 莊trang 嚴nghiêm 全toàn 修tu 即tức 性tánh 名danh 妙diệu )# 然nhiên 阿A 難Nan 請thỉnh 處xứ 唯duy 別biệt 。 而nhi 世Thế 尊Tôn 答đáp 處xứ 兼kiêm 總tổng 者giả 。 葢# 以dĩ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 不bất 共cộng 之chi 名danh 。 阿A 難Nan 不bất 知tri 。 故cố 請thỉnh 處xứ 唯duy 以dĩ 奢xa 摩ma 等đẳng 共cộng 名danh 。 特đặc 加gia 妙diệu 字tự 揀giản 之chi 。 佛Phật 智trí 鑑giám 機cơ 。 總tổng 別biệt 具cụ 示thị 。 別biệt 三tam 總tổng 一nhất 。 故cố 大đại 章chương 開khai 為vi 四tứ 分phần/phân 。


○# 汝nhữ 今kim 下hạ 誡giới 聽thính 禮lễ 受thọ 。 諦đế 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 審thẩm 詳tường 義nghĩa 。 謂vị 審thẩm 詳tường 語ngữ 義nghĩa 。 勿vật 令linh 漏lậu 失thất 故cố 。 二nhị 真chân 實thật 義nghĩa 。 謂vị 真chân 實thật 心tâm 聽thính 。 離ly 生sanh 滅diệt 心tâm 故cố 。 頂đảnh 禮lễ 者giả 。 聞văn 許hứa 暫tạm 謝tạ 。 伏phục 受thọ 者giả 。 伏phục 俯phủ 領lãnh 受thọ 。 佛Phật 諭dụ 曰viết 旨chỉ 。 以dĩ 從tùng 真chân 慈từ 流lưu 出xuất 。 故cố 曰viết 慈từ 旨chỉ 。 許hứa 定định 安an 心tâm 竟cánh 。


三tam 定định 非phi 反phản 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 定định 不bất 次thứ 見kiến 之chi 非phi 。 二nhị 難nạn/nan 在tại 內nội 不bất 次thứ 見kiến 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 身thân 在tại 講giảng 堂đường 。 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 遠viễn 矚chú 林lâm 園viên 。


○# 亦diệc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 在tại 此thử 堂đường 中trung 。 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 見kiến 堂đường 外ngoại 者giả 。


○# 阿A 難Nan 答đáp 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 能năng 見kiến 林lâm 泉tuyền 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


初sơ 按án 定định 前tiền 答đáp 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 等đẳng 。 按án 定định 是thị 其kỳ 所sở 說thuyết 。 令linh 其kỳ 無vô 所sở 逃đào 故cố 。 身thân 在tại 講giảng 堂đường 。 下hạ 應ưng 有hữu 先tiên 見kiến 如Như 來Lai 。 次thứ 觀quan 大đại 眾chúng 之chi 語ngữ 。 乃nãi 超siêu 略lược 說thuyết 故cố 。


○# 亦diệc 有hữu 下hạ 故cố 意ý 反phản 問vấn 。 昧muội 內nội 見kiến 外ngoại 。 明minh 知tri 無vô 有hữu 。 故cố 為vi 反phản 問vấn 。 令linh 其kỳ 自tự 說thuyết 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 知tri 不bất 次thứ 非phi 。 在tại 堂đường 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 能năng 見kiến 林lâm 泉tuyền 。 不bất 次thứ 第đệ 也dã 。 已dĩ 知tri 其kỳ 非phi 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 此thử 既ký 無vô 有hữu 。 而nhi 心tâm 在tại 身thân 中trung 之chi 謬mậu 自tự 見kiến 。 以dĩ 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 。 同đồng 乎hồ 此thử 故cố 。


二nhị 難nạn/nan 在tại 內nội 不bất 次thứ 見kiến 。


阿A 難Nan 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。


○# 汝nhữ 之chi 心tâm 靈linh 。 一nhất 切thiết 明minh 了liễu 。 若nhược 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 所sở 明minh 了liễu 心tâm 。 實thật 在tại 身thân 內nội 。


爾nhĩ 時thời 先tiên 合hợp 。 了liễu 知tri 內nội 身thân 。 頗phả 有hữu 眾chúng 生sanh 。 先tiên 見kiến 身thân 中trung 。 後hậu 觀quan 外ngoại 物vật 。


○# 縱túng 不bất 能năng 見kiến 。 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 。 爪trảo 生sanh 髮phát 長trường 。 筋cân 轉chuyển 脈mạch 搖dao 。 誠thành 合hợp 明minh 了liễu 。 如như 何hà 不bất 知tri 。


○# 必tất 不bất 內nội 知tri 。 云vân 何hà 知tri 外ngoại 。


初sơ 句cú 斥xích 蹈đạo 前tiền 非phi 。 意ý 言ngôn 昧muội 內nội 見kiến 外ngoại 。 汝nhữ 謂vị 無vô 有hữu 。 想tưởng 應ưng 有hữu 之chi 。 葢# 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 也dã 。


○# 汝nhữ 之chi 下hạ 定định 理lý 難nạn/nan 問vấn 。 汝nhữ 之chi 心tâm 靈linh 者giả 。 心tâm 性tánh 靈linh 變biến 。 一nhất 切thiết 明minh 了liễu 者giả 。 遇ngộ 事sự 便tiện 通thông 。 實thật 在tại 身thân 內nội 。 先tiên 合hợp 知tri 內nội 者giả 。 判phán 其kỳ 正chánh 理lý 。 明minh 知tri 無vô 有hữu 問vấn 以dĩ 頗phả 有hữu 者giả 。 故cố 為vi 難nạn/nan 問vấn 。 頗phả 猶do 還hoàn 可khả 。 謂vị 徧biến 觀quán 世thế 間gian 。 還hoàn 可khả 有hữu 是thị 人nhân 否phủ/bĩ 。 意ý 言ngôn 有hữu 則tắc 在tại 內nội 之chi 理lý 成thành 。 無vô 則tắc 所sở 計kế 之chi 處xứ 非phi 矣hĩ 。


○# 縱túng/tung 不bất 下hạ 。 暫tạm 縱túng/tung 終chung 奪đoạt 。 心tâm 指chỉ 肉nhục 心tâm 火hỏa 藏tạng 也dã 。 肝can 木mộc 藏tạng 。 脾tì 土thổ 藏tạng 。 胃vị 穀cốc 府phủ 。 藏tạng 中trung 舉cử 三tam 。 腑phủ 中trung 舉cử 一nhất 。 此thử 皆giai 近cận 於ư 內nội 者giả 。 恐khủng 阿A 難Nan 逃đào 云vân 。 目mục 不bất 見kiến 眉mi 。 只chỉ 緣duyên 太thái 近cận 。 今kim 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 等đẳng 。 於ư 心tâm 太thái 近cận 。 云vân 何hà 令linh 見kiến 。 故cố 縱túng/tung 許hứa 之chi 。 謂vị 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 。 縱túng/tung 許hứa 其kỳ 不bất 能năng 見kiến 也dã 。 此thử 是thị 暫tạm 縱túng/tung 。 下hạ 乃nãi 終chung 奪đoạt 。 言ngôn 在tại 內nội 甚thậm 近cận 者giả 不bất 知tri 可khả 爾nhĩ 。 至chí 於ư 爪trảo 云vân 何hà 生sanh 。 髮phát 云vân 何hà 長trường/trưởng 。 筋cân 云vân 何hà 轉chuyển 。 脈mạch 云vân 何hà 搖dao 。 此thử 皆giai 皮bì 裏lý 肉nhục 外ngoại 。 於ư 心tâm 不bất 甚thậm 近cận 者giả 。 是thị 誠thành 所sở 當đương 明minh 了liễu 。 如như 何hà 并tinh 此thử 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 。 想tưởng 究cứu 竟cánh 不bất 能năng 知tri 內nội 。 在tại 內nội 之chi 謬mậu 。 已dĩ 可khả 見kiến 矣hĩ 。


○# 末mạt 二nhị 句cú 轉chuyển 顯hiển 其kỳ 謬mậu 。 言ngôn 甚thậm 近cận 次thứ 近cận 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 莫mạc 是thị 為vi 彼bỉ 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 所sở 障chướng 。 必tất 不bất 能năng 在tại 內nội 有hữu 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 身thân 外ngoại 諸chư 境cảnh 。 亦diệc 不bất 應ưng 知tri 。 以dĩ 不bất 知tri 講giảng 堂đường 之chi 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 而nhi 今kim 云vân 何hà 。 反phản 能năng 知tri 外ngoại 。 不bất 益ích 見kiến 其kỳ 謬mậu 乎hồ 。 定định 非phi 反phản 難nan 竟cánh 四tứ 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 住trú 在tại 身thân 內nội 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


是thị 故cố 者giả 。 謂vị 以dĩ 是thị 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 之chi 故cố 。 應ưng 知tri 者giả 。 謂vị 應ưng 知tri 所sở 計kế 之chi 非phi 也dã 。 覺giác 了liễu 能năng 知tri 者giả 。 謂vị 纔tài 有hữu 覺giác 了liễu 。 即tức 便tiện 分phân 別biệt 能năng 知tri 。 似tự 兼kiêm 明minh 了liễu 。 及cập 獨độc 頭đầu 意ý 識thức 言ngôn 之chi 。 亦diệc 為vi 顯hiển 心tâm 性tánh 靈linh 變biến 。 一nhất 切thiết 明minh 了liễu 之chi 義nghĩa 。 住trú 在tại 身thân 內nội 。 相tương 應ứng 先tiên 見kiến 身thân 中trung 。 後hậu 觀quan 外ngoại 物vật 。 今kim 既ký 不bất 爾nhĩ 。 故cố 曰viết 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 破phá 在tại 內nội 竟cánh 。


二nhị 破phá 在tại 外ngoại 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 轉chuyển 計kế 在tại 外ngoại 。 二nhị 如Như 來Lai 引dẫn 事sự 例lệ 破phá 。


初sơ 。


阿A 難Nan 稽khể 首thủ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 聞văn 如Như 來Lai 。 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 悟ngộ 知tri 我ngã 心tâm 。 實thật 居cư 身thân 外ngoại 。


○# 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 譬thí 如như 燈đăng 光quang 。 然nhiên 於ư 室thất 中trung 。 是thị 燈đăng 必tất 能năng 。 先tiên 照chiếu 室thất 內nội 。 從tùng 其kỳ 室thất 門môn 。 後hậu 及cập 庭đình 際tế 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 見kiến 身thân 中trung 。 獨độc 見kiến 身thân 外ngoại 。 亦diệc 如như 燈đăng 光quang 。 居cư 在tại 室thất 外ngoại 。 不bất 能năng 照chiếu 室thất 。


○# 是thị 義nghĩa 必tất 明minh 。 將tương 無vô 所sở 惑hoặc 。 同đồng 佛Phật 了liễu 義nghĩa 。 得đắc 無vô 妄vọng 耶da 。


初sơ 承thừa 前tiền 轉chuyển 計kế 。 稽khể 首thủ 即tức 是thị 頂đảnh 禮lễ 。 謂vị 以dĩ 首thủ 至chí 地địa 。 稽khể 留lưu 少thiểu 時thời 也dã 。 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 指chỉ 前tiền 破phá 內nội 所sở 說thuyết 。 悟ngộ 知tri 等đẳng 者giả 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 於ư 不bất 見kiến 身thân 內nội 。 悟ngộ 知tri 不bất 在tại 身thân 內nội 。 於ư 了liễu 見kiến 身thân 外ngoại 。 悟ngộ 知tri 必tất 在tại 身thân 外ngoại 。 奪đoạt 內nội 執chấp 外ngoại 。 凡phàm 情tình 必tất 然nhiên 。


○# 所sở 以dĩ 下hạ 。 徵trưng 引dẫn 燈đăng 喻dụ 。 徵trưng 起khởi 可khả 知tri 。 譬thí 如như 者giả 宗tông 法pháp 既ký 定định 。 借tá 喻dụ 以dĩ 顯hiển 也dã 。 (# 識thức 是thị 有hữu 法pháp 居cư 在tại 身thân 外ngoại 宗tông 。 因nhân 云vân 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 故cố 。 同đồng 喻dụ 室thất 外ngoại 燈đăng 。 異dị 喻dụ 室thất 內nội 燈đăng )# 燈đăng 然nhiên 室thất 中trung 。 先tiên 照chiếu 室thất 而nhi 。 後hậu 及cập 庭đình 際tế 。 (# 室thất 外ngoại 屏bính 內nội 也dã )# 此thử 為vi 正chánh 理lý 。 識thức 既ký 不bất 爾nhĩ 。 知tri 非phi 在tại 內nội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 見kiến 內nội 而nhi 。 獨độc 見kiến 身thân 外ngoại 。 識thức 在tại 身thân 外ngoại 。 是thị 其kỳ 正chánh 理lý 。 故cố 引dẫn 燈đăng 在tại 室thất 外ngoại 。 不bất 能năng 照chiếu 室thất 為ví 喻dụ 。


○# 是thị 義nghĩa 下hạ 。 自tự 決quyết 同đồng 佛Phật 。 是thị 義nghĩa 即tức 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 之chi 義nghĩa 。 法pháp 喻dụ 合hợp 顯hiển 。 宗tông 因nhân 極cực 成thành 。 是thị 為vi 真chân 量lượng 。 故cố 曰viết 必tất 明minh 。 將tương 猶do 得đắc 也dã 。 非phi 同đồng 似tự 量lượng 。 故cố 無vô 所sở 惑hoặc 。 佛Phật 說thuyết 不bất 在tại 身thân 內nội 。 今kim 亦diệc 知tri 不bất 在tại 身thân 內nội 。 故cố 云vân 同đồng 佛Phật 了liễu 義nghĩa 。 了liễu 義nghĩa 者giả 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 義nghĩa 無vô 不bất 盡tận 故cố 。 得đắc 無vô 者giả 猶do 言ngôn 莫mạc 不bất 是thị 也dã 。 耶da 字tự 非phi 疑nghi 詞từ 。 葢# 是thị 恐khủng 見kiến 破phá 斥xích 。 預dự 杜đỗ 佛Phật 口khẩu 之chi 意ý 。 意ý 言ngôn 若nhược 不bất 同đồng 佛Phật 。 或hoặc 有hữu 虗hư 妄vọng 。 今kim 既ký 同đồng 佛Phật 。 莫mạc 不bất 是thị 仍nhưng 有hữu 虗hư 妄vọng 耶da 。 想tưởng 必tất 無vô 是thị 理lý 。 可khả 以dĩ 自tự 信tín 。 阿A 難Nan 轉chuyển 計kế 在tại 外ngoại 竟cánh 二nhị 如Như 來Lai 借tá 事sự 例lệ 破phá 四tứ 。


一nhất 借tá 事sự 問vấn 答đáp 。 二nhị 例lệ 出xuất 謬mậu 理lý 。 三tam 驗nghiệm 證chứng 令linh 覺giác 。 四tứ 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 非phi 理lý 故cố 問vấn 。 二nhị 據cứ 理lý 正chánh 答đáp 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 適thích 來lai 從tùng 我ngã 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 循tuần 乞khất 摶đoàn 食thực 。 歸quy 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 我ngã 已dĩ 宿túc 齋trai 。 汝nhữ 觀quan 比Bỉ 丘Khâu 。 一nhất 人nhân 食thực 時thời 。 諸chư 人nhân 飽bão 不phủ 。


是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 唯duy 約ước 聲Thanh 聞Văn 言ngôn 之chi 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 自tự 他tha 融dung 即tức 。 不bất 成thành 非phi 問vấn 故cố 。 適thích 來lai 猶do 云vân 方phương 纔tài 。 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 赴phó 匿nặc 王vương 請thỉnh 。 羅La 漢Hán 隨tùy 佛Phật 入nhập 城thành 。 分phần/phân 應ưng 齋trai 主chủ 。 故cố 云vân 從tùng 我ngã 。 循tuần 乞khất 二nhị 句cú 。 應ưng 作tác 一nhất 氣khí 讀đọc 之chi 。 循tuần 順thuận 也dã 。 言ngôn 今kim 雖tuy 赴phó 請thỉnh 。 仍nhưng 順thuận 常thường 儀nghi 。 乞khất 得đắc 摶đoàn 食thực 。 歸quy 林lâm 同đồng 眾chúng 食thực 故cố 。 摶đoàn 食thực 亦diệc 名danh 段đoạn 食thực 。 謂vị 有hữu 形hình 段đoạn 可khả 摶đoàn 取thủ 故cố 。 揀giản 非phi 觸xúc 食thực (# 鬼quỷ 神thần 觸xúc 氣khí 而nhi 飽bão )# 思tư 食thực (# 色sắc 天thiên 禪thiền 思tư 資tư 神thần )# 及cập 識thức 食thực (# 空không 天thiên 識thức 想tưởng 相tương 續tục 故cố 。 宿túc 留lưu 也dã 。 比Bỉ 丘Khâu 皆giai 歸quy 來lai 方phương 食thực 。 唯duy 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 齋trai 畢tất 而nhi 歸quy 。 故cố 云vân 我ngã 已dĩ 宿túc 齋trai 。 謂vị 已dĩ 於ư 王vương 宮cung 留lưu 齋trai 也dã 。 借tá 此thử 除trừ 佛Phật 。 亦diệc 避tị 自tự 他tha 融dung 即tức 非phi 問vấn 不bất 成thành 之chi 意ý 。 比Bỉ 丘Khâu 雖tuy 能năng 空không 我ngã 。 未vị 得đắc 亡vong 身thân 。 明minh 知tri 一nhất 人nhân 食thực 時thời 。 諸chư 人nhân 不bất 飽bão 。 而nhi 故cố 為vi 非phi 問vấn 。 以dĩ 顯hiển 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 之chi 謬mậu 。 至chí 下hạ 自tự 見kiến 。 非phi 理lý 故cố 問vấn 竟cánh 。


二nhị 據cứ 理lý 正chánh 答đáp 。


阿A 難Nan 答đáp 言ngôn 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。


何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 雖tuy 阿A 羅La 漢Hán 。 軀khu 命mạng 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 一nhất 人nhân 。 能năng 令linh 眾chúng 飽bão 。


初sơ 直trực 答đáp 。 何hà 以dĩ 句cú 徵trưng 起khởi 。 是thị 諸chư 下hạ 釋thích 成thành 。 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 雖tuy 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 而nhi 身thân 軀khu 性tánh 命mạng 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 以dĩ 子tử 縛phược 雖tuy 斷đoạn 。 果quả 縛phược 猶do 存tồn 故cố 。 如như 後hậu 云vân 。 各các 各các 有hữu 身thân 。 皆giai 有hữu 所sở 生sanh 。 氏thị 族tộc 名danh 字tự 。 足túc 證chứng 此thử 義nghĩa 。 云vân 何hà 一nhất 人nhân 等đẳng 。 決quyết 言ngôn 其kỳ 必tất 無vô 是thị 理lý 。 可khả 惜tích 阿A 難Nan 。 只chỉ 知tri 隨tùy 口khẩu 答đáp 話thoại 。 不bất 知tri 自tự 己kỷ 舌thiệt 頭đầu 已dĩ 墮đọa 世Thế 尊Tôn 手thủ 裏lý 。 借tá 事sự 問vấn 答đáp 竟cánh 。


二nhị 例lệ 出xuất 謬mậu 理lý 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

若nhược 汝nhữ 覺giác 了liễu 。 知tri 見kiến 之chi 心tâm 。 實thật 在tại 身thân 外ngoại 。


○# 身thân 心tâm 相tương 外ngoại 。 自tự 不bất 相tương 干can 。 則tắc 心tâm 所sở 知tri 。 身thân 不bất 能năng 覺giác 。 覺giác 在tại 身thân 際tế 。 心tâm 不bất 能năng 知tri 。


初sơ 按án 定định 所sở 計kế 之chi 語ngữ 。 覺giác 了liễu 者giả 。 隨tùy 前tiền 五ngũ 識thức 。 覺giác 了liễu 前tiền 境cảnh 。 即tức 明minh 了liễu 識thức 。 因nhân 事sự 會hội 意ý 曰viết 知tri 。 似tự 指chỉ 獨độc 頭đầu 。 遇ngộ 境cảnh 取thủ 相tương/tướng 曰viết 見kiến 。 似tự 指chỉ 前tiền 五ngũ 。 以dĩ 同đồng 為vi 虗hư 妄vọng 。 破phá 則tắc 俱câu 破phá 。 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 是thị 其kỳ 所sở 計kế 。 加gia 以dĩ 實thật 字tự 。 則tắc 按án 定định 莫mạc 轉chuyển 矣hĩ 。


○# 身thân 心tâm 下hạ 例lệ 彼bỉ 相tương 應ứng 無vô 干can 。 言ngôn 心tâm 既ký 外ngoại 身thân 。 身thân 亦diệc 外ngoại 心tâm 。 故cố 曰viết 身thân 心tâm 相tương 外ngoại 。 既ký 身thân 心tâm 相tương 外ngoại 。 自tự 然nhiên 彼bỉ 此thử 不bất 相tương 干can 涉thiệp 。 同đồng 彼bỉ 羅La 漢Hán 。 軀khu 命mạng 不bất 同đồng 。 食thực 不bất 互hỗ 飽bão 。 如như 此thử 則tắc 心tâm 所sở 知tri 者giả 。 身thân 應ưng 不bất 覺giác 。 覺giác 在tại 身thân 者giả 。 心tâm 應ưng 不bất 知tri 。 果quả 其kỳ 互hỗ 不bất 相tương 知tri 。 可khả 說thuyết 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 恐khủng 未vị 必tất 然nhiên 也dã 。 例lệ 出xuất 謬mậu 理lý 竟cánh 。


三tam 驗nghiệm 證chứng 令linh 覺giác 。


我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 。 兜đâu 羅la 綿miên 手thủ 。 汝nhữ 眼nhãn 見kiến 時thời 。 心tâm 分phân 別biệt 不phủ 。


○# 阿A 難Nan 答đáp 言ngôn 。 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。


○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 若nhược 相tương 知tri 者giả 。 云vân 何hà 在tại 外ngoại 。


初sơ 示thị 手thủ 令linh 驗nghiệm 。 示thị 謂vị 伸thân 而nhi 示thị 之chi 也dã 。 西tây 竺trúc 有hữu 綿miên 。 名danh 兜Đâu 羅La 。 約ước 義nghĩa 翻phiên 為vi 細tế 香hương 。 謂vị 細tế 軟nhuyễn 香hương 潔khiết 故cố 。 佛Phật 手thủ 似tự 之chi 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 眼nhãn 見kiến 身thân 之chi 知tri 。 心tâm 別biệt 心tâm 之chi 知tri 。 纔tài 見kiến 即tức 別biệt 。 似tự 非phi 身thân 心tâm 相tương 外ngoại 。 明minh 知tri 故cố 問vấn 。 令linh 自tự 驗nghiệm 之chi 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 依y 問vấn 實thật 答đáp 。 如như 是thị 者giả 。 謂vị 如như 佛Phật 所sở 問vấn 。 眼nhãn 見kiến 心tâm 別biệt 。 實thật 是thị 爾nhĩ 也dã 。


○# 佛Phật 告cáo 下hạ 就tựu 示thị 其kỳ 謬mậu 。 言ngôn 既ký 說thuyết 眼nhãn 見kiến 心tâm 別biệt 。 則tắc 是thị 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 若nhược 果quả 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 義nghĩa 不bất 同đồng 彼bỉ 食thực 不bất 互hỗ 飽bão 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 。 其kỳ 亦diệc 未vị 之chi 思tư 耳nhĩ 。 驗nghiệm 證chứng 令linh 覺giác 竟cánh 。


四tứ 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 住trụ 在tại 身thân 外ngoại 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


是thị 故cố 者giả 。 以dĩ 是thị 眼nhãn 見kiến 心tâm 別biệt 之chi 故cố 。 眼nhãn 見kiến 心tâm 別biệt 。 明minh 知tri 此thử 心tâm 。 不bất 在tại 身thân 外ngoại 。 故cố 教giáo 以dĩ 應ưng 知tri 。 而nhi 以dĩ 無vô 有hữu 是thị 處xứ 破phá 之chi 。 破phá 在tại 外ngoại 竟cánh 。


三tam 破phá 根căn 裏lý 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 承thừa 前tiền 轉chuyển 計kế 。 二nhị 如Như 來Lai 就tựu 喻dụ 難nạn/nan 破phá 。


初sơ 三tam 。


一nhất 領lãnh 前tiền 轉chuyển 計kế 一nhất 處xứ 。 二nhị 承thừa 徵trưng 指chỉ 在tại 根căn 裏lý 。 三tam 脫thoát 前tiền 在tại 內nội 二nhị 謬mậu 。


初sơ 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 不bất 見kiến 內nội 故cố 。 不bất 居cư 身thân 內nội 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 不bất 在tại 身thân 外ngoại 。 我ngã 今kim 思tư 惟duy 。 知tri 在tại 一nhất 處xứ 。


如như 佛Phật 所sở 言ngôn 者giả 。 通thông 指chỉ 破phá 內nội 破phá 外ngoại 所sở 說thuyết 。 不bất 見kiến 二nhị 句cú 。 別biệt 指chỉ 破phá 內nội 之chi 語ngữ 。 身thân 心tâm 三tam 句cú 。 別biệt 指chỉ 破phá 外ngoại 之chi 語ngữ 。 我ngã 今kim 思tư 惟duy 者giả 。 二nhị 俱câu 被bị 破phá 。 另# 覓mịch 心tâm 處xứ 。 知tri 在tại 一nhất 處xứ 者giả 。 知tri 在tại 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 不bất 墮đọa 二nhị 謬mậu 處xứ 也dã 。 然nhiên 妄vọng 心tâm 本bổn 無vô 處xứ 所sở 。 真chân 心tâm 不bất 容dung 思tư 惟duy 。 則tắc 思tư 惟duy 已dĩ 非phi 。 況huống 云vân 知tri 處xứ 。 無vô 怪quái 乎hồ 為vi 世Thế 尊Tôn 所sở 破phá 矣hĩ 。


二nhị 承thừa 徵trưng 指chỉ 在tại 根căn 裏lý 。


佛Phật 言ngôn 。


處xử 今kim 何hà 在tại 。


○# 阿A 難Nan 言ngôn 。 此thử 了liễu 知tri 心tâm 。 既ký 不bất 知tri 內nội 。 而nhi 能năng 見kiến 外ngoại 。 如như 我ngã 思tư 忖thốn 。 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。


○# 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 取thủ 琉lưu 璃ly 椀# 。 合hợp 其kỳ 兩lưỡng 眼nhãn 。 雖tuy 有hữu 物vật 合hợp 。 而nhi 不bất 留lưu 礙ngại 。 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。


初sơ 因nhân 計kế 就tựu 徵trưng 。 一nhất 處xứ 之chi 言ngôn 。 籠lung 同đồng 難nạn/nan 破phá 。 故cố 徵trưng 以dĩ 處xứ 今kim 何hà 在tại 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 躡niếp 前tiền 定định 處xứ 。 既ký 不bất 知tri 內nội 。 固cố 知tri 不bất 在tại 於ư 內nội 。 而nhi 能năng 見kiến 外ngoại 。 卻khước 又hựu 不bất 在tại 於ư 外ngoại 。 如như 我ngã 捨xả 此thử 兩lưỡng 途đồ 。 更cánh 用dụng 思tư 忖thốn 。 必tất 是thị 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。


○# 猶do 如như 下hạ 借tá 喻dụ 顯hiển 理lý 。 瑠lưu 璃ly 椀# 。 眼nhãn 鏡kính 類loại 。 喻dụ 眼nhãn 根căn 。 所sở 合hợp 眼nhãn 。 即tức 眼nhãn 根căn 。 喻dụ 識thức 心tâm 。 然nhiên 瑠lưu 璃ly 雖tuy 是thị 有hữu 物vật 合hợp 眼nhãn 。 而nhi 不bất 礙ngại 眼nhãn 見kiến 。 喻dụ 眼nhãn 根căn 雖tuy 是thị 有hữu 相tương/tướng 合hợp 心tâm 。 而nhi 不bất 礙ngại 心tâm 知tri 。 故cố 曰viết 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 葢# 是thị 以dĩ 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 合hợp 琉lưu 璃ly 隨tùy 物vật 能năng 照chiếu 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 合hợp 眼nhãn 根căn 隨tùy 琉lưu 璃ly 能năng 見kiến 。 法pháp 喻dụ 合hợp 明minh 。 自tự 謂vị 理lý 極cực 成thành 矣hĩ 。


三tam 脫thoát 前tiền 在tại 內nội 二nhị 謬mậu (# 初sơ 計kế 在tại 內nội 。 如Như 來Lai 以dĩ 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 為vi 破phá 。 因nhân 轉chuyển 計kế 在tại 外ngoại 。 今kim 以dĩ 在tại 外ngoại 被bị 破phá 。 無vô 可khả 遮già 救cứu 。 遂toại 依y 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 之chi 義nghĩa 。 而nhi 忖thốn 度độ 之chi 。 其kỳ 意ý 以dĩ 為vi 。 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。 則tắc 昧muội 內nội 知tri 外ngoại 。 二nhị 謬mậu 俱câu 脫thoát 矣hĩ )# 。


然nhiên 我ngã 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 內nội 者giả 。 為vi 在tại 根căn 故cố 。 分phân 明minh 矚chú 外ngoại 。 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 潛tiềm 根căn 內nội 故cố 。


覺giác 了liễu 能năng 知tri 。 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 心tâm 也dã 。 此thử 心tâm 所sở 以dĩ 。 不bất 見kiến 內nội 者giả 。 為vi 在tại 根căn 而nhi 不bất 在tại 內nội 故cố 。 此thử 脫thoát 昧muội 內nội 之chi 謬mậu 。 既ký 以dĩ 昧muội 內nội 。 卻khước 又hựu 分phân 明minh 矚chú 外ngoại 。 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 潛tiềm 根căn 內nội 而nhi 根căn 如như 椀# 故cố 。 此thử 脫thoát 知tri 外ngoại 之chi 謬mậu 。 要yếu 知tri 在tại 內nội 之chi 計kế 。 唯duy 乖quai 自tự 宗tông 。 在tại 外ngoại 之chi 執chấp 。 猶do 通thông 外ngoại 計kế 。 至chí 於ư 在tại 根căn 之chi 謬mậu 。 展triển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 自tự 宗tông 他tha 宗tông 。 無vô 不bất 相tương 違vi 。 總tổng 以dĩ 自tự 恃thị 小tiểu 慧tuệ 。 不bất 務vụ 真chân 脩tu 。 以dĩ 致trí 問vấn 著trước 拶# 著trước 。 東đông 觸xúc 西tây 觸xúc 。 妙diệu 哉tai 權quyền 人nhân 。 吾ngô 徒đồ 龜quy 鑑giám 。 阿A 難Nan 承thừa 前tiền 轉chuyển 計kế 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 就tựu 喻dụ 難nạn/nan 破phá 三tam 。


一nhất 就tựu 喻dụ 定định 見kiến 。 二nhị 難nạn/nan 法pháp 不bất 齊tề 。 三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 潛tiềm 根căn 內nội 者giả 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。


○# 彼bỉ 人nhân 當đương 以dĩ 。 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 當đương 見kiến 山sơn 河hà 。 見kiến 琉lưu 璃ly 不phủ 。


○# 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。 是thị 人nhân 當đương 以dĩ 。 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 實thật 見kiến 琉lưu 璃ly 。


初sơ 按án 定định 其kỳ 喻dụ 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 者giả 。 按án 定định 是thị 其kỳ 所sở 說thuyết 。 葢# 潛tiềm 根căn 之chi 計kế 。 琉lưu 璃ly 之chi 喻dụ 。 本bổn 不bất 相tương 齊tề 。 如Như 來Lai 將tương 欲dục 施thí 破phá 。 故cố 先tiên 按án 定định 以dĩ 發phát 其kỳ 詞từ 。


○# 彼bỉ 人nhân 下hạ 問vấn 見kiến 琉lưu 璃ly 。 言ngôn 彼bỉ 人nhân 當đương 以dĩ 。 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 琉lưu 璃ly 固cố 不bất 礙ngại 於ư 眼nhãn 矣hĩ 。 雖tuy 不bất 礙ngại 於ư 眼nhãn 。 而nhi 非phi 無vô 體thể 之chi 物vật 。 彼bỉ 眼nhãn 根căn 者giả 。 尚thượng 能năng 遠viễn 見kiến 山sơn 河hà 。 豈khởi 不bất 近cận 見kiến 琉lưu 璃ly 。 乃nãi 故cố 問vấn 見kiến 不bất 者giả 。 令linh 其kỳ 自tự 說thuyết 。 以dĩ 備bị 法pháp 中trung 成thành 難nạn/nan 。


○# 如như 是thị 下hạ 答đáp 以dĩ 實thật 見kiến 。 如như 是thị 者giả 先tiên 渾hồn 答đáp 。 謂vị 如như 佛Phật 所sở 問vấn 者giả 是thị 矣hĩ 。 是thị 人nhân 下hạ 次thứ 應ưng 問vấn 。 謂vị 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 實thật 見kiến 琉lưu 璃ly 。 乃nãi 應ứng 其kỳ 所sở 問vấn 答đáp 故cố 。 就tựu 喻dụ 定định 見kiến 竟cánh 。


二nhị 難nạn/nan 法pháp 不bất 齊tề 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 心tâm 若nhược 同đồng 。 琉lưu 璃ly 合hợp 者giả 。 當đương 見kiến 山sơn 河hà 。 何hà 不bất 見kiến 眼nhãn 。


○# 若nhược 見kiến 眼nhãn 者giả 。 眼nhãn 即tức 同đồng 境cảnh 。 不bất 得đắc 成thành 隨tùy 。


○# 若nhược 不bất 能năng 見kiến 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 此thử 了liễu 知tri 心tâm 。 潛tiềm 在tại 根căn 內nội 。 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。


初sơ 正chánh 難nạn/nan 不bất 齊tề 。 意ý 謂vị 汝nhữ 心tâm 在tại 根căn 。 若nhược 同đồng 琉lưu 璃ly 合hợp 眼nhãn 者giả 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 同đồng 眼nhãn 。 眼nhãn 根căn 應ưng 同đồng 琉lưu 璃ly 。 汝nhữ 心tâm 現hiện 今kim 正chánh 當đương 外ngoại 見kiến 山sơn 河hà 。 先tiên 應ưng 見kiến 眼nhãn 。 乃nãi 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 既ký 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 。 (# 以dĩ 喻dụ 中trung 。 琉lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 。 實thật 見kiến 琉lưu 璃ly 。 法pháp 中trung 眼nhãn 根căn 籠lung 心tâm 。 不bất 能năng 見kiến 眼nhãn 故cố )# 則tắc 所sở 計kế 在tại 根căn 者giả 。 不bất 極cực 成thành 矣hĩ 。


○# 若nhược 見kiến 下hạ 兼kiêm 防phòng 謬mậu 應ưng 。 (# 恐khủng 謬mậu 應ưng 云vân 。 當đương 見kiến 山sơn 河hà 。 亦diệc 能năng 見kiến 眼nhãn 。 故cố 為vi 此thử 防phòng )# 言ngôn 汝nhữ 心tâm 若nhược 能năng 見kiến 眼nhãn 。 則tắc 眼nhãn 同đồng 所sở 對đối 之chi 境cảnh 。 設thiết 許hứa 同đồng 境cảnh 。 是thị 對đối 非phi 隨tùy 。 汝nhữ 前tiền 所sở 云vân 。 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 者giả 。 亦diệc 不bất 極cực 成thành 矣hĩ 。


○# 若nhược 不bất 下hạ 還hoàn 歸quy 正chánh 破phá 。 (# 恐khủng 聞văn 見kiến 眼nhãn 之chi 非phi 。 還hoàn 計kế 不bất 見kiến 。 故cố 歸quy 正chánh 破phá )# 言ngôn 心tâm 若nhược 不bất 能năng 見kiến 眼nhãn 。 則tắc 非phi 潛tiềm 根căn 。 以dĩ 不bất 同đồng 眼nhãn 根căn 在tại 琉lưu 璃ly 中trung 故cố 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 心tâm 在tại 根căn 內nội 。 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。 真chân 妄vọng 計kế 也dã 。


三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。 如như 琉lưu 璃ly 合hợp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。 俱câu 無vô 潛tiềm 根căn 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 是thị 之chi 故cố 。 應ưng 知tri 所sở 計kế 之chi 非phi 。 故cố 曰viết 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 破phá 根căn 裏lý 竟cánh 。


四tứ 破phá 救cứu 內nội (# 舊cựu 云vân 。 破phá 內nội 外ngoại 。 細tế 詳tường 其kỳ 文văn 。 阿A 難Nan 固cố 無vô 雙song 計kế 之chi 語ngữ 。 如Như 來Lai 亦diệc 無vô 。 並tịnh 破phá 之chi 詞từ 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 確xác 論luận 此thử 計kế 。 仍nhưng 歸quy 最tối 初sơ 在tại 內nội 之chi 執chấp 。 但đãn 惟duy 脫thoát 前tiền 二nhị 謬mậu 為vi 異dị 。 又hựu 云vân 。 名danh 雖tuy 別biệt 列liệt 。 實thật 惟duy 救cứu 前tiền 在tại 內nội 負phụ 墮đọa 之chi 失thất 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 破phá 救cứu 內nội 科khoa 之chi )# 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 轉chuyển 救cứu 在tại 內nội 。 二nhị 如Như 來Lai 就tựu 詞từ 難nạn/nan 破phá 初sơ 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 又hựu 作tác 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 是thị 眾chúng 生sanh 身thân 。 腑phủ 臟tạng 在tại 中trung 。 竅khiếu 穴huyệt 居cư 外ngoại 。 有hữu 藏tạng 則tắc 暗ám 。 有hữu 竅khiếu 則tắc 明minh 。


○# 今kim 我ngã 對đối 佛Phật 。 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 名danh 為vi 見kiến 外ngoại 。 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 見kiến 內nội 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。


初sơ 思tư 惟duy 申thân 理lý 。 在tại 外ngoại 固cố 錯thác 。 在tại 根căn 尤vưu 非phi 。 仍nhưng 還hoàn 在tại 內nội 之chi 執chấp 。 轉chuyển 思tư 脫thoát 過quá 之chi 理lý 。 故cố 云vân 又hựu 作tác 如như 是thị 思tư 惟duy 。 腑phủ 同đồng 府phủ 。 謂vị 六lục 府phủ 也dã 。 (# 胃vị 為vi 水thủy 穀cốc 之chi 府phủ 。 小tiểu 腸tràng 為vi 盛thịnh 受thọ 之chi 府phủ 。 大đại 腸tràng 為vi 行hành 道Đạo 之chi 府phủ 。 膀# 胱# 為vi 津tân 液dịch 之chi 府phủ 。 膽đảm 為vi 清thanh 淨tịnh 之chi 府phủ 。 三tam 焦tiêu 為vi 孤cô 府phủ 。 素tố 問vấn 曰viết 。 其kỳ 傳truyền 化hóa 物vật 而nhi 不bất 藏tạng 者giả 曰viết 府phủ )# 臟tạng 亦diệc 作tác 藏tạng 。 謂vị 五ngũ 藏tạng 也dã 。 (# 腎thận 為vi 精tinh 藏tạng 。 心tâm 為vi 神thần 藏tạng 。 肝can 為vi 魂hồn 藏tạng 。 肺phế 為vi 魄phách 藏tạng 。 脾tì 為vi 志chí 藏tạng 。 素tố 問vấn 曰viết 。 能năng 藏tạng 精tinh 氣khí 而nhi 不bất 泄tiết 者giả 曰viết 藏tạng 。 故cố 次thứ 下hạ 即tức 用dụng 藏tạng 字tự )# 然nhiên 腑phủ 臟tạng 皆giai 身thân 內nội 之chi 物vật 。 故cố 曰viết 在tại 中trung 。 竅khiếu 穴huyệt 。 謂vị 七thất 竅khiếu 孔khổng 穴huyệt 也dã 。 (# 眼nhãn 二nhị 耳nhĩ 二nhị 鼻tị 二nhị 口khẩu 一nhất )# 皆giai 面diện 上thượng 所sở 有hữu 。 故cố 曰viết 居cư 外ngoại 。 藏tạng 者giả 包bao 藏tàng 義nghĩa 。 故cố 有hữu 處xứ 則tắc 暗ám 。 竅khiếu 者giả 通thông 洞đỗng 義nghĩa 。 故cố 有hữu 處xứ 則tắc 明minh 。 此thử 阿A 難Nan 欲dục 脫thoát 前tiền 過quá 。 先tiên 申thân 內nội 暗ám 外ngoại 明minh 之chi 理lý 。


○# 今kim 我ngã 下hạ 救cứu 難nạn/nan 請thỉnh 決quyết 。 因nhân 前tiền 計kế 在tại 內nội 。 如Như 來Lai 難nan 以dĩ 二nhị 謬mậu 。 一nhất 者giả 在tại 內nội 昧muội 內nội 謬mậu 。 二nhị 者giả 在tại 內nội 知tri 外ngoại 謬mậu 。 今kim 以dĩ 有hữu 竅khiếu 則tắc 明minh 。 正chánh 同đồng 戶hộ 牖dũ 開khai 豁hoát 。 故cố 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 名danh 為vi 見kiến 外ngoại 。 此thử 脫thoát 在tại 內nội 知tri 外ngoại 之chi 謬mậu 。 又hựu 以dĩ 有hữu 藏tạng 則tắc 暗ám 。 暗ám 者giả 即tức 是thị 臟tạng 腑phủ 。 故cố 我ngã 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 見kiến 內nội 。 此thử 脫thoát 在tại 內nội 昧muội 內nội 之chi 謬mậu 。 其kỳ 意ý 以dĩ 如Như 來Lai 前tiền 難nạn/nan 非phi 理lý 。 依y 然nhiên 以dĩ 在tại 內nội 為vi 是thị 。 但đãn 屢lũ 被bị 破phá 奪đoạt 。 不bất 敢cảm 自tự 決quyết 。 故cố 曰viết 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 是thị 又hựu 向hướng 世Thế 尊Tôn 口khẩu 角giác 邊biên 討thảo 分phần/phân 曉hiểu 也dã 。 阿A 難Nan 轉chuyển 救cứu 在tại 內nội 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 就tựu 詞từ 難nạn/nan 破phá 三tam 。


一nhất 就tựu 詞từ 開khai 欵khoản 。 二nhị 依y 欵khoản 成thành 難nạn/nan 。 三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 當đương 閉bế 眼nhãn 。 見kiến 暗ám 之chi 時thời 。 此thử 暗ám 境cảnh 界giới 。 為vi 與dữ 眼nhãn 對đối 。 為vi 不bất 對đối 眼nhãn 。


此thử 就tựu 其kỳ 所sở 計kế 之chi 詞từ 。 雙song 開khai 對đối 眼nhãn 與dữ 不bất 對đối 眼nhãn 為vi 難nạn/nan 欵khoản 也dã 二nhị 依y 欵khoản 成thành 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 難nạn/nan 對đối 眼nhãn 之chi 非phi 。 二nhị 難nạn/nan 不bất 對đối 之chi 謬mậu 。


初sơ 。


若nhược 與dữ 眼nhãn 對đối 。 暗ám 在tại 眼nhãn 前tiền 。 云vân 何hà 成thành 內nội 。


○# 若nhược 成thành 內nội 者giả 。 居cư 暗ám 室thất 中trung 。 無vô 日nhật 月nguyệt 燈đăng 。 此thử 室thất 暗ám 中trung 。 皆giai 汝nhữ 焦tiêu 腑phủ 。


初sơ 正chánh 難nạn/nan 對đối 眼nhãn 。 相tương 對đối 成thành 見kiến 。 世thế 間gian 共cộng 許hứa 。 故cố 先tiên 約ước 對đối 眼nhãn 難nạn/nan 之chi 。 對đối 則tắc 在tại 前tiền 成thành 外ngoại 。 故cố 難nan 以dĩ 云vân 何hà 成thành 內nội 。


○# 若nhược 成thành 下hạ 。 兼kiêm 難nạn/nan 成thành 內nội 。 謂vị 設thiết 許hứa 在tại 前tiền 成thành 內nội 。 則tắc 暗ám 室thất 無vô 光quang 時thời 。 此thử 暗ám 亦diệc 在tại 眼nhãn 前tiền 。 亦diệc 許hứa 成thành 內nội 。 如như 此thử 則tắc 室thất 是thị 汝nhữ 身thân 。 暗ám 中trung 所sở 有hữu 。 皆giai 汝nhữ 焦tiêu 腑phủ 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 焦tiêu 腑phủ 者giả 三tam 焦tiêu 也dã 。 黃hoàng 帝đế 難nạn/nan 經Kinh 云vân 。 三tam 焦tiêu 者giả 。 水thủy 穀cốc 之chi 道đạo 路lộ 。 氣khí 之chi 所sở 終chung 始thỉ 也dã 。 上thượng 焦tiêu 在tại 胃vị 上thượng 。 中trung 焦tiêu 在tại 胃vị 臍tề 之chi 間gian 。 下hạ 焦tiêu 在tại 臍tề 下hạ 。 六lục 腑phủ 中trung 一nhất 。 故cố 曰viết 焦tiêu 腑phủ 。 謂vị 焦tiêu 即tức 是thị 腑phủ 耳nhĩ 。


二nhị 難nạn/nan 不bất 對đối 之chi 謬mậu 三tam 。


一nhất 正chánh 難nạn/nan 不bất 對đối 。 二nhị 兼kiêm 防phòng 謬mậu 辯biện 。 三tam 展triển 轉chuyển 顯hiển 謬mậu 。


初sơ 。


若nhược 不bất 對đối 者giả 。 云vân 何hà 成thành 見kiến 。


對đối 既ký 不bất 成thành 。 自tự 計kế 不bất 對đối 。 故cố 次thứ 約ước 不bất 對đối 難nạn/nan 之chi 。 不bất 對đối 而nhi 見kiến 。 世thế 間gian 相tương 違vi 。 故cố 難nan 以dĩ 云vân 何hà 成thành 見kiến 。


二nhị 兼kiêm 防phòng 謬mậu 辯biện (# 恐khủng 謬mậu 辯biện 云vân 。 我ngã 言ngôn 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 謂vị 閉bế 眼nhãn 之chi 時thời 。 此thử 心tâm 已dĩ 離ly 外ngoại 見kiến 。 旋toàn 轉chuyển 內nội 對đối 臟tạng 腑phủ 。 所sở 以dĩ 成thành 見kiến 是thị 仍nhưng 歸quy 在tại 內nội 之chi 計kế 。 故cố 世Thế 尊Tôn 以dĩ 此thử 防phòng 之chi )# 。


若nhược 離ly 外ngoại 見kiến 。 內nội 對đối 所sở 成thành 。 合hợp 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 身thân 中trung 。


○# 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 何hà 不bất 見kiến 面diện 。 若nhược 不bất 見kiến 面diện 。 內nội 對đối 不bất 成thành 。


初sơ 原nguyên 謬mậu 縱túng/tung 許hứa 。 意ý 云vân 。 若nhược 汝nhữ 謬mậu 謂vị 閉bế 眼nhãn 之chi 時thời 。 此thử 心tâm 離ly 於ư 外ngoại 見kiến 。 旋toàn 轉chuyển 內nội 對đối 臟tạng 腑phủ 。 所sở 以dĩ 成thành 見kiến 者giả 。 則tắc 汝nhữ 所sở 計kế 。 合hợp 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 身thân 中trung 。 者giả 是thị 矣hĩ (# 令linh 眼nhãn 二nhị 句cú 。 即tức 前tiền 所sở 計kế 。 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 見kiến 內nội 。 異dị 變biến 其kỳ 文văn )# 。


○# 開khai 眼nhãn 下hạ 取thủ 例lệ 顯hiển 非phi 。 意ý 云vân 。 閉bế 眼nhãn 之chi 時thời 。 此thử 心tâm 既ký 能năng 旋toàn 轉chuyển 內nội 見kiến 臟tạng 腑phủ 。 開khai 眼nhãn 之chi 時thời 。 亦diệc 應ưng 旋toàn 轉chuyển 內nội 見kiến 面diện 目mục 。 汝nhữ 今kim 正chánh 當đương 。 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 何hà 不bất 見kiến 面diện 。 若nhược 謂vị 開khai 眼nhãn 之chi 時thời 。 不bất 能năng 見kiến 面diện 。 是thị 不bất 能năng 旋toàn 轉chuyển 也dã 。 以dĩ 此thử 為vi 例lệ 。 則tắc 閉bế 眼nhãn 之chi 時thời 。 亦diệc 不bất 能năng 旋toàn 轉chuyển 。 則tắc 汝nhữ 所sở 言ngôn 內nội 對đối 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 內nội 對đối 不bất 成thành 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 名danh 為vi 見kiến 內nội 。 是thị 固cố 知tri 所sở 計kế 者giả 非phi 矣hĩ 。


三tam 展triển 轉chuyển 顯hiển 謬mậu 。


見kiến 面diện 若nhược 成thành 。 此thử 了liễu 知tri 心tâm 。 及cập 與dữ 眼nhãn 根căn 。 乃nãi 在tại 虗hư 空không 。 何hà 成thành 在tại 內nội 。


○# 若nhược 在tại 虗hư 空không 。 自tự 非phi 汝nhữ 體thể 。


○# 即tức 應ưng 如Như 來Lai 。 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 亦diệc 是thị 汝nhữ 身thân 。


○# 汝nhữ 眼nhãn 已dĩ 知tri 。 身thân 合hợp 非phi 覺giác 。


○# 必tất 汝nhữ 執chấp 言ngôn 。 身thân 眼nhãn 兩lưỡng 覺giác 。 應ưng 有hữu 二nhị 知tri 。 即tức 汝nhữ 一nhất 身thân 。 應ưng 成thành 兩lưỡng 佛Phật 。


初sơ 心tâm 眼nhãn 在tại 空không 謬mậu 。 (# 本bổn 為vi 辯biện 心tâm 。 兼kiêm 帶đái 於ư 眼nhãn 者giả 。 以dĩ 凡phàm 小tiểu 等đẳng 通thông 計kế 心tâm 隨tùy 於ư 眼nhãn 。 如như 前tiền 云vân 。 彼bỉ 根căn 隨tùy 見kiến 。 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 是thị 也dã )# 意ý 云vân 。 設thiết 許hứa 開khai 眼nhãn 亦diệc 能năng 旋toàn 轉chuyển 。 則tắc 見kiến 面diện 之chi 義nghĩa 成thành 矣hĩ 。 若nhược 此thử 則tắc 心tâm 與dữ 眼nhãn 根căn 。 乃nãi 在tại 虗hư 空không 。 以dĩ 相tương 對đối 方phương 能năng 成thành 見kiến 。 對đối 面diện 豈khởi 不bất 在tại 空không 乎hồ 。 設thiết 許hứa 在tại 空không 。 乃nãi 屬thuộc 於ư 外ngoại 。 故cố 難nan 以dĩ 何hà 成thành 在tại 內nội 正chánh 脈mạch 云vân 。 阿A 難Nan 本bổn 計kế 心tâm 仍nhưng 在tại 內nội 。 故cố 今kim 結kết 難nạn/nan 心tâm 與dữ 眼nhãn 根căn 。 俱câu 不bất 成thành 在tại 內nội 。 責trách 其kỳ 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã )# 。


○# 若nhược 在tại 下hạ 轉chuyển 自tự 成thành 他tha 謬mậu 。 意ý 云vân 。 若nhược 定định 執chấp 心tâm 眼nhãn 在tại 空không 者giả 。 不bất 唯duy 不bất 成thành 在tại 內nội 。 且thả 在tại 空không 離ly 汝nhữ 。 自tự 非phi 汝nhữ 體thể 。 乃nãi 成thành 他tha 心tâm 矣hĩ 。


○# 即tức 應ưng 下hạ 轉chuyển 他tha 成thành 自tự 謬mậu 。 意ý 云vân 。 若nhược 強cường/cưỡng 謂vị 雖tuy 離ly 於ư 汝nhữ 。 不bất 妨phương 還hoàn 是thị 汝nhữ 體thể 者giả 。 即tức 應ưng 如Như 來Lai 。 今kim 見kiến 汝nhữ 面diện 。 亦diệc 是thị 汝nhữ 身thân 。 以dĩ 既ký 許hứa 離ly 汝nhữ 還hoàn 是thị 。 應ưng 通thông 許hứa 故cố 。 此thử 上thượng 二nhị 謬mậu 。 乃nãi 責trách 其kỳ 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 也dã 。


○# 汝nhữ 眼nhãn 下hạ 身thân 成thành 不bất 覺giác 謬mậu 。 意ý 云vân 。 自tự 他tha 互hỗ 轉chuyển 。 已dĩ 壞hoại 世thế 相tương/tướng 。 況huống 夫phu 汝nhữ 心tâm 隨tùy 眼nhãn 。 彼bỉ 眼nhãn 離ly 身thân 。 已dĩ 具cụ 覺giác 知tri 。 則tắc 汝nhữ 身thân 合hợp 同đồng 無vô 情tình 。 非phi 有hữu 覺giác 知tri 。 以dĩ 一nhất 人nhân 唯duy 有hữu 一nhất 心tâm 。 在tại 眼nhãn 則tắc 不bất 在tại 身thân 故cố 。


○# 必tất 汝nhữ 下hạ 一nhất 身thân 二nhị 果quả 謬mậu 。 意ý 云vân 。 必tất 汝nhữ 執chấp 言ngôn 。 在tại 身thân 在tại 眼nhãn 。 兩lưỡng 俱câu 有hữu 覺giác 。 則tắc 汝nhữ 阿A 難Nan 。 應ưng 有hữu 二nhị 知tri 。 人nhân 唯duy 憑bằng 此thử 覺giác 知tri 。 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 。 汝nhữ 今kim 既ký 有hữu 二nhị 知tri 。 即tức 汝nhữ 一nhất 身thân 。 當đương 來lai 成thành 佛Phật 時thời 。 應ưng 成thành 兩lưỡng 佛Phật 。 此thử 理lý 所sở 必tất 無vô 。 唯duy 是thị 謬mậu 妄vọng 而nhi 已dĩ 。 依y 欵khoản 成thành 難nan 竟cánh 。


三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 見kiến 暗ám 。 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


以dĩ 是thị 對đối 眼nhãn 與dữ 不bất 對đối 眼nhãn 。 展triển 轉chuyển 謬mậu 妄vọng 之chi 故cố 。 則tắc 見kiến 內nội 之chi 義nghĩa 不bất 成thành 。 故cố 曰viết 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 然nhiên 閉bế 眼nhãn 見kiến 內nội 。 既ký 其kỳ 不bất 成thành 。 已dĩ 足túc 破phá 其kỳ 救cứu 內nội 。 至chí 開khai 眼nhãn 見kiến 外ngoại 之chi 義nghĩa 。 無vô 勞lao 更cánh 破phá 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 單đơn 結kết 見kiến 內nội 。 足túc 見kiến 此thử 計kế 同đồng 在tại 內nội 矣hĩ 。 破phá 救cứu 內nội 竟cánh 。


五ngũ 破phá 合hợp 處xứ 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 引dẫn 教giáo 謬mậu 計kế 。 二nhị 如Như 來Lai 牒điệp 計kế 難nạn/nan 破phá 。


初sơ 。


阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 開khai 示thị 四tứ 眾chúng 。 由do 心tâm 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 由do 法pháp 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 心tâm 生sanh 。


○# 我ngã 今kim 思tư 惟duy 。 即tức 思tư 惟duy 體thể 。 實thật 我ngã 心tâm 性tánh 。 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。


○# 亦diệc 非phi 內nội 外ngoại 。 中trung 間gian 三tam 處xứ 。


初sơ 謬mậu 引dẫn 昔tích 教giáo 。 常thường 聞văn 者giả 。 昔tích 教giáo 曾tằng 聞văn 。 以dĩ 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 等đẳng 。 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 。 昔tích 教giáo 共cộng 說thuyết 故cố 。 今kim 約ước 二nhị 乘thừa 。 且thả 指chỉ 六lục 識thức 為vi 心tâm 。 六lục 塵trần 為vi 法pháp 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 由do 內nội 心tâm 而nhi 攀phàn 緣duyên 外ngoại 境cảnh 。 境cảnh 隨tùy 心tâm 起khởi 。 故cố 曰viết 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 。 由do 外ngoại 塵trần 而nhi 激kích 發phát 內nội 心tâm 。 心tâm 逐trục 境cảnh 現hiện 。 故cố 曰viết 法pháp 生sanh 心tâm 生sanh 。 正chánh 脈mạch 義nghĩa 云vân 。 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 。 見kiến 法pháp 不bất 自tự 生sanh 也dã 。 法pháp 生sanh 心tâm 生sanh 。 見kiến 心tâm 不bất 自tự 生sanh 也dã 。 正chánh 顯hiển 心tâm 法pháp 互hỗ 倚ỷ 妄vọng 現hiện 。 俱câu 無vô 實thật 體thể 。 阿A 難Nan 失thất 旨chỉ 。 反phản 證chứng 緣duyên 心tâm 。 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 。 可khả 謂vị 迷mê 之chi 甚thậm 矣hĩ 。


○# 我ngã 今kim 下hạ 妄vọng 計kế 隨tùy 有hữu 。 思tư 惟duy 者giả 。 思tư 惟duy 心tâm 法pháp 互hỗ 生sanh 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 正chánh 當đương 思tư 惟duy 時thời 。 妄vọng 識thức 力lực 用dụng 。 行hành 相tương/tướng 昭chiêu 然nhiên 。 自tự 覺giác 別biệt 無vô 心tâm 性tánh 。 認nhận 此thử 為vi 真chân 。 故cố 曰viết 即tức 思tư 惟duy 體thể 。 實thật 我ngã 心tâm 性tánh 。 而nhi 不bất 知tri 如Như 來Lai 。 重trùng 重trùng 破phá 斥xích 。 皆giai 為vi 此thử 想tưởng 不bất 真chân 。 故cố 有hữu 輪luân 轉chuyển 。 是thị 阿A 難Nan 孤cô 負phụ 如Như 來Lai 為vi 不bất 少thiểu 矣hĩ 。 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 者giả 。 隨tùy 所sở 攀phàn 緣duyên 何hà 法pháp 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 如như 現hiện 今kim 思tư 惟duy 佛Phật 所sở 說thuyết 法pháp 。 儼nghiễm 有hữu 心tâm 生sanh 。 若nhược 更cánh 思tư 惟duy 別biệt 法pháp 。 心tâm 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 例lệ 而nhi 推thôi 之chi 。 豈khởi 非phi 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 乎hồ 。 正chánh 脈mạch 義nghĩa 引dẫn 。 經Kinh 云vân 。 聚tụ 緣duyên 內nội 搖dao 。 趨xu 外ngoại 奔bôn 逸dật 。 昏hôn 擾nhiễu 擾nhiễu 相tướng 。 以dĩ 為vi 心tâm 性tánh 。 古cổ 德đức 謂vị 攀phàn 緣duyên 妄vọng 想tưởng 。 狀trạng 如như 野dã 燒thiêu 。 豈khởi 可khả 謂vị 之chi 真chân 心tâm 。 今kim 阿A 難Nan 四tứ 番phiên 被bị 斥xích 。 乃nãi 認nhận 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 。 宛uyển 爾nhĩ 內nội 搖dao 外ngoại 奔bôn 。 真chân 稱xưng 昏hôn 擾nhiễu 。 正chánh 是thị 攀phàn 緣duyên 妄vọng 想tưởng 。 何hà 異dị 野dã 燒thiêu 。 良lương 由do 屢lũ 被bị 挨ai 拶# 。 露lộ 出xuất 本bổn 相tương/tướng 。 然nhiên 猶do 不bất 覺giác 其kỳ 妄vọng 。 亦diệc 曲khúc 盡tận 迷mê 態thái 而nhi 已dĩ 。


○# 亦diệc 非phi 句cú 總tổng 遮già 前tiền 非phi 。 言ngôn 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 。 處xử 乃nãi 無vô 定định 。 非phi 定định 在tại 三tam 處xứ 也dã 。 中trung 間gian 且thả 指chỉ 根căn 裏lý 。 以dĩ 根căn 內nội 臟tạng 外ngoại 為vi 中trung 間gian 故cố 。 阿A 難Nan 引dẫn 教giáo 謬mậu 計kế 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 牒điệp 計kế 難nạn/nan 破phá 三tam 一nhất 牒điệp 其kỳ 所sở 計kế 。 二nhị 分phần 宗tông 兩lưỡng 難nạn/nan 。 三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 今kim 說thuyết 言ngôn 。 由do 法pháp 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 心tâm 生sanh 。 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。


前tiền 阿A 難Nan 所sở 引dẫn 。 雖tuy 有hữu 四tứ 句cú 。 其kỳ 意ý 但đãn 取thủ 後hậu 二nhị 句cú 。 以dĩ 前tiền 二nhị 句cú 心tâm 先tiên 有hữu 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 隨tùy 合hợp 隨tùy 有hữu 。 故cố 此thử 如Như 來Lai 。 亦diệc 唯duy 約ước 後hậu 二nhị 句cú 牒điệp 之chi 。


二nhị 分phần 宗tông 兩lưỡng 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 難nạn/nan 無vô 體thể 非phi 合hợp 。 二nhị 難nan 有hữu 體thể 無vô 據cứ 。


初sơ 。


是thị 心tâm 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 所sở 合hợp 。


○# 若nhược 無vô 有hữu 體thể 。 而nhi 能năng 合hợp 者giả 。 則tắc 十thập 九cửu 界giới 。 因nhân 七thất 塵trần 合hợp 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。


初sơ 正chánh 難nạn/nan 非phi 合hợp 。 承thừa 上thượng 法pháp 生sanh 而nhi 心tâm 始thỉ 生sanh 。 則tắc 心tâm 無vô 自tự 生sanh 之chi 體thể 。 體thể 尚thượng 不bất 有hữu 。 憑bằng 誰thùy 說thuyết 合hợp 。 故cố 曰viết 無vô 所sở 合hợp 也dã 。 是thị 則tắc 隨tùy 合hợp 已dĩ 非phi 。 況huống 云vân 隨tùy 有hữu 。 不bất 益ích 妄vọng 乎hồ 。


○# 若nhược 無vô 下hạ 防phòng 其kỳ 謬mậu 執chấp 。 恐khủng 謬mậu 執chấp 云vân 。 心tâm 雖tuy 無vô 體thể 。 不bất 妨phương 暫tạm 現hiện 能năng 合hợp 。 故cố 為vi 此thử 防phòng 。 意ý 謂vị 。 凡phàm 言ngôn 合hợp 者giả 。 必tất 二nhị 俱câu 有hữu 體thể 。 如như 十thập 八bát 界giới 。 因nhân 六lục 塵trần 合hợp 。 (# 謂vị 六lục 根căn 六lục 識thức 以dĩ 六lục 塵trần 合hợp 之chi 。 則tắc 成thành 十thập 八bát 界giới 。 此thử 昔tích 教giáo 所sở 許hứa 。 若nhược 必tất 謂vị 無vô 體thể 。 而nhi 能năng 合hợp 者giả 。 則tắc 如như 妄vọng 計kế 十thập 八bát 界giới 外ngoại 。 有hữu 十thập 九cửu 界giới 。 且thả 說thuyết 因nhân 七thất 塵trần 合hợp 。 今kim 教giáo 昔tích 教giáo 。 皆giai 所sở 不bất 許hứa 。 以dĩ 界giới 唯duy 十thập 八bát 塵trần 唯duy 有hữu 六lục 。 本bổn 無vô 十thập 九cửu 及cập 七thất 之chi 說thuyết 。 豈khởi 有hữu 能năng 合hợp 之chi 義nghĩa 。 故cố 曰viết 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 難nạn/nan 無vô 體thể 非phi 合hợp 竟cánh 。


二nhị 難nan 有hữu 體thể 無vô 據cứ 二nhị 。


一nhất 約ước 二nhị 義nghĩa 成thành 難nạn/nan 。 二nhị 約ước 四tứ 相tương/tướng 成thành 難nạn/nan 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 正chánh 難nạn/nan 二nhị 義nghĩa 。 二nhị 兼kiêm 破phá 謬mậu 辯biện 。


初sơ 。


若nhược 有hữu 體thể 者giả 。 如như 汝nhữ 以dĩ 手thủ 。 自tự 挃trất 其kỳ 體thể 。 汝nhữ 所sở 知tri 心tâm 。 為vi 復phục 內nội 出xuất 。 為vi 從tùng 外ngoại 入nhập 。


○# 若nhược 復phục 內nội 出xuất 。 還hoàn 見kiến 身thân 中trung 。 若nhược 從tùng 外ngoại 來lai 。 先tiên 合hợp 見kiến 面diện 。


初sơ 按án 定định 令linh 驗nghiệm 所sở 自tự 。 承thừa 上thượng 無vô 體thể 。 既ký 不bất 成thành 合hợp 。 自tự 執chấp 有hữu 體thể 。 故cố 又hựu 約ước 有hữu 體thể 以dĩ 難nạn/nan 。 意ý 謂vị 汝nhữ 今kim 若nhược 言ngôn 此thử 心tâm 有hữu 體thể 者giả 。 當đương 自tự 驗nghiệm 之chi 。 如như 汝nhữ 以dĩ 手thủ 。 自tự 己kỷ 挃trất 觸xúc 其kỳ 體thể 。 當đương 正chánh 挃trất 時thời 。 自tự 有hữu 知tri 痛thống 知tri 痒dương 之chi 心tâm 。 汝nhữ 即tức 驗nghiệm 其kỳ 所sở 以dĩ 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 為vi 復phục 內nội 出xuất 。 為vi 從tùng 外ngoại 入nhập 。 要yếu 必tất 有hữu 所sở 據cứ 。 乃nãi 可khả 言ngôn 有hữu 體thể 耳nhĩ 。


○# 若nhược 復phục 下hạ 分phần/phân 途đồ 取thủ 前tiền 例lệ 破phá 。 意ý 謂vị 若nhược 復phục 內nội 出xuất 。 同đồng 前tiền 在tại 內nội 。 還hoàn 應ưng 先tiên 見kiến 身thân 中trung 。 若nhược 從tùng 外ngoại 來lai 。 同đồng 前tiền 內nội 對đối 。 先tiên 合hợp 遠viễn 見kiến 汝nhữ 面diện 。 今kim 俱câu 不bất 爾nhĩ 。 則tắc 杳# 無vô 所sở 據cứ 。 所sở 謂vị 有hữu 體thể 者giả 唯duy 虗hư 妄vọng 計kế 度độ 而nhi 已dĩ 。


二nhị 兼kiêm 破phá 謬mậu 辯biện 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 謬mậu 辯biện 。 二nhị 如Như 來Lai 難nạn/nan 破phá 。


初sơ 。


阿A 難Nan 言ngôn 。 見kiến 是thị 其kỳ 眼nhãn 。 心tâm 知tri 非phi 眼nhãn 。 為vi 見kiến 非phi 義nghĩa 。


因nhân 被bị 如Như 來Lai 內nội 出xuất 見kiến 中trung 外ngoại 來lai 見kiến 面diện 之chi 難nạn/nan 。 遂toại 謬mậu 辯biện 云vân 。 見kiến 是thị 眼nhãn 家gia 之chi 用dụng 。 心tâm 但đãn 能năng 知tri 。 非phi 同đồng 眼nhãn 之chi 能năng 見kiến 。 如như 佛Phật 所sở 云vân 。 內nội 出xuất 還hoàn 見kiến 身thân 中trung 。 外ngoại 來lai 先tiên 合hợp 見kiến 面diện 者giả 。 是thị 欲dục 責trách 心tâm 為vi 見kiến 。 如như 果quả 能năng 見kiến 。 則tắc 非phi 心tâm 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。 如Như 來Lai 其kỳ 欺khi 我ngã 哉tai 。


二nhị 如Như 來Lai 難nạn/nan 破phá 。


佛Phật 言ngôn 。


若nhược 眼nhãn 能năng 見kiến 。 汝nhữ 在tại 室thất 中trung 。 門môn 能năng 見kiến 不phủ 。


○# 則tắc 諸chư 已dĩ 死tử 。 尚thượng 有hữu 眼nhãn 存tồn 。 應ưng 皆giai 見kiến 物vật 。


○# 若nhược 見kiến 物vật 者giả 。 云vân 何hà 名danh 死tử 。


初sơ 約ước 人nhân 生sanh 識thức 在tại 破phá 。 言ngôn 心tâm 在tại 身thân 中trung 如như 人nhân 在tại 室thất 內nội 。 眼nhãn 唯duy 通thông 明minh 。 而nhi 能năng 見kiến 者giả 。 是thị 身thân 內nội 之chi 心tâm 。 喻dụ 門môn 唯duy 通thông 明minh 。 而nhi 能năng 見kiến 者giả 。 是thị 室thất 內nội 之chi 人nhân 。 法pháp 中trung 若nhược 謂vị 眼nhãn 能năng 見kiến 者giả 。 喻dụ 中trung 須tu 是thị 門môn 亦diệc 能năng 見kiến 。 但đãn 眼nhãn 之chi 能năng 見kiến 。 二nhị 乘thừa 猶do 不bất 知tri 非phi 。 門môn 之chi 能năng 見kiến 。 舉cử 世thế 盡tận 覺giác 其kỳ 謬mậu 。 故cố 就tựu 喻dụ 為vi 難nạn/nan 。 令linh 自tự 覺giác 其kỳ 非phi 。


○# 則tắc 諸chư 下hạ 約ước 人nhân 死tử 識thức 去khứ 破phá 。 言ngôn 既ký 以dĩ 喻dụ 問vấn 。 仍nhưng 不bất 知tri 非phi 。 必tất 謂vị 眼nhãn 能năng 見kiến 者giả 。 喻dụ 中trung 須tu 是thị 死tử 人nhân 能năng 見kiến 。 故cố 約ước 已dĩ 死tử 者giả 為vi 難nạn/nan 。 已dĩ 死tử 者giả 心tâm 離ly 其kỳ 身thân 時thời 也dã 。 心tâm 雖tuy 離ly 身thân 。 尚thượng 有hữu 眼nhãn 存tồn 。 此thử 時thời 若nhược 能năng 自tự 見kiến 。 則tắc 是thị 眼nhãn 見kiến 。 故cố 難nan 以dĩ 應ưng 皆giai 見kiến 物vật 。 葢# 明minh 知tri 必tất 不bất 能năng 見kiến 。 而nhi 故cố 意ý 為vi 難nạn/nan 。


○# 末mạt 二nhị 句cú 約ước 義nghĩa 不bất 符phù 名danh 破phá 。 言ngôn 人nhân 唯duy 不bất 能năng 見kiến 物vật 。 方phương 可khả 名danh 死tử 。 若nhược 見kiến 物vật 者giả 。 即tức 是thị 生sanh 人nhân 。 故cố 難nan 以dĩ 云vân 何hà 名danh 死tử 。 如như 是thị 則tắc 人nhân 死tử 無vô 見kiến 。 眼nhãn 唯duy 空không 存tồn 。 以dĩ 識thức 去khứ 故cố 。 知tri 此thử 義nghĩa 者giả 。 而nhi 見kiến 是thị 其kỳ 眼nhãn 。 心tâm 知tri 非phi 眼nhãn 之chi 謬mậu 。 益ích 可khả 見kiến 矣hĩ 。 約ước 二nhị 義nghĩa 成thành 難nan 竟cánh 。


二nhị 約ước 四tứ 相tương/tướng 成thành 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 牒điệp 體thể 總tổng 徵trưng 。 二nhị 約ước 相tương/tướng 別biệt 難nạn/nan 。


初sơ 。


阿A 難Nan 。 又hựu 汝nhữ 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 若nhược 必tất 有hữu 體thể 。 為vi 復phục 一nhất 體thể 。 為vi 有hữu 多đa 體thể 。 今kim 在tại 汝nhữ 身thân 。 為vi 復phục 徧biến 體thể 為vi 不bất 徧biến 體thể 。


前tiền 難nạn/nan 二nhị 義nghĩa 。 已dĩ 顯hiển 有hữu 體thể 之chi 謬mậu 。 恐khủng 未vị 心tâm 服phục 。 定định 執chấp 有hữu 體thể 。 故cố 重trọng/trùng 牒điệp 再tái 徵trưng 。 下hạ 乃nãi 一nhất 一nhất 難nạn/nan 破phá 。 一nhất 體thể 者giả 。 四tứ 支chi 共cộng 一nhất 心tâm 體thể 。 多đa 體thể 者giả 。 四tứ 支chi 各các 有hữu 心tâm 體thể 。 此thử 約ước 數số 徵trưng 。 徧biến 體thể 者giả 。 一nhất 心tâm 徧biến 滿mãn 四tứ 體thể 。 不bất 徧biến 者giả 。 局cục 在tại 一nhất 體thể 不bất 徧biến 。 此thử 約ước 量lượng 徵trưng 。 葢# 必tất 有hữu 數số 有hữu 量lượng 。 有hữu 體thể 之chi 宗tông 。 方phương 可khả 成thành 立lập 。


二nhị 約ước 相tương/tướng 別biệt 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 難nạn/nan 數số 二nhị 相tương/tướng 。 二nhị 難nan 量lương 二nhị 相tương/tướng 。


初sơ 。


若nhược 一nhất 體thể 者giả 。 則tắc 汝nhữ 以dĩ 手thủ 。 挃trất 一nhất 支chi 時thời 。 四tứ 支chi 應ưng 覺giác 。 若nhược 咸hàm 覺giác 者giả 。 挃trất 應ưng 無vô 在tại 。 若nhược 挃trất 有hữu 所sở 。 則tắc 汝nhữ 一nhất 體thể 。 自tự 不bất 能năng 成thành 。


○# 若nhược 多đa 體thể 者giả 。 則tắc 成thành 多đa 人nhân 。 何hà 體thể 為vi 汝nhữ 。


初sơ 難nạn/nan 一nhất 體thể 不bất 成thành 。 四tứ 支chi 一nhất 體thể 。 有hữu 生sanh 通thông 計kế 。 故cố 先tiên 約ước 一nhất 體thể 為vi 難nạn/nan 。 意ý 謂vị 。 若nhược 四tứ 支chi 共cộng 一nhất 心tâm 體thể 者giả 。 即tức 今kim 挃trất 一nhất 支chi 時thời 。 四tứ 支chi 應ưng 當đương 咸hàm 覺giác 。 以dĩ 一nhất 體thể 故cố 。 若nhược 汝nhữ 聞văn 我ngã 此thử 語ngữ 。 謬mậu 謂vị 咸hàm 覺giác 者giả 。 則tắc 所sở 挃trất 之chi 處xứ 。 即tức 應ưng 無vô 所sở 偏thiên 在tại 。 以dĩ 成thành 覺giác 故cố 。 若nhược 其kỳ 觸xúc 頭đầu 頭đầu 知tri 。 觸xúc 足túc 足túc 覺giác 。 而nhi 挃trất 有hữu 所sở 偏thiên 在tại 者giả 。 則tắc 汝nhữ 所sở 計kế 一nhất 體thể 之chi 義nghĩa 。 自tự 不bất 能năng 成thành 。 以dĩ 四tứ 支chi 不bất 共cộng 故cố 。


○# 若nhược 多đa 下hạ 難nạn/nan 多đa 體thể 仍nhưng 非phi 。 破phá 一nhất 計kế 多đa 。 情tình 所sở 必tất 至chí 。 故cố 又hựu 約ước 多đa 體thể 為vi 難nạn/nan 。 意ý 謂vị 一nhất 人nhân 一nhất 心tâm 。 是thị 其kỳ 正chánh 理lý 。 若nhược 謬mậu 謂vị 心tâm 有hữu 多đa 體thể 者giả 。 則tắc 汝nhữ 阿A 難Nan 。 應ưng 成thành 多đa 人nhân 。 設thiết 許hứa 成thành 多đa 。 應ưng 有hữu 多đa 名danh 。 今kim 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 四tứ 體thể 中trung 何hà 體thể 為vi 汝nhữ 。 以dĩ 當đương 阿A 難Nan 之chi 名danh 。 試thí 自tự 思tư 之chi 。 唯duy 是thị 展triển 轉chuyển 虗hư 妄vọng 。 無vô 可khả 憑bằng 據cứ 。 則tắc 多đa 體thể 仍nhưng 非phi 矣hĩ 。 難nạn/nan 數số 二nhị 相tương/tướng 竟cánh 。


二nhị 難nan 量lương 二nhị 相tương/tướng 。


若nhược 徧biến 體thể 者giả 。 同đồng 前tiền 所sở 挃trất 。


○# 若nhược 不bất 徧biến 者giả 當đương 汝nhữ 觸xúc 頭đầu 。 亦diệc 觸xúc 其kỳ 足túc 。 頭đầu 有hữu 所sở 覺giác 。 足túc 應ưng 無vô 知tri 。 今kim 汝nhữ 不bất 然nhiên 。


初sơ 難nạn/nan 徧biến 體thể 不bất 成thành 。 同đồng 前tiền 所sở 挃trất 者giả 。 取thủ 例lệ 一nhất 體thể 中trung 難nạn/nan 。 良lương 以dĩ 一nhất 體thể 者giả 。 四tứ 支chi 共cộng 一nhất 心tâm 體thể 。 徧biến 體thể 者giả 。 一nhất 心tâm 徧biến 滿mãn 四tứ 支chi 。 雖tuy 能năng 所sở 往vãng 復phục 。 而nhi 會hội 義nghĩa 無vô 殊thù 。 不bất 須tu 別biệt 立lập 難nạn/nan 詞từ 。 故cố 但đãn 取thủ 例lệ 於ư 前tiền 。 而nhi 云vân 同đồng 前tiền 所sở 挃trất 。 謂vị 同đồng 前tiền 挃trất 一nhất 支chi 時thời 。 四tứ 支chi 應ưng 覺giác 。 等đẳng 也dã (# 問vấn 。 既ký 一nhất 體thể 徧biến 體thể 。 會hội 義nghĩa 無vô 殊thù 。 何hà 必tất 重trọng/trùng 列liệt 。 答đáp 。 數số 量lượng 異dị 故cố 。 又hựu 為vi 與dữ 不bất 徧biến 作tác 對đối 說thuyết 故cố )# 。


○# 若nhược 不bất 下hạ 難nạn/nan 不bất 徧biến 仍nhưng 非phi 。 徧biến 體thể 招chiêu 難nạn/nan 。 自tự 計kế 不bất 徧biến 。 故cố 次thứ 約ước 不bất 徧biến 以dĩ 難nạn/nan 。 意ý 云vân 若nhược 謂vị 此thử 心tâm 不bất 徧biến 體thể 者giả 。 理lý 應ưng 局cục 在tại 一nhất 支chi 。 請thỉnh 試thí 驗nghiệm 之chi 。 當đương 汝nhữ 觸xúc 頭đầu 之chi 時thời 。 亦diệc 觸xúc 其kỳ 足túc 。 若nhược 頭đầu 有hữu 所sở 覺giác 。 則tắc 是thị 汝nhữ 心tâm 局cục 在tại 於ư 頭đầu 。 則tắc 足túc 應ưng 無vô 知tri 。 若nhược 足túc 有hữu 所sở 知tri 。 例lệ 此thử 可khả 思tư 。 無vô 煩phiền 具cụ 說thuyết 。 此thử 先tiên 斷đoạn 定định 其kỳ 理lý 。 今kim 汝nhữ 不bất 然nhiên 句cú 。 乃nãi 破phá 斥xích 其kỳ 非phi 。 謂vị 齊tề 觸xúc 齊tề 覺giác 。 不bất 如như 上thượng 之chi 所sở 說thuyết 。 不bất 徧biến 之chi 宗tông 。 豈khởi 能năng 成thành 立lập 。 所sở 謂vị 有hữu 體thể 者giả 此thử 又hựu 無vô 所sở 據cứ 矣hĩ 。 分phần/phân 宗tông 兩lưỡng 難nan 竟cánh 。


三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


是thị 字tự 指chỉ 上thượng 所sở 辯biện 無vô 體thể 非phi 合hợp 有hữu 體thể 無vô 據cứ 二nhị 義nghĩa 。 故cố 字tự 起khởi 下hạ 應ưng 知tri 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 二nhị 非phi 。 言ngôn 無vô 體thể 非phi 合hợp 。 隨tùy 合hợp 之chi 義nghĩa 不bất 成thành 。 有hữu 體thể 無vô 據cứ 。 隨tùy 有hữu 之chi 義nghĩa 安an 在tại 。 故cố 斥xích 云vân 無vô 是thị 處xứ 也dã 。 破phá 合hợp 處xứ 竟cánh 。


六lục 破phá 中trung 間gian 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 引dẫn 教giáo 立lập 中trung 。 二nhị 如Như 來Lai 就tựu 中trung 難nạn/nan 破phá 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 謬mậu 引dẫn 昔tích 教giáo 。 二nhị 思tư 惟duy 立lập 中trung 。


初sơ 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 亦diệc 聞văn 佛Phật 。 與dữ 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 諸chư 法Pháp 王Vương 子Tử 。 談đàm 實thật 相tướng 時thời 。 世Thế 尊Tôn 亦diệc 言ngôn 。 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 亦diệc 不bất 在tại 外ngoại 。


例lệ 上thượng 常thường 聞văn 。 故cố 曰viết 亦diệc 聞văn 。 雖tuy 未vị 的đích 指chỉ 何hà 經kinh 。 然nhiên 追truy 述thuật 昔tích 聞văn 。 應ưng 在tại 般Bát 若Nhã 會hội 之chi 前tiền 半bán 及cập 方Phương 等Đẳng 深thâm 密mật 時thời 也dã 。 與dữ 文Văn 殊Thù 等đẳng 者giả 。 以dĩ 方Phương 等Đẳng 深thâm 密mật 般Bát 若Nhã 會hội 中trung 。


時thời 常thường 以dĩ 文Văn 殊Thù 等đẳng 為vi 當đương 機cơ 故cố 。 方Phương 等Đẳng 如như 淨tịnh 名danh 。 般Bát 若Nhã 如như 文Văn 殊Thù 問vấn 等đẳng 。 諸chư 法Pháp 王Vương 子Tử 。 指chỉ 文Văn 殊Thù 一nhất 類loại 。 如như 普phổ 賢hiền 觀quán 音âm 等đẳng 。 迹tích 示thị 隣lân 極cực 者giả 言ngôn 之chi 。 所sở 談đàm 實thật 相tướng 。 略lược 明minh 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 如như 般Bát 若Nhã 云vân 。 是thị 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 非phi 相tướng 。 始thỉ 教giáo 意ý 也dã 。 二nhị 者giả 諸chư 法pháp 皆giai 真chân 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 終chung 教giáo 意ý 也dã 。 三tam 者giả 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 如như 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 。 其kỳ 一nhất 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 不bất 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 頓đốn 教giáo 意ý 也dã 。 若nhược 據cứ 阿A 難Nan 得đắc 聞văn 。 應ưng 屬thuộc 第đệ 一nhất 。 以dĩ 是thị 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 故cố 。 若nhược 約ước 一nhất 聞văn 異dị 解giải 。 無vô 妨phương 兼kiêm 聞văn 後hậu 二nhị 。 觀quán 下hạ 謬mậu 引dẫn 。 無vô 庸dong 過quá 揀giản 。 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 諸chư 會hội 。 歷lịch 有hữu 是thị 語ngữ 。 多đa 約ước 真chân 心tâm 言ngôn 之chi 。 如như 淨tịnh 名danh 舍xá 利lợi 章chương 云vân 。 心tâm 不bất 住trụ 內nội 。 亦diệc 不bất 在tại 外ngoại 。 阿A 難Nan 真chân 妄vọng 不bất 分phân 。 謬mậu 引dẫn 謬mậu 證chứng 。 多đa 聞văn 人nhân 循tuần 名danh 昧muội 義nghĩa 。 固cố 如như 是thị 也dã 。 其kỳ 自tự 意ý 以dĩ 昔tích 亦diệc 曾tằng 聞văn 。 今kim 仍nhưng 計kế 內nội 計kế 外ngoại 。 無vô 怪quái 乎hồ 為vi 世Thế 尊Tôn 所sở 破phá 矣hĩ 。 謬mậu 引dẫn 昔tích 教giáo 竟cánh 。


二nhị 思tư 惟duy 立lập 中trung 。


如như 我ngã 思tư 惟duy 。 內nội 無vô 所sở 見kiến 。 外ngoại 不bất 相tương 知tri 。 內nội 無vô 知tri 故cố 。 在tại 內nội 不bất 成thành 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 在tại 外ngoại 非phi 義nghĩa 。


○# 今kim 相tương 知tri 故cố 。 復phục 內nội 無vô 見kiến 。 當đương 在tại 中trung 間gian 。


初sơ 思tư 前tiền 兩lưỡng 非phi 。 如như 我ngã 思tư 惟duy 者giả 。 依y 佛Phật 昔tích 教giáo 。 詳tường 佛Phật 今kim 說thuyết 也dã 。 今kim 因nhân 我ngã 計kế 在tại 內nội 。 佛Phật 以dĩ 內nội 無vô 所sở 見kiến 難nạn/nan 之chi 。 以dĩ 不bất 能năng 見kiến 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 等đẳng 故cố 。 又hựu 因nhân 我ngã 計kế 在tại 外ngoại 。 佛Phật 以dĩ 應ưng 不bất 相tương 知tri 難nạn/nan 之chi 。 以dĩ 應ưng 同đồng 彼bỉ 一nhất 食thực 不bất 飽bão 眾chúng 故cố 。 據cứ 佛Phật 之chi 意ý 。 葢# 以dĩ 內nội 無vô 知tri 故cố 。 在tại 內nội 不bất 成thành 。 身thân 心tâm 相tương 知tri 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 在tại 外ngoại 非phi 義nghĩa 。 仍nhưng 符phù 昔tích 教giáo 不bất 在tại 內nội 不bất 在tại 外ngoại 之chi 義nghĩa 也dã 。


○# 今kim 相tương/tướng 下hạ 待đãi 成thành 中trung 相tương/tướng 。 言ngôn 昔tích 教giáo 今kim 說thuyết 。 既ký 已dĩ 相tương/tướng 符phù 。 我ngã 又hựu 驗nghiệm 之chi 於ư 己kỷ 。 現hiện 今kim 身thân 心tâm 相tương 知tri 故cố 。 亦diệc 知tri 不bất 在tại 身thân 外ngoại 。 復phục 於ư 身thân 內nội 無vô 見kiến 故cố 。 亦diệc 知tri 不bất 在tại 身thân 內nội 。 捨xả 此thử 兩lưỡng 途đồ 更cánh 用dụng 思tư 惟duy 。 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 可khả 議nghị 矣hĩ 。 阿A 難Nan 引dẫn 教giáo 立lập 中trung 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 就tựu 中trung 難nạn/nan 破phá 三tam 。


一nhất 正chánh 難nạn/nan 在tại 中trung 。 二nhị 兼kiêm 遮già 謬mậu 救cứu 。 三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 就tựu 中trung 徵trưng 在tại 。 二nhị 依y 在tại 成thành 難nạn/nan 。


初sơ 。


佛Phật 言ngôn 。


汝nhữ 言ngôn 中trung 間gian 。 中trung 必tất 不bất 迷mê 。 非phi 無vô 所sở 在tại 。


○# 今kim 汝nhữ 推thôi 中trung 。 中trung 何hà 為vi 在tại 。 為vi 復phục 在tại 處xứ 。 為vi 當đương 在tại 身thân 。


初sơ 據cứ 理lý 定định 有hữu 。 言ngôn 中trung 中trung 必tất 不bất 迷mê 者giả 。 以dĩ 迷mê 則tắc 不bất 言ngôn 。 言ngôn 則tắc 必tất 能năng 了liễu 故cố 。 非phi 無vô 所sở 在tại 者giả 。 能năng 了liễu 必tất 能năng 指chỉ 授thọ 。 指chỉ 授thọ 必tất 有hữu 所sở 在tại 。


今kim 汝nhữ 下hạ 。 雙song 徵trưng 兩lưỡng 在tại 。 言ngôn 在tại 雖tuy 不bất 無vô 。 答đáp 應ưng 珍trân 重trọng 。 故cố 教giáo 以dĩ 推thôi 中trung 。 謂vị 細tế 推thôi 中trung 相tương/tướng 也dã 。 中trung 何hà 為vi 在tại 句cú 。 謂vị 總tổng 徵trưng 中trung 相tương/tướng 以dĩ 何hà 為vi 在tại 。 為vi 復phục 在tại 處xứ 等đẳng 者giả 。 言ngôn 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 出xuất 內nội 之chi 根căn 身thân 。 外ngoại 之chi 塵trần 處xứ 。 故cố 別biệt 約ước 身thân 處xứ 兩lưỡng 問vấn 。 要yếu 必tất 有hữu 定định 在tại 。 乃nãi 可khả 以dĩ 施thí 破phá 耳nhĩ 。


二nhị 依y 在tại 成thành 難nạn/nan 二nhị 。


一nhất 在tại 身thân 不bất 成thành 。 二nhị 在tại 處xứ 亦diệc 非phi 。


初sơ 。


若nhược 在tại 身thân 者giả 。 在tại 邊biên 非phi 中trung 。 在tại 中trung 同đồng 內nội 。


首thủ 句cú 按án 定định 在tại 身thân 。 下hạ 二nhị 句cú 中trung 邊biên 皆giai 過quá 。 邊biên 附phụ 皮bì 。 中trung 據cứ 內nội 也dã 。 言ngôn 在tại 身thân 有hữu 中trung 有hữu 邊biên 。 如như 謂vị 在tại 邊biên 。 則tắc 不bất 可khả 言ngôn 中trung 。 是thị 自tự 宗tông 相tương 違vi 。 如như 謂vị 在tại 中trung 。 則tắc 還hoàn 同đồng 在tại 內nội 。 於ư 前tiền 來lai 已dĩ 破phá 。 既ký 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 在tại 身thân 尚thượng 非phi 。 況huống 夫phu 言ngôn 中trung 。 自tự 不bất 成thành 矣hĩ 。


二nhị 在tại 處xứ 亦diệc 非phi 。


若nhược 在tại 處xứ 者giả 。 為vi 有hữu 所sở 表biểu 。 為vi 無vô 所sở 表biểu 。 無vô 表biểu 同đồng 無vô 。 表biểu 則tắc 無vô 定định 。


何hà 以dĩ 故cố 。 如như 人nhân 以dĩ 表biểu 。 表biểu 為vi 中trung 時thời 。 東đông 看khán 則tắc 西tây 。 南nam 觀quan 成thành 北bắc 。 表biểu 體thể 既ký 混hỗn 。 心tâm 應ưng 雜tạp 亂loạn 。


首thủ 句cú 按án 定định 在tại 處xứ 。 次thứ 二nhị 句cú 徵trưng 表biểu 有hữu 無vô 。 有hữu 表biểu 色sắc 處xứ 。 無vô 表biểu 空không 處xứ 也dã 。 言ngôn 在tại 處xứ 有hữu 有hữu 表biểu 。 有hữu 無vô 表biểu 。 如như 在tại 無vô 表biểu 。 則tắc 同đồng 於ư 空không 無vô 。 汝nhữ 心tâm 乃nãi 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 如như 在tại 有hữu 表biểu 。 則tắc 絕tuyệt 無vô 定định 相tướng 。 汝nhữ 心tâm 廼# 成thành 雜tạp 亂loạn 。 既ký 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 在tại 處xứ 已dĩ 謬mậu 。 況huống 夫phu 言ngôn 中trung 。 憑bằng 何hà 立lập 乎hồ 。 何hà 以dĩ 故cố 等đẳng 。 廼# 徵trưng 釋thích 表biểu 則tắc 無vô 定định 之chi 義nghĩa 。 良lương 以dĩ 無vô 定định 言ngôn 渾hồn 。 非phi 釋thích 莫mạc 諭dụ 。 故cố 須tu 徵trưng 釋thích 。 相tương 連liên 二nhị 表biểu 字tự 。 上thượng 表biểu 字tự 。 指chỉ 能năng 表biểu 之chi 物vật 。 下hạ 表biểu 字tự 。 謂vị 表biểu 顯hiển 中trung 相tương/tướng 。 故cố 云vân 以dĩ 表biểu 表biểu 中trung 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 表biểu 者giả 標tiêu 竿can/cán 。 修tu 房phòng 舍xá 者giả 立lập 之chi 。 以dĩ 表biểu 中trung 位vị 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 如như 周chu 官quan 土thổ 圭# 測trắc 景cảnh 立lập 標tiêu 之chi 類loại 。 東đông 看khán 則tắc 西tây 。 南nam 觀quan 成thành 北bắc 。 文văn 影ảnh 西tây 看khán 則tắc 東đông 。 北bắc 觀quán 成thành 南nam 。 可khả 以dĩ 意ý 會hội 。 末mạt 二nhị 句cú 言ngôn 能năng 表biểu 之chi 體thể 。 既ký 其kỳ 四tứ 方phương 混hỗn 淆# 。 所sở 表biểu 之chi 心tâm 。 豈khởi 能năng 自tự 立lập 中trung 相tương/tướng 。 故cố 應ưng 雜tạp 亂loạn 。 謂vị 四tứ 方phương 交giao 雜tạp 。 稱xưng 謂vị 混hỗn 亂loạn 。 所sở 謂vị 無vô 定định 者giả 以dĩ 此thử 。 正chánh 難nạn/nan 在tại 中trung 竟cánh 。


二nhị 兼kiêm 遮già 謬mậu 救cứu 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 謬mậu 救cứu 中trung 相tương/tướng 。 二nhị 如Như 來Lai 就tựu 謬mậu 遮già 中trung 。


初sơ 。


阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 所sở 說thuyết 中trung 。 非phi 此thử 二nhị 種chủng 。


○# 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。


○# 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 則tắc 為vi 心tâm 在tại 。


初sơ 異dị 佛Phật 現hiện 說thuyết 。 意ý 言ngôn 我ngã 所sở 說thuyết 中trung 。 另# 是thị 一nhất 理lý 。 非phi 此thử 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 二nhị 種chủng 。 謂vị 身thân 中trung 處xứ 中trung 也dã 。


○# 如như 世thế 下hạ 。 同đồng 佛Phật 昔tích 教giáo 。 世Thế 尊Tôn 言ngôn 者giả 。 指chỉ 在tại 深thâm 密mật 教giáo 中trung 。 如như 唯duy 識thức 第đệ 五ngũ 云vân 。 此thử 中trung 教giáo 者giả 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 若nhược 根căn 不bất 壞hoại 。 境cảnh 界giới 現hiện 前tiền 。 作tác 意ý 正chánh 起khởi 。 方phương 能năng 生sanh 識thức 。 葢# 眼nhãn 能năng 發phát 識thức 。 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 色sắc 能năng 牽khiên 生sanh 。 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 雖tuy 有hữu 餘dư 緣duyên 。 此thử 二nhị 為vi 要yếu 。 以dĩ 根căn 境cảnh 和hòa 合hợp 。 識thức 乃nãi 得đắc 生sanh 故cố 。


○# 眼nhãn 有hữu 下hạ 妄vọng 斷đoạn 謬mậu 理lý 。 破phá 合hợp 處xứ 中trung 以dĩ 門môn 喻dụ 眼nhãn 。 已dĩ 顯hiển 眼nhãn 無vô 分phân 別biệt 。 而nhi 此thử 又hựu 云vân 。 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 固cố 為vi 妄vọng 斷đoạn 。 其kỳ 意ý 以dĩ 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 屬thuộc 內nội 身thân 。 色sắc 塵trần 無vô 知tri 屬thuộc 外ngoại 境cảnh 。 內nội 外ngoại 各các 有hữu 定định 相tương/tướng 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 歷lịch 然nhiên 不bất 混hỗn 。 故cố 曰viết 則tắc 為vi 心tâm 在tại 。 然nhiên 謂vị 之chi 謬mậu 理lý 者giả 。 略lược 明minh 其kỳ 謬mậu 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 是thị 昔tích 教giáo 所sở 說thuyết 。 今kim 於ư 實thật 教giáo 。 一nhất 一nhất 破phá 其kỳ 相tương/tướng 妄vọng 。 顯hiển 其kỳ 性tánh 真chân 。 而nhi 為vi 奢Xa 摩Ma 他Tha 體thể 。 阿A 難Nan 求cầu 此thử 。 而nhi 乃nãi 引dẫn 彼bỉ 為vi 證chứng 。 是thị 權quyền 實thật 不bất 分phân 謬mậu 。 二nhị 者giả 眼nhãn 根căn 浮phù 勝thắng 。 俱câu 屬thuộc 色sắc 法pháp 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 識thức 乃nãi 有hữu 別biệt 。 縱túng/tung 指chỉ 根căn 性tánh 。 後hậu 文văn 亦diệc 云vân 。 其kỳ 目mục 周chu 視thị 。 但đãn 如như 鏡kính 中trung 。 無vô 別biệt 分phân 析tích 。 汝nhữ 識thức 於ư 中trung 。 次thứ 第đệ 標tiêu 指chỉ 。 今kim 云vân 眼nhãn 有hữu 分phân 別biệt 。 是thị 根căn 識thức 不bất 分phân 謬mậu 。 三tam 者giả 前tiền 云vân 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 屬thuộc 於ư 意ý 識thức 。 此thử 云vân 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 乃nãi 是thị 眼nhãn 識thức 。 徵trưng 者giả 在tại 彼bỉ 。 答đáp 者giả 引dẫn 此thử 。 是thị 五ngũ 六lục 不bất 分phân 謬mậu 。 此thử 亦diệc 多đa 聞văn 人nhân 循tuần 名danh 昧muội 義nghĩa 之chi 故cố 。 阿A 難Nan 謬mậu 救cứu 中trung 相tương/tướng 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 就tựu 謬mậu 遮già 中trung (# 明minh 知tri 其kỳ 謬mậu 。 且thả 不bất 與dữ 之chi 分phân 析tích 。 但đãn 且thả 遮già 其kỳ 中trung 相tương/tướng )# 二nhị 。


一nhất 按án 定định 總tổng 問vấn 。 二nhị 分phần 遮già 兩lưỡng 中trung 初sơ 。


佛Phật 言ngôn 。


汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 此thử 之chi 心tâm 體thể 。 為vi 復phục 兼kiêm 二nhị 。 為vi 不bất 兼kiêm 二nhị 。


汝nhữ 心tâm 句cú 先tiên 以dĩ 按án 定định 。 謂vị 按án 定định 阿A 難Nan 謬mậu 救cứu 之chi 語ngữ 。 此thử 之chi 下hạ 方phương 乃nãi 總tổng 問vấn 。 謂vị 總tổng 問vấn 心tâm 體thể 兼kiêm 二nhị 與dữ 不bất 兼kiêm 二nhị 也dã 。 然nhiên 阿A 難Nan 計kế 帶đái 三tam 謬mậu 。 如Như 來Lai 不bất 與dữ 分phân 析tích 。 即tức 就tựu 謬mậu 為vi 問vấn 者giả 。 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 。 素tố 所sở 習tập 聽thính 。 了liễu 義nghĩa 之chi 教giáo 。 難nan 以dĩ 遽cự 領lãnh 。 姑cô 且thả 破phá 其kỳ 舊cựu 見kiến 。 新tân 悟ngộ 尚thượng 待đãi 後hậu 聞văn 。 二nhị 者giả 眼nhãn 無vô 分phân 別biệt 。 前tiền 已dĩ 喻dụ 明minh 。 今kim 復phục 重trùng 執chấp 。 知tri 難nạn/nan 頓đốn 革cách 。 姑cô 且thả 破phá 其kỳ 中trung 相tương/tướng 。 餘dư 容dung 悟ngộ 後hậu 自tự 分phần/phân 。 三tam 者giả 眼nhãn 意ý 二nhị 識thức 。 用dụng 異dị 體thể 同đồng 。 破phá 則tắc 俱câu 破phá 。 阿A 難Nan 既ký 認nhận 眼nhãn 為vi 意ý 。 如Như 來Lai 即tức 就tựu 便tiện 為vi 破phá 。 阿a 伽già 他tha 遇ngộ 病bệnh 即tức 除trừ 。 初sơ 無vô 論luận 先tiên 之chi 與dữ 後hậu 。


二nhị 分phần 遮già 兩lưỡng 中trung 二nhị 。


一nhất 遮già 兼kiêm 二nhị 之chi 中trung 。 二nhị 遮già 不bất 兼kiêm 二nhị 中trung 。


初sơ 。


若nhược 兼kiêm 二nhị 者giả 。 物vật 體thể 雜tạp 亂loạn 。 物vật 非phi 體thể 知tri 。 成thành 敵địch 兩lưỡng 立lập 。 云vân 何hà 為vi 中trung 。


兼kiêm 猶do 連liên 帶đái 。 兼kiêm 二nhị 者giả 。 謂vị 外ngoại 連liên 塵trần 物vật 。 內nội 帶đái 根căn 體thể 也dã 。 外ngoại 連liên 塵trần 物vật 則tắc 雜tạp 。 內nội 帶đái 根căn 體thể 則tắc 亂loạn 。 曰viết 雜tạp 曰viết 亂loạn 。 難nan 以dĩ 分phần/phân 中trung 。 此thử 約ước 兩lưỡng 合hợp 言ngôn 之chi 。 若nhược 約ước 兩lưỡng 離ly 者giả 。 物vật 塵trần 無vô 知tri 。 非phi 同đồng 根căn 體thể 有hữu 知tri 。 汝nhữ 心tâm 在tại 中trung 。 一nhất 半bán 外ngoại 連liên 塵trần 物vật 則tắc 相tương 敵địch 。 一nhất 半bán 內nội 帶đái 根căn 體thể 則tắc 相tương/tướng 成thành 。 半bán 敵địch 半bán 成thành 。 分phần/phân 中trung 兩lưỡng 立lập 。 自tự 無vô 中trung 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 兩lưỡng 合hợp 兩lưỡng 離ly 。 俱câu 不bất 可khả 言ngôn 中trung 。 故cố 總tổng 以dĩ 結kết 難nạn/nan 。 云vân 何hà 為vi 中trung 。


二nhị 遮già 不bất 兼kiêm 二nhị 中trung 。


兼kiêm 二nhị 不bất 成thành 。 非phi 知tri 不bất 知tri 。 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 中trung 何hà 為vi 相tướng 。


兼kiêm 二nhị 不bất 成thành 。 即tức 是thị 不bất 兼kiêm 二nhị 也dã 。 然nhiên 根căn 是thị 有hữu 知tri 。 塵trần 是thị 無vô 知tri 。 各các 有hữu 相tướng 狀trạng 。 心tâm 若nhược 不bất 兼kiêm 於ư 二nhị 。 非phi 同đồng 有hữu 知tri 之chi 根căn 。 無vô 知tri 之chi 塵trần 。 相tướng 狀trạng 可khả 見kiến 。 故cố 曰viết 非phi 知tri 不bất 知tri 。 如như 此thử 則tắc 漫mạn 說thuyết 無vô 心tâm 。 縱túng/tung 使sử 有hữu 心tâm 。 亦diệc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 故cố 曰viết 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 體thể 性tánh 尚thượng 無vô 。 況huống 復phục 云vân 中trung 。 故cố 難nan 以dĩ 中trung 何hà 為vi 相tướng 。 兼kiêm 遮già 謬mậu 救cứu 竟cánh 。


三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


承thừa 上thượng 在tại 身thân 在tại 處xứ 。 言ngôn 中trung 招chiêu 過quá 。 兼kiêm 二nhị 不bất 兼kiêm 。 立lập 義nghĩa 不bất 成thành 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 汝nhữ 言ngôn 當đương 在tại 中trung 間gian 者giả 。 唯duy 是thị 妄vọng 計kế 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 可khả 憑bằng 。 破phá 中trung 間gian 竟cánh 。


七thất 破phá 無vô 著trước 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 引dẫn 教giáo 謬mậu 計kế 。 二nhị 如Như 來Lai 據cứ 理lý 難nạn/nan 破phá 。


初sơ 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 昔tích 見kiến 佛Phật 。 與dữ 大Đại 目Mục 連Liên 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 富Phú 樓Lâu 那Na 舍Xá 利Lợi 弗Phất 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 。 共cộng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 常thường 言ngôn 覺giác 知tri 分phân 別biệt 心tâm 性tánh 。 既ký 不bất 在tại 內nội 。 亦diệc 不bất 在tại 外ngoại 。 不bất 在tại 中trung 間gian 。 俱câu 無vô 所sở 在tại 。


○# 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 則tắc 我ngã 無vô 著trước 。 名danh 為vi 心tâm 不phủ 。


初sơ 引dẫn 昔tích 所sở 說thuyết 。 我ngã 昔tích 見kiến 佛Phật 。 指chỉ 在tại 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 時thời 。 佛Phật 勅sắc 轉chuyển 教giáo 。 故cố 置trí 與dữ 言ngôn 。 如như 大đại 品phẩm 云vân 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 汝nhữ 當đương 為vì 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 即tức 佛Phật 勅sắc 轉chuyển 教giáo 義nghĩa 也dã 。 目Mục 連Liên 等đẳng 華hoa 梵Phạm 釋Thích 見kiến 敘tự 分phần/phân 。 學học 後hậu 曰viết 弟đệ 。 謂vị 學học 在tại 師sư 後hậu 也dã 。 法pháp 生sanh 曰viết 子tử 。 謂vị 智trí 從tùng 法pháp 生sanh 也dã 。 僧Tăng 首thủ 稱xưng 大đại 。 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 中trung 四tứ 人nhân 為vi 上thượng 首thủ 也dã 。 領lãnh 受thọ 佛Phật 勅sắc 。 從tùng 佛Phật 轉chuyển 教giáo 。 故cố 置trí 共cộng 言ngôn 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 法pháp 。 摧tồi 無vô 明minh 惑hoặc 。 故cố 以dĩ 輪luân 喻dụ 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 我ngã 乘thừa 佛Phật 教giáo 。 為vì 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 諸chư 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 即tức 指chỉ 般Bát 若Nhã 會hội 上thượng 。 領lãnh 受thọ 佛Phật 勅sắc 。 共cộng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 義nghĩa 也dã 。 般Bát 若Nhã 宗tông 於ư 無vô 住trụ 。 故cố 曰viết 常thường 言ngôn 。 覺giác 知tri 分phân 別biệt 。 即tức 是thị 妄vọng 心tâm 。 圓viên 覺giác 呼hô 為vi 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 此thử 經Kinh 斥xích 是thị 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 想tưởng 。 既ký 無vô 實thật 體thể 。 焉yên 有hữu 定định 在tại 。 故cố 於ư 內nội 之chi 根căn 處xứ 。 外ngoại 之chi 塵trần 處xứ 。 中trung 之chi 識thức 處xứ 。 覓mịch 心tâm 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 曰viết 不bất 在tại 。 雖tuy 已dĩ 各các 言ngôn 不bất 在tại 。 猶do 恐khủng 稍sảo 涉thiệp 簾# 纖tiêm 。 有hữu 礙ngại 放phóng 捨xả 。 故cố 復phục 總tổng 結kết 云vân 。 俱câu 無vô 所sở 在tại 。 大đại 品phẩm 云vân 。 若nhược 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 般Bát 若Nhã 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 方phương 住trụ 般Bát 若Nhã 。 又hựu 云vân 。 般Bát 若Nhã 者giả 。 是thị 無vô 住trụ 義nghĩa 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 云vân 。 應ưng 生sanh 無vô 所sở 住trụ 心tâm 。 若nhược 心tâm 有hữu 住trụ 。 即tức 為vi 非phi 住trụ 。 然nhiên 既ký 曰viết 常thường 言ngôn 。 似tự 是thị 義nghĩa 引dẫn 。 或hoặc 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 中trung 亦diệc 照chiếu 樣# 有hữu 是thị 語ngữ 也dã 。


○# 一nhất 切thiết 下hạ 臆ức 斷đoạn 請thỉnh 決quyết 。 言ngôn 佛Phật 意ý 葢# 以dĩ 。 俱câu 無vô 所sở 在tại 。 以dĩ 顯hiển 識thức 心tâm 虗hư 妄vọng 。 而nhi 阿A 難Nan 不bất 諭dụ 其kỳ 旨chỉ 。 反phản 以dĩ 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 真chân 憑bằng 臆ức 妄vọng 斷đoạn 也dã 。 雖tuy 憑bằng 臆ức 妄vọng 斷đoạn 。 因nhân 屢lũ 被bị 破phá 奪đoạt 。 不bất 敢cảm 自tự 是thị 。 依y 然nhiên 請thỉnh 決quyết 於ư 佛Phật 。 故cố 曰viết 則tắc 我ngã 無vô 著trước 。 名danh 為vi 心tâm 不phủ 。 (# 昔tích 二nhị 祖tổ 於ư 達đạt 磨ma 大đại 師sư 處xứ 請thỉnh 求cầu 安an 心tâm 。 師sư 云vân 。 將tương 心tâm 來lai 與dữ 汝nhữ 安an 。 祖tổ 云vân 覓mịch 心tâm 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 師sư 云vân 。 與dữ 汝nhữ 安an 心tâm 竟cánh 。 葢# 必tất 到đáo 覓mịch 心tâm 了liễu 不bất 可khả 得đắc 處xứ 。 方phương 是thị 真chân 無vô 著trước 。 妙diệu 明minh 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 亦diệc 即tức 於ư 此thử 顯hiển 現hiện 。 今kim 阿A 難Nan 實thật 未vị 到đáo 此thử 。 強cưỡng 說thuyết 無vô 著trước 。 而nhi 又hựu 不bất 敢cảm 體thể 認nhận 。 脚cước 根căn 不bất 點điểm 地địa 者giả 類loại 多đa 如như 此thử 阿A 難Nan 。 引dẫn 教giáo 謬mậu 計kế 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 據cứ 理lý 難nạn/nan 破phá 三tam 。


一nhất 按án 定định 雙song 徵trưng 。 二nhị 有hữu 無vô 並tịnh 難nạn/nan 。 三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 言ngôn 覺giác 知tri 。 分phân 別biệt 心tâm 性tánh 。 俱câu 無vô 在tại 者giả 。


○# 世thế 間gian 虗hư 空không 水thủy 陸lục 飛phi 行hành 。 諸chư 所sở 物vật 象tượng 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 汝nhữ 不bất 著trước 者giả 。 為vi 在tại 為vi 無vô 。


初sơ 按án 定định 所sở 言ngôn 。 雖tuy 是thị 佛Phật 語ngữ 。 阿A 難Nan 引dẫn 用dụng 。 即tức 是thị 阿A 難Nan 之chi 語ngữ 。 故cố 云vân 汝nhữ 言ngôn 。 此thử 將tương 為vi 破phá 斥xích 。 先tiên 以dĩ 按án 定định 也dã 。


○# 世thế 間gian 下hạ 徵trưng 境cảnh 有hữu 無vô 。 意ý 謂vị 汝nhữ 言ngôn 。 俱câu 無vô 在tại 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 然nhiên 無vô 著trước 且thả 置trí 。 何hà 為vi 一nhất 切thiết 。 如như 世thế 間gian 虗hư 空không 。 屬thuộc 於ư 依y 報báo 。 水thủy 陸lục 飛phi 行hành 。 屬thuộc 於ư 正chánh 報báo 。 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 名danh 為vi 諸chư 所sở 物vật 象tượng 。 諸chư 所sở 物vật 象tượng 。 總tổng 統thống 該cai 括quát 。 此thử 即tức 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 不bất 著trước 者giả 。 為vi 是thị 一nhất 切thiết 俱câu 在tại 。 汝nhữ 自tự 不bất 著trước 。 為vi 是thị 一nhất 切thiết 俱câu 無vô 。 汝nhữ 故cố 不bất 著trước 。 葢# 明minh 知tri 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 乃nãi 故cố 問vấn 以dĩ 發phát 其kỳ 端đoan 。


二nhị 有hữu 無vô 並tịnh 難nạn/nan (# 上thượng 云vân 在tại 者giả 即tức 是thị 有hữu 也dã )# 。


無vô 則tắc 同đồng 於ư 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 云vân 何hà 無vô 著trước 。 有hữu 不bất 著trước 者giả 。 不bất 可khả 名danh 無vô 。


○# 無vô 相tướng 則tắc 無vô 。 非phi 無vô 則tắc 相tướng 。 相tướng 有hữu 則tắc 在tại 。 云vân 何hà 無vô 著trước 。


初sơ 正chánh 難nan 有hữu 無vô 。 意ý 謂vị 若nhược 言ngôn 俱câu 無vô 名danh 無vô 著trước 者giả 。 其kỳ 意ý 不bất 成thành 。 以dĩ 無vô 則tắc 同đồng 於ư 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 有hữu 名danh 無vô 實thật 。 且thả 道đạo 不bất 著trước 何hà 法pháp 。 故cố 難nan 以dĩ 云vân 何hà 無vô 著trước 。 若nhược 言ngôn 俱câu 有hữu 自tự 無vô 著trước 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。 以dĩ 既ký 執chấp 為vi 有hữu 。 早tảo 已dĩ 是thị 著trước 。 故cố 難nan 以dĩ 不bất 可khả 名danh 無vô 。


○# 無vô 相tướng 下hạ 轉chuyển 釋thích 難nạn/nan 詞từ 。 意ý 謂vị 我ngã 言ngôn 無vô 則tắc 同đồng 於ư 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 者giả 。 以dĩ 既ký 云vân 無vô 相tướng 。 則tắc 全toàn 無vô 實thật 體thể 。 非phi 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 而nhi 何hà 。 我ngã 言ngôn 有hữu 則tắc 不bất 名danh 無vô 著trước 者giả 。 以dĩ 非phi 無vô 則tắc 相tướng 。 相tướng 有hữu 則tắc 在tại 。 言ngôn 非phi 無vô 則tắc 相tướng 者giả 。 非phi 無vô 即tức 有hữu 。 猶do 云vân 有hữu 則tắc 有hữu 相tương/tướng 也dã 。 相tướng 有hữu 則tắc 在tại 者giả 。 在tại 即tức 是thị 著trước 。 猶do 言ngôn 相tương/tướng 有hữu 則tắc 著trước 也dã 。 相tương/tướng 有hữu 則tắc 著trước 。 故cố 不bất 可khả 名danh 無vô 。 是thị 則tắc 為vi 在tại 為vi 無vô 。 俱câu 無vô 無vô 著trước 之chi 義nghĩa 。 故cố 總tổng 以dĩ 云vân 何hà 無vô 著trước 難nạn/nan 之chi 。 無vô 著trước 尚thượng 不bất 可khả 說thuyết 。 況huống 夫phu 認nhận 為vi 是thị 心tâm 。 不bất 益ích 妄vọng 乎hồ 。 有hữu 無vô 並tịnh 難nan 竟cánh 。


三tam 指chỉ 計kế 結kết 破phá 。


是thị 故cố 應ưng 知tri 。 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 覺giác 知tri 心tâm 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


是thị 故cố 等đẳng 者giả 。 謂vị 以dĩ 是thị 有hữu 無vô 俱câu 非phi 。 無vô 著trước 之chi 故cố 。 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 若nhược 計kế 無vô 著trước 名danh 心tâm 者giả 。 渾hồn 然nhiên 俱câu 非phi 。 無vô 有hữu 一nhất 是thị 處xứ 也dã 。 (# 問vấn 。 賊tặc 人nhân 改cải 業nghiệp 。 即tức 是thị 良lương 民dân 。 念niệm 舊cựu 而nhi 殺sát 。 豈khởi 稱xưng 善thiện 治trị 。 然nhiên 識thức 心tâm 之chi 所sở 以dĩ 為vi 害hại 者giả 。 為vi 有hữu 著trước 故cố 。 今kim 既ký 無vô 著trước 。 妄vọng 即tức 是thị 真chân 。 認nhận 此thử 為vi 心tâm 。 何hà 必tất 更cánh 破phá 。 答đáp 。 真chân 心tâm 如như 海hải 。 妄vọng 心tâm 如như 浪lãng 。 浪lãng 起khởi 拍phách 舟chu 。 所sở 以dĩ 為vi 害hại 。 若nhược 不bất 拍phách 舟chu 。 須tu 待đãi 浪lãng 息tức 。 浪lãng 息tức 風phong 停đình 。 唯duy 覩đổ 湛trạm 海hải 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 豈khởi 復phục 離ly 海hải 尋tầm 浪lãng 。 今kim 阿A 難Nan 果quả 其kỳ 無vô 著trước 。 自tự 然nhiên 覓mịch 心tâm 叵phả 得đắc 。 覓mịch 心tâm 叵phả 得đắc 。 自tự 見kiến 真chân 心tâm 。 豈khởi 復phục 遺di 真chân 認nhận 妄vọng 。 既ký 猶do 認nhận 妄vọng 。 則tắc 其kỳ 所sở 言ngôn 無vô 著trước 。 亦diệc 未vị 足túc 信tín 。 故cố 我ngã 前tiền 言ngôn 。 阿A 難Nan 實thật 未vị 到đáo 此thử 。 亦diệc 如như 賊tặc 人nhân 口khẩu 說thuyết 改cải 業nghiệp 。 心tâm 實thật 未vị 革cách 。 有hữu 討thảo 賊tặc 之chi 責trách 者giả 。 豈khởi 可khả 置trí 而nhi 不bất 問vấn 。 此thử 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 為vi 之chi 更cánh 破phá 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 詳tường 此thử 七thất 番phiên 。 確xác 定định 成thành 處xứ 者giả 。 一nhất 內nội 二nhị 外ngoại 三tam 根căn 裏lý 六lục 中trung 間gian 四tứ 處xứ 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 四tứ 還hoàn 在tại 內nội 。 五ngũ 則tắc 無vô 定định 處xứ 。 第đệ 七thất 則tắc 并tinh 處xứ 亦diệc 無vô 也dã 。 又hựu 一nhất 四tứ 引dẫn 眾chúng 同đồng 計kế 。 二nhị 三tam 己kỷ 意ý 推thôi 度độ 。 後hậu 三tam 引dẫn 教giáo 謬mậu 釋thích 。 孤cô 山sơn 曰viết 。 總tổng 上thượng 七thất 番phiên 。 似tự 破phá 四tứ 性tánh 。 在tại 內nội 潛tiềm 根căn 。 救cứu 內nội 破phá 自tự 性tánh 。 在tại 外ngoại 破phá 他tha 性tánh 。 中trung 間gian 破phá 共cộng 性tánh 。 隨tùy 合hợp 無vô 著trước 破phá 無vô 性tánh 。 龍long 樹thụ 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。 據cứ 此thử 則tắc 七thất 番phiên 情tình 盡tận 。 全toàn 身thân 放phóng 捨xả 。 即tức 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 矣hĩ 。 阿A 難Nan 雖tuy 未vị 及cập 此thử 。 而nhi 平bình 日nhật 所sở 恃thị 以dĩ 為vi 心tâm 者giả 。 亦diệc 杳# 無vô 住trú 處xứ 可khả 跟cân 究cứu 矣hĩ )# 密mật 示thị 妄vọng 識thức 無vô 處xứ 竟cánh 二nhị 顯hiển 呵ha 妄vọng 識thức 非phi 心tâm (# 前tiền 已dĩ 搗đảo 其kỳ 巢sào 穴huyệt 。 此thử 方phương 聲thanh 正chánh 其kỳ 罪tội )# 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 責trách 躬cung 請thỉnh 教giáo 。 二nhị 如Như 來Lai 示thị 本bổn 呵ha 非phi 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 自tự 責trách 己kỷ 誤ngộ 當đương 迷mê 。 二nhị 求cầu 佛Phật 開khai 示thị 修tu 路lộ 。


初sơ 。


爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


○# 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 蒙mông 佛Phật 慈từ 愛ái 。 雖tuy 今kim 出xuất 家gia 。 猶do 恃thị 憍kiêu 憐lân 。 所sở 以dĩ 多đa 聞văn 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 不bất 能năng 折chiết 伏phục 。 娑sa 毗tỳ 羅la 咒chú 為vị 彼bỉ 所sở 轉chuyển 。 溺nịch 於ư 淫dâm 舍xá 。


○# 當đương 由do 不bất 知tri 。 真chân 際tế 所sở 詣nghệ 。


初sơ 經kinh 家gia 敘tự 儀nghi 。


爾nhĩ 時thời 者giả 。 七thất 處xứ 破phá 竟cánh 時thời 也dã 。 情tình 盡tận 計kế 窮cùng 。 望vọng 佛Phật 哀ai 愍mẫn 。 故cố 即tức 從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 。 露lộ 肉nhục 曰viết 袒đản 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 者giả 。 偏thiên 露lộ 肉nhục 於ư 右hữu 邊biên 之chi 肩kiên 也dã 。 右hữu 表biểu 順thuận 從tùng 。 亦diệc 表biểu 便tiện 於ư 服phục 役dịch 意ý 故cố 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 此thử 土thổ 謝tạ 罪tội 順thuận 命mạng 則tắc 肉nhục 袒đản 。 西tây 域vực 覲cận 王vương 請thỉnh 命mạng 則tắc 偏thiên 袒đản 。 今kim 阿A 難Nan 求cầu 佛Phật 。 禮lễ 同đồng 覲cận 王vương 。 顯hiển 至chí 敬kính 也dã 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 右hữu 膝tất 有hữu 力lực 。 跪quỵ 能năng 安an 久cửu 。 二nhị 右hữu 膝tất 有hữu 力lực 。 起khởi 止chỉ 便tiện 易dị 。 三tam 右hữu 膝tất 躁táo 動động 。 著trước 地địa 令linh 安an 。 古cổ 德đức 云vân 。 三tam 處xứ 翹kiều 聳tủng 。 右hữu 膝tất 著trước 地địa 。 名danh 為vi 互hỗ 跪quỵ 。 如như 此thử 者giả 表biểu 謙khiêm 卑ty 遜tốn 順thuận 。 合hợp 掌chưởng 者giả 表biểu 收thu 攝nhiếp 散tán 動động 。 上thượng 皆giai 身thân 業nghiệp 。 嚴nghiêm 肅túc 曰viết 恭cung 。 尊tôn 重trọng 曰viết 敬kính 。 屬thuộc 意ý 業nghiệp 。 上thượng 示thị 曰viết 告cáo 。 下hạ 啟khải 曰viết 白bạch 。 屬thuộc 口khẩu 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 虔kiền 誠thành 。 足túc 以dĩ 感cảm 佛Phật 。 故cố 特đặc 為vi 敘tự 出xuất 。


○# 我ngã 是thị 下hạ 自tự 責trách 己kỷ 誤ngộ 。 四tứ 王vương 八bát 子tử 。 阿A 難Nan 居cư 末mạt 。 是thị 故cố 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 小tiểu 則tắc 偏thiên 邀yêu 眷quyến 注chú 。 故cố 蒙mông 佛Phật 慈từ 愛ái 。 出xuất 家gia 尚thượng 帶đái 俗tục 情tình 。 故cố 猶do 恃thị 憍kiêu 憐lân 。 恃thị 倚ỷ 仗trượng 。 憍kiêu 矜căng 恤tuất 。 憐lân 愍mẫn 念niệm 也dã 。 由do 有hữu 此thử 恃thị 。 所sở 以dĩ 從tùng 侍thị 佛Phật 來lai 。 未vị 受thọ 惡ác 辣lạt 楗# 槌chùy 。 養dưỡng 成thành 憍kiêu 恣tứ 情tình 態thái 。 專chuyên 尚thượng 多đa 聞văn 。 不bất 務vụ 真chân 修tu 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 方phương 證chứng 初sơ 果quả 。 一nhất 遇ngộ 娑sa 毗tỳ 羅la 咒chú 。 不bất 能năng 屈khuất 折chiết 治trị 伏phục 。 而nhi 反phản 為vị 彼bỉ 所sở 轉chuyển 。 溺nịch 於ư 淫dâm 舍xá 。 不bất 能năng 自tự 出xuất 。 若nhược 非phi 如Như 來Lai 咒chú 護hộ 。 文Văn 殊Thù 提đề 獎tưởng 。 唯duy 有hữu 遠viễn 遁độn 。 何hà 顏nhan 見kiến 佛Phật 。 此thử 猶do 已dĩ 往vãng 之chi 誤ngộ 。 然nhiên 已dĩ 不bất 可khả 挽vãn 矣hĩ 。


○# 當đương 由do 下hạ 猶do 慮lự 當đương 迷mê 。 由do 字tự 註chú 多đa 不bất 訓huấn 。 講giảng 者giả 率suất 以dĩ 因nhân 義nghĩa 釋thích 之chi 。 細tế 玩ngoạn 上thượng 文văn 。 殊thù 無vô 著trước 落lạc 。 良lương 以dĩ 歷lịch 敘tự 前tiền 誤ngộ 。 次thứ 第đệ 各các 有hữu 因nhân 起khởi 。 初sơ 則tắc 因nhân 最tối 小tiểu 而nhi 。 蒙mông 佛Phật 慈từ 愛ái 。 繼kế 則tắc 因nhân 蒙mông 愛ái 而nhi 久cửu 恃thị 憍kiêu 憐lân 。 次thứ 則tắc 因nhân 恃thị 憐lân 而nhi 尚thượng 聞văn 誤ngộ 證chứng 。 後hậu 則tắc 因nhân 誤ngộ 證chứng 而nhi 力lực 不bất 勝thắng 邪tà 。 既ký 次thứ 第đệ 各các 有hữu 因nhân 起khởi 。 而nhi 又hựu 云vân 當đương 由do 。 若nhược 作tác 因nhân 義nghĩa 。 如như 何hà 銷tiêu 會hội 。 今kim 釋thích 當đương 由do 者giả 。 謂vị 當đương 來lai 之chi 所sở 經kinh 由do 。 真chân 際tế 者giả 真chân 心tâm 實thật 際tế 。 是thị 即tức 以dĩ 妄vọng 識thức 為vi 真chân 心tâm 。 以dĩ 所sở 在tại 為vi 實thật 際tế 。 實thật 不bất 知tri 別biệt 有hữu 真chân 心tâm 實thật 際tế 耳nhĩ 。 詣nghệ 者giả 在tại 也dã 。 謂vị 究cứu 竟cánh 所sở 在tại 處xứ 也dã 。 其kỳ 意ý 以dĩ 從tùng 前tiền 已dĩ 誤ngộ 。 知tri 不bất 可khả 諫gián 。 當đương 來lai 所sở 由do 。 冀ký 猶do 可khả 追truy 。 但đãn 自tự 覺giác 七thất 番phiên 情tình 盡tận 。 尚thượng 不bất 知tri 真chân 心tâm 實thật 際tế 。 究cứu 竟cánh 所sở 在tại 。 憑bằng 何hà 進tiến 修tu 。 是thị 所sở 慮lự 焉yên 。 觀quán 下hạ 請thỉnh 示thị 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 其kỳ 為vi 慮lự 當đương 來lai 所sở 由do 。 意ý 自tự 可khả 見kiến 。 自tự 責trách 已dĩ 誤ngộ 當đương 迷mê 竟cánh 。


二nhị 求cầu 佛Phật 開khai 示thị 修tu 路lộ 。


惟duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 大đại 慈từ 哀ai 愍mẫn 。 開khai 示thị 我ngã 等đẳng 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。


○# 令linh 諸chư 闡xiển 提đề 。 隳huy 彌di 戾lệ 車xa 。


○# 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 傾khuynh 渴khát 翹kiều 佇trữ 。 欽khâm 聞văn 示thị 誨hối 。


初sơ 正chánh 求cầu 修tu 路lộ 。 除trừ 佛Phật 一nhất 人nhân 。 無vô 可khả 歸quy 投đầu 。 故cố 云vân 惟duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 不bất 求cầu 小Tiểu 乘Thừa 之chi 樂lạc 。 故cố 望vọng 大đại 慈từ 哀ai 愍mẫn 。 以dĩ 必tất 興hưng 大đại 慈từ 。 方phương 能năng 與dữ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 哀ai 者giả 哀ai 前tiền 已dĩ 誤ngộ 。 愍mẫn 者giả 愍mẫn 後hậu 尚thượng 迷mê 。 請thỉnh 示thị 奢xa 摩ma 路lộ 者giả 。 即tức 求cầu 知tri 心tâm 處xứ 。 以dĩ 不bất 知tri 心tâm 處xứ 。 奢xa 摩ma 無vô 路lộ 可khả 修tu 故cố 。 然nhiên 阿A 難Nan 只chỉ 知tri 求cầu 路lộ 。 不bất 知tri 認nhận 見kiến 為vi 心tâm 。 即tức 是thị 進tiến 步bộ 坦thản 衢cù 。 只chỉ 知tri 求cầu 開khai 。 不bất 知tri 了liễu 識thức 非phi 心tâm 。 即tức 是thị 闢tịch 道đạo 良lương 吏lại 。 至chí 下hạ 呵ha 心tâm 顯hiển 見kiến 。 乃nãi 如Như 來Lai 密mật 符phù 其kỳ 請thỉnh 。


○# 令linh 諸chư 下hạ 兼kiêm 隳huy 惡ác 見kiến 。 闡xiển 提đề 。 此thử 云vân 信tín 不bất 具cụ 。 不bất 信tín 因nhân 果quả 。 無vô 慚tàm 愧quý 故cố 。 亦diệc 云vân 斷đoạn 善thiện 根căn 人nhân 。 如như 楞lăng 伽già 云vân 。 闡xiển 提đề 者giả 焚phần 燒thiêu 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 彌di 戾lệ 車xa 。 或hoặc 翻phiên 邊biên 地địa 。 或hoặc 翻phiên 惡ác 奴nô 。 或hoặc 名danh 弊tệ 惡ác 地địa 處xứ 。 或hoặc 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 垢cấu 穢uế 人nhân 。 此thử 皆giai 不bất 符phù 本bổn 經kinh 。 興hưng 福phước 曰viết 。 惡ác 見kiến 。 資tư 中trung 云vân 。 邊biên 邪tà 不bất 正chánh 見kiến 人nhân 。 二nhị 說thuyết 合hợp 會hội 。 是thị 今kim 經kinh 義nghĩa 。 以dĩ 闡xiển 提đề 知tri 見kiến 不bất 正chánh 。 非phi 邊biên 即tức 邪tà 。 甚thậm 至chí 謗báng 佛Phật 謗báng 法pháp 。 撥bát 因nhân 撥bát 果quả 。 惡ác 見kiến 特đặc 甚thậm 故cố 。 隳huy 壞hoại 滅diệt 也dã 。 言ngôn 向hướng 以dĩ 奢xa 摩ma 路lộ 壅ủng 。 正chánh 修tu 人nhân 亡vong 。 類loại 多đa 流lưu 入nhập 邊biên 邪tà 。 積tích 成thành 惡ác 見kiến 。 永vĩnh 墮đọa 一nhất 闡xiển 提đề 中trung 。 今kim 示thị 修tu 路lộ 。 不bất 唯dụy 阿A 難Nan 等đẳng 。 從tùng 此thử 離ly 妄vọng 證chứng 真chân 。 亦diệc 令linh 闡xiển 提đề 輩bối 。 自tự 是thị 改cải 邪tà 歸quy 正chánh 。 故cố 惡ác 見kiến 自tự 隳huy 也dã 。 按án 如Như 來Lai 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 凡phàm 遇ngộ 加gia 害hại 者giả 。 不bất 唯duy 不bất 報báo 。 且thả 憐lân 其kỳ 愚ngu 迷mê 。 發phát 願nguyện 度độ 彼bỉ 。 今kim 阿A 難Nan 無vô 力lực 勝thắng 邪tà 。 身thân 受thọ 其kỳ 辱nhục 。 而nhi 乃nãi 請thỉnh 示thị 修tu 路lộ 。 令linh 隳huy 惡ác 見kiến 。 亦diệc 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 度độ 之chi 意ý 。


○# 作tác 是thị 下hạ 同đồng 眾chúng 佇trữ 誨hối 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 者giả 。 肘trửu 膝tất 首thủ 俱câu 投đầu 於ư 地địa 。 七thất 禮lễ 中trung 恭cung 敬kính 禮lễ 也dã 。 將tương 請thỉnh 互hỗ 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 請thỉnh 已dĩ 撫phủ 心tâm 結kết 拜bái 。 亦diệc 常thường 儀nghi 耳nhĩ 。 請thỉnh 意ý 及cập 他tha 。 故cố 上thượng 云vân 我ngã 等đẳng 。 佇trữ 誨hối 兼kiêm 眾chúng 。 故cố 此thử 云vân 及cập 諸chư 。 乃nãi 經kinh 家gia 敘tự 事sự 精tinh 詳tường 。 前tiền 後hậu 相tương/tướng 照chiếu 。 傾khuynh 渴khát 者giả 傾khuynh 心tâm 渴khát 仰ngưỡng 。 翹kiều 佇trữ 者giả 翹kiều 首thủ 佇trữ 望vọng 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 如như 渴khát 思tư 水thủy 。 如như 鳥điểu 張trương 望vọng 。 欽khâm 敬kính 也dã 。 知tri 如Như 來Lai 將tương 為vi 示thị 誨hối 。 敬kính 心tâm 承thừa 聽thính 。 揀giản 彼bỉ 隨tùy 班ban 備bị 數số 。 漫mạn 不bất 經kinh 意ý 聞văn 也dã 。 阿A 難Nan 責trách 躬cung 請thỉnh 教giáo 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 示thị 本bổn 呵ha 非phi 二nhị 。


一nhất 普phổ 示thị 二nhị 本bổn 。 二nhị 直trực 呵ha 非phi 心tâm 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 現hiện 相tướng 密mật 。 示thị 二nhị 發phát 言ngôn 顯hiển 示thị 。


初sơ 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 放phóng 種chủng 種chủng 光quang 。 其kỳ 光quang 晃hoảng 耀diệu 。 如như 百bách 千thiên 日nhật 。


○# 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。


○# 如như 是thị 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 一nhất 時thời 開khai 現hiện 。


○# 佛Phật 之chi 威uy 神thần 。 令linh 諸chư 世thế 界giới 。 合hợp 成thành 一nhất 界giới 。


○# 其kỳ 世thế 界giới 中trung 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 住trụ 本bổn 國quốc 。 合hợp 掌chưởng 承thừa 聽thính 。


初sơ 密mật 示thị 根căn 性tánh 將tương 現hiện 。 面diện 上thượng 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 口khẩu 。 近cận 通thông 身thân 處xứ 。 遠viễn 通thông 意ý 處xứ 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。 能năng 所sở 合hợp 論luận 。 即tức 表biểu 六lục 處xứ 根căn 性tánh 。 言ngôn 六lục 根căn 各các 具cụ 根căn 性tánh 。 即tức 是thị 二nhị 根căn 本bổn 中trung 真chân 本bổn 所sở 謂vị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 亦diệc 復phục 各các 具cụ 自tự 性tánh 光quang 明minh 。 如như 眼nhãn 見kiến 耳nhĩ 聞văn 等đẳng 。 但đãn 眾chúng 生sanh 遺di 此thử 本bổn 明minh 。 一nhất 向hướng 不bất 覺giác 。 性tánh 雖tuy 不bất 無vô 。 光quang 乃nãi 不bất 現hiện 。 今kim 將tương 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 。 從tùng 眼nhãn 顯hiển 現hiện 。 例lệ 餘dư 五ngũ 顯hiển 現hiện 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 以dĩ 放phóng 種chủng 種chủng 光quang 表biểu 之chi 。 種chủng 種chủng 者giả 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 等đẳng 。 交giao 映ánh 互hỗ 現hiện 。 色sắc 乃nãi 無vô 盡tận 故cố 。 此thử 性tánh 一nhất 現hiện 。 諸chư 法pháp 頓đốn 朗lãng 。 如như 後hậu 四tứ 科khoa 七thất 大đại 。 全toàn 彰chương 自tự 性tánh 光quang 明minh 。 十thập 界giới 三Tam 藏Tạng 。 無vô 非phi 本bổn 體thể 朗lãng 照chiếu 。 故cố 以dĩ 其kỳ 光quang 晃hoảng 耀diệu 表biểu 之chi 。 一nhất 日nhật 在tại 空không 。 照chiếu 四tứ 天thiên 而nhi 無vô 遺di 。 況huống 夫phu 百bách 千thiên 。 明minh 耀diệu 罔võng 及cập 。 用dụng 表biểu 自tự 性tánh 光quang 明minh 。 輝huy 天thiên 鑑giám 地địa 。 一nhất 切thiết 光quang 無vô 能năng 匹thất 故cố 。


○# 普phổ 佛Phật 下hạ 密mật 示thị 六lục 識thức 將tương 破phá 。 佛Phật 世thế 界giới 。 一nhất 佛Phật 化hóa 境cảnh 也dã 。 統thống 該cai 四tứ 方phương 上thượng 下hạ 。 可khả 表biểu 六lục 處xứ 識thức 心tâm 。 言ngôn 六lục 處xứ 識thức 心tâm 。 即tức 是thị 二nhị 根căn 本bổn 中trung 妄vọng 本bổn 。 所sở 謂vị 用dụng 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 為vi 自tự 性tánh 者giả 。 然nhiên 既ký 屬thuộc 攀phàn 緣duyên 。 即tức 非phi 自tự 性tánh 。 其kỳ 柰nại 眾chúng 生sanh 。 一nhất 向hướng 堅kiên 執chấp 。 難nạn/nan 為vi 動động 搖dao 。 阿A 難Nan 時thời 節tiết 已dĩ 至chí 。 不bất 久cửu 放phóng 捨xả 。 故cố 以dĩ 六lục 種chủng 震chấn 動động 表biểu 之chi 。 六lục 種chủng 者giả 。 震chấn 兼kiêm 吼hống 擊kích 。 動động 兼kiêm 起khởi 誦tụng 。 形hình 聲thanh 各các 具cụ 三tam 動động 。 共cộng 為vi 六lục 也dã 。


○# 如như 是thị 下hạ 密mật 示thị 化hóa 他tha 同đồng 己kỷ 。 如như 是thị 者giả 。 承thừa 上thượng 一nhất 界giới 震chấn 動động 而nhi 言ngôn 。 一nhất 界giới 震chấn 動động 。 展triển 轉chuyển 及cập 他tha 。 如như 是thị 相tướng 連liên 十thập 方phương 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 俱câu 於ư 一nhất 時thời 開khai 通thông 顯hiển 現hiện 。 若nhược 作tác 表biểu 法pháp 者giả 。 言ngôn 阿A 難Nan 捨xả 妄vọng 。 會hội 眾chúng 同đồng 聞văn 。 見kiến 賢hiền 思tư 齊tề 。 通thông 行hành 放phóng 捨xả 。 仍nhưng 復phục 展triển 轉chuyển 化hóa 導đạo 。 有hữu 生sanh 皆giai 然nhiên 。 故cố 以dĩ 塵trần 國quốc 開khai 現hiện 表biểu 之chi 。


○# 佛Phật 之chi 下hạ 密mật 示thị 融dung 妄vọng 歸quy 真chân 。 言ngôn 上thượng 雖tuy 開khai 現hiện 。 猶do 有hữu 分phân 隔cách 。 見kiến 量lượng 雖tuy 通thông 。 畛# 域vực 宛uyển 在tại 。 復phục 以dĩ 佛Phật 之chi 威uy 神thần 。 擲trịch 鐵thiết 圍vi 而nhi 偃yển 須Tu 彌Di 。 會hội 江giang 湖hồ 而nhi 通thông 香hương 海hải 。 無vô 復phục 多đa 地địa 。 唯duy 有hữu 一nhất 天thiên 。 故cố 云vân 令linh 諸chư 世thế 界giới 。 合hợp 成thành 一nhất 界giới 。 若nhược 作tác 表biểu 法pháp 者giả 。 融dung 妄vọng 歸quy 真chân 。 須tu 憑bằng 三tam 昧muội 之chi 力lực 。 故cố 以dĩ 佛Phật 威uy 令linh 合hợp 表biểu 之chi 。 諸chư 界giới 表biểu 妄vọng 。 一nhất 界giới 表biểu 真chân 。 合hợp 會hội 融dung 通thông 。 能năng 表biểu 所sở 表biểu 。 義nghĩa 亦diệc 相tương 似tự 。


○# 其kỳ 世thế 下hạ 密mật 示thị 。 三tam 昧muội 成thành 就tựu 。 其kỳ 世thế 界giới 仍nhưng 指chỉ 十thập 方phương 塵trần 國quốc 。 塵trần 國quốc 已dĩ 合hợp 。 仍nhưng 云vân 其kỳ 界giới 者giả 。 以dĩ 未vị 合hợp 時thời 。 各các 有hữu 分phân 齊tề 。 從tùng 先tiên 為vi 言ngôn 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 揀giản 非phi 初sơ 心tâm 。 必tất 至chí 登đăng 地địa 以dĩ 上thượng 。 廼# 可khả 名danh 大đại 。 本bổn 國quốc 承thừa 聽thính 者giả 。 既ký 成thành 一nhất 界giới 。 無vô 復phục 隔cách 越việt 。 在tại 彼bỉ 即tức 同đồng 在tại 此thử 。 常thường 得đắc 聞văn 故cố 。 若nhược 作tác 表biểu 法pháp 者giả 。 融dung 妄vọng 歸quy 真chân 。 識thức 心tâm 本bổn 自tự 無vô 礙ngại 。 故cố 仍nhưng 以dĩ 其kỳ 界giới 表biểu 之chi 。 化hóa 眾chúng 同đồng 己kỷ 。 有hữu 生sanh 從tùng 此thử 發phát 心tâm 。 故cố 即tức 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 表biểu 之chi 。 既ký 已dĩ 歸quy 真chân 。 無vô 復phục 真chân 妄vọng 之chi 別biệt 。 識thức 即tức 是thị 智trí 。 常thường 契khế 本bổn 覺giác 。 故cố 以dĩ 本bổn 國quốc 承thừa 聽thính 表biểu 之chi 。 智trí 契khế 本bổn 覺giác 。 即tức 是thị 三tam 昧muội 。 若nhược 時thời 時thời 常thường 契khế 。 即tức 是thị 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 也dã 。 現hiện 相tướng 密mật 示thị 竟cánh 。


二nhị 發phát 言ngôn 顯hiển 示thị (# 上thượng 智trí 之chi 人nhân 。 目mục 擊kích 而nhi 道đạo 存tồn 故cố 上thượng 以dĩ 相tương/tướng 示thị 。 中trung 根căn 者giả 流lưu 耳nhĩ 聞văn 而nhi 心tâm 會hội 。 故cố 此thử 以dĩ 言ngôn 顯hiển 。 若nhược 有hữu 眼nhãn 不bất 見kiến 。 有hữu 耳nhĩ 不bất 聞văn 者giả 。 則tắc 是thị 下hạ 根căn 。 亦diệc 令linh 隨tùy 分phần/phân 結kết 緣duyên )# 二nhị 。


一nhất 歎thán 迷mê 標tiêu 本bổn 。 二nhị 總tổng 徵trưng 別biệt 示thị 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 指chỉ 所sở 歎thán 人nhân 。 二nhị 標tiêu 所sở 迷mê 本bổn 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 。 業nghiệp 種chủng 自tự 然nhiên 。 如như 惡ác 叉xoa 聚tụ 。


○# 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 不bất 能năng 得đắc 成thành 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 別biệt 成thành 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 及cập 成thành 外ngoại 道đạo 。 諸chư 天thiên 魔ma 王vương 。 及cập 魔ma 眷quyến 屬thuộc 。


初sơ 無vô 知tri 造tạo 業nghiệp 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 通thông 指chỉ 汎# 爾nhĩ 凡phàm 夫phu 。 不bất 知tri 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 者giả 。 指chỉ 自tự 有hữu 妄vọng 識thức 已dĩ 來lai 。 違vi 真chân 逐trục 妄vọng 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 無vô 法pháp 計kế 法pháp 等đẳng 。 故cố 云vân 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 。 此thử 屬thuộc 惑hoặc 道đạo 。 由do 顛điên 倒đảo 故cố 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 作tác 將tương 來lai 因nhân 。 故cố 名danh 為vi 種chủng 。 此thử 屬thuộc 業nghiệp 道đạo 。 惑hoặc 道đạo 如như 薪tân 。 業nghiệp 道đạo 如như 火hỏa 。 依y 薪tân 逸dật 火hỏa 。 自tự 相tương 燒thiêu 然nhiên 。 法Pháp 身thân 受thọ 其kỳ 熏huân 蒸chưng 。 慧tuệ 命mạng 由do 茲tư 懸huyền 危nguy 。 此thử 屬thuộc 苦khổ 道đạo 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 苦khổ 果quả 隨tùy 之chi 。 三tam 事sự 相tướng 因nhân 。 故cố 云vân 如như 惡ác 义# 聚tụ 。 惡ác 叉xoa 聚tụ 。 西tây 域vực 果quả 名danh 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 此thử 云vân 綿miên 貫quán 珠châu 。 一nhất 蒂# 三tam 果quả 。 同đồng 聚tụ 而nhi 生sanh 。 相tương 似tự 三tam 道đạo 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。


○# 諸chư 修tu 下hạ 有hữu 志chí 修tu 行hành 者giả 。 凡phàm 夫phu 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 固cố 為vi 可khả 愍mẫn 。 縱túng/tung 令linh 有hữu 志chí 修tu 行hành 。 中trung 道đạo 紆hu 曲khúc 。 猶do 在tại 可khả 傷thương 。 諸chư 者giả 大đại 率suất 義nghĩa 。 雖tuy 云vân 修tu 行hành 。 乃nãi 指chỉ 不bất 依y 正chánh 修tu 者giả 言ngôn 。 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 覺giác 道đạo 。 三tam 乘thừa 皆giai 有hữu 。 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 唯duy 佛Phật 無vô 上thượng 。 所sở 以dĩ 不bất 能năng 成thành 者giả 。 正chánh 由do 不bất 依y 正Chánh 覺Giác 修tu 故cố 。 乃nãi 至chí 者giả 。 超siêu 略lược 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 大Đại 乘Thừa 也dã 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 釋thích 見kiến 敘tự 分phần/phân 。 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。 雖tuy 別biệt 成thành 乎hồ 此thử 。 猶do 是thị 出xuất 世thế 聖thánh 賢hiền 。 然nhiên 更cánh 有hữu 誤ngộ 之chi 甚thậm 者giả 。 故cố 云vân 及cập 成thành 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 外ngoại 道Đạo 心tâm 遊du 道đạo 外ngoại 。 趣thú 邪tà 修tu 者giả 。 諸chư 天thiên 三tam 界giới 諸chư 天thiên 。 著trước 有hữu 漏lậu 者giả 。 魔ma 王vương 居cư 欲dục 界giới 頂đảnh 。 躭đam 欲dục 樂lạc 者giả 。 魔ma 眷quyến 精tinh 靈linh 妖yêu 魅mị 。 侶lữ 魔ma 羅la 者giả 。 此thử 等đẳng 亦diệc 是thị 住trụ 世thế 凡phàm 夫phu 。 但đãn 較giảo 彼bỉ 無vô 知tri 造tạo 業nghiệp 者giả 。 猶do 為vi 難nạn/nan 救cứu 。 不bất 益ích 可khả 傷thương 乎hồ 哉tai 。 指chỉ 所sở 歎thán 人nhân 竟cánh 。


二nhị 標tiêu 所sở 迷mê 本bổn 。


皆giai 由do 不bất 知tri 。 二nhị 種chủng 根căn 本bổn 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 。


○# 猶do 如như 煑chử 沙sa 。 欲dục 成thành 嘉gia 饌soạn 。 縱túng 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。


初sơ 出xuất 由do 標tiêu 迷mê 。 言ngôn 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 無vô 知tri 造tạo 業nghiệp 者giả 。 固cố 無vô 論luận 矣hĩ 。 至chí 於ư 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 本bổn 期kỳ 得đắc 道Đạo 得đắc 果Quả 。 而nhi 乃nãi 中trung 途đồ 紆hu 曲khúc 。 滯trệ 窒# 權quyền 小tiểu 。 甚thậm 至chí 誤ngộ 入nhập 魔ma 外ngoại 。 欲dục 潔khiết 偏thiên 染nhiễm 。 求cầu 昇thăng 反phản 墜trụy 。 其kỳ 故cố 何hà 哉tai 。 故cố 云vân 皆giai 由do 不bất 知tri 云vân 云vân 。 二nhị 本bổn 者giả 一nhất 真chân 本bổn 。 至chí 下hạ 十thập 番phiên 所sở 顯hiển 者giả 是thị 。 二nhị 妄vọng 本bổn 。 如như 上thượng 七thất 處xứ 所sở 破phá 者giả 是thị 。 前tiền 取thủ 心tâm 顯hiển 錯thác 文văn 云vân 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 皆giai 由do 不bất 知tri 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 用dụng 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 義nghĩa 亦diệc 同đồng 此thử 。 但đãn 未vị 明minh 其kỳ 為vi 本bổn 。 今kim 言ngôn 本bổn 者giả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 真chân 因nhân 真chân 果quả 。 妄vọng 因nhân 妄vọng 果quả 。 無vô 不bất 由do 此thử 生sanh 故cố 。 錯thác 亂loạn 修tu 習tập 者giả 。 用dụng 妄vọng 想tưởng 為vi 真chân 心tâm 。 指chỉ 偽ngụy 果quả 作tác 實thật 證chứng 。 不bất 唯duy 錯thác 真chân 用dụng 妄vọng 。 且thả 以dĩ 妄vọng 亂loạn 真chân 也dã 。


○# 猶do 如như 下hạ 舉cử 喻dụ 顯hiển 錯thác 。 言ngôn 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 用dụng 妄vọng 想tưởng 為vi 因nhân 心tâm 。 期kỳ 證chứng 真chân 果quả 。 如như 煑chử 沙sa 欲dục 成thành 嘉gia 饌soạn 。 沙sa 非phi 饌soạn 本bổn 。 經kinh 劫kiếp 徒đồ 勞lao 。 故cố 曰viết 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 妄vọng 非phi 真chân 因nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 由do 此thử 所sở 以dĩ 不bất 成thành 菩Bồ 提Đề 。 誤ngộ 入nhập 權quyền 小tiểu 及cập 外ngoại 道đạo 天thiên 魔ma 隊đội 耳nhĩ 。 歎thán 迷mê 標tiêu 本bổn 竟cánh 。


二nhị 總tổng 徵trưng 別biệt 示thị 二nhị 。


一nhất 總tổng 徵trưng 。 二nhị 別biệt 示thị 。


初sơ 。


云vân 何hà 二nhị 種chủng 。


將tương 欲dục 別biệt 示thị 。 先tiên 總tổng 徵trưng 以dĩ 發phát 其kỳ 詞từ 。


二nhị 別biệt 示thị 二nhị 。


一nhất 先tiên 示thị 妄vọng 本bổn 。 二nhị 後hậu 示thị 真chân 本bổn 。


初sơ 。


阿A 難Nan 。 一nhất 者giả 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。


○# 則tắc 汝nhữ 今kim 者giả 。 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 用dụng 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 為vi 自tự 性tánh 者giả 。


初sơ 出xuất 名danh 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 浩hạo 劫kiếp 生sanh 死tử 。 遡# 流lưu 窮cùng 。 源nguyên 不bất 出xuất 妄vọng 心tâm 。 故cố 曰viết 根căn 本bổn 。


○# 則tắc 汝nhữ 下hạ 示thị 相tương/tướng 。 欲dục 令linh 悟ngộ 妄vọng 。 指chỉ 在tại 現hiện 前tiền 。 故cố 云vân 則tắc 汝nhữ 今kim 者giả 。 凡phàm 未vị 了liễu 真chân 者giả 。 無vô 不bất 認nhận 妄vọng 。 故cố 云vân 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 即tức 六lục 識thức 心tâm 也dã 。 六lục 識thức 緣duyên 境cảnh 。 隨tùy 處xứ 生sanh 著trước 。 如như 猿viên 猴hầu 攀phàn 樹thụ 。 似tự 尺xích 蠖# 緣duyên 木mộc 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 然nhiên 此thử 本bổn 非phi 是thị 心tâm 。 亦diệc 非phi 自tự 性tánh 。 而nhi 眾chúng 生sanh 執chấp 為vi 心tâm 性tánh 。 故cố 前tiền 云vân 。 即tức 思tư 唯duy 體thể 。 實thật 我ngã 心tâm 性tánh 。 後hậu 云vân 。 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 我ngã 將tương 為vi 心tâm 。 今kim 則tắc 分phân 明minh 指chỉ 出xuất 。 是thị 生sanh 死tử 本bổn 。 而nhi 阿A 難Nan 猶do 自tự 不bất 覺giác 。 亦diệc 可khả 悲bi 矣hĩ 。


二nhị 後hậu 示thị 真chân 本bổn 。


二nhị 者giả 無vô 始thỉ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。


○# 則tắc 汝nhữ 今kim 者giả 。 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。


○# 由do 諸chư 眾chúng 生sanh 。 遺di 此thử 本bổn 明minh 。 雖tuy 終chung 日nhật 行hành 。 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。


初sơ 出xuất 名danh 。 此thử 中trung 無vô 始thỉ 。 與dữ 上thượng 科khoa 不bất 同đồng 。 上thượng 科khoa 兼kiêm 於ư 中trung 間gian 。 謂vị 無vô 始thỉ 至chí 今kim 也dã 。 此thử 科khoa 惟duy 指chỉ 初sơ 際tế 。 謂vị 無vô 始thỉ 之chi 時thời 也dã 。 菩Bồ 提Đề 有hữu 三tam 。 一nhất 實thật 智trí 。 二nhị 方phương 便tiện 。 三tam 真chân 性tánh 。 此thử 是thị 真chân 性tánh 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 性tánh 本bổn 自tự 覺giác 。 即tức 菩Bồ 提Đề 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 三tam 。 一nhất 性tánh 淨tịnh 。 二nhị 方phương 便tiện 淨tịnh 。 三tam 圓viên 淨tịnh 。 此thử 是thị 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 性tánh 本bổn 自tự 淨tịnh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 元nguyên 清thanh 者giả 。 非phi 澄trừng 之chi 使sử 清thanh 。 謂vị 本bổn 來lai 離ly 生sanh 死tử 濁trược 。 即tức 顯hiển 其kỳ 為vi 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 淨tịnh 者giả 。 非phi 治trị 之chi 使sử 淨tịnh 。 謂vị 本bổn 來lai 離ly 煩phiền 惱não 染nhiễm 。 即tức 顯hiển 其kỳ 為vi 真chân 性tánh 菩Bồ 提Đề 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 淨tịnh 法pháp 之chi 本bổn 。 故cố 名danh 為vi 體thể 。 餘dư 二nhị 菩Bồ 提Đề 。 及cập 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 依y 此thử 故cố 。 是thị 體thể 即tức 根căn 本bổn 義nghĩa 也dã 。 又hựu 二nhị 本bổn 應ưng 作tác 二nhị 釋thích 。 妄vọng 本bổn 中trung 生sanh 死tử 下hạ 加gia 之chi 字tự 。 作tác 依y 士sĩ 釋thích 。 真chân 本bổn 中trung 清thanh 淨tịnh 下hạ 加gia 即tức 字tự 。 作tác 持trì 業nghiệp 釋thích 。


○# 則tắc 汝nhữ 下hạ 示thị 相tương/tướng 。 欲dục 令linh 現hiện 前tiền 體thể 認nhận 。 故cố 云vân 今kim 者giả 。 不bất 言ngôn 與dữ 眾chúng 者giả 。 不bất 比tỉ 妄vọng 心tâm 。 有hữu 生sanh 同đồng 認nhận 故cố 。 識thức 精tinh 即tức 是thị 第đệ 八bát 賴lại 耶da 。 本bổn 經kinh 呼hô 為vi 陀đà 那na 細tế 識thức 。 最tối 極cực 微vi 細tế 。 故cố 曰viết 識thức 精tinh 。 於ư 諸chư 識thức 中trung 最tối 為vi 精tinh 故cố 。 又hựu 精tinh 者giả 精tinh 瑩oánh 。 有hữu 明minh 照chiếu 義nghĩa 。 以dĩ 此thử 明minh 非phi 磨ma 之chi 使sử 明minh 。 乃nãi 本bổn 來lai 自tự 明minh 。 故cố 曰viết 元nguyên 明minh 。 如như 後hậu 云vân 。 見kiến 精tinh 映ánh 色sắc 。 聞văn 精tinh 映ánh 聲thanh 等đẳng 。 又hựu 揀giản 選tuyển 圓viên 通thông 偈kệ 云vân 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 是thị 知tri 體thể 唯duy 賴lại 耶da 。 應ưng 根căn 成thành 六lục 。 故cố 下hạ 文văn 破phá 識thức 之chi 後hậu 。 即tức 於ư 根căn 中trung 指chỉ 出xuất 。 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 等đẳng 者giả 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 諸chư 緣duyên 者giả 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 也dã 。 楞lăng 伽già 云vân 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 。 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 是thị 知tri 前tiền 六lục 皆giai 此thử 識thức 海hải 。 所sở 生sanh 諸chư 浪lãng 。 但đãn 前tiền 六lục 能năng 徧biến 緣duyên 一nhất 切thiết 。 而nhi 獨độc 於ư 本bổn 生sanh 識thức 海hải 。 自tự 緣duyên 不bất 及cập 。 如như 眼nhãn 所sở 起khởi 見kiến 。 能năng 徧biến 見kiến 一nhất 切thiết 。 而nhi 自tự 不bất 見kiến 眼nhãn 。 故cố 云vân 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 縱túng/tung 使sử 悟ngộ 時thời 。 須tu 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 方phương 能năng 默mặc 契khế 。 六lục 識thức 若nhược 動động 。 體thể 即tức 隱ẩn 矣hĩ 。 故cố 學học 人nhân 不bất 捨xả 緣duyên 心tâm 。 畢tất 竟cánh 如như 生sanh 盲manh 不bất 見kiến 性tánh 也dã 。 (# 愚ngu 謂vị 。 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 。 六lục 字tự 應ưng 是thị 七thất 字tự 。 如như 八bát 識thức 頌tụng 云vân 。 淵uyên 深thâm 七thất 浪lãng 境cảnh 為vi 風phong 。 則tắc 七thất 識thức 皆giai 是thị 識thức 海hải 中trung 浪lãng 也dã 。 且thả 彼bỉ 疏sớ/sơ 亦diệc 自tự 問vấn 云vân 。 唯duy 識thức 何hà 言ngôn 七thất 緣duyên 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 我ngã 。 答đáp 。 偈kệ 云vân 。 隨tùy 緣duyên 執chấp 我ngã 量lượng 為vi 非phi 。 既ký 是thị 非phi 量lượng 。 豈khởi 真chân 能năng 緣duyên 。 此thử 以dĩ 第đệ 七thất 緣duyên 八bát 。 不bất 合hợp 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 故cố 為vi 此thử 問vấn 。 若nhược 既ký 唯duy 約ước 前tiền 六lục 。 則tắc 此thử 問vấn 無vô 從tùng 。 或hoặc 交giao 師sư 意ý 是thị 而nhi 筆bút 誤ngộ 耳nhĩ 。 智trí 者giả 詳tường 之chi )# 然nhiên 此thử 本bổn 是thị 真chân 心tâm 。 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 今kim 已dĩ 分phân 明minh 指chỉ 其kỳ 為vi 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 至chí 下hạ 阿A 難Nan 猶do 未vị 敢cảm 認nhận 。 如như 云vân 我ngã 雖tuy 識thức 此thử 。 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 又hựu 云vân 見kiến 必tất 我ngã 真chân 。 我ngã 今kim 身thân 心tâm 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 所sở 謂vị 把bả 手thủ 相tương 牽khiên 行hành 不bất 得đắc 也dã 。


○# 由do 諸chư 下hạ 顯hiển 過quá 。 良lương 以dĩ 阿A 難Nan 不bất 能năng 捨xả 妄vọng 。 全toàn 由do 迷mê 真chân 。 故cố 如Như 來Lai 於ư 示thị 真chân 本bổn 後hậu 。 特đặc 顯hiển 其kỳ 過quá 。 過quá 在tại 遺di 真chân 之chi 故cố 。 故cố 曰viết 由do 諸chư 眾chúng 生sanh 。 遺di 此thử 本bổn 明minh 。 行hành 猶do 歷lịch 也dã 。 謂vị 六lục 根căn 各các 歷lịch 自tự 所sở 緣duyên 境cảnh 。 如như 眼nhãn 見kiến 色sắc 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 等đẳng 。 無vô 時thời 暫tạm 歇hiết 。 故cố 曰viết 終chung 日nhật 行hành 也dã 。 見kiến 色sắc 不bất 知tri 能năng 見kiến 者giả 誰thùy 。 聞văn 聲thanh 不bất 知tri 能năng 聞văn 者giả 誰thùy 等đẳng 。 故cố 曰viết 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 既ký 不bất 覺giác 真chân 。 必tất 至chí 妄vọng 認nhận 緣duyên 塵trần 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 故cố 曰viết 枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。 諸chư 趣thú 即tức 是thị 六lục 道đạo 。 謂vị 生sanh 而nhi 趣thú 此thử 。 死tử 而nhi 趣thú 彼bỉ 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 無vô 休hưu 息tức 故cố 。 枉uổng 謂vị 自tự 屈khuất 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 本bổn 具cụ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 而nhi 乃nãi 流lưu 入nhập 諸chư 趣thú 。 豈khởi 非phi 自tự 屈khuất 乎hồ 哉tai 。 葢# 深thâm 警cảnh 之chi 也dã 。 普phổ 示thị 二nhị 本bổn 竟cánh 。


二nhị 直trực 呵ha 非phi 心tâm 二nhị 。


一nhất 阿A 難Nan 依y 舊cựu 遺di 認nhận 。 二nhị 如Như 來Lai 痛thống 呵ha 非phi 心tâm 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 依y 舊cựu 遺di 真chân 。 二nhị 依y 舊cựu 認nhận 妄vọng 。


初sơ 二nhị 一nhất 乍sạ 驗nghiệm 似tự 領lãnh 。 二nhị 再tái 勘khám 實thật 迷mê 。


初sơ 。


阿A 難Nan 。 汝nhữ 今kim 欲dục 知tri 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 願nguyện 出xuất 生sanh 死tử 。 今kim 復phục 問vấn 汝nhữ 。


○# 即tức 時thời 如Như 來Lai 。 舉cử 金kim 色sắc 臂tý 。 屈khuất 五ngũ 輪luân 指chỉ 。 語ngứ 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 見kiến 不phủ 。 阿A 難Nan 言ngôn 見kiến 。


初sơ 將tương 問vấn 預dự 示thị 。 意ý 謂vị 汝nhữ 若nhược 不bất 求cầu 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 則tắc 是thị 甘cam 受thọ 生sanh 死tử 。 無vô 庸dong 問vấn 矣hĩ 。 據cứ 汝nhữ 今kim 者giả 所sở 請thỉnh 。 是thị 欲dục 知tri 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 依y 之chi 願nguyện 出xuất 生sanh 死tử 。 但đãn 此thử 事sự 大đại 非phi 草thảo 草thảo 。 今kim 復phục 問vấn 汝nhữ 。 汝nhữ 宜nghi 悉tất 之chi 。


○# 即tức 時thời 下hạ 作tác 相tương/tướng 驗nghiệm 問vấn 。 佛Phật 身thân 金kim 色sắc 。 其kỳ 臂tý 亦diệc 然nhiên 。 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 指chỉ 端đoan 俱câu 有hữu 。 即tức 時thời 舉cử 屈khuất 者giả 。 先tiên 以dĩ 相tương/tướng 驗nghiệm 。 若nhược 不bất 循tuần 塵trần 流lưu 轉chuyển 。 自tự 然nhiên 從tùng 此thử 見kiến 性tánh 。 故cố 溫ôn 陵lăng 云vân 。 金kim 拳quyền 舉cử 處xứ 。 直trực 下hạ 要yếu 識thức 本bổn 明minh 。 天thiên 龍long 一nhất 指chỉ 。 竊thiết 比tỉ 此thử 耳nhĩ 。 語ngữ 言ngôn 見kiến 不bất 者giả 。 既ký 驗nghiệm 復phục 問vấn 。 令linh 其kỳ 無vô 所sở 假giả 飾sức 。 所sở 謂vị 放phóng 過quá 即tức 不bất 可khả 也dã 。 阿A 難Nan 言ngôn 見kiến 者giả 。 見kiến 中trung 迷mê 悟ngộ 雙song 關quan 。 迷mê 則tắc 見kiến 塵trần 。 悟ngộ 則tắc 見kiến 性tánh 。 科khoa 為vi 似tự 領lãnh 者giả 以dĩ 此thử 。


二nhị 再tái 勘khám 實thật 迷mê 。


佛Phật 言ngôn 。


汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 舉cử 臂tý 屈khuất 指chỉ 。 為vi 光quang 明minh 拳quyền 。 耀diệu 我ngã 心tâm 目mục 。


○# 佛Phật 言ngôn 。 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 與dữ 大đại 眾chúng 。 同đồng 將tương 眼nhãn 見kiến 。


初sơ 勘khám 定định 循tuần 塵trần 。 因nhân 上thượng 來lai 阿A 難Nan 答đáp 見kiến 。 塵trần 性tánh 未vị 分phần/phân 。 故cố 復phục 問vấn 以dĩ 。 汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 。 其kỳ 意ý 以dĩ 見kiến 性tánh 者giả 必tất 能năng 忘vong 塵trần 。 見kiến 塵trần 者giả 自tự 然nhiên 迷mê 性tánh 也dã 。 答đáp 以dĩ 見kiến 拳quyền 。 足túc 見kiến 循tuần 塵trần 。 且thả 言ngôn 耀diệu 我ngã 心tâm 目mục 。 更cánh 是thị 流lưu 轉chuyển 。 所sở 謂vị 依y 稀# 似tự 曲khúc 纔tài 堪kham 聽thính 。 又hựu 被bị 風phong 吹xuy 別biệt 調điều 中trung 也dã 。


○# 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 勘khám 定định 迷mê 見kiến 。 明minh 知tri 阿A 難Nan 不bất 悟ngộ 。 未vị 便tiện 放phóng 捨xả 。 仍nhưng 復phục 親thân 切thiết 提đề 持trì 。 故cố 問vấn 以dĩ 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 。 誰thùy 字tự 最tối 宜nghi 珍trân 重trọng 。 肘trửu 後hậu 具cụ 符phù 者giả 自tự 能năng 薦tiến 取thủ 。 阿A 難Nan 不bất 悟ngộ 見kiến 性tánh 。 依y 舊cựu 認nhận 見kiến 為vi 眼nhãn 。 但đãn 前tiền 云vân 見kiến 是thị 其kỳ 眼nhãn 。 已dĩ 被bị 佛Phật 破phá 。 若nhược 唯duy 言ngôn 我ngã 者giả 。 恐khủng 見kiến 呵ha 斥xích 。 故cố 曰viết 與dữ 眾chúng 同đồng 將tương 。 所sở 謂vị 臨lâm 坑khanh 拉lạp 伴bạn 者giả 阿A 難Nan 是thị 矣hĩ 。 正chánh 脈mạch 義nghĩa 云vân 。 此thử 上thượng 有hữu 三tam 審thẩm 試thí 。 太thái 煞sát 叮# 嚀# 。 一nhất 問vấn 見kiến 不phủ 。 二nhị 問vấn 見kiến 何hà 。 三tam 問vấn 誰thùy 見kiến 。 而nhi 阿A 難Nan 初sơ 答đáp 能năng 見kiến 。 次thứ 答đáp 見kiến 拳quyền 。 末mạt 答đáp 眼nhãn 見kiến 。 如Như 來Lai 可khả 謂vị 重trùng 重trùng 顯hiển 示thị 。 阿A 難Nan 可khả 謂vị 頭đầu 頭đầu 錯thác 過quá 矣hĩ 。 依y 舊cựu 遺di 真chân 竟cánh 。


二nhị 依y 舊cựu 認nhận 妄vọng 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 今kim 答đáp 我ngã 。 如Như 來Lai 屈khuất 指chỉ 。 為vi 光quang 明minh 拳quyền 。 耀diệu 汝nhữ 心tâm 目mục 。 汝nhữ 目mục 可khả 見kiến 。 以dĩ 何hà 為vi 心tâm 。 當đương 我ngã 拳quyền 耀diệu 。


○# 阿A 難Nan 言ngôn 。 如Như 來Lai 現hiện 今kim 。 徵trưng 心tâm 所sở 在tại 。 而nhi 我ngã 以dĩ 心tâm 。 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 。 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 我ngã 將tương 為vi 心tâm 。


初sơ 牒điệp 答đáp 縱túng/tung 見kiến 徵trưng 心tâm 。 屈khuất 指chỉ 為vi 拳quyền 。 光quang 耀diệu 心tâm 目mục 。 是thị 前tiền 阿A 難Nan 答đáp 佛Phật 之chi 語ngữ 。 今kim 欲dục 就tựu 此thử 徵trưng 心tâm 。 故cố 言ngôn 汝nhữ 今kim 答đáp 我ngã 。 等đẳng 以dĩ 牒điệp 之chi 也dã 。 唯duy 目mục 本bổn 不bất 能năng 見kiến 。 因nhân 其kỳ 引dẫn 眾chúng 同đồng 計kế 。 暫tạm 以dĩ 縱túng/tung 許hứa 。 故cố 曰viết 汝nhữ 目mục 可khả 見kiến 。 至chí 下hạ 盲manh 燈đăng 二nhị 喻dụ 。 終chung 顯hiển 其kỳ 謬mậu 。 當đương 猶do 對đối 也dã 。 重trọng/trùng 徵trưng 對đối 境cảnh 之chi 識thức 。 故cố 曰viết 以dĩ 何hà 為vi 心tâm 。 當đương 我ngã 拳quyền 耀diệu 。 然nhiên 如Như 來Lai 於ư 密mật 示thị 科khoa 中trung 。 已dĩ 知tri 阿A 難Nan 認nhận 取thủ 思tư 惟duy 為vi 心tâm 。 今kim 復phục 重trùng 徵trưng 者giả 。 以dĩ 屢lũ 施thí 破phá 斥xích 。 將tương 謂vị 有hữu 所sở 移di 耳nhĩ 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 答đáp 以dĩ 能năng 推thôi 即tức 是thị 。 徵trưng 心tâm 所sở 在tại 。 即tức 指chỉ 前tiền 來lai 密mật 示thị 七thất 徵trưng 。 應ưng 徵trưng 察sát 思tư 曰viết 推thôi 。 計kế 盡tận 再tái 搜sưu 曰viết 窮cùng 。 反phản 復phục 義nghĩa 路lộ 曰viết 尋tầm 。 七thất 處xứ 跟cân 究cứu 曰viết 逐trục 。 然nhiên 正chánh 當đương 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 之chi 時thời 。 似tự 有hữu 心tâm 相tương/tướng 。 且thả 覺giác 現hiện 前tiền 得đắc 力lực 。 便tiện 爾nhĩ 誤ngộ 認nhận 。 不bất 知tri 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 正chánh 在tại 乎hồ 此thử 。 故cố 溫ôn 陵lăng 云vân 。 塵trần 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 依y 舊cựu 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 去khứ 指chỉ 見kiến 性tánh 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 阿A 難Nan 依y 舊cựu 遺di 認nhận 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 痛thống 呵ha 非phi 心tâm 。


佛Phật 言ngôn 。


咄đốt 。


阿A 難Nan 。 此thử 非phi 汝nhữ 心tâm 。


○# 阿A 難Nan 矍quắc 然nhiên 。 避tị 座tòa 合hợp 掌chưởng 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 此thử 非phi 我ngã 心tâm 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 。


○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 此thử 是thị 前tiền 塵trần 。 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 想tưởng 。 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 。


○# 由do 汝nhữ 無vô 始thỉ 。 至chí 於ư 今kim 生sanh 。 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 失thất 汝nhữ 元nguyên 常thường 。 故cố 受thọ 輪luân 轉chuyển 。


初sơ 振chấn 喝hát 直trực 斥xích 。 咄đốt 。 振chấn 威uy 痛thống 喝hát 也dã 。 臨lâm 濟tế 一nhất 喝hát 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 如như 金kim 剛cang 王vương 寶bảo 劒kiếm 。 今kim 則tắc 斬trảm 除trừ 妄vọng 本bổn 。 即tức 金kim 剛cang 劒kiếm 也dã 。 二nhị 如như 踞cứ 地địa 師sư 子tử 。 今kim 則tắc 驚kinh 散tán 狐hồ 疑nghi 。 即tức 師sư 子tử 吼hống 也dã 。 三tam 如như 探thám 竿can/cán 影ảnh 草thảo 。 今kim 則tắc 試thí 聞văn 遮già 解giải 。 (# 試thí 探thám 聞văn 性tánh 。 遮già 障chướng 解giải 路lộ )# 即tức 探thám 竿can/cán 影ảnh 草thảo 也dã 。 四tứ 不bất 作tác 一nhất 喝hát 用dụng 。 今kim 則tắc 隨tùy 心tâm 薦tiến 取thủ 。 即tức 不bất 作tác 一nhất 喝hát 用dụng 也dã 。 座tòa 有hữu 知tri 音âm 。 自tự 應ưng 吐thổ 舌thiệt 。 而nhi 又hựu 呼hô 名danh 示thị 以dĩ 非phi 心tâm 者giả 。 因nhân 其kỳ 耳nhĩ 尚thượng 未vị 聾lung 。 帶đái 累lũy 世thế 尊tôn 墮đọa 老lão 婆bà 禪thiền 也dã 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 驚kinh 索sách 名danh 目mục 。 矍quắc 然nhiên 者giả 。 驚kinh 愕ngạc 貌mạo 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 經kinh 久cửu 自tự 恃thị 。 唯duy 知tri 有hữu 此thử 。 一nhất 旦đán 奪đoạt 之chi 。 無vô 有hữu 不bất 驚kinh 者giả 矣hĩ 。 避tị 離ly 也dã 。 離ly 座tòa 者giả 。 恐khủng 懼cụ 不bất 安an 之chi 貌mạo 。 無vô 可khả 如như 何hà 。 唯duy 有hữu 待đãi 教giáo 。 故cố 合hợp 掌chưởng 起khởi 立lập 。 合hợp 掌chưởng 者giả 。 待đãi 教giáo 之chi 意ý 。 起khởi 立lập 者giả 。 白bạch 佛Phật 之chi 儀nghi 。 白bạch 佛Phật 者giả 。 反phản 以dĩ 質chất 索sách 。 索sách 以dĩ 此thử 非phi 我ngã 心tâm 。 當đương 名danh 何hà 等đẳng 者giả 。 以dĩ 阿A 難Nan 雖tuy 聞văn 非phi 心tâm 。 猶do 未vị 悟ngộ 妄vọng 。 無vô 所sở 稱xưng 謂vị 。 恐khủng 落lạc 斷đoạn 滅diệt 故cố 。


○# 佛Phật 告cáo 下hạ 。 指chỉ 以dĩ 妄vọng 名danh 。 前tiền 塵trần 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 性tánh 境cảnh 也dã 。 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 法pháp 塵trần 獨độc 影ảnh 境cảnh 也dã 。 想tưởng 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 通thông 指chỉ 六lục 識thức 。 以dĩ 前tiền 五ngũ 識thức 。 對đối 性tánh 境cảnh 起khởi 。 第đệ 六lục 識thức 。 對đối 獨độc 影ảnh 境cảnh 起khởi 。 故cố 合hợp 云vân 前tiền 塵trần 及cập 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 上thượng 之chi 想tưởng 。 同đồng 為vi 妄vọng 本bổn 。 破phá 則tắc 俱câu 破phá 。 二nhị 唯duy 指chỉ 第đệ 六lục 。 以dĩ 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 是thị 前tiền 塵trần 落lạc 謝tạ 虗hư 妄vọng 影ảnh 相tương/tướng 上thượng 所sở 起khởi 之chi 想tưởng 。 正chánh 顯hiển 境cảnh 且thả 至chí 虗hư 。 意ý 識thức 豈khởi 實thật 有hữu 哉tai 。 一nhất 向hướng 遺di 真chân 。 皆giai 由do 認nhận 此thử 。 故cố 云vân 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 。


○# 由do 汝nhữ 下hạ 。 出xuất 其kỳ 過quá 患hoạn 。 亦diệc 是thị 釋thích 上thượng 惑hoặc 真chân 之chi 義nghĩa 。 如Như 來Lai 意ý 謂vị 。 我ngã 言ngôn 惑hoặc 汝nhữ 真chân 性tánh 者giả 。 由do 汝nhữ 於ư 無vô 始thỉ 來lai 。 至chí 於ư 今kim 生sanh 。 以dĩ 妄vọng 作tác 真chân 。 猶do 如như 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 其kỳ 禍họa 患hoạn 可khả 勝thắng 言ngôn 哉tai 。 然nhiên 如Như 來Lai 以dĩ 賊tặc 喻dụ 妄vọng 心tâm 者giả 。 以dĩ 能năng 損tổn 法Pháp 財tài 。 滅diệt 功công 德đức 故cố 。 以dĩ 子tử 喻dụ 真chân 心tâm 者giả 。 以dĩ 能năng 持trì 性tánh 德đức 。 續tục 佛Phật 果Quả 故cố 。 既ký 唯duy 認nhận 妄vọng 。 必tất 至chí 遺di 真chân 。 故cố 云vân 失thất 汝nhữ 元nguyên 常thường 。 元nguyên 常thường 者giả 即tức 真chân 心tâm 對đối 彼bỉ 妄vọng 心tâm 無vô 常thường 立lập 名danh 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 失thất 元nguyên 常thường 者giả 。 如như 人nhân 既ký 認nhận 賊tặc 為vi 子tử 。 更cánh 不bất 求cầu 覓mịch 真chân 子tử 矣hĩ 。 受thọ 輪luân 轉chuyển 者giả 。 元nguyên 常thường 之chi 心tâm 既ký 失thất 。 無vô 常thường 之chi 心tâm 益ích 熾sí 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 六lục 道đạo 往vãng 復phục 。 如như 人nhân 真chân 子tử 既ký 失thất 。 賊tặc 子tử 益ích 縱túng/tung 。 必tất 至chí 家gia 私tư 蕩đãng 盡tận 。 馳trì 騁sính 求cầu 食thực 。 知tri 此thử 者giả 。 當đương 預dự 為vi 辯biện 之chi 。 不bất 受thọ 其kỳ 惑hoặc 。 則tắc 輪luân 轉chuyển 息tức 。 而nhi 元nguyên 常thường 立lập 矣hĩ 。 顯hiển 呵ha 妄vọng 識thức 非phi 心tâm 竟cánh 。


三tam 推thôi 破phá 妄vọng 識thức 無vô 體thể (# 上thượng 已dĩ 聲thanh 正chánh 其kỳ 罪tội 。 此thử 乃nãi 斬trảm 其kỳ 首thủ 級cấp 。 族tộc 其kỳ 餘dư 黨đảng )# 三tam 。


一nhất 阿A 難Nan 驚kinh 怖bố 求cầu 示thị 。 二nhị 如Như 來Lai 示thị 有hữu 推thôi 無vô 。 三tam 會hội 眾chúng 知tri 非phi 無vô 辯biện 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 歷lịch 述thuật 得đắc 力lực 。 二nhị 怖bố 無vô 求cầu 開khai 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 已dĩ 往vãng 由do 心tâm 。 二nhị 例lệ 知tri 將tương 來lai 。


初sơ 。


阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 佛Phật 寵sủng 弟đệ 。 心tâm 愛ái 佛Phật 故cố 。 令linh 我ngã 出xuất 家gia 。


寵sủng 者giả 重trọng/trùng 愛ái 義nghĩa 。 前tiền 云vân 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 因nhân 小tiểu 見kiến 寵sủng 。 亦diệc 常thường 情tình 也dã 。 心tâm 愛ái 佛Phật 故cố 。 令linh 我ngã 出xuất 家gia 者giả 。 見kiến 佛Phật 相tướng 好hảo 。 知tri 非phi 欲dục 生sanh 故cố 愛ái 。 願nguyện 得đắc 佛Phật 身thân 。 厭yếm 家gia 思tư 修tu 故cố 出xuất 。 又hựu 出xuất 家gia 義nghĩa 含hàm 供cung 佛Phật 。 以dĩ 現hiện 為vi 侍thị 者giả 故cố 。 觀quán 下hạ 何hà 獨độc 句cú 可khả 知tri 。


二nhị 例lệ 知tri 將tương 來lai 。


我ngã 心tâm 何hà 獨độc 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 。 乃nãi 至chí 徧biến 歷lịch 恆Hằng 沙sa 國quốc 土độ 承thừa 事sự 諸chư 佛Phật 。 及cập 善Thiện 知Tri 識Thức 。 發phát 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 行hành 諸chư 一nhất 切thiết 。 難nan 行hành 法Pháp 事sự 。 皆giai 用dụng 此thử 心tâm 。


○# 縱túng 令linh 謗báng 法pháp 。 永vĩnh 退thoái 善thiện 根căn 。 亦diệc 因nhân 此thử 心tâm 。


初sơ 作tác 善thiện 由do 心tâm 。 意ý 謂vị 我ngã 言ngôn 心tâm 愛ái 佛Phật 故cố 。 令linh 我ngã 出xuất 家gia 。 是thị 出xuất 家gia 唯duy 用dụng 此thử 心tâm 。 出xuất 家gia 後hậu 。 為vi 侍thị 供cung 佛Phật 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 此thử 且thả 約ước 已dĩ 往vãng 言ngôn 之chi 。 若nhược 從tùng 此thử 迴hồi 小tiểu 向hướng 大đại 。 我ngã 心tâm 何hà 獨độc 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 一nhất 佛Phật 。 或hoặc 更cánh 供cung 多đa 佛Phật 。 乃nãi 至chí 徧biến 歷lịch 恆Hằng 沙sa 國quốc 土độ 。 親thân 承thừa 供cung 事sự 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 用dụng 此thử 心tâm 。 不bất 唯duy 供cung 佛Phật 。 或hoặc 有hữu 具cụ 正chánh 知tri 見kiến 。 兼kiêm 大đại 智trí 識thức 者giả 。 亦diệc 必tất 親thân 承thừa 供cung 事sự 。 又hựu 不bất 唯duy 親thân 承thừa 供cung 事sự 。 仍nhưng 復phục 於ư 彼bỉ 諸chư 佛Phật 及cập 善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 。 披phi 精tinh 進tấn 鎧khải 。 發phát 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 立lập 堅kiên 固cố 志chí 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 於ư 諸chư 一nhất 切thiết 。 難nan 行hành 法Pháp 事sự 。 周chu 徧biến 修tu 行hành 。 一nhất 一nhất 皆giai 用dụng 此thử 心tâm 。 設thiết 離ly 此thử 心tâm 。 則tắc 無vô 所sở 能năng 為vi 矣hĩ 。


○# 縱túng/tung 令linh 下hạ 。 作tác 惡ác 由do 心tâm 。 縱túng/tung 令linh 者giả 。 必tất 無vô 之chi 事sự 。 而nhi 設thiết 言ngôn 之chi 也dã 。 意ý 謂vị 我ngã 今kim 只chỉ 是thị 不bất 敢cảm 謗báng 法pháp 。 縱túng/tung 令linh 被bị 呵ha 生sanh 瞋sân 。 從tùng 此thử 不bất 信tín 佛Phật 法Pháp 。 反phản 生sanh 誹phỉ 謗báng 。 因nhân 而nhi 退thoái 失thất 善thiện 根căn 。 墮đọa 一nhất 闡xiển 提đề 。 亦diệc 因nhân 此thử 心tâm 所sở 使sử 。 是thị 知tri 此thử 心tâm 功công 魁khôi 罪tội 首thủ 。 既ký 得đắc 力lực 於ư 已dĩ 往vãng 。 知tri 必tất 需# 乎hồ 將tương 來lai 。 呵ha 為vi 非phi 心tâm 。 詎cự 能năng 忘vong 情tình 。 因nhân 歷lịch 歷lịch 敘tự 述thuật 。 希hy 將tương 有hữu 以dĩ 教giáo 我ngã 矣hĩ 。 歷lịch 述thuật 得đắc 力lực 竟cánh 。


二nhị 怖bố 無vô 求cầu 開khai 。


若nhược 此thử 發phát 明minh 。 不bất 是thị 心tâm 者giả 。


○# 我ngã 乃nãi 無vô 心tâm 。 同đồng 諸chư 土thổ 木mộc 。 離ly 此thử 覺giác 知tri 。 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。


○# 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 說thuyết 此thử 非phi 心tâm 。 我ngã 實thật 驚kinh 怖bố 。 兼kiêm 此thử 大đại 眾chúng 。 無vô 不bất 疑nghi 惑hoặc 。


○# 惟duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 開khai 示thị 未vị 悟ngộ 。


初sơ 按án 定định 佛Phật 語ngữ 。 若nhược 此thử 者giả 指chỉ 前tiền 呵ha 示thị 而nhi 言ngôn 。 如Như 來Lai 既ký 呵ha 其kỳ 非phi 。 又hựu 斥xích 為vi 虗hư 妄vọng 相tương/tướng 想tưởng 。 皆giai 發phát 明minh 不bất 是thị 心tâm 義nghĩa 。


○# 我ngã 乃nãi 下hạ 自tự 申thân 怖bố 由do 意ý 。 謂vị 功công 魁khôi 罪tội 首thủ 。 唯duy 是thị 此thử 心tâm 。 已dĩ 往vãng 將tương 來lai 。 勢thế 所sở 必tất 用dụng 。 此thử 既ký 非phi 是thị 。 而nhi 我ngã 乃nãi 成thành 無vô 心tâm 之chi 人nhân 。 人nhân 若nhược 無vô 心tâm 。 自tự 應ưng 同đồng 諸chư 土thổ 木mộc 。 以dĩ 離ly 此thử 覺giác 知tri 。 更cánh 無vô 所sở 有hữu 故cố 。


○# 云vân 何hà 下hạ 正chánh 述thuật 驚kinh 怖bố 。 云vân 何hà 說thuyết 非phi 者giả 。 怪quái 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 不bất 宜nghi 。 我ngã 實thật 驚kinh 怖bố 者giả 。 明minh 自tự 己kỷ 聞văn 之chi 失thất 措thố 。 兼kiêm 此thử 大đại 眾chúng 者giả 。 仍nhưng 指chỉ 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 類loại 。 以dĩ 彼bỉ 唯duy 以dĩ 六lục 識thức 建kiến 立lập 染nhiễm 淨tịnh 根căn 本bổn 。 乍sạ 聞văn 非phi 心tâm 。 無vô 不bất 疑nghi 惑hoặc 。


○# 末mạt 二nhị 句cú 結kết 請thỉnh 開khai 示thị 。 驚kinh 疑nghi 不bất 安an 。 殊thù 屬thuộc 可khả 愍mẫn 。 故cố 惟duy 冀ký 垂thùy 大đại 悲bi 心tâm 。 未vị 悟ngộ 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 未vị 悟ngộ 此thử 識thức 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 名danh 心tâm 。 二nhị 者giả 未vị 悟ngộ 離ly 此thử 。 何hà 得đắc 不bất 同đồng 土thổ 木mộc 。 為vi 釋thích 自tự 怖bố 。 及cập 決quyết 眾chúng 疑nghi 。 故cố 求cầu 佛Phật 開khai 示thị 。 至chí 下hạ 安an 慰úy 示thị 有hữu 。 正chánh 開khai 示thị 不bất 同đồng 土thổ 木mộc 。 驚kinh 怖bố 釋thích 焉yên 。 對đối 塵trần 推thôi 無vô 。 正chánh 開khai 示thị 不bất 得đắc 名danh 心tâm 。 疑nghi 惑hoặc 決quyết 矣hĩ 。 阿A 難Nan 驚kinh 怖bố 求cầu 示thị 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 示thị 有hữu 推thôi 無vô 二nhị 。


一nhất 安an 慰úy 示thị 有hữu 。 二nhị 就tựu 塵trần 推thôi 無vô 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 摩ma 頂đảnh 引dẫn 說thuyết 惟duy 心tâm 。 二nhị 況huống 顯hiển 真chân 心tâm 有hữu 體thể 。


初sơ 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 欲dục 令linh 心tâm 入nhập 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。


○# 於ư 師sư 子tử 座tòa 。 摩ma 阿A 難Nan 頂đảnh 。 而nhi 告cáo 之chi 言ngôn 。 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 諸chư 法pháp 所sở 生sanh 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。


○# 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 因nhân 心tâm 成thành 體thể 。


初sơ 經kinh 家gia 敘tự 意ý 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 者giả 。 以dĩ 驚kinh 怖bố 故cố 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 者giả 。 以dĩ 疑nghi 惑hoặc 故cố 欲dục 令linh 句cú 原nguyên 佛Phật 開khai 示thị 本bổn 意ý 。 言ngôn 阿A 難Nan 等đẳng 。 向hướng 以dĩ 識thức 心tâm 分phân 別biệt 。 妄vọng 見kiến 生sanh 滅diệt 。 今kim 開khai 示thị 無vô 體thể 。 令linh 其kỳ 離ly 於ư 分phân 別biệt 。 則tắc 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 矣hĩ 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 。 仁nhân 王vương 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 又hựu 忍nhẫn 者giả 信tín 也dã 。 謂vị 深thâm 信tín 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 義nghĩa 故cố 。


○# 於ư 師sư 下hạ 摩ma 頂đảnh 為vi 說thuyết 。 師sư 子tử 座tòa 者giả 。 製chế 座tòa 像tượng 師sư 。 或hoặc 不bất 必tất 像tượng 。 但đãn 以dĩ 師sư 名danh 座tòa 。 表biểu 說thuyết 法Pháp 無vô 畏úy 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 其kỳ 驚kinh 怖bố 。 故cố 摩ma 頂đảnh 相tướng 告cáo 。 示thị 安an 慰úy 意ý 也dã 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 惟duy 識thức 。 是thị 佛Phật 教giáo 之chi 大đại 宗tông 。 故cố 云vân 常thường 說thuyết 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 諸chư 法pháp 者giả 。 略lược 唯duy 色sắc 心tâm 二nhị 種chủng 。 所sở 生sanh 者giả 。 所sở 以dĩ 得đắc 生sanh 也dã 。 所sở 以dĩ 得đắc 生sanh 。 不bất 離ly 藏tạng 識thức 。 故cố 曰viết 惟duy 心tâm 所sở 現hiện 。 楞lăng 伽già 云vân 。 心tâm 亦diệc 是thị 唯duy 心tâm 。 非phi 心tâm 亦diệc 心tâm 起khởi 。 解giải 深thâm 密mật 云vân 。 諸chư 識thức 所sở 緣duyên 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 下hạ 文văn 亦diệc 云vân 。 色sắc 心tâm 諸chư 緣duyên 。 及cập 心tâm 所sở 使sử 。 諸chư 所sở 緣duyên 法pháp 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 足túc 證chứng 常thường 說thuyết 。


○# 一nhất 切thiết 下hạ 據cứ 說thuyết 以dĩ 斷đoạn 。 謂vị 據cứ 常thường 所sở 說thuyết 。 斷đoạn 定định 因nhân 心tâm 。 成thành 體thể 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 約ước 正chánh 報báo 言ngôn 。 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 聖thánh 凡phàm 各các 有hữu 因nhân 果quả 。 二nhị 從tùng 劣liệt 向hướng 勝thắng 。 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 約ước 依y 報báo 言ngôn 。 亦diệc 因nhân 果quả 義nghĩa 。 以dĩ 聚tụ 塵trần 為vi 因nhân 。 成thành 界giới 為vi 果quả 。 如như 是thị 皆giai 依y 藏tạng 識thức 所sở 現hiện 。 意ý 顯hiển 心tâm 必tất 不bất 無vô 。 至chí 下hạ 自tự 見kiến 。 故cố 曰viết 因nhân 心tâm 成thành 體thể 。 摩ma 頂đảnh 引dẫn 說thuyết 惟duy 心tâm 竟cánh 。


二nhị 況huống 顯hiển 真chân 心tâm 有hữu 體thể 。


阿A 難Nan 。 若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 其kỳ 中trung 乃nãi 至chí 。 草thảo 葉diệp 縷lũ 結kết 。 詰cật 其kỳ 根căn 元nguyên 。 咸hàm 有hữu 體thể 性tánh 。 縱túng/tung 令linh 虗hư 空không 。 亦diệc 有hữu 名danh 貌mạo 。


○# 何hà 況huống 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 。 而nhi 自tự 無vô 體thể 。


初sơ 舉cử 諸chư 有hữu 體thể 。 若nhược 諸chư 者giả 統thống 舉cử 現hiện 前tiền 諸chư 法pháp 。 於ư 中trung 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 總tổng 惟duy 世thế 界giới 。 別biệt 則tắc 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 其kỳ 中trung 者giả 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 之chi 中trung 。 兼kiêm 顯hiển 微vi 該cai 巨cự 細tế 言ngôn 。 乃nãi 至chí 者giả 超siêu 略lược 之chi 詞từ 。 言ngôn 顯hiển 者giả 巨cự 者giả 。 固cố 自tự 有hữu 體thể 。 乃nãi 至chí 最tối 微vi 最tối 細tế 。 如như 草thảo 之chi 一nhất 葉diệp 。 縷lũ 之chi 一nhất 結kết 。 若nhược 詰cật 其kỳ 根căn 本bổn 元nguyên 始thỉ 。 咸hàm 有hữu 體thể 性tánh 可khả 據cứ 。 如như 葉diệp 以dĩ 草thảo 為vi 體thể 。 結kết 以dĩ 縷lũ 為vi 性tánh 故cố 。 然nhiên 此thử 猶do 屬thuộc 有hữu 色sắc 有hữu 礙ngại 。 縱túng/tung 令linh 無vô 色sắc 之chi 虗hư 。 無vô 礙ngại 之chi 空không 。 亦diệc 有hữu 狀trạng 之chi 可khả 名danh 。 相tương/tướng 之chi 可khả 貌mạo 。 以dĩ 虗hư 空không 即tức 名danh 。 蒼thương 翠thúy 即tức 貌mạo 故cố 。


○# 何hà 況huống 下hạ 況huống 顯hiển 真chân 心tâm 。 此thử 中trung 清thanh 淨tịnh 。 即tức 指chỉ 下hạ 帶đái 妄vọng 所sở 示thị 之chi 見kiến 。 以dĩ 性tánh 本bổn 無vô 染nhiễm 故cố 。 妙diệu 淨tịnh 即tức 指chỉ 下hạ 剖phẫu 妄vọng 所sở 出xuất 之chi 真chân 。 以dĩ 離ly 染nhiễm 獨độc 妙diệu 故cố 。 清thanh 淨tịnh 故cố 。 在tại 纏triền 不bất 昏hôn 。 妙diệu 淨tịnh 故cố 。 出xuất 障chướng 圓viên 明minh 。 故cố 總tổng 號hiệu 明minh 心tâm 。 性tánh 徧biến 四tứ 科khoa 七thất 大đại 而nhi 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 故cố 又hựu 名danh 性tánh 一nhất 切thiết 心tâm 。 統thống 為vi 一nhất 真chân 心tâm 也dã 。 如như 此thử 之chi 心tâm 。 豈khởi 當đương 無vô 體thể 。 取thủ 例lệ 況huống 顯hiển 。 令linh 易dị 發phát 明minh 。 言ngôn 葉diệp 結kết 尚thượng 有hữu 體thể 性tánh 。 虗hư 空không 且thả 具cụ 名danh 貌mạo 。 如như 何hà 比tỉ 況huống 。 反phản 說thuyết 真chân 心tâm 。 而nhi 自tự 無vô 體thể 。 葢# 深thâm 怪quái 阿A 難Nan 不bất 應ưng 。 作tác 是thị 說thuyết 故cố 。 安an 慰úy 示thị 有hữu 竟cánh 二nhị 就tựu 塵trần 推thôi 無vô 三tam 。


一nhất 據cứ 理lý 應ưng 有hữu 全toàn 性tánh 。 二nhị 就tựu 塵trần 驗nghiệm 其kỳ 虗hư 偽ngụy 。 三tam 教giáo 以dĩ 微vi 細tế 推thôi 審thẩm 。


初sơ 。


若nhược 汝nhữ 執chấp 恡lận 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 必tất 為vi 心tâm 者giả 。


○# 此thử 心tâm 即tức 應ưng 。 離ly 諸chư 一nhất 切thiết 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 諸chư 塵trần 事sự 業nghiệp 。 別biệt 有hữu 全toàn 性tánh 。


初sơ 按án 定định 所sở 執chấp 。 執chấp 謂vị 堅kiên 執chấp 舊cựu 見kiến 。 恡lận 謂vị 慳san 恡lận 不bất 捨xả 。 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 等đẳng 。 正chánh 所sở 執chấp 所sở 恡lận 之chi 心tâm 。 分phân 別biệt 者giả 。 對đối 境cảnh 起khởi 念niệm 。 覺giác 觀quán 者giả 。 內nội 守thủ 幽u 閑nhàn 。 至chí 下hạ 驗nghiệm 偽ngụy 中trung 自tự 見kiến 。 灌quán 頂đảnh 云vân 。 粗thô 心tâm 初sơ 念niệm 名danh 覺giác 。 細tế 心tâm 後hậu 念niệm 名danh 觀quán 。 所sở 了liễu 知tri 性tánh 者giả 。 謂vị 正chánh 當đương 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 時thời 所sở 有hữu 能năng 了liễu 知tri 性tánh 也dã 。 然nhiên 此thử 性tánh 全toàn 是thị 識thức 心tâm 。 正chánh 屬thuộc 妄vọng 本bổn 。 而nhi 阿A 難Nan 堅kiên 執chấp 不bất 捨xả 。 認nhận 為vi 是thị 心tâm 。 如Như 來Lai 將tương 欲dục 施thí 破phá 。 故cố 先tiên 按án 定định 。 如như 文văn 中trung 曰viết 若nhược 曰viết 必tất 皆giai 按án 定định 意ý 。


○# 此thử 心tâm 下hạ 就tựu 執chấp 以dĩ 難nạn/nan 。 即tức 應ưng 者giả 據cứ 理lý 論luận 。 謂vị 上thượng 已dĩ 況huống 顯hiển 故cố 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 略lược 舉cử 四tứ 塵trần 。 餘dư 有hữu 聲thanh 法pháp 二nhị 塵trần 。 總tổng 以dĩ 諸chư 塵trần 該cai 之chi 。 事sự 業nghiệp 者giả 。 世thế 間gian 所sở 作tác 。 初sơ 營doanh 曰viết 事sự 。 既ký 辦biện 為vi 業nghiệp 。 言ngôn 世thế 間gian 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 皆giai 依y 塵trần 成thành 。 能năng 所sở 合hợp 論luận 。 故cố 云vân 諸chư 塵trần 事sự 業nghiệp 。 對đối 此thử 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 方phương 顯hiển 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 須tu 臾du 有hữu 離ly 。 了liễu 知tri 便tiện 虧khuy 。 豈khởi 能năng 別biệt 有hữu 全toàn 性tánh 。 乃nãi 故cố 意ý 為vi 難nạn/nan 。


二nhị 就tựu 塵trần 驗nghiệm 其kỳ 虗hư 偽ngụy 。


如như 汝nhữ 今kim 者giả 。 承thừa 聽thính 我ngã 法Pháp 。 此thử 則tắc 因nhân 聲thanh 。 而nhi 有hữu 分phân 別biệt 。 縱túng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 內nội 守thủ 幽u 閒gian 。 猶do 為vi 法pháp 塵trần 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。


如như 汝nhữ 句cú 指chỉ 在tại 現hiện 前tiền 。 謂vị 欲dục 顯hiển 虗hư 偽ngụy 。 指chỉ 現hiện 前tiền 為vi 驗nghiệm 故cố 。 承thừa 聽thính 我ngã 法Pháp 。 因nhân 聲thanh 有hữu 別biệt 。 例lệ 知tri 瞻chiêm 仰ngưỡng 我ngã 相tương/tướng 。 因nhân 色sắc 有hữu 別biệt 。 齅khứu 我ngã 爐lô 烟yên 。 因nhân 香hương 有hữu 別biệt 等đẳng 。 超siêu 略lược 言ngôn 之chi 。 故cố 曰viết 縱túng/tung 滅diệt 等đẳng 也dã 。 見kiến 聞văn 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 識thức 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 通thông 名danh 為vi 覺giác 。 以dĩ 同đồng 是thị 合hợp 中trung 知tri 故cố 。 知tri 即tức 意ý 識thức 。 此thử 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 了liễu 識thức 。 與dữ 前tiền 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 而nhi 起khởi 。 亦diệc 名danh 五ngũ 俱câu 意ý 。 緣duyên 境cảnh 明minh 了liễu 。 親thân 得đắc 法Pháp 之chi 自tự 體thể 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 二nhị 獨độc 頭đầu 識thức 。 此thử 復phục 有hữu 三tam 。 一nhất 散tán 位vị 獨độc 頭đầu 。 緣duyên 獨độc 影ảnh 境cảnh 。 二nhị 夢mộng 中trung 獨độc 頭đầu 。 緣duyên 夢mộng 中trung 境cảnh 。 三tam 定định 中trung 獨độc 頭đầu 。 緣duyên 定định 中trung 境cảnh 。 今kim 云vân 滅diệt 者giả 。 約ước 定định 中trung 言ngôn 。 以dĩ 定định 中trung 眼nhãn 不bất 觀quán 色sắc 。 耳nhĩ 不bất 聽thính 聲thanh 等đẳng 。 亦diệc 無vô 散tán 心tâm 及cập 與dữ 夢mộng 想tưởng 。 則tắc 前tiền 五ngũ 識thức 與dữ 五ngũ 俱câu 意ý 及cập 散tán 夢mộng 獨độc 頭đầu 。 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 不bất 行hành 。 然nhiên 縱túng/tung 能năng 如như 此thử 。 亦diệc 非phi 真chân 滅diệt 。 以dĩ 猶do 有hữu 定định 中trung 獨độc 頭đầu 。 守thủ 定định 中trung 境cảnh 。 故cố 曰viết 內nội 守thủ 幽u 閑nhàn 。 葢# 內nội 守thủ 之chi 心tâm 。 即tức 是thị 定định 中trung 獨độc 頭đầu 。 幽u 深thâm 閑nhàn 靜tĩnh 。 即tức 是thị 定định 中trung 之chi 境cảnh 。 定định 中trung 之chi 境cảnh 。 雖tuy 微vi 細tế 不bất 離ly 法pháp 塵trần 。 定định 中trung 獨độc 頭đầu 。 即tức 綿miên 密mật 亦diệc 屬thuộc 分phân 別biệt 。 不bất 唯duy 分phân 別biệt 。 且thả 屬thuộc 影ảnh 事sự 。 以dĩ 離ly 於ư 法pháp 塵trần 。 即tức 無vô 體thể 性tánh 故cố 。


三tam 教giáo 以dĩ 微vi 細tế 推thôi 審thẩm 。


我ngã 非phi 勅sắc 汝nhữ 。 執chấp 為vi 非phi 心tâm 。 但đãn 汝nhữ 於ư 心tâm 。 微vi 細tế 揣đoàn 摩ma 。 若nhược 離ly 前tiền 塵trần 。 有hữu 分phân 別biệt 性tánh 。 即tức 真chân 汝nhữ 心tâm 。 若nhược 分phân 別biệt 性tánh 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 斯tư 則tắc 前tiền 塵trần 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。


勅sắc 強cường/cưỡng 命mạng 也dã 。 如Như 來Lai 意ý 謂vị 汝nhữ 前tiền 執chấp 為vi 是thị 心tâm 。 我ngã 雖tuy 重trùng 重trùng 破phá 奪đoạt 。 亦diệc 非phi 強cường/cưỡng 命mạng 於ư 汝nhữ 。 令linh 汝nhữ 轉chuyển 執chấp 此thử 為vi 非phi 心tâm 。 但đãn 不bất 可khả 錯thác 認nhận 。 汝nhữ 自tự 於ư 心tâm 。 微vi 細tế 揣đoàn 摩ma 。 設thiết 若nhược 離ly 塵trần 有hữu 性tánh 。 即tức 真chân 汝nhữ 心tâm 。 以dĩ 真chân 心tâm 必tất 有hữu 體thể 故cố 。 若nhược 如như 我ngã 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 。 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 斯tư 則tắc 依y 附phụ 前tiền 塵trần 所sở 起khởi 分phân 別biệt 。 乃nãi 屬thuộc 虗hư 妄vọng 影ảnh 事sự 。 豈khởi 真chân 心tâm 哉tai 。 如Như 來Lai 示thị 有hữu 推thôi 無vô 竟cánh 。


三tam 會hội 眾chúng 知tri 非phi 無vô 辯biện 。


塵trần 非phi 常thường 住trụ 。 若nhược 變biến 滅diệt 時thời 。 此thử 心tâm 則tắc 同đồng 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 則tắc 汝nhữ 法Pháp 身thân 。 同đồng 於ư 斷đoạn 滅diệt 。 其kỳ 誰thùy 修tu 證chứng 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。


○# 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 與dữ 諸chư 大đại 眾chúng 。 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 。


初sơ 出xuất 過quá 顯hiển 非phi 。 承thừa 上thượng 既ký 屬thuộc 影ảnh 事sự 。 又hựu 惟duy 依y 附phụ 前tiền 塵trần 。 執chấp 為vi 是thị 心tâm 。 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 。 一nhất 者giả 塵trần 是thị 緣duyên 生sanh 。 非phi 常thường 住trụ 法pháp 。 設thiết 若nhược 緣duyên 盡tận 變biến 滅diệt 時thời 。 此thử 心tâm 無vô 所sở 依y 附phụ 。 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 化hóa 為vi 烏ô 有hữu 。 此thử 有hữu 名danh 無vô 體thể 過quá 也dã 。 二nhị 者giả 心tâm 即tức 法Pháp 身thân 。 屬thuộc 於ư 性tánh 具cụ 。 依y 之chi 修tu 習tập 。 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 屬thuộc 於ư 修tu 得đắc 。 心tâm 既ký 無vô 體thể 。 則tắc 法Pháp 身thân 同đồng 於ư 斷đoạn 滅diệt 。 法Pháp 忍Nhẫn 憑bằng 誰thùy 修tu 證chứng 。 此thử 性tánh 修tu 俱câu 失thất 過quá 也dã 。


○# 即tức 時thời 下hạ 知tri 已dĩ 無vô 辯biện 。 即tức 時thời 者giả 如Như 來Lai 教giáo 以dĩ 推thôi 審thẩm 時thời 也dã 。 微vi 細tế 揣đoàn 摩ma 。 已dĩ 知tri 無vô 體thể 。 又hựu 聞văn 成thành 過quá 。 情tình 盡tận 詞từ 窮cùng 。 阿A 難Nan 既ký 爾nhĩ 。 法Pháp 會hội 亦diệc 然nhiên 。 故cố 云vân 與dữ 諸chư 大đại 眾chúng 。 既ký 不bất 知tri 何hà 者giả 為vi 真chân 。 又hựu 不bất 敢cảm 依y 舊cựu 認nhận 妄vọng 。 唯duy 有hữu 默mặc 然nhiên 。 自tự 覺giác 兩lưỡng 失thất 。 觸xúc 藩# 之chi 羊dương 。 可khả 為vi 譬thí 也dã 。 總tổng 結kết 備bị 破phá 三tam 迷mê 竟cánh 。


三tam 結kết 斥xích 誤ngộ 認nhận 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 諸chư 修tu 學học 人nhân 。 現hiện 前tiền 雖tuy 成thành 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 不bất 得đắc 漏lậu 盡tận 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 由do 執chấp 此thử 。 生sanh 死tử 妄vọng 想tưởng 。 誤ngộ 為vi 真chân 實thật 。


○# 是thị 故cố 汝nhữ 今kim 。 雖tuy 得đắc 多đa 聞văn 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。


初sơ 結kết 斥xích 大đại 眾chúng 。 世thế 間gian 學học 人nhân 。 前tiền 三tam 果quả 也dã 。 三tam 界giới 未vị 出xuất 。 故cố 稱xưng 世thế 間gian 。 四Tứ 果Quả 未vị 證chứng 。 故cố 稱xưng 學học 人nhân 。 現hiện 前tiền 者giả 。 從tùng 是thị 進tiến 修tu 。 成thành 次thứ 第đệ 定định 。 第đệ 四Tứ 果Quả 也dã 。 以dĩ 前tiền 八bát (# 四tứ 禪thiền 四tứ 空không )# 凡phàm 位vị 所sở 成thành 。 後hậu 一nhất 滅diệt 盡tận 定định 也dã 。 若nhược 但đãn 滅diệt 六lục 識thức 。 名danh 無vô 心tâm 定định 。 兼kiêm 滅diệt 七thất 識thức 。 名danh 滅diệt 盡tận 定định 。 又hựu 偏thiên 厭yếm 受thọ 想tưởng 。 亦diệc 名danh 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định )# 聖thánh 位vị 所sở 成thành 故cố 。 若nhược 論luận 四Tứ 果Quả 。 於ư 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 。 已dĩ 為vi 漏lậu 盡tận 。 即tức 是thị 羅La 漢Hán 。 今kim 云vân 雖tuy 成thành 不bất 得đắc 等đẳng 者giả 。 以dĩ 向hướng 屬thuộc 權quyền 許hứa 。 理lý 實thật 未vị 得đắc 。 皆giai 由do 執chấp 此thử 等đẳng 。 乃nãi 出xuất 其kỳ 未vị 得đắc 之chi 故cố 。 妄vọng 想tưởng 即tức 指chỉ 六lục 識thức 。 以dĩ 是thị 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 故cố 稱xưng 生sanh 死tử 妄vọng 想tưởng 。 誤ngộ 為vi 真chân 實thật 者giả 。 不bất 了liễu 識thức 空không 。 正chánh 由do 不bất 了liễu 識thức 空không 。 雖tuy 成thành 滅diệt 盡tận 。 不bất 過quá 如như 石thạch 壓áp 草thảo 。 似tự 繩thằng 縛phược 賊tặc 。 縱túng/tung 能năng 度độ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 終chung 有hữu 壞hoại 時thời 。 然nhiên 滅diệt 定định 既ký 非phi 真chân 實thật 。 所sở 謂vị 漏lậu 盡tận 羅La 漢Hán 者giả 。 豈khởi 真chân 實thật 哉tai 。


○# 是thị 故cố 下hạ 結kết 斥xích 阿A 難Nan 。 是thị 故cố 者giả 承thừa 上thượng 羅La 漢Hán 非phi 真chân 言ngôn 之chi 。 言ngôn 羅La 漢Hán 深thâm 修tu 滅diệt 定định 。 漏lậu 盡tận 尚thượng 屬thuộc 權quyền 許hứa 。 阿A 難Nan 唯duy 事sự 多đa 聞văn 。 聖thánh 果Quả 豈khởi 是thị 實thật 證chứng 。 故cố 斥xích 以dĩ 雖tuy 得đắc 不bất 成thành (# 問vấn 。 正chánh 脈mạch 釋thích 九cửu 定định 云vân 。 前tiền 八bát 凡phàm 位vị 所sở 成thành 。 第đệ 九cửu 無vô 漏lậu 聖thánh 位vị 所sở 成thành 。 今kim 云vân 不bất 得đắc 漏lậu 盡tận 。 成thành 羅La 漢Hán 者giả 。 當đương 知tri 彼bỉ 所sở 謂vị 無vô 漏lậu 聖thánh 位vị 者giả 。 乃nãi 一nhất 時thời 權quyền 許hứa 耳nhĩ 。 今kim 疏sớ/sơ 亦diệc 云vân 。 向hướng 屬thuộc 權quyền 許hứa 。 理lý 實thật 未vị 得đắc 。 與dữ 交giao 師sư 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 答đáp 。 語ngữ 雖tuy 似tự 同đồng 。 意ý 實thật 有hữu 異dị 。 葢# 正chánh 脈mạch 以dĩ 五ngũ 住trụ 究cứu 竟cánh 。 方phương 為vi 漏lậu 盡tận 。 故cố 深thâm 許hứa 長trường/trưởng 水thủy 以dĩ 十Thập 地Địa 為vi 漏lậu 盡tận 。 無vô 可khả 疑nghi 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 。 若nhược 以dĩ 五ngũ 住trụ 究cứu 盡tận 為vi 漏lậu 盡tận 者giả 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 可khả 當đương 此thử 名danh 。 故cố 十thập 號hiệu 中trung 。 第đệ 二nhị 名danh 阿A 羅La 訶Ha 。 而nhi 訶ha 字tự 即tức 漢hán 字tự 之chi 變biến 音âm 。 至chí 等đẳng 覺giác 猶do 存tồn 生sanh 相tương/tướng 。 尚thượng 非phi 漏lậu 盡tận 。 況huống 十Thập 地Địa 乎hồ 。 今kim 之chi 所sở 釋thích 但đãn 以dĩ 妄vọng 心tâm 不bất 除trừ 。 斷đoạn 總tổng 非phi 真chân 。 若nhược 能năng 達đạt 妄vọng 識thức 本bổn 空không 。 則tắc 一nhất 斷đoạn 永vĩnh 斷đoạn 。 滅diệt 盡tận 正chánh 當đương 四Tứ 果Quả 。 多đa 聞văn 堪kham 入nhập 聖thánh 流lưu 。 所sở 謂vị 但đãn 去khứ 其kỳ 病bệnh 。 不bất 毀hủy 其kỳ 身thân 。 此thử 則tắc 與dữ 交giao 師sư 異dị 耳nhĩ )# 通thông 結kết 大đại 科khoa 斥xích 破phá 所sở 執chấp 妄vọng 心tâm 。 以dĩ 開khai 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 竟cánh 。


二nhị 顯hiển 示thị 所sở 遺di 真chân 性tánh 令linh 見kiến 如Như 來Lai 。 藏tạng 體thể (# 正chánh 脈mạch 云vân 。 上thượng 科khoa 即tức 是thị 妄vọng 本bổn 。 已dĩ 破phá 而nhi 不bất 用dụng 矣hĩ 。 此thử 科khoa 即tức 是thị 真chân 本bổn 。 正chánh 修tu 必tất 用dụng 。 佛Phật 云vân 。 眾chúng 生sanh 遺di 此thử 本bổn 明minh 。 故cố 科khoa 名danh 承thừa 用dụng 遺di 字tự 。 然nhiên 而nhi 現hiện 具cụ 。 六lục 根căn 之chi 中trung 。 遍biến 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 。 故cố 此thử 科khoa 始thỉ 從tùng 眼nhãn 根căn 開khai 顯hiển 。 以dĩ 至chí 四tứ 科khoa 七thất 大đại 也dã )# 三tam 。


一nhất 阿A 難Nan 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 。 二nhị 如Như 來Lai 極cực 顯hiển 真chân 體thể 。 三tam 會hội 眾chúng 同đồng 信tín 空không 藏tạng 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 悲bi 感cảm 悔hối 責trách 。 二nhị 知tri 過quá 請thỉnh 求cầu 。


初sơ 。


阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 。 重trùng 復phục 悲bi 淚lệ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 長trường 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 自tự 我ngã 從tùng 佛Phật 。 發phát 心tâm 出xuất 家gia 。 恃thị 佛Phật 威uy 神thần 。 常thường 自tự 思tư 惟duy 。 無vô 勞lao 我ngã 修tu 。


○# 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 。 不bất 知tri 身thân 心tâm 。 本bổn 不bất 相tương 代đại 。 失thất 我ngã 本bổn 心tâm 。


○# 雖tuy 身thân 出xuất 家gia 。 心tâm 不bất 入nhập 道Đạo 。 譬thí 如như 窮cùng 子tử 。 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 。


初sơ 悲bi 前tiền 迷mê 妄vọng 。 阿A 難Nan 聞văn 已dĩ 者giả 。 聞văn 如Như 來Lai 備bị 破phá 三tam 迷mê 已dĩ 竟cánh 也dã 。 中trung 有hữu 所sở 感cảm 。 不bất 覺giác 悲bi 泣khấp 流lưu 淚lệ 。 對đối 前tiền 淫dâm 室thất 歸quy 來lai 。 頂đảnh 禮lễ 悲bi 泣khấp 。 故cố 云vân 重trùng 復phục 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 凡phàm 深thâm 悟ngộ 者giả 。 而nhi 後hậu 發phát 悲bi 。 或hoặc 悟ngộ 妄vọng 而nhi 悲bi 久cửu 苦khổ 。 或hoặc 悟ngộ 真chân 而nhi 悲bi 久cửu 失thất 。 今kim 是thị 悟ngộ 妄vọng 之chi 悲bi 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 者giả 。 有hữu 所sở 進tiến 求cầu 。 應ưng 再tái 拜bái 故cố 。 長trường 跪quỵ 者giả 。 兩lưỡng 膝tất 齊tề 跽kị 。 合hợp 掌chưởng 者giả 。 一nhất 心tâm 歸quy 命mạng 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 者giả 。 備bị 述thuật 迷mê 遺di 。 此thử 上thượng 皆giai 進tiến 求cầu 之chi 儀nghi 耳nhĩ 。 自tự 我ngã 二nhị 句cú 。 從tùng 初sơ 敘tự 起khởi 。 顯hiển 打đả 頭đầu 即tức 錯thác 也dã 。 佛Phật 之chi 威uy 德đức 。 能năng 遮già 魔ma 障chướng 。 佛Phật 之chi 神thần 力lực 。 能năng 資tư 果quả 證chứng 。 己kỷ 向hướng 蒙mông 佛Phật 慈từ 愛ái 。 故cố 自tự 以dĩ 為vi 恃thị 。 常thường 自tự 思tư 惟duy 者giả 。 思tư 惟duy 有hữu 佛Phật 。 無vô 勞lao 我ngã 修tu 者giả 。 加gia 被bị 即tức 是thị 。 殊thù 不bất 知tri 思tư 惟duy 即tức 是thị 妄vọng 想tưởng 。 不bất 修tu 終chung 無vô 實thật 證chứng 。 此thử 正chánh 阿A 難Nan 迷mê 妄vọng 。 為vi 妄vọng 所sở 轉chuyển 也dã 。


○# 將tương 謂vị 下hạ 悔hối 現hiện 遺di 真chân 。 言ngôn 當đương 其kỳ 思tư 惟duy 之chi 時thời 。 將tương 謂vị 如Như 來Lai 慈từ 惠huệ 。 施thí 我ngã 三tam 昧muội 。 自tự 然nhiên 道đạo 成thành 。 何hà 勞lao 自tự 修tu 為vi 哉tai 。 此thử 自tự 追truy 昔tích 誤ngộ 也dã 。 不bất 知tri 二nhị 字tự 。 反phản 上thượng 將tương 謂vị 二nhị 字tự 。 言ngôn 將tương 謂vị 如như 彼bỉ 。 不bất 知tri 竟cánh 不bất 能năng 也dã 。 身thân 心tâm 句cú 正chánh 明minh 其kỳ 不bất 能năng 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 佛Phật 與dữ 阿A 難Nan 。 雖tuy 屬thuộc 天thiên 倫luân 。 身thân 心tâm 各các 異dị 。 身thân 異dị 故cố 食thực 不bất 互hỗ 飽bão 。 心tâm 異dị 故cố 智trí 不bất 互hỗ 明minh 。 至chí 於ư 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 。 豈khởi 能năng 相tương/tướng 代đại 。 此thử 語ngữ 亦diệc 今kim 日nhật 方phương 能năng 言ngôn 之chi 。 失thất 我ngã 本bổn 心tâm 。 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 者giả 身thân 心tâm 不bất 相tương 代đại 。 失thất 我ngã 望vọng 佛Phật 慈từ 惠huệ 之chi 本bổn 心tâm 。 此thử 義nghĩa 於ư 上thượng 似tự 順thuận 。 以dĩ 上thượng 有hữu 將tương 謂vị 惠huệ 我ngã 之chi 意ý 故cố 。 二nhị 者giả 三tam 昧muội 不bất 能năng 得đắc 。 失thất 我ngã 寂tịch 常thường 妙diệu 明minh 之chi 本bổn 心tâm 。 此thử 義nghĩa 於ư 下hạ 似tự 合hợp 。 以dĩ 下hạ 有hữu 寂tịch 常thường 妙diệu 明minh 之chi 請thỉnh 故cố 。 若nhược 按án 下hạ 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 之chi 喻dụ 。 後hậu 義nghĩa 為vi 正chánh 。


○# 雖tuy 身thân 下hạ 責trách 當đương 受thọ 輪luân 。 葢# 以dĩ 失thất 本bổn 心tâm 故cố 。 蓄súc 聞văn 成thành 過quá 。 有hữu 剃thế 髮phát 染nhiễm 衣y 之chi 相tướng 。 無vô 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 之chi 實thật 。 故cố 曰viết 身thân 雖tuy 出xuất 家gia 。 心tâm 不bất 入nhập 道Đạo 。 不bất 入nhập 道đạo 故cố 。 依y 舊cựu 輪luân 轉chuyển 。 故cố 向hướng 下hạ 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 窮cùng 子tử 即tức 阿A 難Nan 自tự 喻dụ 。 失thất 三tam 昧muội 福phước 。 乏phạp 功công 德đức 財tài 。 故cố 以dĩ 窮cùng 喻dụ 。 幸hạnh 唯duy 佛Phật 性tánh 不bất 斷đoạn 。 可khả 以dĩ 子tử 稱xưng 。 捨xả 父phụ 即tức 喻dụ 失thất 心tâm 。 逃đào 逝thệ 即tức 喻dụ 背bối/bội 道đạo 。 以dĩ 背bối/bội 道đạo 不bất 入nhập 。 枉uổng 受thọ 輪luân 轉chuyển 。 如như 彼bỉ 逃đào 逝thệ 他tha 國quốc 馳trì 騁sính 四tứ 方phương 。 者giả 無vô 以dĩ 異dị 故cố 。 然nhiên 阿A 難Nan 以dĩ 如Như 來Lai 為vi 兄huynh 。 且thả 又hựu 依y 之chi 出xuất 家gia 。 彼bỉ 此thử 身thân 心tâm 。 尚thượng 不bất 相tương 代đại 。 故cố 正chánh 脈mạch 云vân 。 觀quán 此thử 則tắc 不bất 知tri 修tu 行hành 而nhi 但đãn 求cầu 加gia 被bị 者giả 。 可khả 以dĩ 知tri 警cảnh 矣hĩ 。 悲bi 感cảm 悔hối 責trách 竟cánh 。


二nhị 知tri 過quá 請thỉnh 求cầu 。


今kim 日nhật 乃nãi 知tri 。 雖tuy 有hữu 多đa 聞văn 。 若nhược 不bất 修tu 行hành 。 與dữ 不bất 聞văn 等đẳng 。 如như 人nhân 說thuyết 食thực 。 終chung 不bất 能năng 飽bão 。


○# 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 良lương 由do 不bất 知tri 。 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。


○# 唯duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 哀ai 愍mẫn 窮cùng 露lộ 。 發phát 妙diệu 明minh 心tâm 。 開khai 我ngã 道Đạo 眼nhãn 。


初sơ 知tri 聞văn 無vô 功công 。 今kim 日nhật 乃nãi 知tri 者giả 。 因nhân 誤ngộ 墮đọa 始thỉ 知tri 也dã 。 言ngôn 阿A 難Nan 已dĩ 向hướng 恃thị 佛Phật 。 專chuyên 事sự 多đa 聞văn 。 將tương 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 聞văn 而nhi 能năng 說thuyết 即tức 是thị 。 及cập 乎hồ 登đăng 伽già 事sự 起khởi 。 乃nãi 知tri 說thuyết 丈trượng 不bất 及cập 行hành 尺xích 。 少thiểu 修tu 勝thắng 似tự 多đa 聞văn 。 故cố 云vân 雖tuy 有hữu 多đa 聞văn 。 不bất 修tu 與dữ 不bất 聞văn 等đẳng 。 阿A 難Nan 身thân 受thọ 其kỳ 誤ngộ 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 尚thượng 恐khủng 好hảo 聞văn 一nhất 類loại 。 未vị 便tiện 革cách 習tập 。 故cố 次thứ 下hạ 仍nhưng 以dĩ 喻dụ 明minh 。 言ngôn 如Như 來Lai 法Pháp 味vị 。 聞văn 而nhi 能năng 說thuyết 。 宛uyển 似tự 說thuyết 食thực 。 不bất 修tu 無vô 功công 。 聖thánh 果Quả 失thất 望vọng 。 何hà 異dị 不bất 飽bão 。 蓮liên 師sư 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 云vân 。 話thoại 餅bính 何hà 益ích 饑cơ 腸tràng 。 亦diệc 是thị 此thử 意ý 。 夫phu 阿A 難Nan 以dĩ 多đa 聞văn 得đắc 名danh 。 且thả 歷lịch 劫kiếp 憶ức 持trì 妙diệu 嚴nghiêm 。 尚thượng 曰viết 若nhược 不bất 修tu 行hành 。 與dữ 不bất 聞văn 等đẳng 。 故cố 正chánh 脈mạch 云vân 。 觀quán 此thử 則tắc 徒đồ 恃thị 學học 問vấn 而nhi 不bất 務vụ 實thật 修tu 者giả 亦diệc 可khả 以dĩ 知tri 警cảnh 矣hĩ 。


○# 世Thế 尊Tôn 下hạ 知tri 障chướng 由do 迷mê 。 我ngã 等đẳng 者giả 自tự 指chỉ 同đồng 等đẳng 一nhất 類loại 。 即tức 就tựu 現Hiện 前Tiền 地Địa 位vị 言ngôn 之chi 。 故cố 曰viết 今kim 者giả 。 二nhị 障chướng 者giả 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 。 謂vị 執chấp 徧biến 計kế 所sở 執chấp 實thật 我ngã 。 薩tát 迦ca 耶da 見kiến (# 即tức 身thân 見kiến 也dã 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 及cập 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 皆giai 擾nhiễu 惱não 有hữu 情tình 身thân 心tâm 。 能năng 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。 二nhị 所sở 知tri 障chướng 。 謂vị 執chấp 徧biến 計kế 所sở 執chấp 實thật 法pháp 。 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 見kiến 疑nghi 無vô 明minh 愛ái 恚khuể 慢mạn 等đẳng 。 覆phú 所sở 知tri 境cảnh 無vô 顛điên 倒đảo 性tánh 。 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 所sở 知tri 障chướng 。 又hựu 煩phiền 惱não 障chướng 亦diệc 名danh 事sự 障chướng 。 續tục 諸chư 生sanh 死tử 。 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 名danh 理lý 障chướng 。 礙ngại 正chánh 知tri 見kiến 。 圓viên 覺giác 云vân 。 先tiên 除trừ 事sự 障chướng 。 未vị 斷đoạn 理lý 障chướng 。 但đãn 能năng 悟ngộ 入nhập 。 二nhị 乘thừa 境cảnh 界giới 。 若nhược 事sự 理lý 障chướng 。 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 滅diệt 。 則tắc 入nhập 如Như 來Lai 大đại 圓viên 覺giác 海hải 。 又hựu 煩phiền 惱não 即tức 界giới 內nội 見kiến 思tư 。 見kiến 謂vị 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 思tư 乃nãi 任nhậm 運vận 起khởi 者giả 。 所sở 知tri 即tức 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 無vô 明minh 。 塵trần 沙sa 謂vị 於ư 外ngoại 境cảnh 不bất 達đạt 唯duy 心tâm 。 遇ngộ 事sự 生sanh 執chấp 。 無vô 明minh 謂vị 於ư 所sở 修tu 證chứng 不bất 達đạt 性tánh 空không 。 隨tùy 分phần/phân 起khởi 愛ái 。 又hựu 煩phiền 惱não 障chướng 即tức 是thị 我ngã 執chấp 。 依y 我ngã 執chấp 起khởi 。 能năng 障chướng 我ngã 空không 理lý 故cố 。 所sở 知tri 障chướng 即tức 是thị 法pháp 執chấp 。 依y 法pháp 執chấp 起khởi 。 能năng 障chướng 法pháp 空không 理lý 故cố 。 此thử 時thời 阿A 難Nan 方phương 證chứng 初sơ 果quả 。 所sở 知tri 固cố 是thị 俱câu 在tại 。 煩phiền 惱não 亦diệc 未vị 全toàn 離ly 。 況huống 不bất 了liễu 識thức 空không 。 斷đoạn 非phi 真chân 斷đoạn 。 故cố 如Như 來Lai 斥xích 以dĩ 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。 而nhi 自tự 己kỷ 謂vị 為vi 。 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 然nhiên 障chướng 不bất 自tự 起khởi 。 纏triền 非phi 無vô 因nhân 。 故cố 次thứ 下hạ 出xuất 其kỳ 所sở 由do 。 良lương 猶do 誠thành 也dã 。 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 是thị 其kỳ 意ý 中trung 所sở 求cầu 。 葢# 自tự 覺giác 妄vọng 識thức 搖dao 動động 。 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 。 想tưởng 應ưng 別biệt 有hữu 。 寂tịch 常thường 心tâm 性tánh 。 誠thành 由do 不bất 知tri 此thử 性tánh 。 方phương 乃nãi 認nhận 彼bỉ 妄vọng 識thức 。 執chấp 我ngã 執chấp 法pháp 。 無vô 由do 解giải 脫thoát 。 所sở 謂vị 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 是thị 也dã 。


○# 唯duy 願nguyện 下hạ 請thỉnh 求cầu 開khai 發phát 。 其kỳ 意ý 以dĩ 二nhị 障chướng 所sở 纏triền 。 無vô 由do 解giải 脫thoát 。 乏phạp 功công 德đức 財tài 。 離ly 涅Niết 槃Bàn 舍xá 。 故cố 曰viết 窮cùng 曰viết 露lộ 。 窮cùng 則tắc 修tu 證chứng 無vô 資tư 。 故cố 求cầu 哀ai 。 露lộ 則tắc 輪luân 轉chuyển 無vô 依y 。 故cố 求cầu 愍mẫn 也dã 。 發phát 謂vị 啟khải 發phát 。 妙diệu 明minh 心tâm 者giả 。 二nhị 死tử 不bất 能năng 繫hệ 。 二nhị 障chướng 不bất 能năng 昏hôn 故cố 。 必tất 求cầu 發phát 此thử 者giả 。 以dĩ 不bất 得đắc 此thử 心tâm 。 妄vọng 識thức 難nan 捨xả 。 奢xa 摩ma 無vô 路lộ 可khả 修tu 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 緣duyên 可khả 證chứng 故cố 。 (# 問vấn 。 上thượng 迷mê 寂tịch 常thường 。 此thử 發phát 妙diệu 明minh 。 何hà 緣duyên 迷mê 發phát 不bất 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 。 在tại 迷mê 屬thuộc 本bổn 覺giác 。 既ký 發phát 成thành 始thỉ 覺giác 。 本bổn 覺giác 惟duy 寂tịch 惟duy 常thường 。 始thỉ 覺giác 便tiện 妙diệu 便tiện 明minh 。 前tiền 後hậu 異dị 稱xưng 。 其kỳ 實thật 唯duy 一nhất 心tâm 耳nhĩ )# 開khai 謂vị 開khai 通thông 。 道Đạo 眼nhãn 者giả 。 見kiến 道đạo 之chi 眼nhãn 。 即tức 是thị 始thỉ 覺giác 。 仍nhưng 前tiền 妙diệu 明minh 心tâm 也dã 。 妙diệu 明minh 雖tuy 發phát 。 前tiền 途đồ 尚thượng 遙diêu 。 稍sảo 有hữu 絲ti 毫hào 凝ngưng 滯trệ 。 便tiện 是thị 道Đạo 眼nhãn 未vị 通thông 。 故cố 此thử 求cầu 開khai 。 葢# 為vi 由do 始thỉ 覺giác 而nhi 至chí 究cứu 竟cánh 覺giác 故cố 。 阿A 難Nan 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 竟cánh 。


二nhị 如Như 來Lai 極cực 顯hiển 真chân 體thể 二nhị 。


一nhất 現hiện 相tướng 密mật 顯hiển 。 二nhị 發phát 言ngôn 顯hiển 發phát 。


初sơ 二nhị 。


一nhất 正chánh 為vi 現hiện 相tướng 。 二nhị 教giáo 以dĩ 親thân 領lãnh 。


初sơ 。


即tức 時thời 如Như 來Lai 。 從tùng 胸hung 卍vạn 字tự 。 湧dũng 出xuất 寶bảo 光quang 。


○# 其kỳ 光quang 晃hoảng 昱dục 。 有hữu 百bách 千thiên 色sắc 。 十thập 方phương 微vi 塵trần 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 一nhất 時thời 周chu 徧biến 。


○# 徧biến 灌quán 十thập 方phương 所sở 有hữu 。 寶bảo 剎sát 諸chư 如Như 來Lai 頂đảnh 。 旋toàn 至chí 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。


初sơ 密mật 顯hiển 全toàn 體thể 俱câu 現hiện 。 如Như 來Lai 胸hung 前tiền 有hữu 紋văn 。 十thập 字tự 右hữu 旋toàn 。 名danh 萬vạn 德đức 吉cát 祥tường 相tương/tướng 。 謂vị 有hữu 此thử 相tướng 者giả 。 必tất 具cụ 萬vạn 德đức 。 為vi 吉cát 祥tường 人nhân 故cố 。 因nhân 翻phiên 為vi 萬vạn 。 但đãn 翻phiên 音âm 不bất 翻phiên 字tự 。 以dĩ 字tự 是thị 佛Phật 相tương/tướng 。 翻phiên 則tắc 失thất 其kỳ 相tương/tướng 故cố 。 前tiền 從tùng 面diện 門môn 放phóng 光quang 。 表biểu 六lục 根căn 各các 局cục 之chi 性tánh 。 此thử 從tùng 胸hung 前tiền 湧dũng 出xuất 。 表biểu 藏tạng 性tánh 渾hồn 然nhiên 之chi 體thể 。 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。 故cố 又hựu 以dĩ 卍vạn 字tự 表biểu 之chi 。


○# 其kỳ 光quang 下hạ 密mật 顯hiển 大đại 用dụng 全toàn 彰chương 。 言ngôn 其kỳ 體thể 既ký 現hiện 。 其kỳ 用dụng 自tự 顯hiển 。 故cố 以dĩ 其kỳ 光quang 晃hoảng 昱dục 表biểu 之chi 。 晃hoảng 昱dục 者giả 明minh 耀diệu 義nghĩa 也dã 。 百bách 千thiên 色sắc 者giả 。 表biểu 用dụng 隨tùy 緣duyên 變biến 之chi 義nghĩa 。 用dụng 隨tùy 緣duyên 變biến 。 法pháp 法pháp 全toàn 彰chương 。 故cố 又hựu 以dĩ 塵trần 界giới 周chu 徧biến 表biểu 之chi 。


○# 徧biến 灌quán 下hạ 。 密mật 顯hiển 上thượng 合hợp 下hạ 同đồng 。 寶bảo 剎sát 者giả 。 名danh 譯dịch 集tập 云vân 。 剎sát 摩ma 。 正chánh 音âm 掣xiết 多đa 羅la 。 此thử 翻phiên 土thổ 田điền 。 謂vị 一nhất 佛Phật 化hóa 境cảnh 也dã 。 是thị 則tắc 仍nhưng 指chỉ 塵trần 界giới 。 但đãn 從tùng 佛Phật 尊tôn 稱xưng 。 名danh 為vi 寶bảo 剎sát 。 灌quán 注chú 也dã 。 徧biến 灌quán 佛Phật 頂đảnh 者giả 。 表biểu 此thử 用dụng 一nhất 現hiện 。 上thượng 合hợp 佛Phật 界giới 。 所sở 謂vị 與dữ 諸chư 如Như 來Lai 。 同đồng 一nhất 慈từ 力lực 是thị 也dã 。 旋toàn 者giả 迴hồi 注chú 義nghĩa 。 至chí 阿A 難Nan 及cập 大đại 眾chúng 者giả 。 表biểu 此thử 用dụng 一nhất 現hiện 。 不bất 唯duy 上thượng 合hợp 佛Phật 界giới 。 亦diệc 且thả 下hạ 同đồng 眾chúng 生sanh 。 所sở 謂vị 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 同đồng 一nhất 悲bi 仰ngưỡng 是thị 也dã 。 據cứ 此thử 。 則tắc 藏tạng 性tánh 全toàn 體thể 。 圓viên 通thông 勝thắng 用dụng 。 皆giai 於ư 一nhất 光quang 處xứ 現hiện 矣hĩ 。 正chánh 為vi 現hiện 相tướng 竟cánh 。


二nhị 教giáo 以dĩ 親thân 領lãnh 。


告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 吾ngô 今kim 為vì 汝nhữ 。 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 亦diệc 令linh 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 獲hoạch 妙diệu 微vi 密mật 。 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。


此thử 科khoa 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 向hướng 。 一nhất 指chỉ 前tiền 令linh 其kỳ 現hiện 領lãnh 。 二nhị 許hứa 後hậu 教giáo 以dĩ 預dự 知tri 。 科khoa 依y 初sơ 義nghĩa 。 應ưng 先tiên 明minh 之chi 。 既ký 已dĩ 現hiện 相tướng 。 又hựu 復phục 告cáo 言ngôn 者giả 。 恐khủng 密mật 顯hiển 不bất 薦tiến 。 仍nhưng 用dụng 顯hiển 教giáo 故cố 。 藏tạng 性tánh 全toàn 體thể 。 圓viên 通thông 勝thắng 用dụng 。 即tức 是thị 大đại 法pháp 。 藏tạng 性tánh 顯hiển 而nhi 妄vọng 識thức 摧tồi 。 圓viên 通thông 立lập 而nhi 邪tà 行hạnh 滅diệt 。 故cố 喻dụ 如như 幢tràng 。 以dĩ 幢tràng 有hữu 顯hiển 立lập 摧tồi 滅diệt 義nghĩa 故cố 。 卍vạn 字tự 流lưu 光quang 。 正chánh 為vi 顯hiển 此thử 體thể 用dụng 。 故cố 云vân 建kiến 也dã 。 法Pháp 幢tràng 既ký 建kiến 。 流lưu 光quang 則tắc 已dĩ 。 必tất 令linh 十thập 方phương 塵trần 界giới 一nhất 時thời 周chu 徧biến 者giả 應ưng 另# 有hữu 所sở 表biểu 。 故cố 云vân 亦diệc 令linh 十thập 方phương 。 眾chúng 生sanh (# 云vân 云vân )# 。 獲hoạch 得đắc 也dã 。 妙diệu 等đẳng 七thất 字tự 。 即tức 前tiền 所sở 求cầu 心tâm 性tánh 。 始thỉ 本bổn 異dị 稱xưng 迷mê 悟ngộ 同đồng 體thể 曰viết 妙diệu 。 此thử 心tâm 性tánh 合hợp 讚tán 也dã 。 微vi 密mật 性tánh 淨tịnh 明minh 心tâm 。 乃nãi 各các 別biệt 立lập 名danh 。 性tánh 即tức 本bổn 覺giác 。 無vô 動động 搖dao 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 故cố 稱xưng 微vi 密mật 。 即tức 前tiền 寂tịch 常thường 義nghĩa 也dã 。 心tâm 即tức 始thỉ 覺giác 。 有hữu 內nội 瑩oánh 外ngoại 照chiếu 之chi 功công 。 故cố 稱xưng 淨tịnh 明minh 。 即tức 前tiền 妙diệu 明minh 義nghĩa 也dã 。 依y 此thử 心tâm 性tánh 。 起khởi 於ư 觀quán 照chiếu 。 觀quán 智trí 現hiện 前tiền 。 明minh 見kiến 心tâm 性tánh 。 為vi 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 。 即tức 前tiền 道Đạo 眼nhãn 義nghĩa 也dã 。 是thị 則tắc 阿A 難Nan 所sở 求cầu 一nhất 光quang 俱câu 應ưng 。 恐khủng 猶do 未vị 明minh 。 此thử 復phục 明minh 明minh 告cáo 示thị 。 令linh 其kỳ 親thân 領lãnh 。 若nhược 作tác 許hứa 後hậu 釋thích 者giả 。 義nghĩa 通thông 奢xa 摩ma 盡tận 處xứ 及cập 三tam 摩ma 禪thiền 那na 之chi 文văn 。 如như 吾ngô 今kim 為vì 汝nhữ 等đẳng 。 許hứa 示thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 體thể 。 以dĩ 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 即tức 該cai 三tam 如Như 來Lai 藏tạng 之chi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 亦diệc 令linh 十thập 方phương 等đẳng 。 許hứa 示thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 路lộ 。 以dĩ 微vi 密mật 淨tịnh 明minh 。 即tức 該cai 近cận 具cụ 根căn 中trung 。 遠viễn 通thông 萬vạn 法pháp 之chi 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 者giả 。 許hứa 示thị 三tam 摩ma 禪thiền 那na 。 以dĩ 三tam 摩ma 中trung 從tùng 根căn 入nhập 圓viên 。 禪thiền 那na 中trung 中trung 中trung 流lưu 入nhập 。 皆giai 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 也dã 。 佛Phật 音âm 圓viên 妙diệu 。 或hoặc 領lãnh 前tiền 或hoặc 佇trữ 後hậu 。 一nhất 點điểm 水thủy 墨mặc 。 兩lưỡng 處xứ 成thành 龍long 。 信tín 有hữu 之chi 矣hĩ 。 現hiện 相tướng 密mật 顯hiển 竟cánh 。


二nhị 發phát 言ngôn 顯hiển 發phát 三tam 。


一nhất 就tựu 根căn 性tánh 以dĩ 指chỉ 真chân 心tâm 。 二nhị 會hội 四tứ 科khoa 而nhi 歸quy 藏tạng 性tánh 。 三tam 融dung 七thất 大đại 以dĩ 拂phất 情tình 計kế 。


初sơ (# 就tựu 根căn 指chỉ 心tâm 者giả 。 以dĩ 此thử 經Kinh 最tối 殊thù 勝thắng 處xứ 。 全toàn 在tại 破phá 識thức 心tâm 而nhi 不bất 用dụng 。 取thủ 根căn 性tánh 為vi 因nhân 心tâm 。 良lương 以dĩ 用dụng 識thức 用dụng 根căn 。 乃nãi 權quyền 實thật 兩lưỡng 教giáo 之chi 所sở 由do 分phần/phân 。 如như 云vân 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vi 因nhân 心tâm 。 如như 蒸chưng 沙sa 作tác 飯phạn 。 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 為vi 因nhân 心tâm 。 如như 依y 金kim 作tác 器khí 。 今kim 阿A 難Nan 欲dục 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 先tiên 就tựu 根căn 指chỉ 出xuất 。 令linh 其kỳ 取thủ 為vi 因nhân 心tâm 。 則tắc 果quả 地địa 圓viên 成thành 。 可khả 希hy 冀ký 矣hĩ )# 二nhị 。


一nhất 帶đái 妄vọng 顯hiển 真chân 。 二nhị 剖phẫu 妄vọng 出xuất 真chân 。


初sơ (# 良lương 以dĩ 根căn 中trung 之chi 性tánh 。 其kỳ 體thể 即tức 是thị 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 非phi 純thuần 真chân 者giả 。 因nhân 阿A 難Nan 急cấp 欲dục 捨xả 妄vọng 求cầu 真chân 。 其kỳ 如như 眾chúng 生sanh 位vị 中trung 。 別biệt 無vô 純thuần 真chân 之chi 心tâm 可khả 指chỉ 。 若nhược 先tiên 言ngôn 有hữu 妄vọng 。 恐khủng 其kỳ 不bất 敢cảm 認nhận 取thủ 。 姑cô 且thả 帶đái 之chi 。 但đãn 唯duy 顯hiển 其kỳ 是thị 真chân 而nhi 已dĩ )# 十thập 。


一nhất 顯hiển 見kiến 是thị 心tâm 。 二nhị 顯hiển 見kiến 不bất 動động 。 三tam 顯hiển 見kiến 不bất 滅diệt 。 四tứ 顯hiển 見kiến 不bất 失thất 。 五ngũ 顯hiển 見kiến 無vô 還hoàn 。 六lục 顯hiển 見kiến 不bất 雜tạp 。 七thất 顯hiển 見kiến 無vô 礙ngại 。 八bát 顯hiển 見kiến 不bất 分phân 。 九cửu 顯hiển 見kiến 超siêu 情tình 。 十thập 顯hiển 見kiến 離ly 見kiến 。


初sơ (# 六lục 根căn 中trung 性tánh 。 雖tuy 同đồng 一nhất 精tinh 明minh 。 而nhi 就tựu 眾chúng 生sanh 位vị 中trung 。 最tối 便tiện 於ư 領lãnh 略lược 者giả 。 無vô 踰du 眼nhãn 中trung 見kiến 性tánh 。 故cố 唯duy 從tùng 此thử 顯hiển 發phát 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri )# 三tam 。


一nhất 取thủ 例lệ 引dẫn 發phát 。 二nhị 正chánh 與dữ 辯biện 見kiến 。 三tam 結kết 顯hiển 是thị 心tâm 。


初sơ (# 欲dục 辯biện 見kiến 乃nãi 是thị 心tâm 。 無vô 由do 發phát 端đoan 。 故cố 取thủ 拳quyền 例lệ 見kiến 。 引dẫn 起khởi 正chánh 辯biện 義nghĩa 也dã )# 二nhị 。


一nhất 徵trưng 定định 拳quyền 見kiến 。 二nhị 取thủ 例lệ 問vấn 答đáp 。


初sơ 。


阿A 難Nan 。 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 此thử 拳quyền 光quang 明minh 。 因nhân 何hà 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 成thành 拳quyền 。 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 。


○# 阿A 難Nan 言ngôn 。 由do 佛Phật 全toàn 體thể 。 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 赩hách 如như 寶bảo 山sơn 。 清thanh 淨tịnh 所sở 生sanh 。 故cố 有hữu 光quang 明minh 。 我ngã 實thật 眼nhãn 觀quan 。 五ngũ 輪luân 指chỉ 端đoan 。 屈khuất 握ác 示thị 人nhân 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。


初sơ 雙song 徵trưng 拳quyền 見kiến 。 汝nhữ 先tiên 答đáp 我ngã 等đẳng 者giả 。 是thị 前tiền 直trực 呵ha 非phi 心tâm 中trung 語ngữ 。 此thử 以dĩ 阿A 難Nan 見kiến 相tương/tướng 不bất 悟ngộ 。 故cố 重trọng/trùng 理lý 前tiền 話thoại 而nhi 勘khám 問vấn 之chi 。 見kiến 光quang 明minh 拳quyền 。 正chánh 是thị 見kiến 性tánh 家gia 用dụng 。 明minh 知tri 阿A 難Nan 不bất 諭dụ 。 必tất 至chí 循tuần 塵trần 流lưu 轉chuyển 。 故cố 問vấn 以dĩ 光quang 因nhân 何hà 有hữu 。 云vân 何hà 成thành 拳quyền 。 所sở 謂vị 也dã 須tu 驗nghiệm 過quá 也dã 。 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 者giả 。 以dĩ 正chánh 當đương 見kiến 拳quyền 之chi 時thời 。 真chân 妄vọng 二nhị 心tâm 。 同đồng 時thời 俱câu 現hiện 。 若nhược 但đãn 如như 鏡kính 中trung 。 無vô 別biệt 分phân 析tích 。 則tắc 是thị 真chân 心tâm 。 若nhược 推thôi 窮cùng 尋tầm 逐trục 。 光quang 因nhân 何hà 有hữu 。 拳quyền 云vân 何hà 成thành 。 即tức 是thị 妄vọng 心tâm 。 故cố 重trọng/trùng 為vi 此thử 問vấn 。 欲dục 其kỳ 真chân 妄vọng 分phân 明minh 。 一nhất 無vô 所sở 混hỗn 耳nhĩ 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 各các 答đáp 其kỳ 由do 。 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 。 樹thụ 名danh 也dã 。 須Tu 彌Di 山Sơn 南nam 有hữu 此thử 樹thụ 。 果quả 汁trấp 入nhập 水thủy 。 沙sa 石thạch 成thành 金kim 。 此thử 金kim 最tối 勝thắng 。 故cố 古cổ 德đức 義nghĩa 翻phiên 勝thắng 金kim 。 由do 佛Phật 全toàn 體thể 同đồng 此thử 。 故cố 赩hách 如như 寶bảo 山sơn 。 赩hách 赤xích 燄diệm 也dã 。 以dĩ 金kim 體thể 而nhi 具cụ 赤xích 燄diệm 。 如như 十thập 寶bảo 山sơn 故cố 。 多đa 劫kiếp 熏huân 修tu 。 非phi 欲dục 愛ái 致trí 。 故cố 云vân 清thanh 淨tịnh 所sở 生sanh 。 正chánh 由do 清thanh 淨tịnh 所sở 生sanh 。 故cố 得đắc 全toàn 體thể 同đồng 金kim 。 而nhi 有hữu 光quang 明minh 。 全toàn 體thể 既ký 爾nhĩ 。 手thủ 拳quyền 可khả 知tri 。 此thử 答đáp 光quang 因nhân 何hà 有hữu 之chi 問vấn 。 我ngã 實thật 眼nhãn 觀quan 者giả 。 不bất 知tri 見kiến 乃nãi 是thị 心tâm 。 謬mậu 計kế 為vi 眼nhãn 。 此thử 答đáp 汝nhữ 將tương 誰thùy 見kiến 之chi 問vấn 。 輪luân 指chỉ 屈khuất 握ác 。 故cố 有hữu 拳quyền 相tướng 。 廼# 答đáp 云vân 何hà 成thành 拳quyền 之chi 問vấn 。 不bất 依y 問vấn 次thứ 答đáp 者giả 。 隨tùy 語ngữ 便tiện 故cố 。


二nhị 取thủ 例lệ 問vấn 答đáp 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 實thật 言ngôn 告cáo 汝nhữ 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 要yếu 以dĩ 譬thí 喻dụ 。 而nhi 得đắc 開khai 悟ngộ 。


○# 阿A 難Nan 。 譬thí 如như 我ngã 拳quyền 。 若nhược 無vô 我ngã 手thủ 。 不bất 成thành 我ngã 拳quyền 。 若nhược 無vô 汝nhữ 眼nhãn 。 不bất 成thành 汝nhữ 見kiến 。 以dĩ 汝nhữ 眼nhãn 根căn 。 例lệ 我ngã 拳quyền 理lý 。 其kỳ 義nghĩa 均quân 不phủ 。


○# 阿A 難Nan 言ngôn 。 唯dụy 然nhiên 世Thế 尊Tôn 。 既ký 無vô 我ngã 眼nhãn 。 不bất 成thành 我ngã 見kiến 。 以dĩ 我ngã 眼nhãn 根căn 。 例lệ 如Như 來Lai 拳quyền 。 事sự 義nghĩa 相tương 類loại 。


初sơ 許hứa 以dĩ 說thuyết 喻dụ 。 如như 上thượng 徵trưng 拳quyền 問vấn 見kiến 。 無vô 非phi 指chỉ 示thị 。 因nhân 其kỳ 不bất 能năng 薦tiến 取thủ 。 故cố 許hứa 以dĩ 實thật 言ngôn 。 謂vị 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 不bất 同đồng 上thượng 文văn 。 猶do 帶đái 密mật 意ý 說thuyết 故cố 。 諸chư 眾chúng 也dã 。 有hữu 智trí 即tức 指chỉ 中trung 根căn 。 以dĩ 上thượng 智trí 無vô 多đa 。 不bất 言ngôn 諸chư 故cố 。 要yếu 以dĩ 等đẳng 者giả 。 謂vị 出xuất 廐cứu 良lương 駒câu 。 已dĩ 搖dao 鞭tiên 影ảnh 。 沈trầm 水thủy 俊# 鯉lý 。 須tu 設thiết 香hương 鈎câu 。 如như 法Pháp 華hoa 譬thí 喻dụ 品phẩm 初sơ 亦diệc 云vân 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 則tắc 有hữu 智trí 指chỉ 中trung 根căn 明minh 矣hĩ 。


阿A 難Nan 下hạ 。 取thủ 例lệ 問vấn 均quân 。 無vô 手thủ 無vô 拳quyền 。 無vô 眼nhãn 無vô 見kiến 。 迷mê 觀quán 似tự 同đồng 。 悟ngộ 見kiến 實thật 異dị 。 今kim 如Như 來Lai 以dĩ 見kiến 例lệ 拳quyền 。 用dụng 手thủ 譬thí 眼nhãn 。 問vấn 以dĩ 其kỳ 義nghĩa 均quân 不bất 者giả 。 正chánh 勘khám 其kỳ 為vi 迷mê 為vi 悟ngộ 耳nhĩ (# 此thử 中trung 眼nhãn 根căn 。 應ưng 是thị 眼nhãn 所sở 成thành 見kiến 。 拳quyền 理lý 應ưng 是thị 手thủ 所sở 成thành 拳quyền 。 能năng 例lệ 所sở 例lệ 各các 有hữu 不bất 足túc 。 應ưng 善thiện 會hội 之chi 可khả 也dã )# 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 答đáp 以dĩ 相tương/tướng 類loại 。 見kiến 不bất 屬thuộc 眼nhãn 之chi 理lý 。 究cứu 竟cánh 不bất 悟ngộ 。 故cố 曰viết 既ký 無vô 我ngã 眼nhãn 。 不bất 成thành 我ngã 見kiến 。 正chánh 以dĩ 究cứu 竟cánh 不bất 悟ngộ 。 故cố 曰viết 以dĩ 眼nhãn 例lệ 拳quyền 。 事sự 義nghĩa 相tương 類loại 。 佛Phật 意ý 亦diệc 為vi 問vấn 出xuất 此thử 語ngữ 。 引dẫn 發phát 下hạ 文văn 辯biện 見kiến 之chi 義nghĩa 。 取thủ 例lệ 引dẫn 發phát 竟cánh 。


二nhị 正chánh 與dữ 辯biện 見kiến 二nhị 。


一nhất 辨biện 無vô 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 二nhị 辯biện 無vô 明minh 有hữu 見kiến 。


初sơ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 言ngôn 相tương 類loại 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。


○# 何hà 以dĩ 故cố 。 如như 無vô 手thủ 人nhân 。 拳quyền 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 彼bỉ 無vô 眼nhãn 者giả 。 非phi 見kiến 全toàn 無vô 。


○# 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 汝nhữ 試thí 於ư 途đồ 。 詢tuân 問vấn 盲manh 人nhân 。 汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 。 彼bỉ 諸chư 盲manh 人nhân 。 必tất 來lai 答đáp 汝nhữ 。 我ngã 今kim 眼nhãn 前tiền 。 唯duy 見kiến 黑hắc 暗ám 。 更cánh 無vô 他tha 矚chú 。


○# 以dĩ 是thị 義nghĩa 觀quán 。 前tiền 塵trần 自tự 暗ám 。 見kiến 何hà 虧khuy 損tổn 。


初sơ 斥xích 其kỳ 所sở 答đáp 。 不bất 類loại 答đáp 類loại 。 故cố 斥xích 以dĩ 不bất 然nhiên 。


○# 何hà 以dĩ 下hạ 。 徵trưng 辯biện 不bất 類loại 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 手thủ 外ngoại 無vô 拳quyền 。 故cố 手thủ 無vô 拳quyền 滅diệt 。 眼nhãn 見kiến 各các 體thể 。 故cố 眼nhãn 滅diệt 見kiến 存tồn 。 非phi 全toàn 無vô 者giả 。 見kiến 體thể 無vô 虧khuy 。 唯duy 見kiến 明minh 之chi 用dụng 。 根căn 闕khuyết 不bất 現hiện 也dã 。


○# 所sở 以dĩ 下hạ 。 教giáo 以dĩ 事sự 驗nghiệm 。 將tương 令linh 取thủ 事sự 驗nghiệm 證chứng 。 故cố 重trọng/trùng 徵trưng 所sở 以dĩ 。 試thí 即tức 驗nghiệm 義nghĩa 。 必tất 令linh 於ư 途đồ 者giả 。 眾chúng 所sở 同đồng 聽thính 。 乃nãi 可khả 憑bằng 信tín 故cố 。 特đặc 教giáo 詢tuân 問vấn 盲manh 人nhân 者giả 。 以dĩ 無vô 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 非phi 盲manh 人nhân 無vô 以dĩ 證chứng 也dã 。 汝nhữ 何hà 所sở 見kiến 句cú 。 乃nãi 示thị 以dĩ 詢tuân 問vấn 之chi 法pháp 。 猶do 云vân 你nễ 問vấn 他tha 何hà 所sở 見kiến 也dã 。 彼bỉ 必tất 答đáp 汝nhữ 等đẳng 。 是thị 諒# 其kỳ 所sở 答đáp 。 不bất 出xuất 此thử 故cố 。 唯duy 見kiến 黑hắc 暗ám 者giả 。 見kiến 暗ám 之chi 用dụng 故cố 在tại 。 更cánh 無vô 他tha 矚chú 者giả 。 見kiến 明minh 之chi 用dụng 暫tạm 隱ẩn 。 所sở 謂vị 非phi 見kiến 全toàn 無vô 者giả 信tín 矣hĩ 。


○# 以dĩ 是thị 下hạ 。 結kết 顯hiển 有hữu 見kiến 。 意ý 謂vị 以dĩ 是thị 盲manh 人nhân 矚chú 暗ám 之chi 義nghĩa 觀quán 之chi 。 葢# 由do 根căn 缺khuyết 障chướng 明minh 。 而nhi 前tiền 塵trần 自tự 暗ám 。 既ký 依y 然nhiên 矚chú 暗ám 。 而nhi 見kiến 何hà 虧khuy 損tổn 。 理lý 既ký 如như 是thị 。 誰thùy 不bất 憑bằng 信tín 。 所sở 以dĩ 汝nhữ 言ngôn 相tương 類loại 。 我ngã 謂vị 不bất 然nhiên 者giả 此thử 也dã 。 噫# 。 夫phu 眾chúng 生sanh 聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 。 迷mê 性tánh 為vi 根căn 。 但đãn 謂vị 眼nhãn 見kiến 。 不bất 知tri 性tánh 明minh 。 所sở 謂vị 終chung 日nhật 行hành 。 而nhi 不bất 自tự 覺giác 。 今kim 以dĩ 此thử 喻dụ 。 顯hiển 彼bỉ 見kiến 性tánh 。 判phán 然nhiên 有hữu 離ly 眼nhãn 之chi 體thể 。 全toàn 不bất 係hệ 根căn 而nhi 為vi 有hữu 無vô 。 曉hiểu 了liễu 此thử 者giả 。 豈khởi 唯duy 根căn 具cụ 根căn 缺khuyết 。 此thử 性tánh 了liễu 不bất 相tương 關quan 。 乃nãi 至chí 捨xả 身thân 受thọ 身thân 。 亦diệc 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 下hạ 之chi 所sở 顯hiển 不bất 動động 不bất 滅diệt 不bất 失thất 等đẳng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 於ư 此thử 可khả 見kiến 。 辯biện 無vô 眼nhãn 有hữu 見kiến 竟cánh 。


二nhị 辯biện 無vô 明minh 有hữu 見kiến 。


阿A 難Nan 言ngôn 。 諸chư 盲manh 眼nhãn 前tiền 。 唯duy 覩đổ 黑hắc 暗ám 。 云vân 何hà 成thành 見kiến 。


○# 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 諸chư 盲manh 無vô 眼nhãn 。 唯duy 觀quán 黑hắc 暗ám 。 與dữ 有hữu 眼nhãn 人nhân 。 處xử 於ư 暗ám 室thất 。 二nhị 黑hắc 有hữu 別biệt 。 為vi 無vô 有hữu 別biệt 。


○# 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。 此thử 闇ám 中trung 人nhân 與dữ 彼bỉ 羣quần 盲manh 二nhị 黑hắc 校giảo 量lượng 。 曾tằng 無vô 有hữu 異dị 。


初sơ 不bất 許hứa 暗ám 見kiến 。 阿A 難Nan 意ý 以dĩ 見kiến 明minh 為vi 見kiến 。 人nhân 所sở 共cộng 許hứa 。 覩đổ 暗ám 成thành 見kiến 。 世thế 間gian 相tương 違vi 。 故cố 諍tranh 以dĩ 唯duy 覩đổ 黑hắc 暗ám 。 云vân 何hà 成thành 見kiến 。 葢# 不bất 許hứa 無vô 明minh 有hữu 見kiến 也dã 。


○# 佛Phật 告cáo 下hạ 。 取thủ 例lệ 令linh 審thẩm 。 無vô 眼nhãn 見kiến 黑hắc 。 有hữu 眼nhãn 處xứ 暗ám 。 約ước 見kiến 似tự 異dị 。 根căn 有hữu 具cụ 缺khuyết 故cố 。 論luận 境cảnh 實thật 同đồng 。 均quân 稱xưng 黑hắc 暗ám 故cố 。 問vấn 以dĩ 有hữu 別biệt 無vô 別biệt 者giả 。 令linh 其kỳ 自tự 審thẩm 。 即tức 有hữu 眼nhãn 見kiến 暗ám 成thành 見kiến 。 知tri 無vô 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 亦diệc 成thành 見kiến 也dã 。


○# 如như 是thị 下hạ 答đáp 以dĩ 無vô 異dị 。 校giảo 量lượng 者giả 。 比tỉ 校giảo 量lượng 度độ 。 無vô 異dị 者giả 。 總tổng 是thị 暗ám 塵trần 。 然nhiên 阿A 難Nan 既ký 答đáp 二nhị 暗ám 無vô 異dị 。 自tự 覺giác 二nhị 見kiến 是thị 同đồng 。 故cố 如Như 來Lai 不bất 復phục 更cánh 結kết 。 設thiết 結kết 之chi 者giả 。 應ưng 云vân 以dĩ 是thị 義nghĩa 觀quán 。 無vô 明minh 有hữu 見kiến 。 噫# 。 夫phu 眾chúng 生sanh 自tự 結kết 見kiến 為vi 根căn 以dĩ 來lai 。 一nhất 向hướng 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 見kiến 不bất 超siêu 色sắc 。 聽thính 不bất 出xuất 聲thanh 。 不bất 唯duy 無vô 眼nhãn 謂vị 其kỳ 無vô 見kiến 。 而nhi 無vô 明minh 亦diệc 謂vị 無vô 見kiến 。 今kim 以dĩ 二nhị 黑hắc 校giảo 量lượng 。 顯hiển 彼bỉ 見kiến 性tánh 歷lịch 然nhiên 有hữu 離ly 塵trần 之chi 體thể 。 全toàn 不bất 係hệ 塵trần 而nhi 為vi 有hữu 無vô 。 曉hiểu 了liễu 此thử 者giả 。 豈khởi 唯duy 明minh 去khứ 暗ám 來lai 。 此thử 見kiến 一nhất 無vô 所sở 礙ngại 。 乃nãi 至chí 神thần 入nhập 重trọng/trùng 泉tuyền 。 識thức 沈trầm 幽u 冥minh 。 亦diệc 全toàn 不bất 相tương 妨phương 。 古cổ 德đức 所sở 謂vị 不bất 是thị 上thượng 天thiên 堂đường 。 定định 將tương 下hạ 地địa 獄ngục 者giả 。 亦diệc 唯duy 此thử 可khả 恃thị 耳nhĩ 。 正chánh 與dữ 辨biện 見kiến 竟cánh 。


三tam 結kết 顯hiển 是thị 心tâm 。


阿A 難Nan 。 若nhược 無vô 眼nhãn 人nhân 。 全toàn 見kiến 前tiền 黑hắc 。 忽hốt 得đắc 眼nhãn 光quang 。 還hoàn 於ư 前tiền 塵trần 。 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 名danh 眼nhãn 見kiến 者giả 。 彼bỉ 暗ám 中trung 人nhân 。 全toàn 見kiến 前tiền 黑hắc 。 忽hốt 獲hoạch 燈đăng 光quang 。 亦diệc 於ư 前tiền 塵trần 。 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 應ứng 名danh 燈đăng 見kiến 。


○# 若nhược 燈đăng 見kiến 者giả 。 燈đăng 能năng 有hữu 見kiến 。 自tự 不bất 名danh 燈đăng 。 又hựu 則tắc 燈đăng 觀quan 。 何hà 關quan 汝nhữ 事sự 。


○# 是thị 故cố 當đương 知tri 。 燈đăng 能năng 顯hiển 色sắc 。 如như 是thị 見kiến 者giả 。 是thị 眼nhãn 非phi 燈đăng 。 眼nhãn 能năng 顯hiển 色sắc 。 如như 是thị 見kiến 性tánh 。 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 。


初sơ 恐khủng 辯biện 牒điệp 防phòng (# 恐khủng 辨biện 云vân 。 見kiến 暗ám 之chi 見kiến 。 或hoặc 不bất 係hệ 眼nhãn 。 若nhược 謂vị 見kiến 明minh 。 定định 屬thuộc 眼nhãn 根căn 。 如như 無vô 眼nhãn 全toàn 黑hắc 。 得đắc 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 既ký 因nhân 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 非phi 眼nhãn 見kiến 而nhi 何hà 。 故cố 為vi 此thử 防phòng 。 若nhược 無vô 眼nhãn 人nhân 。 全toàn 見kiến 前tiền 黑hắc 。 乃nãi 至chí 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 句cú 。 全toàn 是thị 牒điệp 其kỳ 致trí 辨biện 之chi 詞từ 。 名danh 眼nhãn 見kiến 者giả 句cú 。 乃nãi 是thị 按án 定định 所sở 立lập 之chi 宗tông 。 欲dục 破phá 其kỳ 宗tông 。 特đặc 用dụng 異dị 喻dụ 反phản 難nạn/nan 。 故cố 曰viết 彼bỉ 暗ám 中trung 人nhân 云vân 云vân 。 意ý 以dĩ 無vô 眼nhãn 得đắc 眼nhãn 而nhi 後hậu 見kiến 。 既ký 名danh 眼nhãn 見kiến 。 無vô 燈đăng 得đắc 燈đăng 而nhi 後hậu 見kiến 。 應ứng 名danh 燈đăng 見kiến 。 葢# 燈đăng 不bất 名danh 見kiến 。 人nhân 所sở 共cộng 知tri 。 眼nhãn 不bất 名danh 見kiến 。 人nhân 所sở 共cộng 迷mê 。 故cố 用dụng 燈đăng 反phản 難nạn/nan 。 令linh 自tự 知tri 眼nhãn 見kiến 之chi 謬mậu 。


○# 若nhược 燈đăng 下hạ 展triển 轉chuyển 成thành 謬mậu 。 言ngôn 設thiết 許hứa 燈đăng 見kiến 。 則tắc 有hữu 二nhị 謬mậu 。 一nhất 有hữu 見kiến 自tự 不bất 名danh 燈đăng 。 為vi 轉chuyển 燈đăng 成thành 眼nhãn 謬mậu 。 二nhị 燈đăng 觀quán 何hà 關quan 汝nhữ 事sự 。 為vi 轉chuyển 見kiến 成thành 他tha 謬mậu 。 既ký 展triển 轉chuyển 成thành 謬mậu 。 則tắc 燈đăng 不bất 名danh 見kiến 明minh 矣hĩ 。 眼nhãn 不bất 名danh 見kiến 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。


○# 是thị 故cố 下hạ 正chánh 為vi 結kết 顯hiển 。 是thị 故cố 當đương 知tri 者giả 。 謂vị 以dĩ 是thị 展triển 轉chuyển 成thành 謬mậu 之chi 故cố 。 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 自tự 有hữu 正chánh 義nghĩa 可khả 申thân 。 所sở 謂vị 燈đăng 能năng 顯hiển 色sắc 。 是thị 眼nhãn 見kiến 。 非phi 燈đăng 見kiến 。 例lệ 知tri 眼nhãn 能năng 顯hiển 色sắc 是thị 。 心tâm 見kiến 。 非phi 眼nhãn 見kiến 。 然nhiên 如Như 來Lai 如như 是thị 顯hiển 發phát 。 可khả 謂vị 婆bà 心tâm 太thái 煞sát 。 聞văn 者giả 極cực 宜nghi 深thâm 省tỉnh 。 試thí 徧biến 觀quán 外ngoại 教giáo 經kinh 書thư 及cập 問vấn 諸chư 明minh 人nhân 達đạt 士sĩ 。 凡phàm 未vị 親thân 佛Phật 教giáo 者giả 。 誰thùy 不bất 曰viết 見kiến 屬thuộc 於ư 眼nhãn 。 今kim 乃nãi 顯hiển 其kỳ 是thị 心tâm 。 且thả 明minh 其kỳ 為vi 逈huýnh 脫thoát 根căn 塵trần 。 靈linh 光quang 獨độc 耀diệu 。 盡tận 古cổ 今kim 之chi 迷mê 根căn 。 啟khải 凡phàm 聖thánh 之chi 性tánh 源nguyên 。 劈phách 破phá 天thiên 荒hoang 之chi 論luận 。 唯duy 吾ngô 佛Phật 有hữu 之chi 耳nhĩ 。 顯hiển 見kiến 是thị 心tâm 竟cánh 。


二nhị 顯hiển 見kiến 不bất 動động 三tam 。


一nhất 未vị 悟ngộ 更cánh 希hy 進tiến 示thị 。 二nhị 如Như 來Lai 借tá 昔tích 顯hiển 今kim 。 三tam 普phổ 責trách 知tri 而nhi 故cố 違vi 。


初sơ 。


阿A 難Nan 雖tuy 復phục 。 得đắc 聞văn 是thị 言ngôn 。 與dữ 諸chư 大đại 眾chúng 。 口khẩu 已dĩ 默mặc 然nhiên 。 心tâm 未vị 開khai 悟ngộ 。 猶do 冀ký 如Như 來Lai 。 慈từ 音âm 宣tuyên 示thị 。 合hợp 掌chưởng 清thanh 心tâm 。 佇trữ 佛Phật 悲bi 誨hối 。


正chánh 脈mạch 云vân 。 是thị 言ngôn 者giả 是thị 心tâm 非phi 眼nhãn 之chi 言ngôn 。 默mặc 然nhiên 者giả 此thử 中trung 亦diệc 有hữu 微vi 解giải 。 仍nhưng 具cụ 三tam 重trọng/trùng 。 一nhất 者giả 已dĩ 向hướng 但đãn 知tri 有hữu 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 無vô 眼nhãn 便tiện 謂vị 無vô 見kiến 。 今kim 驗nghiệm 盲manh 人nhân 覩đổ 暗ám 。 始thỉ 知tri 無vô 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 二nhị 者giả 已dĩ 向hướng 但đãn 知tri 見kiến 明minh 成thành 見kiến 。 見kiến 暗ám 不bất 得đắc 成thành 見kiến 。 今kim 例lệ 有hữu 眼nhãn 暗ám 同đồng 。 始thỉ 知tri 見kiến 暗ám 成thành 見kiến 。 三tam 者giả 已dĩ 向hướng 但đãn 知tri 見kiến 唯duy 是thị 眼nhãn 。 不bất 名danh 為vi 心tâm 。 今kim 聞văn 眼nhãn 但đãn 顯hiển 色sắc 。 始thỉ 知tri 見kiến 乃nãi 是thị 心tâm 。 默mặc 然nhiên 中trung 反phản 復phục 研nghiên 味vị 此thử 意ý 耳nhĩ 。 心tâm 未vị 開khai 悟ngộ 者giả 。 未vị 大đại 開khai 悟ngộ 。 意ý 謂vị 我ngã 前tiền 原nguyên 以dĩ 妄vọng 識thức 動động 搖dao 生sanh 滅diệt 粗thô 浮phù 昏hôn 暗ám 。 別biệt 求cầu 寂tịch 常thường 妙diệu 明minh 之chi 心tâm 。 今kim 雖tuy 知tri 見kiến 性tánh 是thị 心tâm 。 不bất 知tri 此thử 心tâm 。 還hoàn 具cụ 寂tịch 常thường 妙diệu 明minh 等đẳng 義nghĩa 與dữ 否phủ/bĩ 。 所sở 謂vị 似tự 悟ngộ 非phi 真chân 悟ngộ 也dã 。 冀ký 猶do 望vọng 也dã 。 如Như 來Lai 凡phàm 有hữu 音âm 聲thanh 。 無vô 非phi 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 以dĩ 慈từ 稱xưng 。 宣tuyên 示thị 者giả 。 宣tuyên 演diễn 指chỉ 示thị 。 冀ký 因nhân 之chi 而nhi 得đắc 樂lạc 故cố 。 合hợp 掌chưởng 者giả 收thu 攝nhiếp 散tán 動động 。 清thanh 心tâm 者giả 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 如Như 來Lai 凡phàm 有hữu 訓huấn 誨hối 。 總tổng 為vi 拔bạt 苦khổ 。 故cố 置trí 悲bi 言ngôn 。 佇trữ 者giả 翹kiều 首thủ 以dĩ 待đãi 。 冀ký 依y 之chi 而nhi 離ly 苦khổ 故cố 。 又hựu 音âm 但đãn 言ngôn 慈từ 。 誨hối 但đãn 言ngôn 悲bi 者giả 。 以dĩ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 必tất 能năng 拔bạt 苦khổ 。 離ly 苦khổ 自tự 然nhiên 得đắc 樂lạc 。 相tương/tướng 因nhân 不bất 離ly 。 互hỗ 影ảnh 說thuyết 故cố 。


二nhị 如Như 來Lai 借tá 昔tích 顯hiển 今kim (# 謂vị 借tá 昔tích 客khách 塵trần 。 顯hiển 今kim 身thân 境cảnh 動động 搖dao 。 借tá 昔tích 主chủ 空không 。 顯hiển 今kim 見kiến 性tánh 不bất 動động 也dã )# 二nhị 。


一nhất 辨biện 定định 昔tích 悟ngộ 。 二nhị 啟khải 發phát 今kim 迷mê 。


初sơ 三tam 。


一nhất 如Như 來Lai 詢tuân 究cứu 原nguyên 悟ngộ 。 二nhị 陳trần 那na 詳tường 辯biện 客khách 塵trần 。 三tam 如Như 來Lai 印ấn 許hứa 其kỳ 說thuyết 。


初sơ 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 舒thư 兜đâu 羅la 綿miên 。 網võng 相tướng 光quang 手thủ 。 開khai 五ngũ 輪luân 指chỉ 。


○# 誨hối 勅sắc 阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 我ngã 初sơ 成thành 道Đạo 。 於ư 鹿Lộc 園Viên 中trung 。 為vì 阿A 若Nhã 多Đa 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 及cập 汝nhữ 四tứ 眾chúng 言ngôn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 成thành 菩Bồ 提Đề 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 由do 客khách 塵trần 。 煩phiền 惱não 所sở 誤ngộ 。


○# 汝nhữ 等đẳng 當đương 時thời 。 因nhân 何hà 開khai 悟ngộ 。 今kim 成thành 聖thánh 果Quả 。


初sơ 引dẫn 見kiến 現hiện 前tiền 。 兜đâu 羅la 輪luân 指chỉ 。 於ư 前tiền 已dĩ 釋thích 。 手thủ 稱xưng 網võng 相tướng 光quang 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 兩lưỡng 手thủ 指chỉ 間gian 。 皆giai 有hữu 縵man 網võng 相tương 連liên 之chi 相tướng 。 兼kiêm 有hữu 光quang 明minh 。 即tức 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 中trung 指chỉ 間gian 縵man 網võng 相tương/tướng 也dã 。 無vô 端đoan 舒thư 開khai 者giả 。 將tương 欲dục 顯hiển 見kiến 不bất 動động 。 引dẫn 令linh 現hiện 前tiền 之chi 意ý 。 言ngôn 當đương 時thời 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 正chánh 爾nhĩ 合hợp 掌chưởng 清thanh 心tâm 。 翹kiều 首thủ 佇trữ 望vọng 。 而nhi 如Như 來Lai 舒thư 手thủ 開khai 指chỉ 。 一nhất 眾chúng 同đồng 見kiến 。 各các 有hữu 能năng 見kiến 之chi 性tánh 。 湛trạm 然nhiên 分phân 明minh 。 設thiết 能năng 於ư 此thử 直trực 下hạ 承thừa 當đương 。 則tắc 無vô 勞lao 費phí 詞từ 矣hĩ 。


○# 誨hối 勅sắc 下hạ 述thuật 昔tích 所sở 說thuyết 。 誨hối 勅sắc 二nhị 字tự 。 義nghĩa 攝nhiếp 不bất 動động 科khoa 盡tận 。 謂vị 誨hối 以dĩ 見kiến 性tánh 不bất 動động 。 勅sắc 令lệnh 勿vật 更cánh 錯thác 認nhận 也dã 。 我ngã 初sơ 成thành 道Đạo 句cú 。 指chỉ 昔tích 說thuyết 時thời 。 謂vị 三tam 七thất 日nhật 後hậu 。 猶do 是thị 初sơ 成thành 時thời 故cố 。 於ư 鹿Lộc 園Viên 中trung 者giả 。 指chỉ 昔tích 說thuyết 處xứ 。 此thử 處xử 在tại 波ba 羅la 柰nại 境cảnh 。 上thượng 古cổ 國quốc 王vương 曾tằng 養dưỡng 鹿lộc 於ư 此thử 。 相tương/tướng 沿duyên 立lập 名danh 。 為vi 阿A 若Nhã 多Đa 等đẳng 。 指chỉ 昔tích 聽thính 眾chúng 。 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 一nhất 阿A 若Nhã 多Đa 。 此thử 云vân 最tối 初sơ 解giải 。 或hoặc 云vân 已dĩ 知tri 。 謂vị 如Như 來Lai 初sơ 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 尊tôn 者giả 最tối 初sơ 稱xưng 解giải 。 自tự 言ngôn 我ngã 已dĩ 知tri 故cố 。 二nhị 十thập 力lực 迦Ca 葉Diếp 。 十thập 力lực 華hoa 梵Phạm 未vị 定định 。 迦Ca 葉Diếp 此thử 云vân 龜quy 氏thị 。 此thử 是thị 母mẫu 族tộc 二nhị 人nhân 。 三tam 頞át 鞞bệ 。 此thử 云vân 馬mã 勝thắng 。 四tứ 跋bạt 提đề 。 此thử 云vân 小tiểu 賢hiền 。 五ngũ 拘câu 力lực 。 華hoa 言ngôn 未vị 詳tường 。 即tức 摩ma 訶ha 男nam 。 斛Hộc 飯Phạn 王Vương 長trưởng 子tử 也dã 。 此thử 是thị 父phụ 族tộc 三tam 人nhân 。 如Như 來Lai 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 淨tịnh 飯phạn 王vương 命mệnh 五ngũ 人nhân 伴bạn 修tu 。 後hậu 以dĩ 不bất 耐nại 苦khổ 行hạnh 。 自tự 奔bôn 鹿lộc 園viên 。 各các 修tu 異dị 道đạo 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 。 演diễn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 。 雖tuy 稱xưng 本bổn 懷hoài 。 不bất 契khế 時thời 機cơ 。 欲dục 開khai 方phương 便tiện 之chi 門môn 。 乃nãi 思tư 誰thùy 應ưng 先tiên 度độ 。 悲bi 二nhị 仙tiên 而nhi 已dĩ 逝thệ 。 喜hỷ 五ngũ 人nhân 而nhi 猶do 在tại 。 三tam 七thất 日nhật 後hậu 。 就tựu 彼bỉ 園viên 中trung 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 令linh 五ngũ 人nhân 得đắc 度độ 。 今kim 之chi 所sở 述thuật 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 等đẳng 該cai 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 四tứ 眾chúng 指chỉ 僧Tăng 俗tục 弟đệ 子tử 。 彼bỉ 時thời 僧Tăng 俗tục 弟đệ 子tử 。 即tức 今kim 現hiện 前tiền 四tứ 眾chúng 。 對đối 今kim 述thuật 昔tích 。 故cố 云vân 及cập 汝nhữ 四tứ 眾chúng 云vân 云vân 。 眾chúng 生sanh 言ngôn 富phú 。 總tổng 該cai 凡phàm 外ngoại 及cập 諸chư 學học 人nhân 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 提Đề 大Đại 乘Thừa 果quả 。 羅La 漢Hán 小Tiểu 乘Thừa 果quả 也dã 。 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 。 即tức 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 。 見kiến 惑hoặc 分phân 別biệt 。 行hành 相tương/tướng 不bất 停đình 如như 客khách 。 思tư 惑hoặc 任nhậm 運vận 。 行hành 相tương/tướng 微vi 細tế 如như 塵trần 。 此thử 是thị 三tam 乘thừa 通thông 惑hoặc 。 大đại 小tiểu 共cộng 斷đoạn 。 如như 不bất 斷đoạn 此thử 。 小tiểu 果quả 尚thượng 不bất 能năng 成thành 。 況huống 復phục 大đại 果quả 。 故cố 云vân 皆giai 由do 此thử 誤ngộ 。 此thử 如Như 來Lai 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 中trung 略lược 述thuật 集Tập 諦Đế 語ngữ 耳nhĩ 。


○# 汝nhữ 等đẳng 下hạ 正chánh 問vấn 悟ngộ 由do 。 當đương 時thời 者giả 當đương 彼bỉ 鹿lộc 園viên 說thuyết 是thị 時thời 也dã 。 本bổn 以dĩ 佛Phật 說thuyết 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 。 開khai 悟ngộ 證chứng 果Quả 。 乃nãi 故cố 問vấn 因nhân 何hà 等đẳng 者giả 。 佛Phật 意ý 欲dục 令linh 詳tường 敘tự 客khách 塵trần 主chủ 空không 。 用dụng 例lệ 現hiện 前tiền 身thân 境cảnh 見kiến 性tánh 。 動động 不bất 動động 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。 (# 此thử 中trung 今kim 字tự 欠khiếm 妥# 。 或hoặc 是thị 得đắc 字tự 。 以dĩ 五ngũ 人nhân 一nhất 時thời 證chứng 果Quả 。 非phi 今kim 成thành 故cố 。 再tái 詳tường 如Như 來Lai 詢tuân 究cứu 原nguyên 悟ngộ 竟cánh 。


二nhị 陳trần 那na 詳tường 辨biện 客khách 塵trần 二nhị 。


一nhất 總tổng 答đáp 悟ngộ 由do 。 二nhị 別biệt 明minh 二nhị 義nghĩa 。


初sơ 。


時thời 憍Kiều 陳Trần 那Na 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 。 我ngã 今kim 長trưởng 老lão 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 獨độc 得đắc 解giải 名danh 。 因nhân 悟ngộ 客khách 塵trần 。 二nhị 字tự 成thành 果Quả 。


憍Kiều 陳Trần 那Na 。 亦diệc 云vân 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 亦diệc 云vân 拘câu 鄰lân 如như 。 即tức 阿A 若Nhã 多Đa 之chi 姓tánh 也dã 。 此thử 云vân 火hỏa 器khí 。 以dĩ 先tiên 世thế 事sự 火hỏa 命mạng 族tộc 。 起khởi 立lập 白bạch 佛Phật 者giả 。 承thừa 佛Phật 下hạ 問vấn 。 擬nghĩ 將tương 有hữu 對đối 故cố 。 我ngã 今kim 長trưởng 老lão 者giả 。 語ngữ 帶đái 自tự 負phụ 之chi 意ý 。 意ý 謂vị 設thiết 言ngôn 別biệt 事sự 。 則tắc 某mỗ 不bất 敢cảm 對đối 。 今kim 問vấn 鹿lộc 園viên 之chi 事sự 。 則tắc 我ngã 今kim 為vi 長trưởng 老lão 矣hĩ 。 以dĩ 我ngã 當đương 時thời 最tối 初sơ 稱xưng 解giải 。 於ư 彼bỉ 大đại 眾chúng 之chi 中trung 。 獨độc 得đắc 以dĩ 解giải 為vi 名danh 。 法pháp 性tánh 長trưởng 老lão 。 聊liêu 可khả 自tự 信tín 。 佛Phật 既ký 有hữu 問vấn 。 敢cảm 不bất 實thật 答đáp 。 然nhiên 我ngã 當đương 時thời 。 即tức 因nhân 悟ngộ 得đắc 客khách 塵trần 二nhị 字tự 。 得đắc 成thành 聖thánh 果Quả 。 據cứ 此thử 則tắc 陳trần 那na 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 中trung 從tùng 集Tập 諦Đế 入nhập 也dã 。


二nhị 別biệt 明minh 二nhị 義nghĩa 二nhị 。


一nhất 先tiên 明minh 客khách 義nghĩa 。 二nhị 次thứ 明minh 塵trần 義nghĩa 。


初sơ 。


世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 行hành 客khách 。 投đầu 寄ký 旅lữ 亭đình 。 或hoặc 宿túc 或hoặc 食thực 。 食thực 宿túc 事sự 畢tất 俶thục 裝trang 前tiền 途đồ 。 不bất 遑hoàng 安an 住trú 。 若nhược 實thật 主chủ 人nhân 。 自tự 無vô 攸du 往vãng 。


○# 如như 是thị 思tư 惟duy 。 不bất 住trụ 名danh 客khách 。 住trụ 名danh 主chủ 人nhân 。 以dĩ 不bất 住trụ 者giả 。 名danh 為vi 客khách 義nghĩa 。


初sơ 即tức 喻dụ 觀quán 惑hoặc 。 (# 當đương 時thời 陳trần 那na 。 聞văn 說thuyết 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 。 不bất 知tri 煩phiền 惱não 何hà 以dĩ 名danh 客khách 。 故cố 即tức 以dĩ 客khách 字tự 觀quán 之chi )# 。 已dĩ 知tri 客khách 是thị 比tỉ 語ngữ 。 故cố 云vân 譬thí 如như 。 名danh 利lợi 所sở 牽khiên 。 離ly 鄉hương 在tại 外ngoại 。 曰viết 行hành 客khách 。 喻dụ 境cảnh 牽khiên 心tâm 生sanh 。 背bội 真chân 逐trục 妄vọng 。 名danh 見kiến 惑hoặc 也dã 。 見kiến 惑hoặc 分phân 別biệt 。 對đối 境cảnh 橫hoạnh 生sanh 。 如như 彼bỉ 投đầu 寄ký 旅lữ 亭đình 。 旅lữ 亭đình 者giả 途đồ 旅lữ 亭đình 舍xá 。 即tức 行hành 客khách 食thực 宿túc 處xứ 也dã 。 見kiến 惑hoặc 緣duyên 境cảnh 。 久cửu 暫tạm 無vô 定định 。 如như 彼bỉ 或hoặc 宿túc 或hoặc 食thực 。 以dĩ 宿túc 喻dụ 長trường 時thời 分phân 別biệt 。 食thực 喻dụ 少thiểu 時thời 分phân 別biệt 故cố 。 食thực 宿túc 事sự 畢tất 者giả 。 食thực 則tắc 既ký 飽bão 。 宿túc 則tắc 既ký 翌# 。 喻dụ 或hoặc 久cửu 或hoặc 暫tạm 。 分phân 別biệt 一nhất 定định 也dã 。 俶thục 裝trang 前tiền 途đồ 者giả 。 整chỉnh 頓đốn 行hành 李# 。 預dự 備bị 他tha 往vãng 。 喻dụ 印ấn 定định 舊cựu 境cảnh 。 轉chuyển 思tư 新tân 境cảnh 也dã 。 遑hoàng 猶do 暇hạ 也dã 。 新tân 境cảnh 既ký 現hiện 。 分phân 別biệt 從tùng 起khởi 。 如như 彼bỉ 不bất 遑hoàng 安an 住trú 。 攸du 猶do 所sở 。 往vãng 猶do 去khứ 也dã 。 若nhược 實thật 主chủ 人nhân 。 自tự 無vô 攸du 往vãng 者giả 。 謂vị 果quả 是thị 旅lữ 亭đình 主chủ 人nhân 。 自tự 無vô 所sở 去khứ 。 喻dụ 偏thiên 真chân 法pháp 性tánh 。 在tại 小Tiểu 乘Thừa 中trung 即tức 許hứa 其kỳ 為vi 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 性tánh 故cố 。


○# 如như 是thị 下hạ 。 思tư 惟duy 開khai 悟ngộ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 者giả 。 既ký 觀quán 察sát 已dĩ 。 即tức 以dĩ 如như 是thị 客khách 義nghĩa 思tư 惟duy 。 所sở 言ngôn 客khách 煩phiền 惱não 者giả 。 葢# 以dĩ 見kiến 惑hoặc 。 不bất 住trụ 名danh 客khách 。 法pháp 性tánh 常thường 住trụ 名danh 主chủ 。 是thị 我ngã 當đương 時thời 開khai 悟ngộ 。 以dĩ 不bất 住trụ 者giả 。 名danh 為vi 客khách 義nghĩa 。


二nhị 次thứ 明minh 塵trần 義nghĩa 。


又hựu 如như 新tân 霽tễ 。 清thanh 晹# 升thăng 天thiên 。 光quang 入nhập 隙khích 中trung 。 發phát 明minh 空không 中trung 。 諸chư 有hữu 塵trần 相tướng 。 塵trần 質chất 搖dao 動động 。 虗hư 空không 寂tịch 然nhiên 。


○# 如như 是thị 思tư 惟duy 。 澄trừng 寂tịch 名danh 空không 。 搖dao 動động 名danh 塵trần 。 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。


初sơ 即tức 喻dụ 觀quán 惑hoặc 。 (# 已dĩ 知tri 客khách 義nghĩa 。 復phục 不bất 知tri 煩phiền 惱não 何hà 以dĩ 名danh 塵trần 。 故cố 又hựu 以dĩ 塵trần 字tự 觀quán 之chi )# 亦diệc 知tri 塵trần 是thị 比tỉ 語ngữ 。 故cố 云vân 又hựu 如như 。 雨vũ 後hậu 初sơ 晴tình 曰viết 新tân 霽tễ 。 喻dụ 見kiến 惑hoặc 已dĩ 斷đoạn 。 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 位vị 也dã 。 清thanh 晹# 者giả 。 日nhật 從tùng 雲vân 中trung 初sơ 出xuất 。 喻dụ 見kiến 道đạo 之chi 智trí 。 乍sạ 離ly 分phân 別biệt 見kiến 也dã 。 乍sạ 離ly 分phân 別biệt 。 顯hiển 現hiện 於ư 見kiến 道Đạo 心tâm 中trung 。 故cố 以dĩ 升thăng 天thiên 喻dụ 之chi 。 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 。 其kỳ 智trí 眇miễu 劣liệt 。 於ư 法pháp 性tánh 理lý 。 亦diệc 惟duy 少thiểu 分phần 相tương 應ứng 。 故cố 以dĩ 光quang 入nhập 隙khích 中trung 喻dụ 之chi 。 隙khích 謂vị 門môn 窗song 縫phùng 間gian 空không 處xứ 。 少thiểu 分phần 法pháp 性tánh 。 義nghĩa 同đồng 於ư 此thử 。 由do 有hữu 少thiểu 分phần 相tương 應ứng 。 乃nãi 覺giác 思tư 惑hoặc 任nhậm 運vận 。 故cố 以dĩ 發phát 明minh 空không 中trung 。 諸chư 有hữu 塵trần 相tướng 喻dụ 之chi 。 空không 中trung 塵trần 相tương/tướng 。 微vi 細tế 難nan 見kiến 。 云vân 何hà 發phát 明minh 。 葢# 以dĩ 塵trần 質chất 搖dao 動động 。 虗hư 空không 寂tịch 然nhiên 。 相tướng 形hình 易dị 見kiến 。 其kỳ 意ý 乃nãi 以dĩ 。 塵trần 質chất 搖dao 動động 。 喻dụ 思tư 惑hoặc 任nhậm 運vận 。 虗hư 空không 寂tịch 然nhiên 。 喻dụ 法pháp 性tánh 不bất 動động 也dã 。


○# 如như 是thị 下hạ 。 思tư 惟duy 開khai 悟ngộ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 者giả 。 既ký 觀quán 察sát 已dĩ 。 即tức 以dĩ 如như 是thị 塵trần 義nghĩa 思tư 惟duy 。 所sở 言ngôn 塵trần 煩phiền 惱não 者giả 。 葢# 以dĩ 法pháp 性tánh 。 澄trừng 寂tịch 名danh 空không 。 思tư 惑hoặc 搖dao 動động 名danh 塵trần 。 是thị 我ngã 當đương 時thời 開khai 悟ngộ 。 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 名danh 為vi 塵trần 義nghĩa 。 然nhiên 陳trần 那na 既ký 悟ngộ 客khách 塵trần 主chủ 空không 。 必tất 能năng 捨xả 客khách 塵trần 而nhi 取thủ 主chủ 空không 。 斷đoạn 見kiến 思tư 而nhi 證chứng 法pháp 性tánh 。 今kim 之chi 身thân 境cảnh 見kiến 性tánh 。 動động 寂tịch 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 果quả 能năng 觸xúc 類loại 旁bàng 通thông 。 即tức 客khách 塵trần 而nhi 悟ngộ 身thân 境cảnh 動động 搖dao 。 即tức 主chủ 空không 而nhi 悟ngộ 見kiến 性tánh 寂tịch 然nhiên 。 始thỉ 知tri 如Như 來Lai 詢tuân 究cứu 原nguyên 悟ngộ 。 不bất 是thị 等đẳng 閒gian/nhàn 說thuyết 話thoại 耳nhĩ 。 陳trần 那na 詳tường 辨biện 客khách 塵trần 竟cánh 。


三tam 如Như 來Lai 印ấn 許hứa 其kỳ 說thuyết 。


佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。


此thử 但đãn 印ấn 其kỳ 所sở 說thuyết 客khách 塵trần 主chủ 空không 動động 靜tĩnh 分phân 明minh 。 堪kham 以dĩ 啟khải 發phát 現hiện 悟ngộ 。 非phi 印ấn 其kỳ 當đương 日nhật 所sở 證chứng 也dã 。 辨biện 定định 昔tích 悟ngộ 竟cánh 。


二nhị 啟khải 發phát 今kim 迷mê 二nhị 。


一nhất 約ước 外ngoại 境cảnh 啟khải 發phát 。 二nhị 約ước 內nội 身thân 啟khải 發phát 。


初sơ 三tam 。


一nhất 例lệ 示thị 客khách 主chủ 。 二nhị 啟khải 發phát 開khai 悟ngộ 。 三tam 一nhất 言ngôn 印ấn 定định 。


初sơ 。


即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 屈khuất 五ngũ 輪luân 指chỉ 。 屈khuất 已dĩ 復phục 開khai 。 開khai 已dĩ 又hựu 屈khuất 。 謂vị 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 何hà 見kiến 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 百bách 寶bảo 輪luân 掌chưởng 。 眾chúng 中trung 開khai 合hợp 。


既ký 已dĩ 印ấn 定định 昔tích 說thuyết 。 就tựu 此thử 啟khải 發phát 現hiện 會hội 。 故cố 云vân 即tức 時thời 。 如Như 來Lai 觀quán 彼bỉ 大đại 眾chúng 。 望vọng 其kỳ 觸xúc 類loại 旁bàng 通thông 。 故cố 例lệ 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 先tiên 約ước 外ngoại 境cảnh 見kiến 性tánh 。 以dĩ 示thị 客khách 主chủ 義nghĩa 也dã 。 如Như 來Lai 輪luân 指chỉ 。 以dĩ 阿A 難Nan 觀quán 之chi 。 則tắc 為vi 外ngoại 境cảnh 。 屈khuất 開khai 反phản 復phục 。 正chánh 顯hiển 外ngoại 境cảnh 不bất 住trụ 義nghĩa 故cố 。 問vấn 以dĩ 何hà 見kiến 者giả 。 為vi 是thị 見kiến 境cảnh 。 為vi 是thị 見kiến 性tánh 耶da 。 答đáp 以dĩ 見kiến 掌chưởng 等đẳng 。 只chỉ 是thị 見kiến 境cảnh 。 不bất 復phục 見kiến 性tánh 也dã 。 掌chưởng 稱xưng 百bách 寶bảo 輪luân 者giả 。 如Như 來Lai 掌chưởng 中trung 有hữu 千thiên 輻bức 輪luân 相tương/tướng 。 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。 擬nghĩ 百bách 寶bảo 故cố 。 然nhiên 如Như 來Lai 於ư 詢tuân 究cứu 原nguyên 悟ngộ 之chi 前tiền 舒thư 手thủ 開khai 指chỉ 。 大đại 眾chúng 俱câu 見kiến 。 至chí 此thử 屈khuất 已dĩ 復phục 開khai 。 開khai 已dĩ 又hựu 屈khuất 。 大đại 眾chúng 又hựu 俱câu 見kiến 。 是thị 則tắc 始thỉ 終chung 無vô 異dị 者giả 見kiến 也dã 。 屈khuất 開khai 無vô 定định 者giả 境cảnh 也dã 。 宛uyển 爾nhĩ 主chủ 客khách 。 宜nghi 應ưng 類loại 悟ngộ 。 乃nãi 竟cánh 只chỉ 是thị 見kiến 境cảnh 。 不bất 復phục 見kiến 性tánh 。 所sở 謂vị 絲ti 毫hào 假giả 飾sức 不bất 得đắc 者giả 唯duy 此thử 事sự 耳nhĩ 。


二nhị 啟khải 發phát 開khai 悟ngộ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 見kiến 我ngã 手thủ 。 眾chúng 中trung 開khai 合hợp 。 為vi 是thị 我ngã 手thủ 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 為vi 復phục 汝nhữ 見kiến 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 阿A 難Nan 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 寶bảo 手thủ 。 眾chúng 中trung 開khai 合hợp 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 非phi 我ngã 見kiến 性tánh 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。


○# 佛Phật 言ngôn 。 誰thùy 動động 誰thùy 靜tĩnh 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 佛Phật 手thủ 不bất 住trụ 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 靜tĩnh 。 誰thùy 為vi 無vô 住trụ 。


初sơ 啟khải 悟ngộ 開khai 合hợp


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 者giả 。


因nhân 其kỳ 不bất 悟ngộ 。 仍nhưng 欲dục 向hướng 親thân 切thiết 處xứ 提đề 持trì 也dã 。 問vấn 以dĩ 手thủ 有hữu 開khai 合hợp 見kiến 有hữu 開khai 合hợp 者giả 。 提đề 醒tỉnh 阿A 難Nan 。 類loại 會hội 客khách 主chủ 義nghĩa 故cố 。 答đáp 以dĩ 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 非phi 見kiến 開khai 合hợp 者giả 。 因nhân 如Như 來Lai 提đề 醒tỉnh 。 始thỉ 覺giác 現hiện 前tiền 境cảnh 性tánh 。 宛uyển 同đồng 昔tích 日nhật 客khách 主chủ 。 故cố 其kỳ 詞từ 不bất 謬mậu 。


○# 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 啟khải 悟ngộ 動động 靜tĩnh 。 阿A 難Nan 答đáp 處xứ 依y 稀# 。 如Như 來Lai 未vị 便tiện 儱# 侗# 。 故cố 復phục 問vấn 其kỳ 誰thùy 動động 誰thùy 靜tĩnh 。 要yếu 知tri 動động 靜tĩnh 二nhị 字tự 。 較giảo 前tiền 開khai 合hợp 無vô 開khai 合hợp 。 更cánh 深thâm 一nhất 層tằng 。 言ngôn 開khai 合hợp 者giả 。 暫tạm 時thời 動động 。 猶do 有hữu 不bất 動động 之chi 時thời 。 無vô 開khai 合hợp 者giả 。 暫tạm 時thời 靜tĩnh 。 猶do 有hữu 不bất 靜tĩnh 之chi 時thời 。 今kim 問vấn 誰thùy 動động 誰thùy 靜tĩnh 者giả 。 令linh 知tri 誰thùy 為vi 永vĩnh 動động 。 誰thùy 為vi 永vĩnh 靜tĩnh 也dã 。 答đáp 以dĩ 佛Phật 手thủ 不bất 住trụ 者giả 。 不bất 惟duy 目mục 前tiền 開khai 合hợp 。 名danh 為vi 不bất 住trụ 。 即tức 當đương 未vị 開khai 合hợp 前tiền 。 既ký 開khai 合hợp 後hậu 。 亦diệc 始thỉ 終chung 不bất 住trụ 。 以dĩ 本bổn 是thị 不bất 住trụ 法pháp 故cố 。 答đáp 以dĩ 見kiến 性tánh 尚thượng 無vô 等đẳng 者giả 。 上thượng 說thuyết 無vô 有hữu 開khai 合hợp 。 乃nãi 對đối 動động 言ngôn 靜tĩnh 。 其kỳ 實thật 見kiến 性tánh 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 無vô 有hữu 動động 時thời 。 對đối 誰thùy 說thuyết 靜tĩnh 。 故cố 云vân 尚thượng 無vô 有hữu 靜tĩnh 。 靜tĩnh 相tương/tướng 尚thượng 無vô 。 況huống 復phục 說thuyết 動động 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 曰viết 誰thùy 為vi 無vô 住trụ 。 無vô 住trụ 即tức 動động 也dã 。 是thị 則tắc 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 乃nãi 真chân 不bất 動động 。 曉hiểu 了liễu 此thử 者giả 。 則tắc 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 。 常thường 住trụ 妙diệu 果Quả 。 不bất 患hoạn 其kỳ 不bất 得đắc 矣hĩ 。


三tam 一nhất 言ngôn 印ấn 定định 。


佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。


談đàm 理lý 入nhập 微vi 。 見kiến 處xứ 自tự 真chân 。 故cố 印ấn 言ngôn 如như 是thị 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 但đãn 舉cử 佛Phật 手thủ 。 為vi 一nhất 切thiết 外ngoại 境cảnh 之chi 例lệ 。 既ký 知tri 佛Phật 手thủ 開khai 合hợp 。 與dữ 見kiến 性tánh 無vô 干can 。 則tắc 凡phàm 一nhất 切thiết 萬vạn 象tượng 。 及cập 諸chư 世thế 界giới 。 任nhậm 其kỳ 紛phân 亂loạn 動động 止chỉ 。 皆giai 與dữ 見kiến 性tánh 無vô 干can 矣hĩ 。 若nhược 人nhân 於ư 萬vạn 象tượng 中trung 。 忽hốt 然nhiên 覰# 見kiến 此thử 不bất 動động 之chi 性tánh 。 常thường 恆hằng 不bất 昧muội 。 何hà 至chí 為vi 境cảnh 所sở 奪đoạt 。 妙diệu 之chi 至chí 也dã 。 約ước 外ngoại 境cảnh 啟khải 悟ngộ 竟cánh 。


二nhị 約ước 內nội 身thân 啟khải 悟ngộ (# 外ngoại 境cảnh 與dữ 性tánh 尚thượng 疎sơ 。 動động 靜tĩnh 易dị 見kiến 。 內nội 身thân 與dữ 性tánh 最tối 親thân 。 動động 靜tĩnh 難nạn/nan 分phần/phân 。 故cố 此thử 復phục 約ước 內nội 身thân 啟khải 悟ngộ )# 三tam 。


一nhất 例lệ 示thị 塵trần 空không 。 二nhị 啟khải 發phát 開khai 悟ngộ 。 三tam 一nhất 言ngôn 印ấn 定định 。


初sơ 。


如Như 來Lai 於ư 是thị 。 從tùng 輪luân 掌chưởng 中trung 。 飛phi 一nhất 寶bảo 光quang 。 在tại 阿A 難Nan 右hữu 。 即tức 時thời 阿A 難Nan 。 迴hồi 首thủ 右hữu 盻# 。 又hựu 放phóng 一nhất 光quang 。 在tại 阿A 難Nan 左tả 。 阿A 難Nan 又hựu 則tắc 。 迴hồi 首thủ 左tả 盻# 。


阿A 難Nan 已dĩ 悟ngộ 外ngoại 境cảnh 同đồng 客khách 。 見kiến 性tánh 同đồng 主chủ 。 正chánh 當đương 舉cử 一nhất 三tam 反phản 之chi 時thời 。 故cố 如Như 來Lai 即tức 於ư 是thị 時thời 。 例lệ 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 次thứ 約ước 內nội 身thân 見kiến 性tánh 而nhi 示thị 塵trần 空không 義nghĩa 也dã 。 飛phi 光quang 左tả 右hữu 者giả 。 為vi 欲dục 引dẫn 頭đầu 令linh 動động 。 乃nãi 因nhân 之chi 以dĩ 辨biện 見kiến 性tánh 耳nhĩ 。 頭đầu 在tại 阿A 難Nan 。 即tức 為vi 內nội 身thân 。 迴hồi 首thủ 左tả 右hữu 者giả 。 光quang 引dẫn 頭đầu 動động 。 宛uyển 同đồng 空không 裏lý 之chi 塵trần 。 左tả 盻# 右hữu 盻# 者giả 。 頭đầu 動động 見kiến 靜tĩnh 。 宛uyển 同đồng 塵trần 外ngoại 之chi 空không 。 但đãn 此thử 義nghĩa 人nhân 所sở 難nan 知tri 。 其kỳ 猶do 雲vân 駛sử 舟chu 行hành 。 宛uyển 似tự 月nguyệt 移di 岸ngạn 動động 。 究cứu 竟cánh 月nguyệt 岸ngạn 本bổn 無vô 移di 動động 。 只chỉ 可khả 以dĩ 意ý 會hội 。 不bất 可khả 以dĩ 見kiến 分phần/phân 。 今kim 頭đầu 動động 見kiến 靜tĩnh 亦diệc 然nhiên 。 唯duy 有hữu 慧tuệ 心tâm 者giả 。 乃nãi 可khả 神thần 契khế 。


二nhị 啟khải 發phát 開khai 悟ngộ 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 頭đầu 今kim 日nhật 。 何hà 因nhân 搖dao 動động 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 見kiến 如Như 來Lai 。 出xuất 妙diệu 寶bảo 光quang 。 來lai 我ngã 左tả 右hữu 。 故cố 左tả 右hữu 觀quan 。 頭đầu 自tự 搖dao 動động 。


○# 阿A 難Nan 。 汝nhữ 盻# 佛Phật 光quang 。 左tả 右hữu 動động 頭đầu 。 為vi 汝nhữ 頭đầu 動động 。 為vi 復phục 見kiến 動động 。


世Thế 尊Tôn 。 我ngã 頭đầu 自tự 動động 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 。 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。


初sơ 啟khải 悟ngộ 頭đầu 動động 。 明minh 知tri 頭đầu 因nhân 光quang 動động 。 乃nãi 故cố 意ý 為vi 問vấn 者giả 。 令linh 知tri 一nhất 向hướng 循tuần 塵trần 。 因nhân 而nhi 身thân 不bất 自tự 在tại 。 設thiết 不bất 循tuần 塵trần 。 則tắc 內nội 身thân 自tự 若nhược 矣hĩ 。 答đáp 以dĩ 見kiến 妙diệu 寶bảo 光quang 來lai 我ngã 左tả 右hữu 者giả 。 已dĩ 知tri 循tuần 塵trần 也dã 。 故cố 左tả 右hữu 觀quan 。 頭đầu 自tự 搖dao 動động 者giả 。 既ký 已dĩ 循tuần 塵trần 隨tùy 觀quán 。 頭đầu 自tự 然nhiên 動động 。 設thiết 欲dục 不bất 動động 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 此thử 為vi 例lệ 。 則tắc 此thử 身thân 從tùng 朝triêu 至chí 暮mộ 。 勞lao 碌# 奔bôn 波ba 。 竟cánh 年niên 無vô 休hưu 息tức 之chi 日nhật 。 畢tất 世thế 絕tuyệt 安an 逸dật 之chi 時thời 。 總tổng 為vi 循tuần 塵trần 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。 此thử 自tự 悟ngộ 頭đầu 隨tùy 境cảnh 轉chuyển 。 宛uyển 同đồng 空không 裏lý 之chi 塵trần 也dã 。


○# 阿A 難Nan 下hạ 。 啟khải 悟ngộ 見kiến 靜tĩnh 。 以dĩ 阿A 難Nan 雖tuy 悟ngộ 頭đầu 隨tùy 境cảnh 轉chuyển 。 未vị 說thuyết 見kiến 性tánh 無vô 干can 。 恐khủng 墮đọa 似tự 是thị 。 終chung 非phi 真chân 領lãnh 。 故cố 復phục 問vấn 其kỳ 為vì 汝nhữ 頭đầu 自tự 動động 耶da 。 為vi 復phục 兼kiêm 見kiến 亦diệc 動động 。 答đáp 以dĩ 頭đầu 自tự 動động 搖dao 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 等đẳng 者giả 。 自tự 字tự 與dữ 上thượng 不bất 同đồng 。 上thượng 是thị 自tự 然nhiên 義nghĩa 。 此thử 是thị 揀giản 他tha 義nghĩa 。 言ngôn 一nhất 向hướng 迷mê 見kiến 為vi 眼nhãn 。 只chỉ 說thuyết 頭đầu 搖dao 眼nhãn 轉chuyển 。 并tinh 見kiến 亦diệc 動động 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 明minh 其kỳ 頭đầu 為vi 自tự 動động 。 與dữ 彼bỉ 見kiến 性tánh 了liễu 不bất 相tương 關quan 。 以dĩ 此thử 為vi 例lệ 。 則tắc 此thử 身thân 千thiên 里lý 萬vạn 里lý 。 乃nãi 至chí 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 亦diệc 唯duy 自tự 動động 。 逈huýnh 然nhiên 與dữ 見kiến 性tánh 無vô 關quan 。 此thử 悟ngộ 頭đầu 動động 見kiến 靜tĩnh 。 宛uyển 同đồng 塵trần 外ngoại 之chi 空không 也dã 。 又hựu 自tự 者giả 由do 來lai 義nghĩa 。 言ngôn 我ngã 頭đầu 自tự 動động 者giả 。 不bất 唯duy 顧cố 盻# 佛Phật 光quang 。 名danh 之chi 為vi 動động 。 即tức 在tại 未vị 顧cố 盻# 前tiền 。 既ký 顧cố 盻# 後hậu 。 亦diệc 無vô 不bất 動động 。 以dĩ 由do 來lai 便tiện 是thị 動động 轉chuyển 法pháp 故cố 。 而nhi 我ngã 見kiến 性tánh 。 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 者giả 。 止chỉ 即tức 是thị 靜tĩnh 。 對đối 動động 而nhi 言ngôn 。 言ngôn 此thử 見kiến 性tánh 。 不bất 唯duy 於ư 未vị 顧cố 盻# 前tiền 。 既ký 顧cố 盻# 後hậu 。 名danh 之chi 為vi 靜tĩnh 。 即tức 正chánh 顧cố 盻# 時thời 。 亦diệc 無vô 有hữu 動động 。 以dĩ 由do 來lai 元nguyên 自tự 無vô 有hữu 動động 故cố 。 對đối 誰thùy 說thuyết 靜tĩnh 。 故cố 云vân 尚thượng 無vô 有hữu 止chỉ 。 止chỉ 相tương/tướng 尚thượng 無vô 。 況huống 復phục 動động 搖dao 。 益ích 不bất 可khả 說thuyết 。 故cố 云vân 誰thùy 為vi 搖dao 動động 。 此thử 亦diệc 深thâm 一nhất 層tằng 義nghĩa 也dã 。


三tam 一nhất 言ngôn 印ấn 定định 。


佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。


如như 是thị 者giả 。 印ấn 其kỳ 所sở 說thuyết 身thân 見kiến 塵trần 空không 。 動động 靜tĩnh 酷khốc 似tự 。 將tương 必tất 捨xả 動động 搖dao 之chi 身thân 。 而nhi 取thủ 不bất 動động 之chi 見kiến 矣hĩ 。 正chánh 脈mạch 云vân 。 若nhược 人nhân 悟ngộ 此thử 。 恆hằng 常thường 不bất 隨tùy 身thân 轉chuyển 。 則tắc 日nhật 用dụng 動động 用dụng 中trung 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 皆giai 在tại 自tự 性tánh 定định 中trung 。 其kỳ 與dữ 閉bế 目mục 想tưởng 空không 。 自tự 墮đọa 法pháp 塵trần 之chi 影ảnh 者giả 。 天thiên 淵uyên 懸huyền 絕tuyệt 。 誌chí 公công 云vân 。 無vô 相tướng 光quang 中trung 常thường 自tự 在tại 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 如Như 來Lai 借tá 昔tích 顯hiển 今kim 竟cánh 。


三tam 普phổ 責trách 知tri 而nhi 故cố 違vi 二nhị 。


一nhất 料liệu 其kỳ 必tất 知tri 取thủ 捨xả 。 二nhị 責trách 以dĩ 故cố 相tương 違vi 背bối/bội 。


初sơ 。


於ư 是thị 如Như 來Lai 。 普phổ 告cáo 大đại 眾chúng 。 若nhược 復phục 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 搖dao 動động 者giả 。 名danh 之chi 為vi 塵trần 。 以dĩ 不bất 住trụ 者giả 。 名danh 之chi 為vi 客Khách 。


○# 汝nhữ 觀quan 阿A 難Nan 。 頭đầu 自tự 動động 搖dao 。 見kiến 無vô 所sở 動động 。 又hựu 汝nhữ 觀quan 我ngã 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。


初sơ 料liệu 其kỳ 悟ngộ 昔tích 。 於ư 是thị 普phổ 告cáo 者giả 。 因nhân 陳trần 那na 已dĩ 悟ngộ 客khách 塵trần 。 阿A 難Nan 俱câu 識thức 動động 靜tĩnh 。 欲dục 令linh 大đại 眾chúng 。 同đồng 悟ngộ 同đồng 識thức 。 與dữ 彼bỉ 二nhị 士sĩ 。 把bả 手thủ 共cộng 行hành 也dã 。 若nhược 復phục 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。 雖tuy 泛phiếm 言ngôn 眾chúng 生sanh 。 而nhi 意ý 指chỉ 現hiện 會hội 。 言ngôn 陳trần 那na 詳tường 辯biện 客khách 塵trần 。 義nghĩa 亦diệc 甚thậm 悉tất 。 若nhược 復phục 現hiện 前tiền 眾chúng 生sanh 。 聞văn 其kỳ 所sở 說thuyết 。 自tự 應ưng 同đồng 彼bỉ 。 以dĩ 搖dao 動động 者giả 名danh 塵trần 。 以dĩ 不bất 住trụ 者giả 名danh 客khách 。 此thử 料liệu 其kỳ 於ư 昔tích 必tất 悟ngộ 也dã 。


○# 汝nhữ 觀quán 下hạ 。 料liệu 其kỳ 知tri 今kim 。 言ngôn 於ư 昔tích 既ký 悟ngộ 。 於ư 今kim 自tự 應ưng 類loại 知tri 。 汝nhữ 觀quan 阿A 難Nan 。 頭đầu 自tự 動động 搖dao 。 見kiến 無vô 所sở 動động 。 明minh 是thị 塵trần 空không 。 又hựu 汝nhữ 觀quan 我ngã 。 手thủ 自tự 開khai 合hợp 。 見kiến 無vô 舒thư 卷quyển 。 明minh 是thị 客khách 主chủ 。 此thử 何hà 所sở 不bất 明minh 。 想tưởng 已dĩ 知tri 取thủ 捨xả 矣hĩ 。


二nhị 責trách 以dĩ 故cố 相tương 違vi 背bối/bội 。


云vân 何hà 汝nhữ 今kim 。 以dĩ 動động 為vi 身thân 。 以dĩ 動động 為vi 境cảnh 。 從tùng 始thỉ 洎kịp 終chung 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 。


○# 性tánh 心tâm 失thất 真chân 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 輪luân 迴hồi 是thị 中trung 。 自tự 取thủ 流lưu 轉chuyển 。


初sơ 責trách 以dĩ 故cố 違vi 。 云vân 何hà 者giả 。 怪quái 責trách 意ý 。 意ý 謂vị 設thiết 若nhược 不bất 知tri 身thân 境cảnh 動động 搖dao 之chi 義nghĩa 。 則tắc 是thị 徹triệt 底để 迷mê 昧muội 。 取thủ 捨xả 顛điên 倒đảo 。 無vô 足túc 怪quái 矣hĩ 。 云vân 何hà 汝nhữ 今kim 。 亦diệc 知tri 以dĩ 動động 為vi 身thân 。 同đồng 彼bỉ 塵trần 義nghĩa 。 以dĩ 動động 為vi 境cảnh 。 同đồng 彼bỉ 客khách 義nghĩa 。 猶do 故cố 不bất 捨xả 。 乃nãi 從tùng 始thỉ 初sơ 生sanh 。 洎kịp 終chung 將tương 死tử 。 一nhất 期kỳ 在tại 身thân 境cảnh 中trung 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 反phản 將tương 眼nhãn 根căn 中trung 真chân 常thường 不bất 動động 之chi 性tánh 遺di 而nhi 失thất 之chi 。 明minh 是thị 知tri 而nhi 故cố 違vi 。 真chân 為vi 顛điên 倒đảo 行hành 事sự 。 成thành 可khả 怪quái 也dã 。


○# 性tánh 心tâm 下hạ 。 判phán 其kỳ 失thất 利lợi 。 性tánh 心tâm 失thất 真chân 。 牒điệp 上thượng 遺di 失thất 真chân 性tánh 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 牒điệp 上thượng 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 身thân 境cảnh 皆giai 物vật 。 於ư 中trung 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 則tắc 是thị 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 耳nhĩ 。 性tánh 心tâm 失thất 真chân 。 必tất 墮đọa 生sanh 死tử 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 不bất 出xuất 身thân 境cảnh 。 故cố 曰viết 輪luân 迴hồi 是thị 中trung 。 是thị 中trung 即tức 身thân 境cảnh 中trung 也dã 。 無vô 邊biên 生sanh 死tử 。 浩hạo 劫kiếp 往vãng 復phục 。 非phi 有hữu 魔ma 驅khu 鬼quỷ 制chế 。 豈khởi 是thị 地địa 設thiết 天thiên 成thành 。 原nguyên 其kỳ 所sở 由do 。 唯duy 以dĩ 知tri 而nhi 故cố 違vi 。 取thủ 捨xả 顛điên 倒đảo 。 故cố 曰viết 自tự 取thủ 流lưu 轉chuyển 。 言ngôn 自tự 取thủ 者giả 。 亦diệc 深thâm 警cảnh 之chi 意ý 也dã 。 顯hiển 見kiến 不bất 動động 竟cánh 。


楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 指Chỉ 掌Chưởng 疏Sớ/sơ 卷Quyển 一Nhất
Lăng Nghiêm Kinh Chỉ Chưởng Sớ/sơ Quyển Nhất

❖
Phiên âm: 22/12/2015 ◊ Cập nhật: 22/12/2015