妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 指chỉ 掌chưởng 疏sớ/sơ 事sự 義nghĩa


△# 懸huyền 示thị


勿vật 輕khinh 閒gian/nhàn 然nhiên


子tử 曰viết 。 禹vũ 吾ngô 無vô 閒gian/nhàn 然nhiên 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 閒gian/nhàn 罅# 隙khích 也dã 。 謂vị 指chỉ 其kỳ 罅# 隙khích 而nhi 非phi 議nghị 之chi 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


掛quải 一nhất 漏lậu 十thập


語ngữ 見kiến 普phổ 陀đà 新tân 誌chí 。 蓋cái 言ngôn 其kỳ 所sở 取thủ 者giả 少thiểu 。 而nhi 所sở 遺di 者giả 多đa 也dã 。


杵xử 臼cữu 繩thằng 箕ki 共cộng 說thuyết 象tượng 身thân 之chi 似tự


涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 三tam 十thập 二nhị 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 王vương 。 告cáo 一nhất 大đại 臣thần 。 多đa 集tập 眾chúng 盲manh 。 以dĩ 象tượng 示thị 之chi 。


時thời 彼bỉ 眾chúng 盲manh 。 各các 以dĩ 手thủ 觸xúc 。 王vương 喚hoán 眾chúng 盲manh 。 各các 各các 問vấn 言ngôn 。 象tượng 為vi 何hà 類loại 。 其kỳ 觸xúc 牙nha 者giả 。 即tức 言ngôn 象tượng 形hình 如như 蘆lô 菔bặc 根căn 。 其kỳ 觸xúc 耳nhĩ 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 箕ki 。 其kỳ 觸xúc 頭đầu 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 石thạch 。 其kỳ 觸xúc 鼻tị 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 杵xử 。 其kỳ 觸xúc 脚cước 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 臼cữu 。 其kỳ 觸xúc 脊tích 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 牀sàng 。 其kỳ 觸xúc 腹phúc 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 甕úng 。 其kỳ 觸xúc 尾vĩ 者giả 。 言ngôn 象tượng 如như 繩thằng 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 經kinh 以dĩ 王vương 喻dụ 如Như 來Lai 。 臣thần 喻dụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 象tượng 喻dụ 佛Phật 性tánh 。 盲manh 喻dụ 一nhất 切thiết 無vô 明minh 眾chúng 生sanh 。 今kim 經kinh 義nghĩa 可khả 例lệ 思tư 。


鵠hộc 雪tuyết 貝bối 稻đạo 孰thục 明minh 色sắc 乳nhũ 之chi 真chân


涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 十thập 四tứ 云vân 。 如như 生sanh 盲manh 人nhân 。 不bất 識thức 乳nhũ 色sắc 。 便tiện 問vấn 他tha 言ngôn 。 乳nhũ 色sắc 何hà 似tự 。 他tha 人nhân 答đáp 言ngôn 。 色sắc 白bạch 如như 貝bối 。 盲manh 人nhân 復phục 問vấn 。 是thị 乳nhũ 色sắc 者giả 。 如như 貝bối 聲thanh 耶da 。 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。 復phục 問vấn 貝bối 色sắc 為vi 何hà 似tự 也dã 。 答đáp 言ngôn 猶do 稻đạo 米mễ 粖mạt 。 盲manh 人nhân 復phục 問vấn 。 乳nhũ 色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 如như 稻đạo 米mễ 粖mạt 耶da 。 稻đạo 米mễ 粖mạt 者giả 。 復phục 何hà 所sở 似tự 。 答đáp 言ngôn 猶do 如như 雨vũ 雪tuyết 。 盲manh 人nhân 復phục 言ngôn 彼bỉ 稻đạo 米mễ 粖mạt 冷lãnh 如như 雪tuyết 耶da 。 雪tuyết 復phục 何hà 似tự 。 答đáp 言ngôn 猶do 如như 白bạch 鵠hộc 。 是thị 生sanh 盲manh 人nhân 。 雖tuy 聞văn 如như 是thị 四tứ 種chủng 譬thí 喻dụ 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 識thức 乳nhũ 真chân 色sắc 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 之chi 。 以dĩ 喻dụ 諸chư 家gia 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。


徑kính 庭đình


肩kiên 吾ngô 問vấn 於ư 連liên 叔thúc 曰viết 。 吾ngô 聞văn 言ngôn 於ư 接tiếp 輿dư 。 大đại 而nhi 無vô 當đương 。 往vãng 而nhi 不bất 反phản 。 吾ngô 驚kinh 怖bố 其kỳ 言ngôn 。 猶do 河hà 漢hán 而nhi 無vô 極cực 也dã 。 大đại 有hữu 徑kính 庭đình 。 不bất 近cận 人nhân 情tình 焉yên 。 註chú 云vân 。 徑kính 庭đình 者giả 。 言ngôn 相tương/tướng 去khứ 之chi 遠viễn 也dã 。 見kiến 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 。


緘giam 口khẩu


家gia 語ngữ 云vân 。 孔khổng 子tử 觀quán 周chu 。 入nhập 后hậu 稷tắc 之chi 廟miếu 。 見kiến 金kim 人nhân 焉yên 。 三tam 緘giam 其kỳ 口khẩu 。 而nhi 銘minh 其kỳ 背bối/bội 曰viết 。 天thiên 機cơ 不bất 密mật 。 四tứ 時thời 何hà 行hành 。 地địa 機cơ 不bất 密mật 。 萬vạn 物vật 何hà 生sanh 。 人nhân 機cơ 不bất 密mật 。 百bách 事sự 何hà 成thành 。 註chú 云vân 。 緘giam 封phong 也dã 。


柯kha 柄bính 有hữu 法pháp


詩thi 云vân 。 伐phạt 柯kha 伐phạt 柯kha 。 其kỳ 則tắc 不bất 遠viễn 。 註chú 云vân 。 柯kha 斧phủ 柄bính 也dã 。 則tắc 法pháp 也dã 。 言ngôn 伐phạt 柯kha 而nhi 有hữu 斧phủ 。 則tắc 不bất 過quá 即tức 此thử 舊cựu 斧phủ 之chi 柯kha 。 而nhi 得đắc 其kỳ 新tân 柯kha 之chi 法pháp 也dã 。 見kiến 豳# 風phong 伐phạt 柯kha 章chương 。


如như 親thân 恃thị 怙hộ


詩thi 云vân 。 無vô 父phụ 何hà 怙hộ 。 無vô 母mẫu 何hà 恃thị 。 註chú 云vân 。 怙hộ 者giả 依y 也dã 。 恃thị 者giả 賴lại 也dã 。 言ngôn 無vô 父phụ 無vô 母mẫu 者giả 。 何hà 所sở 依y 賴lại 。 見kiến 小tiểu 雅nhã 蓼# 莪# 章chương 。


蟻nghĩ 步bộ 蠡lễ 量lượng


蓮liên 池trì 大đại 師sư 云vân 。 蟻nghĩ 山sơn 風phong 水thủy 。 難nan 易dị 攸du 分phần/phân 。 意ý 以dĩ 餘dư 門môn 修tu 行hành 。 如như 蟻nghĩ 子tử 登đăng 於ư 高cao 山sơn 。 念niệm 佛Phật 往vãng 生sanh 。 似tự 風phong 帆phàm 揚dương 於ư 順thuận 水thủy 。 漢hán 東đông 方phương 朔sóc 傳truyền 云vân 。 以dĩ 蠡lễ 測trắc 海hải 。 荀# 子tử 云vân 。 言ngôn 所sở 見kiến 之chi 淺thiển 也dã 。 字tự 典điển 云vân 。 蠡lễ 。 憐lân 題đề 切thiết 。 音âm 黎lê 。 瓠hoạch 瓢biều 也dã 。


王vương 道đạo 坦thản 坦thản 千thiên 古cổ 同đồng 規quy


會hội 玄huyền 記ký 云vân 。 王vương 者giả 貫quán 三tam 才tài 。 主chủ 萬vạn 物vật 。 無vô 為vi 化hóa 世thế 。 有hữu 道đạo 恩ân 民dân 。 坦thản 坦thản 者giả 。 平bình 廣quảng 也dã 。 既ký 平bình 且thả 廣quảng 。 千thiên 古cổ 之chi 下hạ 。 孰thục 不bất 同đồng 規quy 。


宅trạch 中trung 寶bảo 藏tạng


涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 譬thí 如như 貧bần 人nhân 。 家gia 有hữu 寶bảo 藏tạng 。 以dĩ 不bất 見kiến 故cố 。 無vô 常thường 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 我ngã 無vô 淨tịnh 。 有hữu 善Thiện 知Tri 識Thức 。 方phương 便tiện 令linh 見kiến 。 以dĩ 得đắc 見kiến 故cố 。 是thị 人nhân 即tức 得đắc 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。


塵trần 裏lý 經Kinh 卷quyển


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 偈kệ 云vân 。 如như 有hữu 大đại 經Kinh 卷quyển 。 量lượng 等đẳng 大Đại 千Thiên 界Giới 。 在tại 於ư 一nhất 塵trần 內nội 。 一nhất 切thiết 塵trần 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 一nhất 聰thông 慧tuệ 人nhân 。 淨tịnh 眼nhãn 悉tất 明minh 見kiến 。 破phá 塵trần 出xuất 經Kinh 卷quyển 。 廣quảng 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 徧biến 在tại 眾chúng 生sanh 心tâm 。 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 纏triền 。 不bất 覺giác 亦diệc 不bất 知tri 。 諸chư 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 令linh 其kỳ 除trừ 妄vọng 想tưởng 。 如như 是thị 乃nãi 出xuất 現hiện 。 饒nhiêu 益ích 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất 卷quyển 。


誰thùy 肯khẳng 輕khinh 許hứa 連liên 城thành


趙triệu 有hữu 卞# 和hòa 之chi 璧bích 。 秦tần 昭chiêu 王vương 欲dục 以dĩ 十thập 二nhị 連liên 城thành 貿mậu 之chi 。 趙triệu 遣khiển 相tương/tướng 如như 送tống 之chi 。 視thị 秦tần 王vương 獨độc 有hữu 愛ái 璧bích 之chi 心tâm 。 而nhi 無vô 割cát 城thành 之chi 意ý 。 乃nãi 詐trá 曰viết 。 璧bích 有hữu 瑕hà 。 請thỉnh 示thị 之chi 。 王vương 授thọ 璧bích 與dữ 相tương/tướng 如như 。 相tương/tướng 如như 倚ỷ 柱trụ 而nhi 立lập 。 怒nộ 髮phát 衝xung 冠quan 曰viết 。 臣thần 聞văn 布bố 衣y 之chi 交giao 。 尚thượng 不bất 忍nhẫn 相tương/tướng 欺khi 。 況huống 大đại 國quốc 乎hồ 。 王vương 若nhược 急cấp 臣thần 。 臣thần 頭đầu 與dữ 璧bích 。 俱câu 碎toái 於ư 柱trụ 。 王vương 恐khủng 碎toái 璧bích 。 使sử 歸quy 趙triệu 。 後hậu 賢hiền 詩thi 曰viết 。 卞# 璧bích 無vô 瑕hà 耀diệu 日nhật 輝huy 。 秦tần 王vương 雖tuy 愛ái 不bất 輸du 機cơ 。 可khả 憐lân 又hựu 入nhập 相tương/tướng 如như 手thủ 。 一nhất 陣trận 清thanh 風phong 滿mãn 路lộ 歸quy 。 見kiến 史sử 記ký 。 並tịnh 列liệt 國quốc 志chí 。


有hữu 水thủy 盡tận 皆giai 朝triêu 宗tông


夏hạ 書thư 禹vũ 貢cống 篇thiên 云vân 。 江giang 漢hán 朝triêu 宗tông 於ư 海hải 。 註chú 云vân 。 春xuân 見kiến 曰viết 朝triêu 。 夏hạ 見kiến 曰viết 宗tông 。 朝triêu 宗tông 。 諸chư 侯hầu 見kiến 天thiên 子tử 之chi 名danh 也dã 。 江giang 漢hán 合hợp 流lưu 于vu 荊kinh 。 去khứ 海hải 尚thượng 遠viễn 。 然nhiên 水thủy 道đạo 已dĩ 安an 。 而nhi 無vô 壅ủng 塞tắc 橫hoạnh/hoành 決quyết 之chi 患hoạn 。 雖tuy 未vị 至chí 海hải 。 而nhi 其kỳ 勢thế 已dĩ 奔bôn 趨xu 於ư 海hải 。 猶do 諸chư 侯hầu 之chi 朝triêu 宗tông 於ư 王vương 也dã 。


魚ngư 子tử 菴am 羅la


彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 魚ngư 鱗lân 蟲trùng 也dã 。 其kỳ 子tử 多đa 而nhi 成thành 者giả 少thiểu 。 菴am 羅la 。 果quả 名danh 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 菴am 羅la 。 此thử 云vân 難nạn/nan 分phân 別biệt 。 其kỳ 果quả 似tự 桃đào 似tự 奈nại 。 生sanh 熟thục 難nạn/nan 分phần/phân 。 其kỳ 花hoa 多đa 而nhi 結kết 實thật 少thiểu 。 故cố 經Kinh 云vân 。 魚ngư 子tử 菴am 羅la 花hoa 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 心tâm 。 三tam 事sự 因nhân 中trung 多đa 。 及cập 其kỳ 得đắc 果quả 少thiểu 。


六lục 心tâm 墮đọa 落lạc


彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 演diễn 義nghĩa 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 已dĩ 證chứng 別biệt 教giáo 六lục 住trụ 。 因nhân 帝Đế 釋Thích 化hóa 作tác 婆Bà 羅La 門Môn 。 從tùng 其kỳ 乞khất 眼nhãn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 與dữ 之chi 。 婆Bà 羅La 門Môn 棄khí 地địa 踐tiễn 踏đạp 。 由do 是thị 退thoái 失thất 大đại 心tâm 。 塵trần 點điểm 劫kiếp 來lai 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 位vị 。


龍long 蛇xà 混hỗn 雜tạp 凡phàm 聖thánh 交giao 參tham


唐đường 無vô 著trước 文văn 喜hỷ 禪thiền 師sư 。 詣nghệ 五ngũ 臺đài 。 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 前tiền 暫tạm 憩khế 。 遇ngộ 一nhất 老lão 翁ông 。 牽khiên 牛ngưu 而nhi 至chí 。 問vấn 曰viết 。 子tử 欲dục 何hà 往vãng 。 無vô 著trước 曰viết 。 欲dục 入nhập 金kim 剛cang 窟quật 。 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 。 翁ông 曰viết 。 且thả 就tựu 吾ngô 家gia 少thiểu 息tức 。 啜# 茶trà 。 著trước 即tức 隨tùy 行hành 五ngũ 十thập 餘dư 步bộ 。 至chí 其kỳ 家gia 。 命mạng 坐tọa 。 問vấn 曰viết 。 近cận 自tự 何hà 來lai 。 著trước 曰viết 。 南nam 方phương 。 翁ông 曰viết 。 南nam 方phương 佛Phật 法Pháp 如như 何hà 住trụ 持trì 。 著trước 曰viết 。 比Bỉ 丘Khâu 少thiểu 奉phụng 戒giới 律luật 。 翁ông 曰viết 。 多đa 少thiểu 眾chúng 。 著trước 曰viết 。 或hoặc 三tam 百bách 。 或hoặc 五ngũ 百bách 。 著trước 問vấn 。 此thử 間gian 佛Phật 法Pháp 如như 何hà 住trụ 持trì 。 翁ông 曰viết 。 龍long 蛇xà 混hỗn 雜tạp 。 凡phàm 聖thánh 交giao 參tham 。 著trước 曰viết 。 多đa 少thiểu 眾chúng 。 翁ông 曰viết 。 前tiền 三tam 三tam 。 後hậu 三tam 三tam 。 見kiến 清thanh 涼lương 新tân 志chí 。


玉ngọc 振chấn 金kim 聲thanh


孟# 子tử 曰viết 。 孔khổng 子tử 之chi 謂vị 集tập 大đại 成thành 。 集tập 大đại 成thành 也dã 者giả 。 金kim 聲thanh 而nhi 玉ngọc 振chấn 之chi 也dã 。 金kim 聲thanh 也dã 者giả 。 始thỉ 條điều 理lý 也dã 。 玉ngọc 振chấn 之chi 也dã 者giả 。 終chung 條điều 理lý 也dã 。 註chú 云vân 。 金kim 鐘chung 屬thuộc 。 聲thanh 宣tuyên 也dã 。 玉ngọc 磬khánh 也dã 。 振chấn 收thu 也dã 。 言ngôn 奏tấu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 於ư 其kỳ 未vị 作tác 。 先tiên 擊kích 鐘chung 以dĩ 宣tuyên 其kỳ 始thỉ 。 俟sĩ 其kỳ 既ký 闋# 。 後hậu 鳴minh 磬khánh 以dĩ 收thu 其kỳ 終chung 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 萬vạn 章chương 篇thiên 。


雲vân 龍long 風phong 虎hổ


周chu 易dị 乾can/kiền/càn 掛quải 云vân 。 九cửu 五ngũ 。 飛phi 龍long 在tại 天thiên 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 何hà 謂vị 也dã 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 。 同đồng 氣khí 相tương 求cầu 。 水thủy 流lưu 濕thấp 。 火hỏa 就tựu 燥táo 。 雲vân 從tùng 龍long 。 風phong 從tùng 虎hổ 。 聖thánh 人nhân 作tác 而nhi 萬vạn 物vật 覩đổ 。 體thể 註chú 云vân 。 凡phàm 聲thanh 同đồng 。 必tất 此thử 唱xướng 彼bỉ 和hòa 而nhi 相tương 應ứng 。 氣khí 同đồng 。 必tất 此thử 施thí 彼bỉ 受thọ 而nhi 相tương 求cầu 。 又hựu 云vân 。 龍long 是thị 水thủy 畜súc 。 雲vân 是thị 水thủy 氣khí 。 故cố 龍long 吟ngâm 則tắc 雲vân 騰đằng 。 虎hổ 是thị 威uy 猛mãnh 之chi 獸thú 。 故cố 虎hổ 嘯khiếu 則tắc 風phong 生sanh 。


子tử 期kỳ 云vân 喪táng 。 伯bá 牙nha 絕tuyệt 絃huyền 。


列liệt 子tử 湯thang 問vấn 篇thiên 云vân 。 俞# 伯bá 牙nha 善thiện 鼓cổ 琴cầm 。 鐘chung 子tử 期kỳ 善thiện 聽thính 。 伯bá 牙nha 鼓cổ 琴cầm 。 志chí 在tại 高cao 山sơn 。 子tử 期kỳ 曰viết 。 善thiện 哉tai 峩nga 峩nga 兮hề 。 若nhược 泰thái 山sơn 。 志chí 在tại 流lưu 水thủy 。 子tử 期kỳ 曰viết 。 美mỹ 哉tai 洋dương 洋dương 兮hề 。 若nhược 江giang 河hà 。 伯bá 牙nha 所sở 念niệm 。 子tử 期kỳ 必tất 知tri 。 後hậu 子tử 期kỳ 死tử 。 伯bá 牙nha 終chung 身thân 不bất 鼓cổ 。 何hà 也dã 。 蓋cái 無vô 知tri 音âm 者giả 也dã 。


因nhân 材tài 而nhi 篤đốc


中trung 庸dong 云vân 。 故cố 天thiên 之chi 生sanh 物vật 。 必tất 因nhân 其kỳ 材tài 而nhi 篤đốc 焉yên 。 故cố 栽tài 者giả 培bồi 之chi 。 傾khuynh 者giả 覆phú 之chi 。 註chú 云vân 。 材tài 質chất 也dã 。 篤đốc 厚hậu 也dã 。 栽tài 植thực 也dã 。 氣khí 至chí 而nhi 滋tư 息tức 為vi 培bồi 。 氣khí 反phản 而nhi 遊du 散tán 則tắc 覆phú 。


雷lôi 同đồng


禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 云vân 。 毋vô 勦# 說thuyết 。 毋vô 雷lôi 同đồng 。 註chú 云vân 。 毋vô 勦# 襲tập 乎hồ 成thành 說thuyết 。 毋vô 附phụ 和hòa 乎hồ 人nhân 言ngôn 。 此thử 恐khủng 隨tùy 人nhân 是thị 非phi 。 無vô 定định 見kiến 也dã 。


梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ 不bất 同đồng


幼ấu 學học 云vân 。 楚sở 有hữu 三tam 。 曰viết 東đông 楚sở 。 南nam 楚sở 。 西tây 楚sở 。 自tự 熊hùng 渠cừ 封phong 子tử 紅hồng 為vi 鄂# 王vương 。 始thỉ 名danh 鄂# 渚chử 。 漢hán 曰viết 江giang 夏hạ 。 吳ngô 都đô 此thử 曰viết 武võ 昌xương 。 即tức 今kim 湖hồ 廣quảng 省tỉnh 是thị 也dã 。 夏hạ 者giả 華hoa 夏hạ 也dã 。 又hựu 曰viết 中trung 州châu 。 中trung 原nguyên 。 周chu 自tự 成thành 王vương 營doanh 洛lạc 。 至chí 平bình 王vương 東đông 遷thiên 。 始thỉ 居cư 於ư 此thử 。 秦tần 曰viết 三tam 川xuyên 。 漢hán 曰viết 洛lạc 陽dương 。 唐đường 曰viết 東đông 都đô 。 宋tống 曰viết 西tây 京kinh 。 即tức 今kim 河hà 南nam 省tỉnh 是thị 也dã 。 不bất 同đồng 者giả 。 謂vị 楚sở 夏hạ 言ngôn 音âm 。 輕khinh 重trọng 呼hô 召triệu 不bất 同đồng 。 西tây 域vực 梵Phạm 音âm 類loại 此thử 。 蓋cái 以dĩ 中trung 天thiên 類loại 中trung 夏hạ 。 餘dư 四tứ 類loại 三tam 楚sở 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。


此Thử 方Phương 聖Thánh 教Giáo 稱Xưng 經Kinh
Kinh Thử Phương Thánh Giáo Xưng

此thử 方phương 聖thánh 教giáo 。 即tức 孔khổng 子tử 之chi 教giáo 也dã 。 稱xưng 經kinh 者giả 。 如như 詩thi 。 書thư 。 禮lễ 。 易dị 。 春xuân 秋thu 。 稱xưng 為vi 五ngũ 經kinh 。 修tu 多đa 羅la 乃nãi 西tây 域vực 聖thánh 教giáo 。 故cố 亦diệc 譯dịch 為vi 經kinh 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 懸huyền 談đàm 。


甲giáp 順thuận 乙ất 違vi


謂vị 諸chư 家gia 判phán 教giáo 。 彼bỉ 此thử 不bất 同đồng 。 如như 甲giáp 之chi 與dữ 乙ất 。 若nhược 從tùng 此thử 則tắc 違vi 彼bỉ 。 順thuận 彼bỉ 則tắc 違vi 此thử 也dã 。


惟duy 七thất 十thập 五ngũ


三tam 藏tạng 法pháp 數số 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 。 攝nhiếp 為vi 五ngũ 類loại 。 謂vị 色sắc 。 心tâm 。 心tâm 所sở 。 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 為vi 。 是thị 也dã 。 俱câu 舍xá 頌tụng 曰viết 。 色sắc 法pháp 十thập 一nhất 心tâm 法pháp 一nhất 。 四tứ 十thập 六lục 種chủng 心tâm 所sở 法pháp 。 一nhất 十thập 四tứ 種chủng 不bất 相tương 應ứng 。 三tam 種chủng 無vô 為vi 七thất 十thập 五ngũ 。


初Sơ 地Địa 即tức 為vi 八bát


楞lăng 伽già 經kinh 第đệ 四tứ 云vân 。 初Sơ 地Địa 則tắc 為vi 八bát 。 第đệ 九cửu 則tắc 為vi 七thất 。 七thất 亦diệc 復phục 為vi 八bát 。 第đệ 二nhị 為vi 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 為vi 第đệ 五ngũ 。 第đệ 三tam 為vi 第đệ 六lục 。 無vô 所sở 有hữu 何hà 次thứ 。 註chú 云vân 。 頓đốn 教giáo 不bất 立lập 階giai 級cấp 。 故cố 許hứa 互hỗ 為vi 。 末mạt 言ngôn 無vô 所sở 有hữu 何hà 次thứ 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 俱câu 遣khiển 。 何hà 論luận 次thứ 第đệ 。


淨tịnh 名danh 默mặc 住trụ


維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 於ư 是thị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 問vấn 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 我ngã 等đẳng 各các 自tự 說thuyết 已dĩ 。 仁Nhân 者Giả 當đương 說thuyết 。 何hà 等đẳng 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。


時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 默mặc 然nhiên 無vô 言ngôn 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 歎thán 曰viết 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 是thị 真chân 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。


擔đảm 麻ma 棄khí 金kim


昔tích 有hữu 二nhị 人nhân 。 入nhập 山sơn 興hưng 業nghiệp 。 各các 擔đảm 麻ma 一nhất 擔đảm 。 偶ngẫu 於ư 中trung 路lộ 見kiến 無vô 數số 布bố 帛bạch 。 一nhất 智trí 者giả 云vân 。 吾ngô 棄khí 麻ma 擔đảm 布bố 帛bạch 。 一nhất 愚ngu 者giả 云vân 。 吾ngô 擔đảm 來lai 路lộ 遠viễn 。 只chỉ 是thị 擔đảm 麻ma 。 前tiền 行hành 不bất 遠viễn 。 又hựu 見kiến 白bạch 銀ngân 。 智trí 者giả 棄khí 布bố 帛bạch 擔đảm 銀ngân 。 愚ngu 者giả 依y 舊cựu 擔đảm 麻ma 。 前tiền 行hành 又hựu 見kiến 黃hoàng 金kim 。 智trí 者giả 棄khí 銀ngân 擔đảm 金kim 。 愚ngu 者giả 依y 舊cựu 只chỉ 是thị 擔đảm 麻ma 。 自tự 負phụ 所sở 見kiến 。 不bất 肯khẳng 從tùng 人nhân 者giả 。 大đại 率suất 如như 是thị 。 見kiến 彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 。


華hoa 嚴nghiêm 食thực 金kim 剛cang 喻dụ


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 云vân 。 譬thí 如như 丈trượng 夫phu 。 食thực 少thiểu 金kim 剛cang 。 終chung 竟cánh 不bất 消tiêu 。 要yếu 穿xuyên 其kỳ 身thân 。 出xuất 在tại 於ư 外ngoại 。


何hà 以dĩ 故cố 。 金kim 剛cang 不bất 與dữ 肉nhục 身thân 雜tạp 穢uế 而nhi 同đồng 止chỉ 故cố 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 種chúng 少thiểu 善thiện 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 要yếu 穿xuyên 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 諸chư 行hành 煩phiền 惱não 身thân 過quá 。 到đáo 於ư 無vô 為vi 究cứu 竟cánh 智trí 處xứ 。


何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 少thiểu 善thiện 根căn 。 不bất 與dữ 有hữu 為vi 諸chư 行hành 。 煩phiền 惱não 而nhi 共cộng 住trú 故cố 。


自tự 暴bạo 自tự 棄khí


孟# 子tử 曰viết 。 自tự 暴bạo 者giả 。 不bất 可khả 與dữ 有hữu 言ngôn 也dã 。 自tự 棄khí 者giả 。 不bất 可khả 與dữ 有hữu 為vi 也dã 。 言ngôn 非phi 禮lễ 義nghĩa 。 謂vị 之chi 自tự 暴bạo 者giả 。 吾ngô 身thân 不bất 能năng 。 居cư 仁nhân 由do 義nghĩa 。 謂vị 之chi 自tự 棄khí 者giả 。 見kiến 離ly 婁lâu 篇thiên 。


快khoái 見kiến 後hậu 身thân


觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 海hải 經kinh 第đệ 六lục 云vân 。 舍Xá 衛Vệ 城Thành 中trung 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 家gia 。 有hữu 一nhất 老lão 母mẫu 。 不bất 欲dục 見kiến 佛Phật 。 佛Phật 在tại 其kỳ 前tiền 。 以dĩ 扇thiên/phiến 自tự 障chướng 。 佛Phật 令linh 其kỳ 扇thiên/phiến 如như 鏡kính 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 四tứ 方phương 上thượng 下hạ 。 總tổng 皆giai 是thị 佛Phật 。 以dĩ 手thủ 覆phú 面diện 。 十thập 指chỉ 皆giai 化hóa 為vi 佛Phật 。 老lão 母mẫu 不bất 信tín 。 佛Phật 令linh 羅la 雲vân 度độ 之chi 。 羅la 雲vân 化hóa 作tác 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 至chí 長trưởng 者giả 家gia 。 宣tuyên 揚dương 妙diệu 法Pháp 。 老lão 母mẫu 聞văn 已dĩ 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 遂toại 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 出xuất 家gia 受thọ 具cụ 。 獲hoạch 得đắc 果quả 證chứng 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 此thử 母mẫu 宿túc 有hữu 何hà 罪tội 。 生sanh 卑ty 賤tiện 處xứ 。 復phục 何hà 福phước 慶khánh 。 今kim 值trị 世Thế 尊Tôn 。


佛Phật 言ngôn 。

過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 名danh 寶bảo 蓋cái 燈đăng 王vương 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 像Tượng 法Pháp 之chi 中trung 。 有hữu 王vương 。 名danh 曰viết 雜tạp 寶bảo 華hoa 光quang 。 有hữu 子tử 。 名danh 曰viết 快khoái 見kiến 。 欲dục 求cầu 出xuất 家gia 。 王vương 即tức 聽thính 許hứa 。 山sơn 中trung 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 受thọ 為vi 弟đệ 子tử 。 謗báng 師sư 空không 無vô 智trí 慧tuệ 。 願nguyện 我ngã 後hậu 生sanh 。 不bất 樂nhạo 見kiến 也dã 。 我ngã 阿A 闍Xà 黎Lê 。 智trí 慧tuệ 辯biện 才tài 。 願nguyện 生sanh 生sanh 為vi 我ngã 知tri 識thức 。 以dĩ 謬mậu 解giải 故cố 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 墮đọa 無Vô 間Gián 獄Ngục 。


爾nhĩ 時thời 和hòa 尚thượng 者giả 。 今kim 我ngã 身thân 是thị 。 阿A 闍Xà 黎Lê 者giả 。 今kim 羅la 雲vân 是thị 。 快khoái 見kiến 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 今kim 老lão 母mẫu 是thị 。


△# 弘hoằng 傳truyền 序tự


慈từ 照chiếu 之chi 頌tụng


頌tụng 曰viết 。 南nam 山sơn 大đại 師sư 最tối 幽u 玄huyền 。 撮toát 成thành 樞xu 要yếu 在tại 經kinh 前tiền 。 韋vi 馱đà 天thiên 將tương 親thân 垂thùy 報báo 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 許hứa 師sư 言ngôn 。


祥tường 邁mại 老lão 人nhân 所sở 加gia


元nguyên 道đạo 者giả 山sơn 。 雲vân 峯phong 寺tự 。 如như 意ý 野dã 老lão 祥tường 邁mại 者giả 。 太thái 原nguyên 人nhân 也dã 。 內nội 窮cùng 三tam 藏tạng 。 外ngoại 覈# 九cửu 流lưu 。 曾tằng 與dữ 道Đạo 士sĩ 丘khâu 處xứ 機cơ 等đẳng 。 辯biện 論luận 真chân 偽ngụy 。 於ư 至chí 元nguyên 十thập 八bát 年niên 。 十thập 月nguyệt 二nhị 十thập 日nhật 。 奉phụng 旨chỉ 焚phần 經kinh 。 道đạo 經kinh 皆giai 毀hủy 。 由do 是thị 佛Phật 日nhật 重trọng/trùng 輝huy 。 曾tằng 著trước 辯biện 偽ngụy 錄lục 五ngũ 卷quyển 。 入nhập 藏tạng 流lưu 通thông 。 詳tường 見kiến 本bổn 錄lục 序tự 。


關quan 中trung 記ký


漢hán 都đô 長trường/trưởng 安an 。 東đông 有hữu 函hàm 谷cốc 關quan 。 南nam 有hữu 蕘# 關quan 。 武võ 關quan 。 西tây 有hữu 散tán 關quan 。 北bắc 蕭tiêu 關quan 。 居cư 四tứ 關quan 之chi 中trung 。 故cố 名danh 關quan 中trung 。 見kiến 正chánh 字tự 通thông 。 記ký 。 誌chí 書thư 也dã 。


僧Tăng 祐hựu 律luật 師sư


師sư 姓tánh 俞# 氏thị 。 其kỳ 先tiên 彭# 城thành 下hạ 邳# 人nhân 。 父phụ 世thế 居cư 建kiến 業nghiệp 。 依y 定định 林lâm 寺tự 法pháp 達đạt 法Pháp 師sư 祝chúc 法pháp 。 年niên 滿mãn 受thọ 具cụ 。 執chấp 操thao 堅kiên 明minh 。 受thọ 業nghiệp 於ư 法pháp 頴dĩnh 律luật 師sư 。 精tinh 嚴nghiêm 毗Tỳ 尼Ni 。 齊tề 文văn 宣tuyên 王vương 請thỉnh 講giảng 律luật 。 聽thính 眾chúng 常thường 七thất 八bát 百bách 人nhân 。 永vĩnh 明minh 中trung 。 敕sắc 試thí 簡giản 五ngũ 眾chúng 。 宣tuyên 講giảng 十thập 誦tụng 。 更cánh 伸thân 受thọ 戒giới 之chi 法pháp 。 年niên 衰suy 脚cước 疾tật 。 敕sắc 乘thừa 輿dư 入nhập 內nội 宮cung 。 為vi 六lục 宮cung 受thọ 戒giới 。 梁lương 臨lâm 川xuyên 王vương 。 南nam 平bình 王vương 等đẳng 。 並tịnh 崇sùng 其kỳ 戒giới 範phạm 。 天thiên 監giám 十thập 七thất 年niên 。 示thị 寂tịch 於ư 建kiến 初sơ 寺tự 。 春xuân 秋thu 七thất 十thập 有hữu 四tứ 。 撰soạn 三tam 藏tạng 記ký 。 法pháp 苑uyển 記ký 。 世thế 界giới 記ký 。 釋Thích 迦Ca 譜# 。 弘hoằng 明minh 集tập 。 皆giai 行hành 於ư 世thế 。 詳tường 見kiến 高cao 僧Tăng 傳truyền 十thập 一nhất 卷quyển 。


操thao 觚cô 讀đọc 傳truyền 則tắc 鴻hồng 儒nho 服phục 膺ưng 至chí 梵Phạm 僧Tăng 稱xưng 讚tán


佛Phật 祖tổ 通thông 載tái 云vân 。 道đạo 宣tuyên 律luật 師sư 。 丹đan 徒đồ 人nhân 也dã 。 一nhất 云vân 長trường/trưởng 城thành 人nhân 。 年niên 十thập 五ngũ 歲tuế 。 依y 日nhật 嚴nghiêm 頵# 公công 受thọ 業nghiệp 。 二nhị 十thập 歲tuế 。 依y 弘hoằng 福phước 智trí 首thủ 律luật 師sư 進tiến 具cụ 。 復phục 依y 首thủ 師sư 學học 律luật 。 性tánh 好hảo/hiếu 禪thiền 那na 。 期kỳ 修tu 正chánh 定định 。 頵# 師sư 曰viết 。 戒giới 淨tịnh 定định 明minh 。 慧tuệ 方phương 有hữu 據cứ 。 始thỉ 聽thính 未vị 閑nhàn 。 持trì 犯phạm 焉yên 識thức 。 後hậu 徙tỉ 居cư 終chung 南nam 紵# 麻ma 蘭lan 苦khổ 。 製chế 行hành 事sự 鈔sao 。 師sư 築trúc 戒giới 壇đàn 成thành 。 俄nga 有hữu 梵Phạm 僧Tăng 禮lễ 壇đàn 讚tán 曰viết 。 自tự 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 興hưng 發phát 毗Tỳ 尼Ni 。 惟duy 師sư 一nhất 人nhân 也dã 。 觚cô 竹trúc 簡giản 也dã 。 陸lục 士sĩ 衡hành 文văn 賦phú 曰viết 。 或hoặc 操thao 觚cô 以dĩ 率suất 爾nhĩ 。 今kim 稱xưng 善thiện 作tác 文văn 者giả 。 謂vị 之chi 染nhiễm 翰hàn 操thao 觚cô 。


述thuật 而nhi 不bất 作tác


子tử 曰viết 。 述thuật 而nhi 不bất 作tác 。 信tín 而nhi 好hảo/hiếu 古cổ 。 竊thiết 比tỉ 於ư 我ngã 老lão 彭# 。 註chú 云vân 。 述thuật 傳truyền 舊cựu 而nhi 已dĩ 。 作tác 則tắc 創sáng/sang 始thỉ 也dã 。 故cố 作tác 非phi 聖thánh 人nhân 不bất 能năng 。 而nhi 述thuật 則tắc 賢hiền 者giả 可khả 及cập 。 竊thiết 比tỉ 。 尊tôn 之chi 之chi 辭từ 。 我ngã 。 親thân 之chi 之chi 辭từ 。 老lão 彭# 商thương 賢hiền 大đại 夫phu 也dã 。 此thử 蓋cái 聖thánh 人nhân 之chi 謙khiêm 辭từ 耳nhĩ 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


蠻# 夷di 猾# 夏hạ


帝đế 曰viết 。 臯# 陶đào 。 蠻# 夷di 猾# 夏hạ 。 宼# 賊tặc 姦gian 宄quỹ 。 汝nhữ 作tác 士sĩ 。 五ngũ 形hình 有hữu 服phục 。 註chú 云vân 。 猾# 亂loạn 。 夏hạ 。 明minh 而nhi 大đại 也dã 。 曾tằng 氏thị 曰viết 。 中trung 國quốc 文văn 明minh 之chi 地địa 。 故cố 曰viết 華hoa 夏hạ 。 四tứ 時thời 之chi 夏hạ 。 亦diệc 取thủ 此thử 義nghĩa 。 劫kiếp 人nhân 曰viết 宼# 。 殺sát 人nhân 曰viết 賊tặc 。 在tại 外ngoại 曰viết 姦gian 。 在tại 內nội 曰viết 宄quỹ 。 士sĩ 。 理lý 也dã 。 服phục 。 服phục 其kỳ 罪tội 也dã 。 見kiến 書thư 經kinh 舜thuấn 典điển 。


震chấn 乃nãi 東đông 方phương 之chi 卦#


周chu 易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。 一nhất 曰viết 乾can/kiền/càn 。 西tây 北bắc 。 二nhị 曰viết 坎khảm 。 正chánh 北bắc 。 三tam 曰viết 艮# 。 東đông 北bắc 。 四tứ 曰viết 震chấn 。 正chánh 東đông 。 五ngũ 曰viết 巽# 。 東đông 南nam 。 六lục 曰viết 離ly 。 正chánh 南nam 。 七thất 曰viết 坤# 。 西tây 南nam 。 八bát 曰viết 充sung 。 正chánh 西tây 。


載tái 亦diệc 年niên 也dã


爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 夏hạ 曰viết 歲tuế 。 商thương 曰viết 祀tự 。 周chu 曰viết 年niên 。 唐đường 虞ngu 曰viết 載tái 。 蓋cái 載tái 取thủ 物vật 終chung 更cánh 始thỉ 之chi 義nghĩa 。 歲tuế 以dĩ 星tinh 一nhất 歲tuế 而nhi 周chu 。 祀tự 以dĩ 祭tế 一nhất 歲tuế 而nhi 徧biến 。 年niên 以dĩ 禾hòa 一nhất 歲tuế 而nhi 熟thục 。 四tứ 者giả 名danh 異dị 而nhi 實thật 同đồng 也dã 。


東đông 方phương 屬thuộc 青thanh


東đông 方phương 。 其kỳ 行hành 木mộc 。 其kỳ 色sắc 青thanh 。 其kỳ 常thường 仁nhân 。 其kỳ 味vị 酸toan 。 其kỳ 藏tạng 肝can 。 四tứ 德đức 曰viết 元nguyên 。 於ư 時thời 為vi 春xuân 。 發phát 竅khiếu 於ư 眼nhãn 。 又hựu 黃hoàng 帝đế 素tố 問vấn 云vân 。 五ngũ 藏tạng 應ưng 四tứ 時thời 。 各các 有hữu 收thu 受thọ 乎hồ 。 岐kỳ 伯bá 曰viết 。 有hữu 。 東đông 方phương 色sắc 青thanh 。 入nhập 通thông 於ư 肝can 。 開khai 竅khiếu 於ư 眼nhãn 。 其kỳ 味vị 酸toan 。 其kỳ 音âm 角giác 。


邵# 平bình 種chủng 瓜qua


邵# 平bình 。 秦tần 東đông 陵lăng 侯hầu 也dã 。 秦tần 滅diệt 。 平bình 為vi 布bố 衣y 。 種chủng 瓜qua 於ư 長trường/trưởng 安an 城thành 東đông 。 故cố 世thế 謂vị 之chi 東đông 陵lăng 瓜qua 。 一nhất 云vân 青thanh 門môn 瓜qua 。 後hậu 賢hiền 詠vịnh 詩thi 曰viết 。 漢hán 王vương 提đề 劍kiếm 滅diệt 孤cô 秦tần 。 亡vong 國quốc 諸chư 侯hầu 盡tận 是thị 臣thần 。 惟duy 有hữu 東đông 陵lăng 能năng 守thủ 節tiết 。 甘cam 作tác 青thanh 門môn 種chủng 瓜qua 人nhân 。 見kiến 漢hán 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。


禹vũ 貢cống 雍ung 州châu 之chi 域vực


禹vũ 貢cống 。 夏hạ 書thư 篇thiên 名danh 。 雍ung 州châu 。 九cửu 州châu 之chi 一nhất 。 書thư 云vân 。 黑hắc 水thủy 西tây 河hà 惟duy 雍ung 州châu 。 註chú 云vân 。 雍ung 州châu 之chi 域vực 。 西tây 據cứ 黑hắc 水thủy 。 東đông 距cự 西tây 河hà 。 謂vị 之chi 西tây 河hà 者giả 。 主chủ 冀ký 都đô 而nhi 言ngôn 也dã 。 九cửu 州châu 。 謂vị 冀ký 州châu 。 兖# 州châu 。 青thanh 州châu 。 徐từ 州châu 。 揚dương 州châu 。 荊kinh 州châu 。 豫dự 州châu 。 梁lương 州châu 。 雍ung 州châu 。 是thị 也dã 。


五ngũ 胡hồ 亂loạn 華hoa


前tiền 趙triệu 劉lưu 淵uyên 。 都đô 平bình 陽dương 。 後hậu 趙triệu 石thạch 勒lặc 。 都đô 襄tương 陽dương 。 前tiền 秦tần 符phù 堅kiên 。 後hậu 秦tần 姚diêu 萇# 。 皆giai 都đô 。 長trường/trưởng 安an 。 前tiền 燕yên 。 慕mộ 容dung 俊# 。 據cứ 鄴# 。 見kiến 鑑giám 書thư 。 及cập 東đông 西tây 晉tấn 。


梓# 里lý


詩thi 曰viết 。 惟duy 桑tang 與dữ 梓# 。 必tất 恭cung 敬kính 止chỉ 。 註chú 云vân 。 梓# 桑tang 二nhị 木mộc 名danh 。 古cổ 者giả 五ngũ 畝mẫu 之chi 宅trạch 。 樹thụ 之chi 牆tường 下hạ 。 以dĩ 遺di 子tử 孫tôn 。 給cấp 蠶tằm 食thực 。 具cụ 器khí 用dụng 。 子tử 孫tôn 守thủ 之chi 。 必tất 應ưng 恭cung 敬kính 。 見kiến 小tiểu 雅nhã 小tiểu 弁# 章chương 。 今kim 稱xưng 梓# 里lý 者giả 。 意ý 指chỉ 大đại 師sư 生sanh 處xứ 。 以dĩ 是thị 父phụ 母mẫu 植thực 桑tang 梓# 之chi 地địa 也dã 。


度độ 人nhân 不bất 減giảm 掬cúc 多đa


四tứ 祖tổ 優ưu 波ba 掬cúc 多đa 尊tôn 者giả 。 吒tra 利lợi 國quốc 人nhân 也dã 。 在tại 世thế 化hóa 導đạo 。 證chứng 果Quả 最tối 多đa 。 每mỗi 度độ 一nhất 人nhân 。 以dĩ 一nhất 籌trù 置trí 於ư 石thạch 室thất 。 其kỳ 室thất 縱túng/tung 十thập 八bát 肘trửu 。 廣quảng 十thập 二nhị 肘trửu 。 充sung 滿mãn 其kỳ 間gian 。 見kiến 傳truyền 燈đăng 錄lục 。


焦tiêu 芽nha 敗bại 種chủng 跛bả 鱉miết 瘸# 驢lư


維duy 摩ma 經kinh 迦Ca 葉Diếp 自tự 責trách 云vân 。 我ngã 等đẳng 何hà 為vi 。 永vĩnh 絕tuyệt 其kỳ 根căn 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 已dĩ 如như 敗bại 種chủng 。 釋thích 云vân 。 敗bại 種chủng 者giả 。 已dĩ 壞hoại 之chi 種chủng 。 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 灰hôi 身thân 泯mẫn 智trí 。 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 何hà 謂vị 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 。 謂vị 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 。 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 之chi 相tướng 。 修tu 行hành 得đắc 此thử 已dĩ 。 能năng 捨xả 跛bả 驢lư 心tâm 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 。 釋thích 云vân 。 跛bả 謂vị 足túc 不bất 能năng 行hành 。 即tức 瘸# 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 智trí 慧tuệ 。 但đãn 行hành 於ư 空không 。 不bất 能năng 空không 有hữu 雙song 行hành 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。 焦tiêu 芽nha 跛bả 鱉miết 。 未vị 見kiến 出xuất 載tái 。 或hoặc 是thị 講giảng 演diễn 者giả 配phối 對đối 之chi 詞từ 。 再tái 俟sĩ 參tham 考khảo 。


未vị 可khả 以dĩ 言ngôn 貌mạo 觀quán 也dã


子tử 曰viết 。 論luận 篤đốc 是thị 與dữ 。 君quân 子tử 者giả 乎hồ 。 色sắc 莊trang 者giả 乎hồ 。 註chú 云vân 。 言ngôn 但đãn 以dĩ 其kỳ 言ngôn 論luận 篤đốc 實thật 而nhi 與dữ 之chi 。 則tắc 未vị 知tri 其kỳ 為vi 君quân 子tử 者giả 乎hồ 。 為vi 色sắc 莊trang 者giả 乎hồ 。 言ngôn 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 。 貌mạo 取thủ 人nhân 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


扣khấu 關quan 擊kích 節tiết


扣khấu 關quan 。 緊khẩn 要yếu 處xứ 。 難nạn/nan 過quá 而nhi 能năng 過quá 。 擊kích 節tiết 。 阻trở 隔cách 處xứ 。 不bất 通thông 而nhi 能năng 通thông 。 謂vị 扣khấu 其kỳ 機cơ 關quan 。 擊kích 其kỳ 節tiết 要yếu 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 音âm 義nghĩa 。


蛇xà 足túc


史sử 記ký 。 陳trần 軫# 見kiến 楚sở 使sử 昭chiêu 陽dương 曰viết 。 人nhân 有hữu 遺di 舍xá 人nhân 一nhất 巵chi 酒tửu 。 舍xá 人nhân 相tương 謂vị 曰viết 。 請thỉnh 畫họa 地địa 為vi 蛇xà 。 先tiên 成thành 者giả 為vi 飲ẩm 。 一nhất 人nhân 先tiên 成thành 。 舉cử 酒tửu 而nhi 起khởi 曰viết 。 吾ngô 能năng 為vi 之chi 足túc 。 及cập 為vi 足túc 。 其kỳ 一nhất 人nhân 奪đoạt 酒tửu 而nhi 飲ẩm 曰viết 。 蛇xà 無vô 足túc 。 今kim 為vi 足túc 。 非phi 蛇xà 也dã 。


𦢊# 腮tai 龍long 門môn


龍long 門môn 山sơn 。 在tại 河hà 東đông 郡quận 之chi 西tây 界giới 。 其kỳ 山sơn 高cao 五ngũ 千thiên 仞nhận (# 八bát 尺xích )# 。 而nhi 有hữu 三tam 級cấp 。 其kỳ 水thủy 流lưu 注chú 於ư 下hạ 。 赤xích 色sắc 鯉lý 魚ngư 。 每mỗi 於ư 春xuân 暄# 之chi 際tế 。 會hội 此thử 山sơn 下hạ 。 逆nghịch 水thủy 而nhi 上thượng 。 若nhược 有hữu 分phần/phân 者giả 。 登đăng 過quá 龍long 門môn 。 自tự 有hữu 天thiên 火hỏa 。 燒thiêu 尾vĩ 脫thoát 鱗lân 。 驅khu 雷lôi 駕giá 電điện 。 興hưng 雲vân 致trí 雨vũ 。 得đắc 化hóa 為vi 龍long 。 若nhược 登đăng 不bất 過quá 者giả 。 自tự 有hữu 紅hồng 朱chu 點điểm 額ngạch 。 不bất 得đắc 再tái 登đăng 。 𦢊# 腮tai 於ư 龍long 門môn 之chi 下hạ 。 見kiến 會hội 玄huyền 記ký 。


文văn 軌quỹ


中trung 庸dong 云vân 。 今kim 天thiên 下hạ 車xa 同đồng 軌quỹ 。 書thư 同đồng 文văn 。 行hành 同đồng 倫luân 。 張trương 居cư 正chánh 註chú 云vân 子tử 思tư 意ý 謂vị 。 當đương 今kim 天thiên 下hạ 。 雖tuy 非phi 文văn 武võ 之chi 時thời 。 然nhiên 其kỳ 法pháp 制chế 典điển 章chương 。 世thế 世thế 遵tuân 守thủ 。 無vô 敢cảm 有hữu 異dị 同đồng 者giả 。 試thí 以dĩ 三tam 事sự 言ngôn 之chi 。 如như 車xa 。 造tạo 非phi 一nhất 人nhân 。 而nhi 其kỳ 轍triệt 迹tích 之chi 廣quảng 狹hiệp 無vô 不bất 一nhất 。 如như 字tự 。 寫tả 非phi 一nhất 人nhân 。 而nhi 其kỳ 點điểm 畫họa 形hình 象tượng 無vô 不bất 一nhất 。 如như 禮lễ 。 行hành 非phi 一nhất 人nhân 。 而nhi 其kỳ 親thân 疎sơ 貴quý 賤tiện 次thứ 序tự 無vô 不bất 一nhất 也dã 。 而nhi 況huống 生sanh 今kim 之chi 世thế 。 豈khởi 可khả 得đắc 而nhi 違vi 背bội 哉tai 。


服phục 膺ưng 不bất 忘vong


子tử 曰viết 。 回hồi 之chi 為vi 人nhân 也dã 。 擇trạch 乎hồ 中trung 庸dong 。 得đắc 一nhất 善thiện 。 則tắc 拳quyền 拳quyền 服phục 膺ưng 。 而nhi 弗phất 失thất 之chi 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 回hồi 。 孔khổng 子tử 弟đệ 子tử 。 姓tánh 顏nhan 。 字tự 子tử 淵uyên 。 拳quyền 拳quyền 奉phụng 持trì 之chi 貌mạo 。 服phục 猶do 著trước 也dã 。 膺ưng 胷# 也dã 。 奉phụng 持trì 而nhi 著trước 之chi 心tâm 胷# 之chi 間gian 。 言ngôn 能năng 守thủ 也dã 。 見kiến 中trung 庸dong 。


抱bão 石thạch 沉trầm 淵uyên 之chi 流lưu


湯thang 將tương 伐phạt 桀# 。 因nhân 卞# 隨tùy 而nhi 謀mưu 。 卞# 隨tùy 曰viết 。 非phi 吾ngô 事sự 也dã 。 湯thang 曰viết 。 孰thục 可khả 。 曰viết 。 吾ngô 不bất 知tri 也dã 。 又hựu 因nhân 瞀# 光quang 而nhi 謀mưu 。 瞀# 光quang 曰viết 。 非phi 吾ngô 事sự 也dã 。 湯thang 曰viết 。 孰thục 可khả 。 曰viết 吾ngô 不bất 知tri 也dã 。 湯thang 曰viết 。 伊y 尹# 何hà 如như 。 曰viết 強cường 力lực 忍nhẫn 垢cấu 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 他tha 也dã 。 湯thang 遂toại 伊y 尹# 謀mưu 伐phạt 桀# 克khắc 之chi 。 以dĩ 讓nhượng 卞# 隨tùy 。 卞# 隨tùy 不bất 受thọ 。 自tự 投đầu 稠trù 水thủy 而nhi 死tử 。 又hựu 讓nhượng 瞀# 光quang 。 光quang 亦diệc 不bất 受thọ 。 乃nãi 負phụ 石thạch 自tự 沉trầm 於ư 廬lư 水thủy 。 見kiến 莊trang 子tử 讓nhượng 王vương 篇thiên 。


怖bố 頭đầu 失thất 性tánh 之chi 人nhân


楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 第Đệ 四Tứ 卷Quyển
Lăng Nghiêm Kinh Đệ Tứ Quyển

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。


汝nhữ 雖tuy 除trừ 疑nghi 。 餘dư 惑hoặc 未vị 盡tận 。 吾ngô 以dĩ 世thế 間gian 。 現hiện 前tiền 諸chư 事sự 。 今kim 復phục 問vấn 汝nhữ 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 聞văn 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 忽hốt 於ư 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 鏡kính 照chiếu 面diện 。 愛ái 鏡kính 中trung 頭đầu 。 眉mi 目mục 可khả 見kiến 。 瞋sân 責trách 己kỷ 頭đầu 。 不bất 見kiến 面diện 目mục 。 以dĩ 為vi 魑si 魅mị 。 無vô 狀trạng 狂cuồng 走tẩu 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 人nhân 何hà 因nhân 。 無vô 狀trạng 狂cuồng 走tẩu 。 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。 是thị 人nhân 心tâm 狂cuồng 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。 釋thích 云vân 。 以dĩ 為vi 魑si 魅mị 等đẳng 。 自tự 怖bố 無vô 頭đầu 也dã 。 是thị 人nhân 心tâm 狂cuồng 者giả 。 迷mê 失thất 本bổn 性tánh 也dã 。


古Cổ 經Kinh 書Thư 亦Diệc 然Nhiên
Cổ Kinh Thư Diệc Nhiên

自tự 古cổ 經kinh 書thư 。 以dĩ 軸trục 為vi 卷quyển 。 筆bút 談đàm 云vân 。 印ấn 板bản 書thư 籍tịch 。 唐đường 初sơ 尚thượng 未vị 有hữu 。 蓋cái 為vi 之chi 自tự 馮bằng 道đạo 始thỉ 耳nhĩ 。


魏ngụy 周chu 焚phần 毀hủy


元nguyên 魏ngụy 世thế 祖tổ 。 初sơ 即tức 位vị 時thời 。 遵tuân 太thái 祖tổ 之chi 業nghiệp 。 每mỗi 引dẫn 高cao 德đức 沙Sa 門Môn 。 與dữ 共cộng 談đàm 論luận 。 司ty 徒đồ 崔thôi 浩hạo 。 尤vưu 不bất 信tín 佛Phật 。 旁bàng 訪phỏng 國quốc 事sự 。 每mỗi 以dĩ 為vi 懷hoài 。 言ngôn 佛Phật 法Pháp 虗hư 誕đản 。 為vi 俗tục 費phí 害hại 。 黃hoàng 老lão 仙tiên 道đạo 。 可khả 以dĩ 存tồn 心tâm 。 後hậu 因nhân 蓋cái 吾ngô 反phản 於ư 杏hạnh 城thành 。 帝đế 乃nãi 西tây 伐phạt 。


時thời 浩hạo 從tùng 焉yên 。 至chí 長trường/trưởng 安an 。 從tùng 官quan 入nhập 僧Tăng 室thất 。 見kiến 有hữu 弓cung 矢thỉ 。 出xuất 以dĩ 奏tấu 聞văn 。 帝đế 怒nộ 曰viết 。 此thử 非phi 沙Sa 門Môn 所sở 用dụng 。 當đương 與dữ 蓋cái 吾ngô 通thông 謀mưu 。 規quy 害hại 人nhân 耳nhĩ 。 命mạng 有hữu 司ty 案án 誅tru 一nhất 寺tự 。 下hạ 詔chiếu 曰viết 。 自tự 王vương 公công 以dĩ 下hạ 。 有hữu 私tư 養dưỡng 沙Sa 門Môn 者giả 。 誅tru 滅diệt 一nhất 門môn 。


時thời 恭cung 宗tông 為vi 太thái 子tử 。 每mỗi 上thượng 表biểu 陳trần 諫gián 。 帝đế 皆giai 不bất 許hứa 。 浩hạo 又hựu 重trọng/trùng 譖trấm 。 帝đế 信tín 其kỳ 言ngôn 。 復phục 下hạ 詔chiếu 曰viết 。 一nhất 切thiết 蕩đãng 除trừ 。 所sở 有hữu 圖đồ 像tượng 胡hồ 經kinh 。 皆giai 擊kích 碎toái 焚phần 毀hủy 。 沙Sa 門Môn 無vô 論luận 少thiếu 長trưởng 。 悉tất 坑khanh 之chi 。 周chu 高cao 祖tổ 安an 忍nhẫn 嫌hiềm 郄# 。 信tín 任nhậm 讖sấm 緯# 。 偏thiên 以dĩ 為vi 心tâm 。 自tự 古cổ 相tương/tướng 傳truyền 。 黑hắc 者giả 得đắc 也dã 。 謂vị 有hữu 黑hắc 相tương 當đương 得đắc 天thiên 下hạ 。 所sở 以dĩ 衣y 物vật 旗kỳ 幟xí 。 並tịnh 變biến 為vi 黑hắc 。 祖tổ 初sơ 重trọng/trùng 佛Phật 法Pháp 。 下hạ 禮lễ 沙Sa 門Môn 。 有hữu 道Đạo 士sĩ 張trương 賓tân 。 譎# 詐trá 罔võng 上thượng 。 私tư 達đạt 其kỳ 黨đảng 。 以dĩ 黑hắc 釋thích 為vi 國quốc 忌kỵ 。 黃hoàng 老lão 為vi 國quốc 祥tường 。 帝đế 納nạp 其kỳ 言ngôn 。 信tín 道đạo 輕khinh 佛Phật 。


時thời 有hữu 僧Tăng 衛vệ 元nguyên 嵩tung 。 與dữ 賓tân 唇thần 齒xỉ 相tương/tướng 扇thiên/phiến 。 惑hoặc 動động 帝đế 情tình 。 後hậu 召triệu 德đức 僧Tăng 名danh 儒nho 高cao 道đạo 。 三tam 番phiên 集tập 議nghị 。 是thị 非phi 更cánh 廣quảng 。 莫mạc 簡giản 帝đế 心tâm 。 乃nãi 經kinh 五ngũ 載tái 。 至chí 建kiến 德đức 三tam 年niên 。 勅sắc 僧Tăng 人nhân 道Đạo 士sĩ 。 並tịnh 令linh 還hoàn 俗tục 。 三Tam 寶Bảo 福phước 財tài 。 散tán 給cấp 臣thần 下hạ 。 寺tự 觀quán 塔tháp 廟miếu 。 賜tứ 給cấp 王vương 公công 。 則tắc 經kinh 亦diệc 因nhân 之chi 廢phế 毀hủy 。 二nhị 事sự 詳tường 見kiến 廣quảng 弘hoằng 明minh 集tập 。


濟tế 濟tế 多đa 士sĩ


詩thi 曰viết 。 王vương 國quốc 克khắc 生sanh 。 維duy 周chu 之chi 貞trinh 。 濟tế 濟tế 多đa 士sĩ 。 文văn 王vương 以dĩ 寧ninh 。 註chú 云vân 。 貞trinh 榦# 也dã 。 濟tế 濟tế 多đa 貌mạo 。 言ngôn 文văn 王vương 之chi 國quốc 。 能năng 生sanh 眾chúng 多đa 之chi 士sĩ 。 則tắc 足túc 以dĩ 為vi 國quốc 之chi 榦# 。 而nhi 文văn 王vương 亦diệc 賴lại 以dĩ 為vi 安an 矣hĩ 。 見kiến 大đại 雅nhã 文văn 王vương 篇thiên 。


辯biện 遜tốn 天thiên 女nữ


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 九cửu 云vân 。


復phục 次thứ 佛Phật 子tử 。 譬thí 如như 自tự 在tại 天thiên 王vương 。 有hữu 天thiên 婇thể 女nữ 。 名danh 曰viết 善thiện 口khẩu 。 於ư 其kỳ 口khẩu 中trung 。 出xuất 一nhất 音âm 聲thanh 。 其kỳ 聲thanh 則tắc 與dữ 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 而nhi 共cộng 相tương 應ứng 。 一nhất 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 。


復phục 有hữu 百bách 千thiên 。 差sai 別biệt 音âm 聲thanh 。 佛Phật 子tử 。 彼bỉ 善thiện 口khẩu 女nữ 。 從tùng 口khẩu 一nhất 聲thanh 。 出xuất 於ư 如như 是thị 無vô 量lượng 音âm 聲thanh 。


△# 卷quyển 一nhất 之chi 上thượng


民dân 鮮tiên 能năng 久cửu 矣hĩ


子tử 曰viết 。 中trung 庸dong 其kỳ 至chí 矣hĩ 乎hồ 。 民dân 鮮tiên 能năng 久cửu 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 過quá 則tắc 失thất 中trung 。 不bất 及cập 則tắc 未vị 至chí 。 故cố 惟duy 中trung 庸dong 之chi 德đức 為vi 至chí 。 然nhiên 亦diệc 人nhân 所sở 同đồng 得đắc 。 但đãn 世thế 教giáo 衰suy 。 民dân 不bất 興hưng 行hành 。 故cố 鮮tiên 能năng 之chi 。 今kim 已dĩ 久cửu 矣hĩ 。 見kiến 中trung 庸dong 。


周chu 禮lễ 掌chưởng 四tứ 方phương 之chi 語ngữ 各các 有hữu 其kỳ 官quan


禮lễ 記ký 王vương 制chế 篇thiên 云vân 。 五ngũ 方phương 之chi 民dân 。 言ngôn 語ngữ 不bất 通thông 。 嗜thị 欲dục 不bất 同đồng 。 達đạt 其kỳ 志chí 。 通thông 其kỳ 欲dục 。 東đông 方phương 曰viết 寄ký 。 南nam 方phương 曰viết 象tượng 。 西tây 方phương 曰viết 狄địch 鞮đê 。 北bắc 方phương 曰viết 譯dịch 。 方phương 氏thị 曰viết 。 寄ký 。 言ngôn 能năng 寓# 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 此thử 。 象tượng 。 謂vị 能năng 倣# 象tượng 風phong 俗tục 之chi 異dị 於ư 彼bỉ 。 鞮đê 。 則tắc 欲dục 別biệt 其kỳ 服phục 飾sức 之chi 異dị 。 譯dịch 。 則tắc 欲dục 辨biện 其kỳ 言ngôn 語ngữ 之chi 異dị 也dã 。


私tư 淑thục


孟# 子tử 曰viết 。 予# 未vị 得đắc 為vi 孔khổng 子tử 徒đồ 也dã 。 予# 私tư 淑thục 諸chư 人nhân 也dã 。 註chú 云vân 。 私tư 猶do 竊thiết 也dã 。 淑thục 善thiện 也dã 。 人nhân 謂vị 子tử 思tư 之chi 徒đồ 也dã 。 言ngôn 予# 雖tuy 未vị 得đắc 親thân 受thọ 業nghiệp 於ư 孔khổng 子tử 之chi 門môn 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 之chi 澤trạch 尚thượng 存tồn 。 猶do 有hữu 能năng 傳truyền 其kỳ 學học 者giả 。 故cố 我ngã 得đắc 聞văn 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 於ư 人nhân 。 而nhi 私tư 竊thiết 以dĩ 善thiện 其kỳ 身thân 。 蓋cái 推thôi 尊tôn 孔khổng 子tử 。 而nhi 自tự 謙khiêm 之chi 辭từ 也dã 。 見kiến 離ly 婁lâu 篇thiên 。


讀đọc 古cổ


齊tề 桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 扁# 斵# 輪luân 於ư 堂đường 下hạ 。 釋thích 椎chùy 鑿tạc 而nhi 上thượng 。 問vấn 桓hoàn 公công 曰viết 。 敢cảm 問vấn 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 何hà 言ngôn 也dã 。 公công 曰viết 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 曰viết 聖thánh 人nhân 在tại 乎hồ 。 公công 曰viết 。 亡vong 矣hĩ 。 曰viết 然nhiên 則tắc 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 乃nãi 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 也dã 。 公công 曰viết 。 寡quả 人nhân 讀đọc 書thư 。 輪luân 人nhân 安an 得đắc 議nghị 乎hồ 。 有hữu 說thuyết 則tắc 可khả 。 無vô 說thuyết 則tắc 死tử 。 扁# 曰viết 。 以dĩ 臣thần 之chi 事sự 觀quán 之chi 。 徐từ 則tắc 甘cam 而nhi 不bất 固cố 。 疾tật 則tắc 苦khổ 而nhi 不bất 入nhập 。 不bất 徐từ 不bất 疾tật 。 得đắc 之chi 於ư 心tâm 。 應ưng 之chi 於ư 手thủ 。 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 有hữu 數số 存tồn 焉yên 。 於ư 其kỳ 間gian 。 臣thần 不bất 能năng 喻dụ 臣thần 之chi 子tử 。 臣thần 之chi 子tử 亦diệc 不bất 能năng 受thọ 之chi 於ư 臣thần 。 是thị 以dĩ 行hành 年niên 七thất 十thập 而nhi 老lão 斵# 輪luân 。 古cổ 之chi 人nhân 。 與dữ 其kỳ 不bất 可khả 傳truyền 者giả 死tử 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 也dã 。 精tinh 解giải 云vân 。 餔bô 糟tao 粕# 者giả 。 豈khởi 知tri 酒tửu 味vị 。 讀đọc 古cổ 人nhân 之chi 遺di 書thư 者giả 。 豈khởi 知tri 道đạo 味vị 哉tai 。 見kiến 莊trang 子tử 天thiên 道đạo 篇thiên 。


佛Phật 現hiện 十thập 種chủng 神thần 變biến 度độ 之chi


所sở 謂vị 毒độc 龍long 不bất 害hại 。 龍long 火hỏa 不bất 燒thiêu 。 恆hằng 水thủy 不bất 溺nịch 。 三tam 方phương 取thủ 果quả 。 北bắc 方phương 取thủ 粳canh 米mễ 。 忉Đao 利Lợi 取thủ 甘cam 露lộ 。 知tri 嫌hiềm 隱ẩn 去khứ 。 知tri 念niệm 現hiện 來lai 。 火hỏa 滅diệt 還hoàn 然nhiên 。 斧phủ 舉cử 不bất 下hạ 。 詳tường 見kiến 瑞thụy 應ứng 經kinh 。 及cập 諸chư 律luật 受thọ 戒giới 犍kiền 度độ 中trung 。


止chỉ 耆kỳ 婆bà 之chi 車xa


報báo 恩ân 經kinh 第đệ 六lục 云vân 。 目Mục 連Liên 以dĩ 弟đệ 子tử 病bệnh 。 上thượng 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 以dĩ 問vấn 耆Kỳ 婆Bà 。 正chánh 值trị 諸chư 天thiên 。 入nhập 歡Hoan 喜Hỷ 園Viên 。


爾nhĩ 時thời 目Mục 連Liên 。 在tại 路lộ 側trắc 立lập 。 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 無vô 顧cố 看khán 者giả 。 耆Kỳ 婆Bà 後hậu 至chí 。 顧cố 見kiến 目Mục 連Liên 。 向hướng 舉cử 一nhất 手thủ 。 乘thừa 車xa 直trực 過quá 。 目Mục 連Liên 自tự 念niệm 。 此thử 本bổn 人nhân 中trung 。 是thị 我ngã 弟đệ 子tử 。 今kim 受thọ 天thiên 福phước 。 以dĩ 著trước 天thiên 樂lạc 。 都đô 失thất 本bổn 心tâm 。 即tức 以dĩ 神thần 力lực 。 制chế 車xa 令linh 住trụ 。 耆Kỳ 婆Bà 下hạ 車xa 。 禮lễ 目Mục 連Liên 足túc 。 目Mục 連Liên 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 責trách 其kỳ 不bất 可khả 。 耆kỳ 婆bà 曰viết 。 以dĩ 我ngã 人nhân 中trung 。 為vi 大đại 德đức 弟đệ 子tử 。 是thị 故cố 舉cử 手thủ 問vấn 訊tấn 。 頗phả 見kiến 諸chư 天thiên 。 有hữu 爾nhĩ 者giả 否phủ/bĩ 。 諸chư 天thiên 以dĩ 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 深thâm 心tâm 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 是thị 使sử 爾nhĩ 耳nhĩ 。 目Mục 連Liên 問vấn 曰viết 。 有hữu 弟đệ 子tử 病bệnh 。 當đương 云vân 何hà 治trị 。 耆kỳ 婆bà 曰viết 。 惟duy 以dĩ 斷đoạn 食thực 為vi 本bổn 。


焚phần 得đắc 勝thắng 之chi 殿điện


帝Đế 釋Thích 與dữ 修tu 羅la 戰chiến 勝thắng 。 因nhân 造tạo 得đắc 勝thắng 殿điện 。 莊trang 嚴nghiêm 奇kỳ 麗lệ 。 目Mục 連Liên 往vãng 看khán 。 諸chư 天thiên 婇thể 女nữ 。 皆giai 隱ẩn 避tị 不bất 出xuất 。 目Mục 連Liên 念niệm 帝Đế 釋Thích 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 修tu 道Đạo 本bổn 。 乃nãi 以dĩ 神thần 通thông 焚phần 燒thiêu 其kỳ 殿điện 。 仍nhưng 為vi 帝Đế 釋Thích 說thuyết 無vô 常thường 苦khổ 空không 等đẳng 法pháp 。 帝Đế 釋Thích 歡hoan 喜hỷ 。 後hậu 殿điện 儼nghiễm 然nhiên 。 無vô 灰hôi 烟yên 色sắc 。 見kiến 法pháp 華hoa 文văn 句cú 。


攝nhiếp 調Điều 達Đạt 而nhi 歸quy 正Chánh 法Pháp


五ngũ 分phần/phân 律luật 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。


爾nhĩ 時thời 調Điều 達Đạt 。 自tự 立lập 五ngũ 法pháp 。 將tương 五ngũ 百bách 新tân 學học 比Bỉ 丘Khâu 。 和hòa 合hợp 布bố 薩tát 。


時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目mục 犍kiền 連liên 。 往vãng 詣nghệ 彼bỉ 眾chúng 。 調Điều 達Đạt 便tiện 言ngôn 。 善thiện 來lai 。 可khả 就tựu 此thử 坐tọa 。 汝nhữ 等đẳng 先tiên 是thị 沙Sa 門Môn 瞿Cù 曇Đàm 。 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。 今kim 復phục 為vi 吾ngô 作tác 。 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。 不bất 亦diệc 善thiện 乎hồ 。 舍xá 利lợi 目Mục 連Liên 。 默mặc 然nhiên 不bất 答đáp 。 調Điều 達Đạt 謂vị 受thọ 其kỳ 語ngữ 。 即tức 効hiệu 佛Phật 常thường 法pháp 。 告cáo 言ngôn 。 汝nhữ 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 吾ngô 背bối/bội 小tiểu 痛thống 。 當đương 自tự 消tiêu 息tức 。 便tiện 四tứ 揲# 僧Tăng 伽già 黎lê 。 右hữu 脇hiếp 而nhi 臥ngọa 。 不bất 繫hệ 念niệm 故cố 。 須tu 臾du 眠miên 熟thục 。 轉chuyển 左tả 脇hiếp 臥ngọa 。 鼾hãn 聲thanh 駭hãi 人nhân 。


時thời 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 現hiện 種chủng 種chủng 神thần 變biến 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 說thuyết 。 種chủng 種chủng 妙diệu 法Pháp 。 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 見kiến 聞văn 是thị 已dĩ 。 即tức 於ư 座tòa 上thượng 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。


取thủ 釋Thích 種chủng 以dĩ 藏tạng 梵Phạm 天Thiên


波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 太thái 子tử 。 名danh 流lưu 離ly 。 因nhân 戲hí 坐tọa 佛Phật 座tòa 。 被bị 毀hủy 結kết 怨oán 。 後hậu 欲dục 興hưng 師sư 往vãng 伐phạt 釋Thích 種chủng 。 目Mục 連Liên 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 流lưu 離ly 往vãng 伐phạt 釋Thích 種chủng 。 我ngã 欲dục 移di 其kỳ 四tứ 部bộ 令linh 擲trịch 他tha 方phương 。


佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 有hữu 智trí 德đức 。 終chung 不bất 能năng 安an 。 目Mục 連Liên 意ý 終chung 不bất 已dĩ 。 遂toại 取thủ 知tri 識thức 。 四tứ 五ngũ 千thiên 人nhân 。 盡tận 著trước 鉢bát 中trung 。 舉cử 置trí 梵Phạm 天Thiên 。 軍quân 兵binh 去khứ 後hậu 。 目Mục 連Liên 白bạch 佛Phật 。 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 救cứu 得đắc 四tứ 五ngũ 千thiên 人nhân 。


佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 往vãng 看khán 之chi 。 目Mục 連Liên 下hạ 鉢bát 。 人nhân 皆giai 已dĩ 死tử 。 詳tường 見kiến 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 鈔sao 。


見kiến 佛Phật 負phụ 墮đọa


如Như 來Lai 紀kỷ 略lược 云vân 。 侵xâm 爪trảo 梵Phạm 志Chí 竪thụ 義nghĩa 。 與dữ 佛Phật 約ước 云vân 。 我ngã 義nghĩa 若nhược 墮đọa 。 當đương 自tự 斬trảm 首thủ 。


佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 以dĩ 何hà 為vi 宗tông 。 曰viết 一nhất 切thiết 不bất 受thọ 。 佛Phật 問vấn 曰viết 。 受thọ 是thị 見kiến 否phủ/bĩ 。 志chí 拂phất 袖tụ 而nhi 去khứ 。 至chí 中trung 路lộ 忽hốt 省tỉnh 。 乃nãi 歎thán 曰viết 。 我ngã 兩lưỡng 處xứ 負phụ 墮đọa 。 是thị 見kiến 若nhược 受thọ 。 負phụ 門môn 處xứ 粗thô 。 是thị 見kiến 不bất 受thọ 。 負phụ 門môn 處xứ 細tế 。 是thị 義nghĩa 一nhất 切thiết 不bất 知tri 。 惟duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 我ngã 義nghĩa 墮đọa 。 我ngã 當đương 斬trảm 首thủ 謝tạ 佛Phật 。 回hồi 至chí 佛Phật 所sở 。 白bạch 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 我ngã 義nghĩa 兩lưỡng 處xứ 負phụ 墮đọa 。 今kim 斬trảm 首thủ 謝tạ 佛Phật 。


佛Phật 言ngôn 。

我ngã 法pháp 之chi 中trung 。 無vô 如như 是thị 事sự 。 汝nhữ 當đương 回hồi 心tâm 向hướng 道đạo 。 於ư 是thị 同đồng 五ngũ 百bách 徒đồ 眾chúng 。 投đầu 佛Phật 出xuất 家gia 。 證chứng 羅La 漢Hán 果Quả 。


不bất 看khán 婆Bà 羅La 門Môn 六lục 日nhật


佛Phật 言ngôn 。


羅la 雲vân 過quá 去khứ 世thế 時thời 。 曾tằng 作tác 國quốc 王vương 。


時thời 有hữu 仙tiên 人nhân 。 來lai 語ngứ 王vương 言ngôn 。 王vương 法pháp 治trị 賊tặc 。 當đương 治trị 我ngã 罪tội 。 王vương 言ngôn 。 汝nhữ 有hữu 何hà 罪tội 。 仙tiên 言ngôn 。 我ngã 入nhập 王vương 國quốc 。 犯phạm 不bất 與dữ 取thủ 。 用dụng 王vương 水thủy 及cập 楊dương 枝chi 。 王vương 言ngôn 。 我ngã 以dĩ 水thủy 及cập 楊dương 枝chi 。 施thí 及cập 一nhất 切thiết 。 何hà 罪tội 之chi 有hữu 。 仙tiên 言ngôn 。 王vương 雖tuy 如như 此thử 。 我ngã 心tâm 疑nghi 悔hối 。 終chung 不bất 除trừ 也dã 。 王vương 言ngôn 。 若nhược 必tất 欲dục 爾nhĩ 。 少thiểu 停đình 。 待đãi 我ngã 入nhập 還hoàn 。 王vương 入nhập 宮cung 中trung 。 六lục 日nhật 不bất 出xuất 。 仙tiên 人nhân 在tại 王vương 園viên 中trung 。 六lục 日nhật 飢cơ 渴khát 。 因nhân 自tự 思tư 惟duy 。 王vương 正chánh 以dĩ 此thử 治trị 我ngã 。 王vương 過quá 六lục 日nhật 出xuất 。 辭từ 謝tạ 仙tiên 人nhân 曰viết 。 我ngã 便tiện 相tương/tướng 忘vong 。 莫mạc 見kiến 咎cữu 也dã 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 故cố 受thọ 五ngũ 百bách 世thế 。 三tam 惡ác 道đạo 苦khổ 。 五ngũ 百bách 世thế 。 常thường 六lục 年niên 在tại 母mẫu 胎thai 中trung 。 詳tường 見kiến 大đại 智Trí 度Độ 論luận 十thập 七thất 卷quyển 。


若nhược 干can


禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 曰viết 。 問vấn 天thiên 子tử 之chi 年niên 。 對đối 曰viết 。 聞văn 之chi 。 始thỉ 服phục 衣y 若nhược 干can 尺xích 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 若nhược 如như 也dã 。 未vị 定định 之chi 辭từ 。 數số 始thỉ 於ư 一nhất 而nhi 成thành 於ư 十thập 。 干can 字tự 从# 一nhất 从# 十thập 。 故cố 言ngôn 若nhược 干can 。 謂vị 或hoặc 如như 一nhất 。 或hoặc 如như 十thập 。 凡phàm 數số 之chi 未vị 定định 者giả 。 皆giai 可khả 言ngôn 之chi 。


阿A 難Nan 代đại 陳trần 三tam 請thỉnh


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 尼ni 拘câu 律luật 園viên 。 摩Ma 訶Ha 波Ba 闍Xà 波Ba 提Đề 。 與dữ 五ngũ 百bách 舍xá 夷di 女nữ 人nhân 。 俱câu 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 頭đầu 面diện 禮lễ 足túc 。 白bạch 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 願nguyện 聽thính 女nữ 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 為vi 道đạo 。


佛Phật 言ngôn 。

且thả 止chỉ 。 瞿Cù 曇Đàm 彌di 。 莫mạc 作tác 是thị 語ngữ 。 未vị 欲dục 令linh 女nữ 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 為vi 道đạo 。 佛Phật 還hoàn 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 摩Ma 訶Ha 波Ba 闍Xà 波Ba 提Đề 等đẳng 。 自tự 共cộng 剃thế 髮phát 。 披phi 袈ca 裟sa 。 往vãng 祇kỳ 桓hoàn 門môn 外ngoại 立lập 。 步bộ 涉thiệp 脚cước 破phá 。 涕thế 泣khấp 流lưu 淚lệ 。 阿A 難Nan 見kiến 已dĩ 。 問vấn 知tri 其kỳ 故cố 。 即tức 往vãng 白bạch 佛Phật 。 善thiện 哉tai 世Thế 尊Tôn 。 願nguyện 聽thính 女nữ 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

且thả 止chỉ 。 莫mạc 欲dục 令linh 女nữ 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。


何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 女nữ 人nhân 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。 則tắc 令linh 佛Phật 法Pháp 不bất 久cửu 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 若nhược 使sử 女nữ 人nhân 。 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。 乃nãi 至chí 能năng 得đắc 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 否phủ/bĩ 。 佛Phật 言ngôn 能năng 得đắc 。 若nhược 能năng 得đắc 果quả 。 願nguyện 佛Phật 聽thính 許hứa 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

今kim 為vi 女nữ 人nhân 。 制chế 八bát 盡tận 形hình 壽thọ 不bất 可khả 過quá 法pháp 。 若nhược 能năng 行hành 者giả 。 即tức 是thị 受thọ 戒giới 。 詳tường 見kiến 四tứ 分phần/phân 律luật 藏tạng 第đệ 四tứ 十thập 八bát 卷quyển 。


位vị 不bất 退thoái 等đẳng


台thai 宗tông 云vân 。 惑hoặc 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 思tư 。 塵trần 沙sa 。 無vô 明minh 。 若nhược 破phá 見kiến 思tư 。 證chứng 空không 寂tịch 理lý 。 名danh 位vị 不bất 退thoái 。 永vĩnh 不bất 失thất 超siêu 凡phàm 之chi 位vị 故cố 。 若nhược 斷đoạn 塵trần 沙sa 。 能năng 行hành 化hóa 道đạo 。 名danh 行hành 不bất 退thoái 。 永vĩnh 不bất 失thất 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hành 故cố 。 若nhược 破phá 無vô 明minh 。 親thân 證chứng 法pháp 性tánh 。 名danh 念niệm 不bất 退thoái 。 永vĩnh 不bất 失thất 中trung 道đạo 正chánh 念niệm 故cố 。


庭đình 列liệt 八bát 佾#


孔khổng 子tử 謂vị 季quý 氏thị 。 八bát 佾# 舞vũ 於ư 庭đình 。 註chú 云vân 。 季quý 氏thị 。 魯lỗ 大đại 夫phu 。 季quý 孫tôn 氏thị 也dã 。 佾# 舞vũ 列liệt 也dã 。 天thiên 子tử 八bát 。 諸chư 侯hầu 六lục 。 大đại 夫phu 四tứ 。 士sĩ 二nhị 。 每mỗi 佾# 人nhân 數số 。 如như 其kỳ 佾# 數số 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


彌di 陀đà 色sắc 變biến 發phát 起khởi


大đại 彌di 陀đà 經Kinh 云vân 。 世Thế 尊Tôn 一nhất 日nhật 。 容dung 顏nhan 異dị 常thường 。 阿A 難Nan 問vấn 言ngôn 。 我ngã 從tùng 侍thị 佛Phật 。 未vị 曾tằng 獲hoạch 覩đổ 威uy 容dung 。 有hữu 如như 今kim 日nhật 。 豈khởi 非phi 念niệm 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 或hoặc 念niệm 未vị 來lai 諸chư 佛Phật 。 故cố 致trí 然nhiên 耶da 。 釋thích 曰viết 。 此thử 世Thế 尊Tôn 色sắc 變biến 。 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 事sự 也dã 。 由do 此thử 如Như 來Lai 讚tán 問vấn 為vi 說thuyết 。 是thị 為vi 一nhất 經kinh 發phát 起khởi 。


楞lăng 嚴nghiêm 墮đọa 婬dâm 發phát 起khởi


楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。


爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 因nhân 乞khất 食thực 次thứ 。 經kinh 歷lịch 婬dâm 室thất 。 遭tao 大đại 幻huyễn 術thuật 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 女nữ 。 以dĩ 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 。 先tiên 梵Phạm 天Thiên 咒chú 。 攝nhiếp 入nhập 婬dâm 席tịch 。 婬dâm 躬cung 撫phủ 摩ma 。 將tương 毀hủy 戒giới 體thể 。 釋thích 曰viết 。 此thử 阿A 難Nan 誤ngộ 墮đọa 婬dâm 室thất 事sự 也dã 。 由do 此thử 如Như 來Lai 。 頂đảnh 光quang 化hóa 佛Phật 說thuyết 咒chú 。 文Văn 殊Thù 將tương 咒chú 往vãng 護hộ 。 阿A 難Nan 歸quy 來lai 。 哀ai 求cầu 妙diệu 定định 。 如Như 來Lai 為vi 之chi 次thứ 第đệ 開khai 示thị 。 故cố 為vi 發phát 起khởi 也dã 。


憤phẫn 憤phẫn 悱# 悱#


子tử 曰viết 。 不bất 憤phẫn 不bất 啟khải 。 不bất 悱# 不bất 發phát 。 註chú 云vân 。 憤phẫn 者giả 。 心tâm 求cầu 通thông 而nhi 未vị 得đắc 之chi 意ý 。 悱# 者giả 。 口khẩu 欲dục 言ngôn 而nhi 未vị 能năng 之chi 貌mạo 。 啟khải 謂vị 開khai 其kỳ 意ý 。 發phát 謂vị 達đạt 其kỳ 辭từ 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


萬vạn 派phái 朝triêu 宗tông


如như 前tiền 有hữu 水thủy 盡tận 皆giai 朝triêu 宗tông 中trung 引dẫn 。


羣quần 星tinh 拱củng 北bắc


子tử 曰viết 。 為vi 政chánh 以dĩ 德đức 。 譬thí 如như 北bắc 辰thần 。 居cư 其kỳ 所sở 而nhi 眾chúng 星tinh 拱củng 之chi 。 註chú 云vân 。 政chánh 之chi 為vi 言ngôn 正chánh 也dã 。 所sở 以dĩ 正chánh 人nhân 之chi 不bất 正chánh 也dã 。 德đức 之chi 為vi 言ngôn 得đắc 也dã 。 行hành 道Đạo 而nhi 有hữu 得đắc 於ư 心tâm 也dã 。 北bắc 辰thần 北bắc 極cực 。 天thiên 之chi 樞xu 也dã 。 居cư 其kỳ 所sở 。 不bất 動động 也dã 。 言ngôn 眾chúng 星tinh 四tứ 面diện 旋toàn 繞nhiễu 。 而nhi 歸quy 向hướng 之chi 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


簧# 鼓cổ 之chi 儀nghi


詩thi 小tiểu 雅nhã 鹿lộc 鳴minh 篇thiên 云vân 。 我ngã 有hữu 嘉gia 賓tân 。 鼓cổ 琴cầm 吹xuy 笙sanh 。 吹xuy 笙sanh 鼓cổ 簧# 。 承thừa 筐khuông 是thị 將tương 。 註chú 云vân 。 簧# 者giả 。 笙sanh 中trung 之chi 簧# 也dã 。 大đại 笙sanh 十thập 九cửu 簧# 。 小tiểu 笙sanh 十thập 三tam 簧# 。 女nữ 媧# 氏thị 作tác 。 簧# 。 即tức 笙sanh 中trung 金kim 鍱diệp 也dã 。 蓋cái 笙sanh 竽# 皆giai 以dĩ 竹trúc 管quản 植thực 於ư 匏# 中trung 。 而nhi 竅khiếu 其kỳ 管quản 底để 之chi 側trắc 。 以dĩ 薄bạc 金kim 鍱diệp 障chướng 之chi 。 吹xuy 則tắc 鼓cổ 之chi 而nhi 出xuất 聲thanh 。 所sở 謂vị 鼓cổ 簧# 也dã 。 今kim 彌Di 勒Lặc 示thị 同đồng 不bất 知tri 。 鼓cổ 動động 文Văn 殊Thù 以dĩ 啟khải 說thuyết 法Pháp 之chi 端đoan 。 有hữu 類loại 乎hồ 此thử 。


困khốn 心tâm 橫hoạnh/hoành 慮lự


孟# 子tử 曰viết 。 人nhân 恆hằng 過quá 。 然nhiên 後hậu 能năng 改cải 。 困khốn 於ư 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 於ư 慮lự 。 而nhi 後hậu 作tác 。 註chú 云vân 。 恆hằng 常thường 也dã 。 猶do 言ngôn 大đại 率suất 也dã 。 橫hoạnh/hoành 不bất 順thuận 也dã 。 作tác 奮phấn 起khởi 也dã 。 言ngôn 中trung 人nhân 之chi 性tánh 。 常thường 必tất 有hữu 過quá 。 然nhiên 後hậu 能năng 改cải 。 蓋cái 不bất 能năng 謹cẩn 其kỳ 平bình 日nhật 。 故cố 必tất 事sự 勢thế 窮cùng 蹙túc/xúc 。 以dĩ 至chí 困khốn 心tâm 橫hoạnh/hoành 慮lự 。 然nhiên 後hậu 能năng 奮phấn 發phát 而nhi 興hưng 起khởi 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 告cáo 子tử 篇thiên 。


杜đỗ 視thị 聽thính 於ư 嘉gia 會hội


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 云vân 。


爾nhĩ 時thời 上thượng 首thủ 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 乃nãi 至chí 富Phú 樓Lâu 那Na 等đẳng 。 在tại 逝thệ 多đa 林lâm 。 皆giai 悉tất 不bất 見kiến 。 如Như 來Lai 神thần 力lực 。 如Như 來Lai 相tướng 好hảo 。 乃nãi 至chí 亦diệc 復phục 不bất 見kiến 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 清thanh 涼lương 序tự 云vân 。 上thượng 德đức 聲Thanh 聞Văn 。 杜đỗ 視thị 聽thính 於ư 嘉gia 會hội 。 蓋cái 上thượng 德đức 即tức 是thị 上thượng 首thủ 。 杜đỗ 塞tắc 也dã 。 在tại 眼nhãn 曰viết 視thị 。 在tại 耳nhĩ 曰viết 聽thính 。 嘉gia 會hội 即tức 指chỉ 逝thệ 林lâm 。 言ngôn 如Như 來Lai 於ư 逝thệ 多đa 林lâm 中trung 。 入nhập 師Sư 子Tử 嚬Tần 申Thân 三Tam 昧Muội 。 顯hiển 現hiện 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 。 聲Thanh 聞Văn 在tại 座tòa 。 如như 盲manh 如như 聾lung 。 故cố 云vân 杜đỗ 視thị 聽thính 也dã 。


善thiện 友hữu 入nhập 海hải 即tức 求cầu 此thử 也dã


報báo 恩ân 經Kinh 云vân 。 過quá 去khứ 世thế 時thời 。 有hữu 一nhất 國quốc 王vương 。 名danh 摩Ma 訶Ha 羅La 闍Xà 。 有hữu 二nhị 子tử 。 長trường/trưởng 名danh 善thiện 友hữu 。 次thứ 名danh 惡ác 友hữu 。 善Thiện 友Hữu 太Thái 子Tử 。 父phụ 母mẫu 愛ái 念niệm 。 一nhất 日nhật 出xuất 遊du 。 見kiến 眾chúng 苦khổ 惱não 。 白bạch 父phụ 給cấp 濟tế 。 未vị 久cửu 之chi 間gian 。 庫khố 藏tạng 中trung 物vật 。 三tam 分phần 用dụng 二nhị 。 善thiện 友hữu 不bất 忍nhẫn 傾khuynh 竭kiệt 。 父phụ 母mẫu 庫khố 藏tạng 。 遂toại 入nhập 大đại 海hải 。 乞khất 得đắc 龍long 王vương 左tả 耳nhĩ 中trung 。 如như 意ý 摩ma 尼ni 寶bảo 珠châu 。 隨tùy 意ý 雨vũ 寶bảo 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 。 所sở 須tu 之chi 物vật 。 給cấp 濟tế 眾chúng 生sanh 。 無vô 所sở 乏phạp 少thiểu 。 此thử 約ước 義nghĩa 略lược 引dẫn 。 詳tường 如như 彼bỉ 經kinh 。


觀quán 妻thê 妾thiếp 如như 畫họa 瓶bình


出xuất 曜diệu 經Kinh 云vân 。 昔tích 有hữu 婬dâm 逸dật 之chi 人nhân 。 意ý 專chuyên 女nữ 色sắc 。 不bất 能năng 去khứ 離ly 。 有hữu 知tri 識thức 道Đạo 人Nhân 。 往vãng 來lai 其kỳ 家gia 。 其kỳ 婦phụ 白bạch 道Đạo 人Nhân 言ngôn 。 我ngã 夫phu 性tánh 多đa 婬dâm 欲dục 。 恐khủng 不bất 自tự 濟tế 。 道Đạo 人Nhân 曰viết 。 汝nhữ 夫phu 若nhược 近cận 汝nhữ 時thời 。 便tiện 告cáo 之chi 曰viết 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 法Pháp 。 理lý 應ưng 爾nhĩ 耶da 。 後hậu 果quả 如như 言ngôn 告cáo 之chi 。 其kỳ 夫phu 甚thậm 懷hoài 慚tàm 愧quý 。 自tự 此thử 永vĩnh 息tức 欲dục 事sự 。 婦phụ 問vấn 何hà 故cố 永vĩnh 息tức 欲dục 事sự 。 其kỳ 夫phu 遂toại 彩thải 畫họa 好hảo 瓶bình 。 內nội 盛thịnh 糞phẩn 穢uế 。 牢lao 蓋cái 其kỳ 口khẩu 。 令linh 婦phụ 抱bão 此thử 。 如như 我ngã 無vô 異dị 。 婦phụ 依y 其kỳ 語ngữ 。 抱bão 瓶bình 不bất 離ly 。 其kỳ 夫phu 將tương 瓶bình 打đả 破phá 曰viết 。 我ngã 觀quán 汝nhữ 身thân 。 劇kịch 於ư 此thử 瓶bình 。 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 有hữu 三tam 十thập 六lục 物vật 。 垢cấu 穢uế 不bất 淨tịnh 。 有hữu 何hà 可khả 貪tham 耶da 。


曾tằng 子tử 啟khải 衾khâm


曾tằng 子tử 有hữu 疾tật 。 召triệu 門môn 弟đệ 子tử 曰viết 。 啟khải 予# 足túc 。 啟khải 予# 手thủ 。 註chú 云vân 。 啟khải 開khai 也dã 。 曾tằng 子tử 平bình 日nhật 以dĩ 為vi 身thân 體thể 受thọ 於ư 父phụ 母mẫu 。 不bất 敢cảm 毀hủy 傷thương 。 故cố 使sử 弟đệ 子tử 。 開khai 其kỳ 衾khâm 而nhi 視thị 之chi 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


殺sát 身thân 成thành 仁nhân


子tử 曰viết 。 志chí 士sĩ 仁nhân 人nhân 。 無vô 求cầu 生sanh 以dĩ 害hại 仁nhân 。 有hữu 殺sát 身thân 以dĩ 成thành 仁nhân 。 註chú 云vân 。 志chí 士sĩ 有hữu 志chí 之chi 士sĩ 。 仁nhân 人nhân 則tắc 成thành 德đức 之chi 人nhân 也dã 。 理lý 當đương 死tử 而nhi 求cầu 生sanh 。 則tắc 於ư 其kỳ 心tâm 有hữu 不bất 安an 矣hĩ 。 是thị 害hại 其kỳ 心tâm 之chi 德đức 也dã 。 當đương 死tử 而nhi 死tử 。 則tắc 心tâm 安an 而nhi 德đức 全toàn 矣hĩ 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


比tỉ 干can 剖phẫu 腹phúc


比tỉ 干can 。 紂# 叔thúc 父phụ 也dã 。 紂# 得đắc 蘇tô 氏thị 女nữ 。 名danh 妲# 姬# 。 甚thậm 寵sủng 愛ái 之chi 。 設thiết 酒tửu 池trì 肉nhục 林lâm 。 使sử 男nam 女nữ 躶# 形hình 。 相tương/tướng 逐trục 其kỳ 間gian 。 作tác 長trường 夜dạ 宮cung 。 一nhất 百bách 一nhất 十thập 日nhật 為vi 一nhất 晝trú 。 用dụng 炮bào 烙# 之chi 刑hình 。 刳khô 孕dựng 剒# 涉thiệp 。 造tạo 鹿lộc 臺đài 。 七thất 年niên 乃nãi 成thành 。 虐ngược 害hại 忠trung 良lương 。 臣thần 叔thúc 比tỉ 干can 。 竭kiệt 忠trung 而nhi 諫gián 。 不bất 從tùng 。 遂toại 剖phẫu 心tâm 而nhi 死tử 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 筆bút 說thuyết 。


率suất 土thổ/độ 之chi 境cảnh


詩thi 云vân 。 溥phổ 天thiên 之chi 下hạ 。 莫mạc 非phi 王vương 土thổ/độ 。 率suất 土thổ/độ 之chi 濵# 。 莫mạc 非phi 王vương 臣thần 。 註chú 云vân 。 溥phổ 與dữ 普phổ 同đồng 。 徧biến 也dã 。 率suất 循tuần 也dã 。 濵# 涯nhai 也dã 。 言ngôn 普phổ 天thiên 之chi 下hạ 。 莫mạc 非phi 王vương 之chi 土thổ/độ 也dã 。 率suất 土thổ/độ 之chi 濵# 而nhi 居cư 者giả 。 莫mạc 非phi 王vương 之chi 臣thần 也dã 。 詳tường 見kiến 小tiểu 雅nhã 北bắc 山sơn 章chương 。


視thị 天thiên 下hạ 如như 敝tệ 屣tỉ


孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 視thị 棄khí 天thiên 下hạ 。 猶do 棄khí 敝tệ 屣tỉ 也dã 。 註chú 云vân 。 屣tỉ 草thảo 履lý 也dã 。 敝tệ 破phá 壞hoại 也dã 。 甚thậm 言ngôn 其kỳ 視thị 天thiên 下hạ 輕khinh 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


忘vong 身thân 及cập 親thân


孔khổng 子tử 答đáp 樊phàn 遲trì 辨biện 惑hoặc 問vấn 云vân 。 一nhất 朝triêu 之chi 忿phẫn 。 忘vong 其kỳ 身thân 以dĩ 及cập 其kỳ 親thân 。 非phi 惑hoặc 與dữ 。 註chú 云vân 。 知tri 一nhất 朝triêu 之chi 忿phẫn 為vi 甚thậm 微vi 。 而nhi 禍họa 及cập 其kỳ 親thân 為vi 甚thậm 大đại 。 則tắc 有hữu 以dĩ 辨biện 惑hoặc 而nhi 懲# 其kỳ 忿phẫn 矣hĩ 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


與dữ 木mộc 石thạch 居cư 與dữ 鹿lộc 豕thỉ 遊du


孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 之chi 居cư 深thâm 山sơn 之chi 中trung 。 與dữ 木mộc 石thạch 居cư 。 與dữ 鹿lộc 豕thỉ 遊du 。 其kỳ 所sở 以dĩ 異dị 於ư 深thâm 山sơn 之chi 野dã 人nhân 者giả 幾kỷ 希hy 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


飯phạn 糗# 茹như 草thảo


孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 之chi 飯phạn 糗# 茹như 草thảo 也dã 。 若nhược 將tương 終chung 身thân 焉yên 。 註chú 云vân 。 飯phạn 食thực 也dã 。 糗# 乾can/kiền/càn 糒# 也dã 。 茹như 亦diệc 食thực 也dã 。 言ngôn 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 。 不bất 以dĩ 貧bần 賤tiện 而nhi 有hữu 慕mộ 於ư 外ngoại 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


不bất 勉miễn 而nhi 中trung 不bất 思tư 而nhi 得đắc


中trung 庸dong 云vân 。 誠thành 者giả 。 天thiên 之chi 道đạo 也dã 。 誠thành 之chi 者giả 。 人nhân 之chi 道đạo 也dã 。 誠thành 者giả 。 不bất 勉miễn 而nhi 中trung 。 不bất 思tư 而nhi 得đắc 。 從tùng 容dung 中trung 道đạo 。 聖thánh 人nhân 也dã 。 誠thành 之chi 者giả 。 擇trạch 善thiện 而nhi 固cố 執chấp 之chi 者giả 也dã 。


比tỉ 興hưng 不bất 同đồng


詩thi 經kinh 體thể 註chú 云vân 。 比tỉ 者giả 喻dụ 也dã 。 單đơn 說thuyết 此thử 物vật 不bất 易dị 曉hiểu 。 故cố 取thủ 彼bỉ 一nhất 。 件# 物vật 。 對đối 此thử 一nhất 件# 物vật 以dĩ 比tỉ 之chi 。 使sử 人nhân 即tức 彼bỉ 而nhi 識thức 此thử 也dã 。 興hưng 者giả 起khởi 也dã 。 欲dục 有hữu 所sở 咏# 。 先tiên 言ngôn 他tha 物vật 以dĩ 起khởi 其kỳ 詞từ 也dã 。


瓶bình 瀉tả 不bất 遺di


禪thiền 林lâm 寶bảo 訓huấn 云vân 。 先tiên 聖thánh 授thọ 受thọ 之chi 際tế 。 固cố 非phi 淺thiển 薄bạc 所sở 敢cảm 傳truyền 持trì 。 如như 一nhất 器khí 水thủy 傳truyền 於ư 一nhất 器khí 。 始thỉ 堪kham 克khắc 紹thiệu 洪hồng 規quy 。


惺tinh 惺tinh 寂tịch 寂tịch


永vĩnh 嘉gia 集tập 云vân 。 惺tinh 惺tinh 寂tịch 寂tịch 是thị 。 無vô 記ký 寂tịch 寂tịch 非phi 。 寂tịch 寂tịch 惺tinh 惺tinh 是thị 。 亂loạn 想tưởng 惺tinh 惺tinh 非phi 。 釋thích 云vân 。 智trí 周chu 鑒giám 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 用dụng 繁phồn 興hưng 以dĩ 恆hằng 如như 。 是thị 曰viết 惺tinh 惺tinh 寂tịch 寂tịch 。 若nhược 無vô 記ký 寂tịch 寂tịch 。 則tắc 墮đọa 昏hôn 住trụ 。 故cố 非phi 也dã 。 不bất 起khởi 寂tịch 滅diệt 定định 。 而nhi 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 是thị 曰viết 寂tịch 寂tịch 惺tinh 惺tinh 。 若nhược 亂loạn 想tưởng 惺tinh 惺tinh 。 則tắc 墮đọa 緣duyên 慮lự 。 故cố 非phi 也dã 。


空không 生sanh 晏# 坐tọa 帝Đế 釋Thích 散tán 花hoa


彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 云vân 。 空không 生sanh 晏# 坐tọa 石thạch 室thất 中trung 。 帝Đế 釋Thích 於ư 空không 中trung 散tán 花hoa 供cúng 養dường 。 空không 生sanh 曰viết 。 散tán 花hoa 者giả 誰thùy 。 曰viết 天thiên 帝Đế 釋Thích 也dã 。 曰viết 何hà 所sở 為vi 也dã 。 曰viết 以dĩ 尊tôn 者giả 善thiện 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 尊tôn 者giả 曰viết 。 我ngã 本bổn 無vô 說thuyết 。 帝Đế 釋Thích 曰viết 。 我ngã 亦diệc 無vô 聞văn 。 無vô 說thuyết 無vô 聞văn 。 乃nãi 真chân 說thuyết 真chân 聞văn 也dã 。


地địa 獄ngục 蒙mông 光quang 頓đốn 超siêu 十Thập 地Địa 之chi 階giai


華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 第Đệ 四Tứ 十Thập 八Bát 卷Quyển
Hoa Nghiêm Kinh Đệ Tứ Thập Bát Quyển

佛Phật 告cáo 寶Bảo 手Thủ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。


佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 足túc 下hạ 。 有hữu 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 名danh 光quang 明minh 普phổ 照chiếu 王vương 。 有hữu 隨tùy 好hảo/hiếu 。 名danh 圓viên 滿mãn 王vương 。 常thường 放phóng 四tứ 十thập 種chủng 光quang 明minh 。 中trung 有hữu 一nhất 光quang 。 名danh 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。 能năng 照chiếu 億ức 那na 由do 他tha 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 業nghiệp 行hành 。 種chủng 種chủng 欲dục 樂lạc 。 皆giai 令linh 成thành 熟thục 。 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 極cực 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 遇ngộ 斯tư 光quang 者giả 。 皆giai 悉tất 命mạng 終chung 。 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 既ký 生sanh 天thiên 已dĩ 。 天thiên 鼓cổ 發phát 聲thanh 。 廣quảng 為vì 說thuyết 法Pháp 。 乃nãi 至chí 云vân 。


爾nhĩ 時thời 諸chư 天thiên 子tử 。 聞văn 說thuyết 普phổ 賢hiền 廣quảng 大đại 回hồi 向hướng 。 得đắc 十Thập 地Địa 果quả 。


草thảo 繫hệ 鵝nga 珠châu


昔tích 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 被bị 賊tặc 劫kiếp 奪đoạt 。 賊tặc 恐khủng 控khống 告cáo 聚tụ 落lạc 。 其kỳ 中trung 一nhất 人nhân 。 知tri 比Bỉ 丘Khâu 護hộ 生sanh 。 遂toại 以dĩ 生sanh 草thảo 繫hệ 之chi 。 比Bỉ 丘Khâu 恐khủng 傷thương 草thảo 命mạng 。 故cố 不bất 敢cảm 動động 。 後hậu 有hữu 國quốc 王vương 畋điền 獵liệp 。 見kiến 而nhi 問vấn 之chi 。 比Bỉ 丘Khâu 具cụ 告cáo 所sở 以dĩ 。 王vương 為vi 比Bỉ 丘Khâu 解giải 草thảo 而nhi 去khứ 。 見kiến 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 論luận 第đệ 三tam 卷quyển 。


昔tích 有hữu 乞khất 食thực 比Bỉ 丘Khâu 。 到đáo 珠châu 師sư 舍xá 。 正chánh 逢phùng 彼bỉ 匠tượng 為vi 王vương 穿xuyên 珠châu 。 見kiến 比Bỉ 丘Khâu 來lai 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 鉢bát 。 入nhập 家gia 取thủ 食thực 。 有hữu 鵝nga 吞thôn 珠châu 。 比Bỉ 丘Khâu 見kiến 之chi 。 恐khủng 傷thương 鵝nga 命mạng 。 因nhân 此thử 不bất 言ngôn 。 珠châu 師sư 見kiến 其kỳ 珠châu 少thiểu 。 疑nghi 比Bỉ 丘Khâu 盜đạo 。 遂toại 拷khảo 打đả 之chi 。 觸xúc 處xứ 血huyết 流lưu 。 鵝nga 來lai 囓khiết 血huyết 。 其kỳ 人nhân 恚khuể 怒nộ 。 以dĩ 杖trượng 擊kích 鵝nga 而nhi 死tử 。 比Bỉ 丘Khâu 見kiến 已dĩ 。 遂toại 以dĩ 實thật 對đối 。 其kỳ 人nhân 剖phẫu 鵝nga 得đắc 珠châu 。 慚tàm 愧quý 謝tạ 罪tội 。 見kiến 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 論luận 第đệ 十thập 一nhất 卷quyển 。


仰ngưỡng 彌di 高cao


顏nhan 淵uyên 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。 仰ngưỡng 之chi 彌di 高cao 。 鑽toàn 之chi 彌di 堅kiên 。 瞻chiêm 之chi 在tại 前tiền 。 忽hốt 焉yên 在tại 後hậu 。 註chú 云vân 。 喟vị 歎thán 聲thanh 。 仰ngưỡng 彌di 高cao 。 不bất 可khả 及cập 。 鑽toàn 彌di 堅kiên 。 不bất 可khả 入nhập 。 在tại 前tiền 在tại 後hậu 。 恍hoảng 惚hốt 不bất 可khả 為vi 象tượng 。 此thử 顏nhan 淵uyên 深thâm 知tri 夫phu 子tử 之chi 道đạo 。 無vô 窮cùng 盡tận 。 無vô 方phương 體thể 。 而nhi 歎thán 之chi 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


寬khoan 猛mãnh 相tương 濟tế


鄭trịnh 子tử 產sản 有hữu 疾tật 。 謂vị 子tử 太thái 叔thúc 曰viết 。 我ngã 死tử 。 子tử 必tất 為vi 政chánh 。 唯duy 有hữu 德đức 者giả 。 能năng 以dĩ 寬khoan 服phục 民dân 。 其kỳ 次thứ 莫mạc 如như 猛mãnh 。 夫phu 火hỏa 烈liệt 。 民dân 望vọng 而nhi 畏úy 之chi 。 故cố 鮮tiên 死tử 焉yên 。 水thủy 懦# 弱nhược 。 民dân 狎hiệp 而nhi 翫ngoạn 之chi 。 則tắc 多đa 死tử 焉yên 。 故cố 寬khoan 難nạn/nan 。 疾tật 數sổ 月nguyệt 而nhi 卒thốt 。 太thái 叔thúc 為vi 政chánh 。 不bất 忍nhẫn 猛mãnh 而nhi 寬khoan 。 鄭trịnh 國quốc 多đa 盜đạo 。 取thủ 人nhân 於ư 萑# (# 丸hoàn )# 苻# (# 蒲bồ )# 之chi 澤trạch 。 太thái 叔thúc 悔hối 之chi 曰viết 。 吾ngô 早tảo 從tùng 夫phu 子tử 不bất 及cập 此thử 。 興hưng 徒đồ 兵binh 以dĩ 攻công 萑# 苻# 之chi 盜đạo 。 盡tận 殺sát 之chi 。 盜đạo 少thiểu 止chỉ 。 仲trọng 尼ni 曰viết 。 善thiện 哉tai 。 政chánh 寬khoan 則tắc 民dân 慢mạn 。 慢mạn 則tắc 紏# 之chi 以dĩ 猛mãnh 。 猛mãnh 則tắc 民dân 殘tàn 。 殘tàn 則tắc 施thí 之chi 以dĩ 寬khoan 。 寬khoan 以dĩ 濟tế 猛mãnh 。 猛mãnh 以dĩ 濟tế 寬khoan 。 政chánh 事sự 以dĩ 和hòa 。 見kiến 左tả 傳truyền 。


禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 自tự 天thiên 子tử 出xuất


孔khổng 子tử 曰viết 。 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 。 則tắc 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 自tự 天thiên 子tử 出xuất 。 天thiên 下hạ 無vô 道đạo 。 則tắc 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 自tự 諸chư 侯hầu 出xuất 。 自tự 諸chư 侯hầu 出xuất 。 葢# 十thập 世thế 希hy 不bất 失thất 矣hĩ 。 自tự 大đại 夫phu 出xuất 。 五ngũ 世thế 希hy 不bất 失thất 矣hĩ 。 陪bồi 臣thần 執chấp 國quốc 命mạng 。 三tam 世thế 希hy 不bất 失thất 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 逆nghịch 理lý 愈dũ 甚thậm 。 則tắc 其kỳ 失thất 之chi 愈dũ 速tốc 。 大đại 約ước 世thế 數số 不bất 過quá 如như 此thử 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


是thị 父phụ 是thị 子tử


海hải 雲vân 禪thiền 師sư 。 年niên 十thập 八bát 歲tuế 。 太thái 師sư 國quốc 王vương 。 領lãnh 兵binh 取thủ 嵐lam 城thành 。 四tứ 眾chúng 逃đào 散tán 。 師sư 侍thị 中trung 觀quán 如như 故cố 。


時thời 有hữu 清thanh 樂nhạo/nhạc/lạc 元nguyên 帥súy 史sử 公công 。 義nghĩa 州châu 元nguyên 帥súy 李# 公công 。 見kiến 師sư 氣khí 宇vũ 非phi 常thường 。 問vấn 曰viết 。 爾nhĩ 何hà 人nhân 也dã 。 師sư 曰viết 。 沙Sa 門Môn 。 史sử 曰viết 。 食thực 肉nhục 否phủ/bĩ 。 師sư 曰viết 。 何hà 肉nhục 。 史sử 曰viết 。 人nhân 肉nhục 。 師sư 曰viết 。 人nhân 非phi 獸thú 也dã 。 虎hổ 豹báo 尚thượng 不bất 相tương 食thực 。 而nhi 況huống 人nhân 乎hồ 。 史sử 曰viết 。 兵binh 刃nhận 之chi 下hạ 。 爾nhĩ 亦diệc 能năng 不bất 傷thương 乎hồ 。 師sư 曰viết 。 必tất 仗trượng 其kỳ 外ngoại 護hộ 者giả 。 公công 喜hỷ 甚thậm 。 李# 曰viết 。 爾nhĩ 既ký 為vi 僧Tăng 。 禪thiền 耶da 教giáo 耶da 。 師sư 曰viết 。 禪thiền 教giáo 乃nãi 僧Tăng 之chi 羽vũ 翼dực 也dã 。 如như 國quốc 之chi 用dụng 人nhân 。 必tất 須tu 文văn 武võ 兼kiêm 濟tế 。 李# 曰viết 。 然nhiên 則tắc 必tất 也dã 從tùng 何hà 而nhi 住trụ 。 師sư 曰viết 。 二nhị 俱câu 不bất 住trụ 。 二nhị 帥súy 見kiến 師sư 。 無vô 所sở 畏úy 懼cụ 。 應ứng 對đối 不bất 凡phàm 。 即tức 與dữ 往vãng 見kiến 中trung 觀quán 。 聞văn 中trung 觀quán 教giáo 誨hối 諄# 諄# 。 喜hỷ 而nhi 讚tán 曰viết 。 果quả 然nhiên 有hữu 是thị 父phụ 。 有hữu 是thị 子tử 也dã 。 詳tường 見kiến 佛Phật 祖tổ 通thông 載tái 第đệ 三tam 十thập 二nhị 卷quyển 。


聖thánh 人nhân 無vô 名danh


莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 篇thiên 云vân 。 至chí 人nhân 無vô 己kỷ 。 神thần 人nhân 無vô 功công 。 聖thánh 人nhân 無vô 名danh 。 憨# 山sơn 大đại 師sư 註chú 云vân 。 至chí 人nhân 神thần 人nhân 聖thánh 人nhân 。 只chỉ 是thị 一nhất 箇cá 聖thánh 人nhân 。 不bất 必tất 作tác 三tam 樣# 看khán 。 又hựu 云vân 。 莊trang 子tử 立lập 言ngôn 本bổn 意ý 。 謂vị 古cổ 今kim 世thế 人nhân 。 但đãn 認nhận 一nhất 箇cá 血huyết 肉nhục 之chi 軀khu 。 為vi 我ngã 所sở 累lũy/lụy/luy 。 故cố 汲cấp 汲cấp 求cầu 功công 求cầu 名danh 。 苦khổ 了liễu 一nhất 生sanh 。 曾tằng 無vô 一nhất 息tức 之chi 逍tiêu 遙diêu 快khoái 活hoạt 。 惟duy 聖thánh 人nhân 忘vong 我ngã 忘vong 功công 忘vong 名danh 。 超siêu 脫thoát 生sanh 死tử 而nhi 遊du 大Đại 道Đạo 之chi 鄉hương 。 故cố 得đắc 廣quảng 大đại 逍tiêu 遙diêu 自tự 在tại 。 快khoái 樂lạc 無vô 窮cùng 。


易dị 子tử 而nhi 教giáo


公công 孫tôn 丑sửu 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 不bất 教giáo 子tử 。 何hà 也dã 。 孟# 子tử 曰viết 。 勢thế 不bất 行hành 也dã 。 教giáo 者giả 必tất 以dĩ 正chánh 。 以dĩ 正chánh 不bất 行hành 。 繼kế 之chi 以dĩ 怒nộ 。 繼kế 之chi 以dĩ 怒nộ 。 則tắc 反phản 夷di 矣hĩ 。 夫phu 子tử 教giáo 我ngã 以dĩ 正chánh 。 夫phu 子tử 未vị 出xuất 於ư 正chánh 也dã 。 則tắc 是thị 父phụ 子tử 相tương/tướng 夷di 矣hĩ 。 父phụ 子tử 相tương/tướng 夷di 。 則tắc 惡ác 矣hĩ 。 古cổ 者giả 易dị 子tử 而nhi 教giáo 之chi 。 父phụ 子tử 之chi 間gian 不bất 責trách 善thiện 。 責trách 善thiện 則tắc 離ly 。 離ly 則tắc 不bất 祥tường 莫mạc 不bất 焉yên 。 註chú 云vân 。 易dị 子tử 而nhi 教giáo 者giả 。 所sở 以dĩ 全toàn 父phụ 子tử 之chi 恩ân 。 而nhi 亦diệc 不bất 失thất 其kỳ 為vi 教giáo 也dã 。 見kiến 孟# 子tử 離ly 婁lâu 篇thiên 。


若nhược 合hợp 符phù 節tiết


孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 生sanh 於ư 諸chư 馮bằng 。 遷thiên 於ư 負phụ 夏hạ 。 卒thốt 於ư 鳴minh 條điều 。 東đông 夷di 之chi 人nhân 也dã 。 文văn 王vương 生sanh 於ư 岐kỳ 周chu 。 卒thốt 於ư 畢tất 郢# 。 西tây 夷di 之chi 人nhân 也dã 。 地địa 之chi 相tướng 去khứ 也dã 。 千thiên 有hữu 餘dư 里lý 。 世thế 之chi 相tướng 後hậu 也dã 。 千thiên 有hữu 餘dư 歲tuế 。 得đắc 志chí 行hành 乎hồ 中trung 國quốc 。 若nhược 合hợp 符phù 節tiết 。 先tiên 聖thánh 後hậu 聖thánh 。 其kỳ 揆quỹ 一nhất 也dã 。 註chú 云vân 。 符phù 節tiết 。 以dĩ 玉ngọc 為vi 之chi 。 篆# 刻khắc 文văn 字tự 而nhi 中trung 分phân 之chi 。 彼bỉ 此thử 各các 藏tạng 其kỳ 半bán 。 有hữu 故cố 則tắc 左tả 右hữu 相tương/tướng 合hợp 以dĩ 為vi 信tín 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


以dĩ 斯tư 道đạo 覺giác 斯tư 民dân


伊y 尹# 曰viết 。 天thiên 之chi 生sanh 此thử 民dân 也dã 。 使sử 先tiên 知tri 覺giác 後hậu 知tri 。 使sử 先tiên 覺giác 覺giác 後hậu 覺giác 也dã 。 予# 天thiên 民dân 之chi 先tiên 覺giác 者giả 也dã 。 予# 將tương 以dĩ 斯tư 道đạo 覺giác 斯tư 民dân 也dã 。 非phi 予# 覺giác 之chi 而nhi 誰thùy 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 萬vạn 章chương 篇thiên 。


波ba 羅la 奢xa 伽già 華hoa


章chương 安an 云vân 。 此thử 是thị 樹thụ 名danh 。 其kỳ 葉diệp 青thanh 色sắc 。 華hoa 有hữu 三tam 色sắc 。 日nhật 未vị 出xuất 時thời 則tắc 黑hắc 色sắc 。 日nhật 正chánh 照chiếu 時thời 則tắc 赤xích 色sắc 。 日nhật 沒một 之chi 時thời 則tắc 黃hoàng 色sắc 。 今kim 取thủ 赤xích 色sắc 如như 血huyết 義nghĩa 耳nhĩ 。 見kiến 名danh 義nghĩa 集tập 。


父phụ 作tác 子tử 述thuật


子tử 曰viết 。 無vô 憂ưu 者giả 其kỳ 惟duy 文văn 王vương 乎hồ 。 以dĩ 王vương 季quý 為vi 父phụ 。 以dĩ 武võ 王vương 為vi 子tử 。 父phụ 作tác 之chi 。 子tử 述thuật 之chi 。 註chú 云vân 。 此thử 言ngôn 文văn 王vương 之chi 事sự 。 書thư 言ngôn 王vương 季quý 其kỳ 勤cần 王vương 家gia 。 蓋cái 其kỳ 所sở 作tác 。 亦diệc 積tích 功công 累lũy/lụy/luy 仁nhân 之chi 事sự 也dã 。 見kiến 中trung 庸dong 。


△# 卷quyển 一nhất 之chi 下hạ 。


申thân 申thân 夭yểu 夭yểu


子tử 之chi 燕yên 居cư 。 申thân 申thân 如như 也dã 。 夭yểu 夭yểu 如như 也dã 。 註chú 云vân 。 燕yên 居cư 。 閒gian/nhàn 暇hạ 無vô 事sự 之chi 時thời 。 申thân 申thân 。 其kỳ 容dung 舒thư 也dã 。 夭yểu 夭yểu 。 其kỳ 色sắc 愉# 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


急cấp 先tiên 務vụ 也dã


孟# 子tử 曰viết 。 知tri 者giả 無vô 不bất 知tri 也dã 。 當đương 務vụ 之chi 為vi 急cấp 。 仁nhân 者giả 無vô 不bất 愛ái 也dã 。 急cấp 親thân 賢hiền 之chi 為vi 務vụ 。 註chú 云vân 。 知tri 者giả 固cố 無vô 不bất 知tri 。 然nhiên 常thường 以dĩ 所sở 當đương 務vụ 者giả 為vi 急cấp 。 仁nhân 者giả 固cố 無vô 不bất 愛ái 。 然nhiên 常thường 急cấp 於ư 親thân 賢hiền 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


聲thanh 名danh 洋dương 溢dật


中trung 庸dong 云vân 。 溥phổ 博bác 淵uyên 泉tuyền 。 而nhi 時thời 出xuất 之chi 。 溥phổ 博bác 如như 天thiên 。 淵uyên 泉tuyền 如như 淵uyên 。 見kiến 而nhi 民dân 莫mạc 不bất 敬kính 。 言ngôn 而nhi 民dân 莫mạc 不bất 信tín 。 行hành 而nhi 民dân 莫mạc 不bất 悅duyệt 。 是thị 以dĩ 聲thanh 名danh 洋dương 溢dật 乎hồ 中trung 國quốc 。 施thí 及cập 蠻# 貊# 。 舟chu 車xa 所sở 至chí 。 人nhân 力lực 所sở 通thông 。 天thiên 之chi 所sở 覆phú 。 地địa 之chi 所sở 載tải 。 日nhật 月nguyệt 所sở 照chiếu 。 霜sương 露lộ 所sở 墜trụy 。 凡phàm 有hữu 血huyết 氣khí 者giả 莫mạc 不bất 尊tôn 親thân 。 故cố 曰viết 配phối 天thiên 。


畫họa 地địa 自tự 限hạn


冉nhiễm 求cầu 曰viết 。 非phi 不bất 悅duyệt 子tử 之chi 道đạo 。 力lực 不bất 足túc 也dã 。 子tử 曰viết 。 力lực 不bất 足túc 者giả 。 中trung 道đạo 而nhi 廢phế 。 今kim 女nữ 畫họa 。 註chú 云vân 。 力lực 不bất 足túc 者giả 。 欲dục 進tiến 而nhi 不bất 能năng 。 畫họa 者giả 。 能năng 進tiến 而nhi 不bất 欲dục 。 謂vị 之chi 畫họa 者giả 。 如như 畫họa 地địa 以dĩ 自tự 限hạn 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


予# 欲dục 無vô 言ngôn


子tử 曰viết 。 予# 欲dục 無vô 言ngôn 。 子tử 貢cống 曰viết 。 子tử 如như 不bất 言ngôn 。 則tắc 小tiểu 子tử 何hà 述thuật 焉yên 。 子tử 曰viết 。 天thiên 何hà 言ngôn 哉tai 。 四tứ 時thời 行hành 焉yên 。 百bách 物vật 生sanh 焉yên 。 天thiên 何hà 言ngôn 哉tai 。 註chú 云vân 。 學học 者giả 多đa 以dĩ 言ngôn 語ngữ 觀quán 聖thánh 人nhân 。 而nhi 不bất 察sát 其kỳ 天thiên 理lý 流lưu 行hành 之chi 實thật 。 有hữu 不bất 待đãi 言ngôn 而nhi 著trước 者giả 。 是thị 以dĩ 徒đồ 得đắc 其kỳ 言ngôn 。 而nhi 不bất 得đắc 其kỳ 所sở 以dĩ 言ngôn 。 故cố 夫phu 子tử 發phát 此thử 以dĩ 警cảnh 之chi 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


罔võng 象tượng 得đắc 珠châu


黃hoàng 帝đế 遊du 乎hồ 赤xích 水thủy 之chi 北bắc 。 登đăng 乎hồ 崑# 崙lôn 之chi 丘khâu 。 而nhi 南nam 望vọng 旋toàn 歸quy 。 遺di 其kỳ 玄huyền 珠châu 。 使sử 知tri 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 使sử 離ly 朱chu 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 使sử 喫khiết 詬# 索sách 之chi 而nhi 不bất 得đắc 也dã 。 乃nãi 使sử 罔võng 象tượng 。 罔võng 象tượng 得đắc 之chi 。 黃hoàng 帝đế 曰viết 。 異dị 哉tai 。 罔võng 象tượng 乃nãi 可khả 以dĩ 得đắc 之chi 乎hồ 。 見kiến 莊trang 子tử 天thiên 地địa 篇thiên 。


予# 盾#


予# 鎗thương 也dã 。 盾# 護hộ 身thân 牌bài 也dã 。 昔tích 人nhân 以dĩ 二nhị 物vật 雙song 賣mại 。 各các 歎thán 其kỳ 勝thắng 。 智trí 者giả 語ngữ 云vân 。 我ngã 買mãi 汝nhữ 矛mâu 。 還hoàn 刺thứ 汝nhữ 盾# 。 入nhập 於ư 不bất 入nhập 。 即tức 無vô 其kỳ 辭từ 。 以dĩ 況huống 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã 。 見kiến 永vĩnh 嘉gia 集tập 。


彈đàn 偏thiên 斥xích 小tiểu 歎thán 大đại 褒bao 圓viên


爾nhĩ 時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 語ngứ 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 中trung 。 作tác 魔ma 王vương 者giả 。 多đa 是thị 住trụ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 從tùng 乞khất 手thủ 足túc 耳nhĩ 鼻tị 。 乃nãi 至chí 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 而nhi 往vãng 試thí 之chi 。 令linh 其kỳ 堅kiên 固cố 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 住trụ 不bất 可khả 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 威uy 德đức 力lực 。 故cố 行hành 逼bức 迫bách 。 示thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 難nan 事sự 。 凡phàm 夫phu 下hạ 劣liệt 。 無vô 有hữu 力lực 勢thế 。 不bất 能năng 如như 是thị 。 逼bức 迫bách 菩Bồ 薩Tát 。 譬thí 如như 龍long 象tượng 蹴xúc 踏đạp 。 非phi 驢lư 所sở 堪kham 。 詳tường 見kiến 維duy 摩ma 詰cật 經Kinh 卷quyển 中trung 。


猶do 豫dự


猶do 豫dự 二nhị 獸thú 名danh 。 性tánh 多đa 疑nghi 。 聞văn 人nhân 聲thanh 輙triếp 登đăng 木mộc 。 久cửu 之chi 無vô 人nhân 乃nãi 下hạ 須tu 臾du 復phục 登đăng 。 凡phàm 人nhân 臨lâm 事sự 遲trì 疑nghi 不bất 決quyết 者giả 。 借tá 此thử 為ví 喻dụ 。 見kiến 字tự 典điển 。


不bất 屑tiết 之chi 教giáo


孟# 子tử 曰viết 。 教giáo 亦diệc 多đa 術thuật 矣hĩ 。 予# 不bất 屑tiết 之chi 教giáo 誨hối 也dã 者giả 。 是thị 亦diệc 教giáo 誨hối 之chi 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 多đa 術thuật 言ngôn 非phi 一nhất 端đoan 。 屑tiết 潔khiết 也dã 。 不bất 以dĩ 其kỳ 人nhân 為vi 潔khiết 而nhi 拒cự 絕tuyệt 之chi 。 所sở 謂vị 不bất 屑tiết 之chi 教giáo 誨hối 也dã 。 其kỳ 人nhân 若nhược 能năng 感cảm 此thử 。 退thoái 自tự 修tu 省tỉnh 。 則tắc 是thị 亦diệc 我ngã 教giáo 誨hối 之chi 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 告cáo 子tử 篇thiên 。


虧khuy 一nhất 簣quỹ 而nhi 未vị 為vi 完hoàn 山sơn


子tử 曰viết 。 譬thí 如như 為vi 山sơn 。 未vị 成thành 一nhất 簣quỹ 。 止chỉ 。 吾ngô 止chỉ 也dã 。 註chú 云vân 。 簣quỹ 土thổ/độ 籠lung 也dã 。 書thư 曰viết 。 為vi 山sơn 九cửu 仞nhận 功công 虧khuy 一nhất 簣quỹ 。 夫phu 子tử 之chi 言ngôn 。 蓋cái 出xuất 於ư 此thử 。 言ngôn 山sơn 成thành 而nhi 但đãn 少thiểu 一nhất 簣quỹ 。 其kỳ 止chỉ 者giả 吾ngô 自tự 止chỉ 耳nhĩ 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


及cập 九cửu 仞nhận 而nhi 莫mạc 稱xưng 全toàn 井tỉnh


孟# 子tử 曰viết 。 有hữu 為vi 者giả 。 譬thí 若nhược 掘quật 井tỉnh 。 掘quật 井tỉnh 九cửu 軔# (# 同đồng 仞nhận )# 而nhi 不bất 及cập 泉tuyền 。 猶do 為vi 棄khí 井tỉnh 也dã 。 註chú 云vân 。 八bát 尺xích 曰viết 仞nhận 。 言ngôn 鑿tạc 井tỉnh 雖tuy 深thâm 。 然nhiên 未vị 及cập 泉tuyền 而nhi 止chỉ 。 猶do 為vi 自tự 棄khí 其kỳ 井tỉnh 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


先tiên 聖thánh 後hậu 聖thánh 其kỳ 揆quỹ 一nhất 也dã


如như 前tiền 若nhược 合hợp 符phù 節tiết 中trung 引dẫn 。 註chú 云vân 。 揆quỹ 度độ 也dã 。 其kỳ 揆quỹ 一nhất 者giả 。 言ngôn 度độ 之chi 。 而nhi 其kỳ 道đạo 無vô 不bất 同đồng 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


繼kế 周chu 百bách 世thế


子tử 張trương 問vấn 十thập 世thế 可khả 知tri 也dã 。 子tử 曰viết 。 殷ân 因nhân 於ư 夏hạ 禮lễ 。 所sở 損tổn 益ích 可khả 知tri 也dã 。 周chu 因nhân 於ư 殷ân 禮lễ 。 所sở 損tổn 益ích 可khả 知tri 也dã 。 其kỳ 或hoặc 繼kế 周chu 者giả 。 雖tuy 百bách 世thế 可khả 知tri 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


巽# 與dữ 法pháp 語ngữ


子tử 曰viết 。 法pháp 語ngữ 之chi 言ngôn 。 能năng 無vô 從tùng 乎hồ 。 改cải 之chi 為vi 貴quý 。 巽# 與dữ 之chi 言ngôn 。 能năng 無vô 悅duyệt 乎hồ 。 繹# 之chi 為vi 貴quý 。 悅duyệt 而nhi 不bất 繹# 。 從tùng 而nhi 不bất 改cải 。 吾ngô 莫mạc 如như 之chi 何hà 也dã 已dĩ 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 法pháp 語ngữ 者giả 。 正chánh 言ngôn 之chi 也dã 。 巽# 言ngôn 者giả 。 婉uyển 而nhi 導đạo 之chi 也dã 。 繹# 尋tầm 其kỳ 緒tự 也dã 。 法pháp 言ngôn 人nhân 所sở 敬kính 憚đạn 。 故cố 必tất 從tùng 。 然nhiên 不bất 改cải 。 則tắc 面diện 從tùng 而nhi 已dĩ 。 巽# 言ngôn 無vô 所sở 乖quai 忤ngỗ 。 故cố 必tất 悅duyệt 。 然nhiên 不bất 繹# 。 則tắc 又hựu 不bất 足túc 以dĩ 知tri 其kỳ 微vi 意ý 之chi 所sở 在tại 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


頑ngoan 石thạch 點điểm 頭đầu


竺trúc 道đạo 生sanh 至chí 長trường/trưởng 安an 。 見kiến 法pháp 顯hiển 所sở 譯dịch 泥Nê 洹Hoàn 經Kinh 云vân 。 除trừ 一nhất 闡xiển 提đề 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 師sư 曰viết 。 阿a 闡xiển 提đề 人nhân 。 含hàm 生sanh 之chi 類loại 。 何hà 得đắc 獨độc 無vô 佛Phật 性tánh 。 此thử 經Kinh 來lai 未vị 盡tận 耳nhĩ 。 乃nãi 唱xướng 闡xiển 提đề 。 皆giai 當đương 成thành 佛Phật 。 眾chúng 謂vị 邪tà 說thuyết 背bối/bội 經kinh 。 依y 律luật 當đương 擯bấn 。 生sanh 對đối 眾chúng 誓thệ 曰viết 。 若nhược 我ngã 所sở 說thuyết 。 契khế 佛Phật 心tâm 者giả 。 願nguyện 捨xả 報báo 日nhật 。 踞cứ 師sư 子tử 座tòa 。 於ư 是thị 入nhập 虎hổ 丘khâu 山sơn 。 聚tụ 石thạch 為vi 徒đồ 。 講giảng 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 至chí 闡xiển 提đề 處xứ 。 說thuyết 有hữu 佛Phật 性tánh 。 且thả 曰viết 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 契khế 佛Phật 心tâm 否phủ/bĩ 。 羣quần 石thạch 皆giai 為vi 點điểm 頭đầu 。 後hậu 聞văn 重trọng/trùng 譯dịch 涅Niết 槃Bàn 聖thánh 行hành 品phẩm 云vân 。 一nhất 闡xiển 提đề 人nhân 。 雖tuy 復phục 斷đoạn 善thiện 。 猶do 有hữu 佛Phật 性tánh 。 尉úy 喜hỷ 不bất 勝thắng 。


綸luân 音âm


子tử 曰viết 。 王vương 言ngôn 如như 絲ti 。 其kỳ 出xuất 如như 綸luân 。 王vương 言ngôn 如như 綸luân 。 其kỳ 出xuất 如như 綍# 。 註chú 云vân 綸luân 綬thụ 也dã 。 綍# 引dẫn 棺quan 大đại 索sách 也dã 。 出xuất 禮lễ 記ký 緇# 衣y 篇thiên 。


黃hoàng 流lưu 不bất 注chú 瓦ngõa 缶#


詩thi 云vân 。 瑟sắt 彼bỉ 玉ngọc 瓚# 。 黃hoàng 流lưu 在tại 中trung 。 豈khởi 弟đệ 君quân 子tử 。 禮lễ 祿lộc 攸du 降giáng/hàng (# 呼hô 攻công 反phản )# 。 註chú 云vân 。 瑟sắt 縝# 密mật 貌mạo 。 玉ngọc 瓚# 。 圭# 瓚# 也dã 。 以dĩ 圭# 為vi 柄bính 。 黃hoàng 金kim 為vi 勺chước 。 青thanh 金kim 為vi 外ngoại 。 而nhi 朱chu 其kỳ 中trung 也dã 。 黃hoàng 流lưu 。 鬱uất 鬯sưởng 也dã 。 釀# 秬# 黍thử 為vi 酒tửu 。 築trúc 鬱uất 金kim 煑chử 而nhi 和hòa 之chi 。 使sử 芬phân 芳phương 條điều 鬯sưởng 。 以dĩ 瓚# 酌chước 而nhi 祼# 之chi 也dã 。 攸du 所sở 。 降giáng/hàng 下hạ 也dã 。 言ngôn 瑟sắt 然nhiên 之chi 玉ngọc 瓚# 。 則tắc 必tất 有hữu 黃hoàng 流lưu 在tại 其kỳ 中trung 。 豈khởi 弟đệ 之chi 君quân 子tử 。 則tắc 必tất 有hữu 福phước 祿lộc 下hạ 其kỳ 躬cung 。 明minh 寶bảo 器khí 不bất 薦tiến 於ư 褻tiết 味vị 。 而nhi 黃hoàng 流lưu 不bất 注chú 於ư 瓦ngõa 缶# 。 則tắc 知tri 盛thịnh 德đức 必tất 享hưởng 於ư 祿lộc 壽thọ 。 而nhi 福phước 澤trạch 不bất 降giáng/hàng 於ư 淫dâm 人nhân 矣hĩ 。 見kiến 大đại 雅nhã 文văn 王vương 篇thiên 。


不bất 失thất 人nhân 亦diệc 不bất 失thất 言ngôn


子tử 曰viết 。 可khả 與dữ 言ngôn 而nhi 不bất 與dữ 之chi 言ngôn 。 失thất 人nhân 。 不bất 可khả 與dữ 言ngôn 。 而nhi 與dữ 之chi 言ngôn 。 失thất 言ngôn 。 知tri 者giả 不bất 失thất 人nhân 。 亦diệc 不bất 失thất 言ngôn 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


傳truyền 國quốc 之chi 璽#


蔡thái 邕# 斷đoạn 獨độc 。 璽# 者giả 印ấn 也dã 。 印ấn 者giả 信tín 也dã 。 古cổ 者giả 尊tôn 卑ty 共cộng 之chi 。 秦tần 始thỉ 皇hoàng 得đắc 藍lam 田điền 之chi 玉ngọc 。 命mạng 其kỳ 相tương/tướng 李# 斯tư 篆# 曰viết 。 受thọ 命mạng 於ư 天thiên 。 既ký 壽thọ 永vĩnh 昌xương 。 自tự 此thử 專chuyên 名danh 王vương 之chi 印ấn 也dã 。 漢hán 高cao 祖tổ 入nhập 咸hàm 陽dương 。 得đắc 秦tần 璽# 。 世thế 世thế 相tương/tướng 授thọ 。 號hiệu 曰viết 傳truyền 國quốc 璽# 。 見kiến 幼ấu 學học 須tu 知tri 。


可khả [女*毚]# 寶bảo 鏡kính


彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 云vân 。 王vương 度độ 。 將tương 寶bảo 鏡kính 懸huyền 樹thụ 。 樹thụ 即tức 為vi 雷lôi 所sở 擊kích 。 大đại 蛇xà 死tử 於ư 樹thụ 下hạ 。 復phục 以dĩ 鏡kính 照chiếu 一nhất 女nữ 子tử 。 女nữ 子tử 即tức 乞khất 藏tạng 鏡kính 。 願nguyện 得đắc 一nhất 醉túy 而nhi 死tử 。 醉túy 後hậu 乃nãi 一nhất 死tử 狐hồ 。


節tiết 梲#


子tử 曰viết 。 藏tạng 文văn 仲trọng 居cư 蔡thái 。 山sơn 節tiết 藻tảo 梲# 。 何hà 如như 其kỳ 知tri 也dã 。 註chú 云vân 。 藏tạng 文văn 仲trọng 。 魯lỗ 大đại 夫phu 。 居cư 藏tạng 也dã 。 蔡thái 大đại 龜quy 也dã 。 節tiết 。 柱trụ 頭đầu 斗đẩu 栱củng 也dã 。 藻tảo 。 水thủy 草thảo 名danh 。 梲# 。 梁lương 上thượng 短đoản 柱trụ 也dã 。 蓋cái 為vi 藏tạng 龜quy 之chi 室thất 。 而nhi 刻khắc 山sơn 於ư 節tiết 。 畫họa 藻tảo 於ư 梲# 也dã 。 當đương 時thời 以dĩ 文văn 仲trọng 為vi 知tri 。 孔khổng 子tử 言ngôn 。 其kỳ 不bất 務vụ 民dân 義nghĩa 。 而nhi 謟siểm 凟# 鬼quỷ 神thần 如như 此thử 。 安an 得đắc 為vi 知tri 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


舉cử 一nhất 隅ngung 可khả 以dĩ 三tam 隅ngung 反phản 也dã


子tử 曰viết 。 不bất 憤phẫn 不bất 啟khải 。 不bất 悱# 不bất 發phát 。 舉cử 一nhất 隅ngung 。 不bất 以dĩ 三tam 隅ngung 反phản 。 則tắc 不bất 復phục 也dã 。 註chú 云vân 。 憤phẫn 者giả 。 心tâm 求cầu 通thông 而nhi 未vị 得đắc 之chi 意ý 。 悱# 者giả 。 口khẩu 欲dục 言ngôn 而nhi 未vị 能năng 之chi 貌mạo 。 啟khải 。 謂vị 開khai 其kỳ 意ý 。 發phát 。 謂vị 達đạt 其kỳ 辭từ 。 物vật 之chi 有hữu 四tứ 隅ngung 者giả 。 舉cử 一nhất 而nhi 知tri 三tam 也dã 。 反phản 者giả 還hoàn 以dĩ 相tương/tướng 證chứng 之chi 義nghĩa 。 復phục 再tái 告cáo 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


仲trọng 尼ni 浮phù 海hải 之chi 歎thán


子tử 曰viết 。 道đạo 不bất 行hành 。 乘thừa 桴phù 浮phù 於ư 海hải 。 註chú 云vân 。 桴phù 筏phiệt 也dã 。 程# 子tử 曰viết 。 浮phù 海hải 之chi 歎thán 。 傷thương 天thiên 下hạ 之chi 無vô 賢hiền 君quân 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


憲hiến 章chương


仲trọng 尼ni 祖tổ 述thuật 堯# 舜thuấn 。 憲hiến 章chương 文văn 武võ 。 上thượng 律luật 天thiên 時thời 。 下hạ 襲tập 水thủy 土thổ/độ 。 註chú 云vân 。 祖tổ 述thuật 者giả 。 遠viễn 宗tông 其kỳ 道đạo 。 憲hiến 章chương 者giả 。 近cận 守thủ 其kỳ 法pháp 。 律luật 天thiên 時thời 者giả 。 法pháp 其kỳ 自tự 然nhiên 之chi 運vận 。 襲tập 水thủy 土thổ/độ 者giả 。 因nhân 其kỳ 一nhất 定định 之chi 理lý 。 見kiến 中trung 庸dong 。


同đồng 如như 匏# 瓜qua


夫phu 子tử 云vân 。 吾ngô 豈khởi 匏# 瓜qua 也dã 哉tai 。 焉yên 能năng 繫hệ 而nhi 不bất 食thực 。 註chú 云vân 。 匏# 瓠hoạch 也dã 。 匏# 瓜qua 繫hệ 於ư 一nhất 處xứ 而nhi 。 不bất 能năng 飲ẩm 食thực 。 人nhân 則tắc 不bất 如như 是thị 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


欲dục 度độ 阿a 藍lam 迦ca 藍lam 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 不bất 得đắc


四tứ 分phần/phân 律luật 第đệ 三tam 十thập 二nhị 卷quyển 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 受thọ 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 已dĩ 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 今kim 當đương 先tiên 與dữ 誰thùy 說thuyết 法Pháp 。 即tức 念niệm 阿a 藍lam 迦ca 藍lam 。 垢cấu 薄bạc 利lợi 根căn 。 聰thông 明minh 有hữu 智trí 。 我ngã 今kim 寧ninh 可khả 。 先tiên 與dữ 說thuyết 法Pháp 。 念niệm 已dĩ 。 復phục 更cánh 智trí 生sanh 。 今kim 阿a 藍lam 迦ca 藍lam 。 死tử 已dĩ 七thất 日nhật 。 復phục 念niệm 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 昨tạc 日nhật 命mạng 終chung 。


佛Phật 言ngôn 。

何hà 其kỳ 苦khổ 哉tai 。 汝nhữ 有hữu 所sở 失thất 。 此thử 法Pháp 微vi 妙diệu 。 如như 何hà 不bất 聞văn 。 若nhược 其kỳ 聞văn 者giả 。 速tốc 得đắc 解giải 脫thoát 。


△# 卷quyển 二nhị 之chi 上thượng


記ký 莂biệt


大đại 藏tạng 音âm 義nghĩa 云vân 。 記ký 莂biệt 者giả 。 謂vị 授thọ 與dữ 將tương 來lai 成thành 佛Phật 之chi 記ký 。 劫kiếp 國quốc 莊trang 嚴nghiêm 名danh 號hiệu 之chi 別biệt 也dã 。


無vô 何hà 有hữu 之chi 鄉hương


惠huệ 子tử 謂vị 莊trang 子tử 曰viết 。 吾ngô 有hữu 大đại 樹thụ 。 人nhân 謂vị 之chi 樗xư 。 其kỳ 大đại 本bổn 擁ủng 腫thũng 而nhi 不bất 中trung 繩thằng 墨mặc 。 其kỳ 小tiểu 枝chi 卷quyển 曲khúc 而nhi 不bất 中trung 規quy 矩củ 。 立lập 之chi 塗đồ 。 匠tượng 者giả 不bất 顧cố 。 今kim 子tử 之chi 言ngôn 。 大đại 而nhi 無vô 用dụng 。 眾chúng 所sở 同đồng 去khứ 也dã 。 莊trang 子tử 曰viết 。 今kim 子tử 有hữu 大đại 樹thụ 。 患hoạn 其kỳ 無vô 用dụng 。 何hà 不bất 樹thụ 之chi 於ư 無vô 何hà 有hữu 之chi 鄉hương 。 廣quảng 莫mạc 之chi 野dã 。 彷phảng 徨# 乎hồ 無vô 為vi 其kỳ 側trắc 。 逍tiêu 遙diêu 乎hồ 寢tẩm 臥ngọa 其kỳ 下hạ 。 不bất 夭yểu 斧phủ 斤cân 。 物vật 無vô 害hại 者giả 。 無vô 所sở 可khả 用dụng 。 安an 所sở 困khốn 苦khổ 哉tai 。 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 篇thiên 。


率suất 由do 舊cựu 章chương


詩thi 云vân 。 不bất 愆khiên 不bất 忘vong 。 率suất 由do 舊cựu 章chương 。 註chú 云vân 。 愆khiên 過quá 也dã 。 率suất 循tuần 也dã 。 章chương 典điển 法pháp 也dã 。 所sở 行hành 不bất 過quá 差sai 。 不bất 遺di 忘vong 者giả 。 以dĩ 其kỳ 循tuần 用dụng 舊cựu 典điển 故cố 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


不bất 寶bảo 金kim 玉ngọc 而nhi 寶bảo 善thiện 人nhân


王vương 孫tôn 圉# 聘sính 於ư 晉tấn 。 定định 公công 饗# 之chi 。 趙triệu 簡giản 子tử 鳴minh 玉ngọc 以dĩ 相tương/tướng 。 問vấn 於ư 王vương 孫tôn 圉# 曰viết 。 楚sở 之chi 白bạch 珩# 猶do 在tại 乎hồ 。 對đối 曰viết 。 然nhiên 。 簡giản 子tử 曰viết 。 其kỳ 為vi 寶bảo 也dã 。 幾kỷ 何hà 矣hĩ 。 曰viết 未vị 嘗thường 為vi 寶bảo 。 楚sở 之chi 所sở 寶bảo 者giả 。 曰viết 觀quán 射xạ 父phụ 。 能năng 作tác 訓huấn 辭từ 。 以dĩ 行hành 事sự 於ư 諸chư 侯hầu 。 使sử 無vô 以dĩ 寡quả 君quân 為vi 口khẩu 實thật 。 又hựu 有hữu 左tả 史sử 倚ỷ 相tương/tướng 。 能năng 道đạo 訓huấn 典điển 。 以dĩ 敘tự 百bách 物vật 。 以dĩ 朝triêu 夕tịch 獻hiến 善thiện 政chánh 於ư 寡quả 君quân 。 使sử 寡quả 君quân 無vô 亡vong 先tiên 王vương 之chi 業nghiệp 。 而nhi 國quốc 民dân 保bảo 焉yên 。 此thử 楚sở 國quốc 之chi 寶bảo 也dã 。 若nhược 夫phu 白bạch 珩# 。 先tiên 王vương 之chi 說thuyết 也dã 。 何hà 寶bảo 焉yên 。 見kiến 楚sở 語ngữ 及cập 古cổ 文văn 。


幹cán 蠱cổ


易dị 云vân 。 幹cán 父phụ 之chi 蠱cổ 。 有hữu 子tử 。 考khảo 無vô 咎cữu 。 厲lệ 終chung 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 幹cán 父phụ 之chi 蠱cổ 。 意ý 承thừa 考khảo 也dã 。 註chú 云vân 。 幹cán 如như 木mộc 之chi 幹cán 。 枝chi 葉diệp 之chi 所sở 附phụ 而nhi 立lập 者giả 也dã 。 蠱cổ 者giả 。 前tiền 人nhân 已dĩ 壞hoại 之chi 緒tự 。 故cố 諸chư 爻hào 皆giai 有hữu 父phụ 母mẫu 之chi 象tượng 。 子tử 能năng 幹cán 之chi 。 則tắc 餚hào 治trị 而nhi 振chấn 起khởi 矣hĩ 。 見kiến 周chu 易dị 蠱cổ 卦# 。


王vương 老lão 師sư 兒nhi 孫tôn


黃hoàng 檗# 禪thiền 師sư 傳truyền 心tâm 法Pháp 要yếu 云vân 。 師sư 行hành 脚cước 時thời 。 到đáo 南nam 泉tuyền 。 一nhất 日nhật 臨lâm 齋trai 。 捧phủng 鉢bát 向hướng 南nam 泉tuyền 位vị 坐tọa 。 南nam 泉tuyền 來lai 見kiến 。 便tiện 問vấn 。 長trưởng 老lão 什thập 麼ma 年niên 中trung 行hành 道Đạo 。 師sư 云vân 。 威uy 音âm 那na 畔bạn 。 泉tuyền 云vân 。 猶do 是thị 王vương 老lão 師sư 兒nhi 孫tôn 在tại 。 師sư 下hạ 去khứ 。


任nhậm 重trọng/trùng 道đạo 遠viễn


曾tằng 子tử 曰viết 。 士sĩ 不bất 可khả 以dĩ 不bất 弘hoằng 毅nghị 。 任nhậm 重trọng/trùng 而nhi 道đạo 遠viễn 。 註chú 云vân 。 弘hoằng 寬khoan 廣quảng 也dã 。 毅nghị 強cường/cưỡng 忍nhẫn 也dã 。 非phi 弘hoằng 不bất 能năng 勝thắng 其kỳ 重trọng/trùng 。 非phi 毅nghị 無vô 以dĩ 致trí 其kỳ 遠viễn 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


紫tử 標tiêu 黃hoàng 榜bảng


梁lương 武võ 帝đế 弟đệ 蕭tiêu 宏hoành 。 封phong 臨lâm 川xuyên 王vương 。 性tánh 愛ái 錢tiền 。 百bách 萬vạn 一nhất 聚tụ 。 黃hoàng 榜bảng 標tiêu 之chi 。 千thiên 萬vạn 一nhất 庫khố 。 掛quải 一nhất 紫tử 標tiêu 。 如như 此thử 十thập 餘dư 間gian 。 武võ 帝đế 見kiến 之chi 。 計kế 錢tiền 三tam 億ức 餘dư 萬vạn 。 蕭tiêu 綜tống 作tác 錢tiền 愚ngu 論luận 譏cơ 之chi 。 見kiến 梁lương 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。


銅đồng 陵lăng 金kim 谷cốc


漢hán 文văn 帝đế 椒tiêu 房phòng 之chi 親thân 。 鄧đặng 通thông 。 有hữu 相tương/tướng 者giả 相tương/tướng 曰viết 。 當đương 餓ngạ 死tử 。 帝đế 曰viết 。 能năng 富phú 通thông 者giả 朕trẫm 。 遂toại 賜tứ 通thông 蜀thục 道đạo 銅đồng 山sơn 。 鑄chú 錢tiền 布bố 滿mãn 天thiên 下hạ 。 其kỳ 後hậu 遭tao 事sự 。 逃đào 避tị 人nhân 家gia 。 終chung 餓ngạ 而nhi 死tử 。 見kiến 綱cương 鑑giám 。 並tịnh 西tây 漢hán 書thư 。 金kim 谷cốc 者giả 。 石thạch 崇sùng 之chi 園viên 名danh 也dã 。 石thạch 崇sùng 晉tấn 時thời 人nhân 。 嘗thường 與dữ 王vương 愷# 鬬đấu 富phú 。 愷# 以dĩ 珊san 瑚hô 高cao 二nhị 尺xích 許hứa 者giả 示thị 崇sùng 。 崇sùng 以dĩ 鐵thiết 如như 意ý 擊kích 碎toái 。 遂toại 取thủ 高cao 三tam 四tứ 尺xích 者giả 六lục 七thất 株chu 以dĩ 與dữ 之chi 。 見kiến 晉tấn 史sử 。 並tịnh 故cố 事sự 書thư 。


返phản 魂hồn 香hương


漢hán 延diên 和hòa 元nguyên 年niên 。 西tây 胡hồ 月nguyệt 氏thị 國quốc 。 遣khiển 使sứ 獻hiến 香hương 四tứ 兩lưỡng 。 大đại 如như 雀tước 卵noãn 。 色sắc 如như 桑tang 椹# 。 至chí 始thỉ 元nguyên 年niên 。 京kinh 城thành 大đại 疫dịch 。 死tử 者giả 大đại 半bán 。 帝đế 取thủ 香hương 焚phần 之chi 。 其kỳ 死tử 未vị 經kinh 三tam 日nhật 者giả 皆giai 活hoạt 。 香hương 氣khí 三tam 月nguyệt 不bất 滅diệt 。 香hương 出xuất 聚tụ 窟quật 洲châu 。 人nhân 鳥điểu 山sơn 。 其kỳ 樹thụ 如như 楓phong 。 香hương 聞văn 數số 里lý 。 名danh 返phản 魂hồn 樹thụ 。 詳tường 見kiến 拾thập 遺di 傳truyền 。


塗đồ 毒độc 鼓cổ


廣quảng 誌chí 云vân 。 鴆chậm 鳥điểu 者giả 。 大đại 如như 鷂diêu 子tử 。 頸cảnh 長trường/trưởng 八bát 寸thốn 。 毛mao 紫tử 綠lục 色sắc 。 徧biến 身thân 是thị 毒độc 。 以dĩ 蛇xà 蝮phúc 為vi 食thực 。 雄hùng 名danh 暉huy 。 雌thư 名danh 陰ấm 。 毛mao 羽vũ 瀝lịch 酒tửu 。 沾triêm 唇thần 即tức 死tử 。 用dụng 犀# 牛ngưu 角giác 解giải 之chi 。 昔tích 王vương 莽mãng 酒tửu 酖# 平bình 王vương 是thị 也dã 。 騰đằng 空không 日nhật 月nguyệt 失thất 色sắc 。 落lạc 地địa 草thảo 木mộc 皆giai 枯khô 。 人nhân 見kiến 之chi 眼nhãn 瞎hạt 生sanh 瘡sang 。 值trị 影ảnh 者giả 氣khí 絕tuyệt 身thân 亡vong 。 用dụng 血huyết 塗đồ 於ư 鼓cổ 上thượng 。 聞văn 其kỳ 聲thanh 者giả 必tất 死tử 。 須tu 返phản 魂hồn 香hương 方phương 可khả 解giải 除trừ 。 故cố 天thiên 童đồng 云vân 。 十thập 分phần/phân 收thu 得đắc 返phản 魂hồn 香hương 。 一nhất 等đẳng 來lai 撾qua 塗đồ 毒độc 鼓cổ 。


無vô 恙dạng


戰chiến 國quốc 策sách 云vân 。 齊tề 王vương 使sử 使sứ 者giả 問vấn 趙triệu 威uy 后hậu 。 書thư 未vị 發phát 。 威uy 后hậu 問vấn 使sứ 者giả 曰viết 。 歲tuế 亦diệc 無vô 恙dạng 也dã 。 民dân 亦diệc 無vô 恙dạng 也dã 。 王vương 亦diệc 無vô 恙dạng 也dã 。 註chú 云vân 。 恙dạng 憂ưu 也dã 。 又hựu 噬phệ 蟲trùng 。 能năng 食thực 人nhân 心tâm 。 古cổ 者giả 草thảo 居cư 露lộ 宿túc 。 多đa 被bị 此thử 毒độc 。 故cố 相tương 問vấn 勞lao 曰viết 。 無vô 恙dạng 乎hồ 。 今kim 俗tục 問vấn 人nhân 之chi 病bệnh 為vi 貴quý 恙dạng 。 非phi 也dã 。


老lão 厭yếm 龍long 鍾chung


字tự 典điển 云vân 。 龍long 鍾chung 竹trúc 名danh 。 產sản 羅la 浮phù 山sơn 。 丹đan 鉛duyên 錄lục 云vân 。 龍long 鍾chung 似tự 竹trúc 。 搖dao 曳duệ 不bất 自tự 持trì 也dã 。 人nhân 老lão 如như 之chi 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。 善thiện 導đạo 大đại 師sư 偈kệ 云vân 。 漸tiệm 漸tiệm 鷄kê 皮bì 鶴hạc 髮phát 。 看khán 看khán 行hành 步bộ 龍long 鍾chung 。 唯duy 有hữu 徑kính 路lộ 修tu 行hành 。 但đãn 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。


既ký 得đắc 患hoạn 失thất


子tử 曰viết 。 鄙bỉ 夫phu 可khả 與dữ 事sự 君quân 也dã 與dữ 哉tai 。 其kỳ 未vị 得đắc 之chi 也dã 。 患hoạn 得đắc 之chi 。 既ký 得đắc 之chi 。 患hoạn 失thất 之chi 。 苟cẩu 患hoạn 失thất 之chi 。 無vô 所sở 不bất 至chí 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 小tiểu 則tắc 吮duyện 癰ung 舐thỉ 痔trĩ 。 大đại 則tắc 弑# 父phụ 與dữ 君quân 。 皆giai 生sanh 於ư 患hoạn 失thất 而nhi 已dĩ 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


先tiên 難nạn/nan 後hậu 獲hoạch


樊phàn 遲trì 問vấn 仁nhân 。 子tử 曰viết 。 仁nhân 者giả 先tiên 難nạn/nan 而nhi 後hậu 獲hoạch 。 可khả 謂vị 仁nhân 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 獲hoạch 得đắc 也dã 。 先tiên 其kỳ 事sự 之chi 所sở 難nạn/nan 。 而nhi 後hậu 其kỳ 效hiệu 之chi 所sở 得đắc 。 此thử 仁nhân 者giả 之chi 心tâm 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


不bất 必tất 膠giao 柱trụ


或hoặc 曰viết 。 以dĩ 往vãng 聖thánh 之chi 法pháp 治trị 將tương 來lai 。 譬thí 猶do 膠giao 柱trụ 調điều 琴cầm 。 有hữu 諸chư 。 曰viết 有hữu 之chi 。 曰viết 聖thánh 君quân 少thiểu 而nhi 庸dong 君quân 多đa 。 如như 獨độc 守thủ 仲trọng 尼ni 之chi 道đạo 是thị 也dã 。 曰viết 聖thánh 人nhân 之chi 法Pháp 。 未vị 嘗thường 不bất 關quan 盛thịnh 衰suy 焉yên 。 見kiến 楊dương 子tử 法pháp 言ngôn 先tiên 知tri 篇thiên 。


欲dục 速tốc 則tắc 不bất 達đạt


子tử 夏hạ 為vi 莒# 父phụ 宰tể 。 問vấn 政chánh 。 子tử 曰viết 。 無vô 欲dục 速tốc 。 無vô 見kiến 小tiểu 利lợi 。 欲dục 速tốc 則tắc 不bất 達đạt 。 見kiến 小tiểu 利lợi 則tắc 大đại 事sự 不bất 成thành 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


乞khất 餘dư 不bất 足túc 又hựu 顧cố 之chi 他tha


齊tề 人nhân 有hữu 一nhất 妻thê 一nhất 妾thiếp 而nhi 處xứ 室thất 者giả 。 其kỳ 良lương 人nhân 出xuất 。 則tắc 必tất 饜yếm 酒tửu 肉nhục 而nhi 後hậu 反phản 。 其kỳ 妻thê 問vấn 所sở 。 與dữ 飲ẩm 食thực 者giả 。 則tắc 盡tận 富phú 貴quý 也dã 。 其kỳ 妻thê 告cáo 其kỳ 妾thiếp 曰viết 。 吾ngô 將tương 瞷# 良lương 人nhân 之chi 所sở 之chi 也dã 。 蚤tảo 起khởi 。 施thí 從tùng 良lương 人nhân 之chi 所sở 之chi 。 徧biến 國quốc 中trung 無vô 與dữ 立lập 談đàm 者giả 。 卒thốt 之chi 東đông 郭quách 墦# 間gian 之chi 祭tế 者giả 。 乞khất 其kỳ 餘dư 不bất 足túc 。 又hựu 顧cố 而nhi 之chi 他tha 。 其kỳ 妻thê 歸quy 。 與dữ 其kỳ 妾thiếp 。 訕san 其kỳ 良lương 人nhân 。 而nhi 相tương/tướng 泣khấp 於ư 中trung 庭đình 。 直trực 解giải 云vân 。 孟# 子tử 見kiến 當đương 時thời 求cầu 富phú 貴quý 者giả 之chi 可khả 耻sỉ 。 乃nãi 託thác 齊tề 人nhân 以dĩ 形hình 狀trạng 之chi 。 詳tường 見kiến 孟# 子tử 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


放phóng 利lợi 而nhi 行hành


子tử 曰viết 。 放phóng 於ư 利lợi 而nhi 行hành 。 多đa 怨oán 。 註chú 云vân 。 放phóng 依y 也dã 。 多đa 怨oán 者giả 。 謂vị 多đa 取thủ 怨oán 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


人nhân 異dị 禽cầm 獸thú 幾kỷ 希hy


孟# 子tử 曰viết 。 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 異dị 於ư 禽cầm 獸thú 者giả 幾kỷ 希hy 。 庶thứ 民dân 去khứ 之chi 。 君quân 子tử 存tồn 之chi 。 註chú 云vân 。 幾kỷ 希hy 。 少thiểu 也dã 。 庶thứ 。 眾chúng 也dã 。 人nhân 物vật 之chi 生sanh 。 同đồng 得đắc 天thiên 地địa 之chi 理lý 以dĩ 為vi 性tánh 。 同đồng 得đắc 天thiên 地địa 之chi 氣khí 以dĩ 為vi 形hình 。 眾chúng 人nhân 不bất 知tri 此thử 而nhi 去khứ 之chi 。 則tắc 名danh 雖tuy 為vi 人nhân 。 而nhi 實thật 無vô 以dĩ 異dị 於ư 禽cầm 獸thú 。 君quân 子tử 知tri 此thử 而nhi 存tồn 之chi 。 是thị 以dĩ 戰chiến 兢căng 惕dịch 厲lệ 。 而nhi 卒thốt 能năng 有hữu 以dĩ 全toàn 其kỳ 所sở 受thọ 之chi 正chánh 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 。 離ly 婁lâu 篇thiên 。


距cự 楊dương 墨mặc 放phóng 淫dâm 辭từ


孟# 子tử 曰viết 。 聖thánh 王vương 不bất 作tác 。 諸chư 侯hầu 放phóng 恣tứ 。 處xử 士sĩ 橫hoạnh/hoành 議nghị 。 楊dương 朱chu 墨mặc 翟# 之chi 言ngôn 盈doanh 天thiên 下hạ 。 乃nãi 至chí 楊dương 墨mặc 之chi 道đạo 不bất 息tức 。 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 不bất 著trước 。 是thị 邪tà 說thuyết 誣vu 民dân 。 充sung 塞tắc 仁nhân 義nghĩa 也dã 。 仁nhân 義nghĩa 充sung 塞tắc 。 則tắc 率suất 獸thú 食thực 人nhân 。 人nhân 將tương 相tương/tướng 食thực 。 吾ngô 為vi 此thử 懼cụ 。 閑nhàn 先tiên 聖thánh 之chi 道đạo 。 距cự 楊dương 墨mặc 。 放phóng 淫dâm 辭từ 。 邪tà 說thuyết 者giả 不bất 得đắc 作tác 。 註chú 云vân 。 閑nhàn 。 衛vệ 也dã 。 放phóng 。 驅khu 而nhi 遠viễn 之chi 也dã 。 作tác 。 起khởi 也dã 。 見kiến 孟# 上thượng 滕# 文văn 公công 篇thiên 。


涵# 淹yêm 卵noãn 育dục


韓# 文văn 公công 驅khu 鱷# 魚ngư 文văn 云vân 。 後hậu 王vương 德đức 薄bạc 。 不bất 能năng 遠viễn 有hữu 。 則tắc 江giang 漢hán 之chi 間gian 。 尚thượng 皆giai 棄khí 之chi 。 以dĩ 與dữ 蠻# 夷di 楚sở 越việt 。 況huống 潮triều 嶺lĩnh 海hải 之chi 間gian 。 去khứ 京kinh 師sư 萬vạn 里lý 哉tai 。 鱷# 魚ngư 之chi 涵# 淹yêm 卵noãn 育dục 於ư 此thử 。 亦diệc 固cố 其kỳ 所sở 。 註chú 云vân 。 涵# 淹yêm 潛tiềm 伏phục 也dã 。 卵noãn 育dục 生sanh 息tức 也dã 。


△# 卷quyển 二nhị 之chi 下hạ 。


整chỉnh 心tâm 慮lự 趣thú 菩Bồ 提Đề


裴# 休hưu 丞thừa 相tương/tướng 圓viên 覺giác 序tự 云vân 。 嗚ô 呼hô 。 生sanh 靈linh 之chi 所sở 以dĩ 往vãng 來lai 者giả 六lục 道đạo 也dã 。 鬼quỷ 神thần 沉trầm 幽u 愁sầu 之chi 苦khổ 。 鳥điểu 獸thú 懷hoài 獝# 狘# 之chi 悲bi 。 修tu 羅la 方phương 瞋sân 。 諸chư 天thiên 正chánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 可khả 以dĩ 整chỉnh 心tâm 慮lự 。 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 唯duy 人nhân 道đạo 為vi 能năng 耳nhĩ 。 人nhân 而nhi 不bất 為vi 。 吾ngô 末mạt 如như 之chi 何hà 也dã 已dĩ 矣hĩ 。


玄huyền 裝trang 西tây 征chinh


名danh 義nghĩa 集tập 云vân 。 玄huyền 裝trang 。 河hà 南nam 洛lạc 陽dương 人nhân 。 俗tục 姓tánh 陳trần 氏thị 。 頴dĩnh 州châu 陳trần 仲trọng 弓cung 之chi 後hậu 。 周chu 遊du 西tây 域vực 一nhất 十thập 七thất 秋thu 。 遊du 覽lãm 百bách 有hữu 餘dư 國quốc 。 貞trinh 觀quán 十thập 九cửu 年niên 回hồi 京kinh 。 敕sắc 弘hoằng 福phước 寺tự 翻phiên 譯dịch 經kinh 論luận 七thất 百bách 餘dư 部bộ 。


善thiện 財tài 南nam 詢tuân


爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 告cáo 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 言ngôn 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 欲dục 成thành 就tựu 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 應ưng 決quyết 定định 求cầu 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。


善thiện 男nam 子tử 。 求cầu 善Thiện 知Tri 識Thức 。 勿vật 生sanh 疲bì 懈giải 。 見kiến 善Thiện 知Tri 識Thức 。 勿vật 生sanh 厭yếm 足túc 。 於ư 善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 有hữu 教giáo 誨hối 。 皆giai 應ưng 隨tùy 順thuận 。 於ư 善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 有hữu 方phương 便tiện 。 勿vật 見kiến 過quá 失thất 。


善thiện 男nam 子tử 。 於ư 此thử 南nam 方phương 。 有hữu 一nhất 國quốc 土độ 。 名danh 曰viết 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 其kỳ 國quốc 有hữu 山sơn 。 名danh 曰viết 妙diệu 峯phong 。 彼bỉ 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 名danh 曰viết 德đức 雲vân 。 汝nhữ 可khả 往vãng 問vấn 。 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 學học 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 乃nãi 至chí 云vân 何hà 。 於ư 普phổ 賢hiền 行hành 。 速tốc 得đắc 圓viên 滿mãn 。 德đức 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。


爾nhĩ 時thời 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 聞văn 是thị 語ngữ 已dĩ 。 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 。 頭đầu 頂đảnh 禮lễ 足túc 。 繞nhiễu 無vô 數số 匝táp 。 殷ân 勤cần 瞻chiêm 仰ngưỡng 。 悲bi 泣khấp 流lưu 淚lệ 。 辭từ 退thoái 南nam 行hành 。 向hướng 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 國quốc 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 經kinh 由do 一nhất 百bách 一nhất 十thập 餘dư 城thành 。 參tham 禮lễ 五ngũ 十thập 三tam 員# 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 最tối 後hậu 於ư 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 毛mao 孔khổng 剎sát 中trung 。 次thứ 第đệ 得đắc 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 行hạnh 願nguyện 海hải 。 與dữ 普phổ 賢hiền 等đẳng 。 與dữ 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 。 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 悉tất 皆giai 同đồng 等đẳng 。 詳tường 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 六lục 十thập 二nhị 至chí 八bát 十thập 卷quyển 。


魏ngụy 康khang 僧Tăng 會hội


憨# 四tứ 大đại 師sư 云vân 。 初sơ 僧Tăng 會hội 至chí 長trường/trưởng 千thiên 。 吳ngô 主chủ 孫tôn 權quyền 。 命mạng 求cầu 舍xá 利lợi 。 期kỳ 以dĩ 七thất 日nhật 。 不bất 應ưng 。 展triển 三tam 七thất 日nhật 。 中trung 夜dạ 猶do 不bất 應ưng 。 會hội 稽khể 首thủ 哀ai 請thỉnh 曰viết 。 佛Phật 以dĩ 慈từ 悲bi 為vi 心tâm 。 苟cẩu 不bất 應ưng 。 則tắc 使sử 此thử 方phương 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 滅diệt 佛Phật 種chủng 矣hĩ 。 於ư 是thị 痛thống 舉cử 佛Phật 號hiệu 三tam 稱xưng 。 徧biến 身thân 毛mao 孔khổng 。 血huyết 汗hãn 迸bính 灑sái 。 即tức 聽thính 瓶bình 中trung 鏗khanh 然nhiên 有hữu 聲thanh 。 光quang 燭chúc 天thiên 地địa 。 啟khải 之chi 。 則tắc 舍xá 利lợi 宛uyển 在tại 瓶bình 中trung 矣hĩ 。 見kiến 夢mộng 遊du 集tập 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 卷quyển 。


亡vong 羊dương 之chi 失thất


楊dương 子tử 之chi 隣lân 人nhân 亡vong 羊dương 。 既ký 率suất 其kỳ 黨đảng 。 又hựu 請thỉnh 楊dương 子tử 之chi 豎thụ 追truy 之chi 。 楊dương 子tử 曰viết 。 嘻# 。 亡vong 一nhất 羊dương 。 何hà 追truy 者giả 之chi 眾chúng 。 隣lân 人nhân 曰viết 。 多đa 岐kỳ 路lộ 故cố 。 及cập 反phản 。 問vấn 獲hoạch 羊dương 乎hồ 。 曰viết 亡vong 之chi 矣hĩ 。 曰viết 奚hề 亡vong 之chi 。 曰viết 岐kỳ 路lộ 之chi 中trung 。 又hựu 有hữu 岐kỳ 焉yên 。 吾ngô 不bất 知tri 所sở 之chi 。 所sở 以dĩ 反phản 也dã 。 見kiến 列liệt 子tử 說thuyết 符phù 篇thiên 。


青thanh 囊nang 見kiến 於ư 愚ngu 婦phụ


華hoa 陀đà 字tự 元nguyên 化hóa 。 沛# 國quốc 譙# 郡quận 人nhân 也dã 。 其kỳ 人nhân 妙diệu 手thủ 。 世thế 之chi 罕# 有hữu 。 曹tào 操thao 夢mộng 中trung 。 被bị 梨lê 樹thụ 神thần 劍kiếm 砍# 之chi 。 後hậu 頭đầu 痛thống 不bất 止chỉ 。 召triệu 華hoa 陀đà 治trị 。 以dĩ 麻ma 肺phế 湯thang 破phá 腦não 之chi 言ngôn 。 操thao 疑nghi 其kỳ 奸gian 。 拏noa 下hạ 獄ngục 中trung 。 獄ngục 卒tốt 待đãi 陀đà 甚thậm 善thiện 。 陀đà 感cảm 其kỳ 恩ân 。 乃nãi 告cáo 曰viết 。 我ngã 今kim 死tử 於ư 非phi 命mạng 。 有hữu 青thanh 囊nang 書thư 未vị 傳truyền 於ư 世thế 。 深thâm 感cảm 汝nhữ 恩ân 。 無vô 可khả 以dĩ 報báo 。 我ngã 修tu 一nhất 書thư 。 汝nhữ 遣khiển 人nhân 送tống 於ư 我ngã 家gia 。 取thủ 此thử 書thư 來lai 。 付phó 與dữ 汝nhữ 以dĩ 繼kế 吾ngô 。 神thần 效hiệu 也dã 。 獄ngục 卒tốt 曰viết 。 我ngã 若nhược 得đắc 此thử 書thư 。 棄khí 了liễu 此thử 役dịch 。 醫y 治trị 天thiên 下hạ 。 以dĩ 全toàn 先tiên 生sanh 之chi 德đức 也dã 。 陀đà 即tức 修tu 書thư 付phó 獄ngục 卒tốt 曰viết 。 吾ngô 臨lâm 來lai 時thời 。 將tương 書thư 與dữ 妻thê 藏tạng 之chi 矣hĩ 。 獄ngục 卒tốt 辭từ 陀đà 至chí 其kỳ 家gia 。 問vấn 陀đà 妻thê 取thủ 之chi 。 獄ngục 卒tốt 回hồi 家gia 。 令linh 妻thê 藏tạng 之chi 。 旬tuần 日nhật 之chi 後hậu 。 操thao 病bệnh 越việt 加gia 沉trầm 重trọng/trùng 。 華hoa 陀đà 死tử 於ư 獄ngục 中trung 。 獄ngục 卒tốt 卻khước 役dịch 回hồi 家gia 。 問vấn 婦phụ 要yếu 書thư 。 婦phụ 曰viết 。 吾ngô 已dĩ 燒thiêu 矣hĩ 。 夫phu 問vấn 其kỳ 故cố 。 妻thê 曰viết 。 縱túng/tung 然nhiên 學học 得đắc 。 與dữ 華hoa 陀đà 一nhất 般ban 。 只chỉ 落lạc 得đắc 死tử 於ư 獄ngục 中trung 。 吾ngô 故cố 毀hủy 之chi 。 因nhân 此thử 青thanh 囊nang 書thư 不bất 傳truyền 於ư 世thế 。 見kiến 三tam 國quốc 志chí 。


請thỉnh 益ích 則tắc 起khởi 更cánh 端đoan 則tắc 起khởi


侍thị 坐tọa 於ư 先tiên 生sanh 。 先tiên 生sanh 問vấn 焉yên 。 終chung 則tắc 對đối 。 請thỉnh 業nghiệp 則tắc 起khởi 。 請thỉnh 益ích 則tắc 起khởi 。 註chú 云vân 。 請thỉnh 益ích 者giả 。 再tái 問vấn 未vị 盡tận 之chi 蘊uẩn 。 起khởi 。 所sở 以dĩ 致trí 敬kính 也dã 。 侍thị 坐tọa 於ư 君quân 子tử 。 君quân 子tử 問vấn 更cánh 端đoan 。 則tắc 起khởi 而nhi 對đối 。 呂lữ 氏thị 曰viết 。 問vấn 更cánh 端đoan 。 則tắc 起khởi 而nhi 對đối 者giả 。 因nhân 事sự 有hữu 所sở 變biến 。 而nhi 起khởi 敬kính 也dã 。 二nhị 事sự 見kiến 禮lễ 記ký 曲khúc 禮lễ 篇thiên 。


楞lăng 伽già 被bị 呵ha


經Kinh 云vân 。


復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 建kiến 立lập 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 住trụ 已dĩ 。 於ư 上thượng 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 。 當đương 勤cần 修tu 學học 。 何hà 等đẳng 為vi 聖thánh 智trí 三tam 相tương/tướng 。


當đương 勤cần 修tu 學học 。 所sở 謂vị 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 願nguyện 處xứ 相tương/tướng 。 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 究cứu 竟cánh 之chi 相tướng 。 修tu 行hành 得đắc 此thử 已dĩ 。 能năng 捨xả 跛bả 驢lư 心tâm 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 。 得đắc 最tối 勝thắng 子tử 第đệ 八bát 之chi 地địa 。 註chú 云vân 。 修tu 行hành 得đắc 此thử 者giả 。 謂vị 通thông 教giáo 利lợi 根căn 。 觀quán 空không 不bất 空không 。 知tri 一nhất 心tâm 中trung 。 本bổn 具cụ 此thử 三tam 相tương/tướng 也dã 。 能năng 捨xả 跛bả 驢lư 智trí 慧tuệ 者giả 。 謂vị 超siêu 通thông 教giáo 二Nhị 乘Thừa 所sở 有hữu 空không 慧tuệ 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 體thể 空không 智trí 慧tuệ 。 但đãn 行hành 於ư 空không 。 不bất 能năng 雙song 行hành 空không 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 跛bả 。 見kiến 楞lăng 伽già 義nghĩa 疏sớ/sơ 卷quyển 一nhất 之chi 中trung 。


淨tịnh 名danh 受thọ 斥xích


爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 見kiến 此thử 室thất 中trung 。 無vô 有hữu 牀sàng 座tòa 。 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 弟đệ 子tử 眾chúng 。 當đương 於ư 何hà 坐tọa 。 長Trưởng 者giả 維Duy 摩Ma 詰Cật 知tri 其kỳ 意ý 。 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 云vân 何hà 仁Nhân 者Giả 。 為vì 法Pháp 來lai 耶da 。 為vi 牀sàng 座tòa 耶da 。


舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

我ngã 為vì 法Pháp 來lai 。 非phi 為vi 牀sàng 座tòa 。 維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 。 唯dụy 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 夫phu 求cầu 法Pháp 者giả 。 不bất 貪tham 軀khu 命mạng 。 何hà 況huống 牀sàng 座tòa 等đẳng 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 呵ha 斥xích 。 詳tường 如như 維duy 摩ma 經kinh 中trung 下hạ 二nhị 卷quyển 。


異dị 姓tánh 螟minh 蛉linh


詩thi 云vân 。 螟minh 蛉linh 有hữu 子tử 。 蜾# 蠃# 負phụ 之chi 。 註chú 云vân 。 螟minh 蛉linh 。 桑tang 上thượng 小tiểu 青thanh 蟲trùng 也dã 。 似tự 步bộ 屈khuất 。 蜾# 蠃# 。 土thổ/độ 蜂phong 也dã 。 似tự 蜂phong 而nhi 小tiểu 腰yêu 。 取thủ 桑tang 蟲trùng 。 負phụ 之chi 於ư 木mộc 孔khổng 中trung 。 七thất 日nhật 化hóa 為vi 其kỳ 子tử 。 故cố 今kim 人nhân 養dưỡng 異dị 姓tánh 之chi 子tử 以dĩ 為vì 己kỷ 子tử 者giả 。 謂vị 之chi 螟minh 蛉linh 義nghĩa 子tử 。 見kiến 小tiểu 雅nhã 小tiểu 宛uyển 篇thiên 。


法pháp 慧tuệ 說thuyết 十thập 住trụ


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 十thập 六lục 卷quyển 。 法Pháp 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 定định 起khởi 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 住trú 處xứ 廣quảng 大đại 。 與dữ 法Pháp 界Giới 虗hư 空không 等đẳng 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 有hữu 十thập 種chủng 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 今kim 說thuyết 。 何hà 者giả 為vi 十thập 。 所sở 謂vị 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 灌quán 頂đảnh 住trụ 。


金kim 剛cang 藏tạng 說thuyết 十Thập 地Địa


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 三tam 十thập 四tứ 卷quyển 。 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 告cáo 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 子tử 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 。 善thiện 決quyết 定định 無vô 雜tạp 。 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 所sở 護hộ 。 入nhập 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 諸chư 佛Phật 智trí 地địa 。 佛Phật 子tử 。 何hà 等đẳng 為vì 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 智trí 地địa 。


佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 智trí 地Địa 有hữu 十thập 種chủng 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 今kim 說thuyết 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。


一nhất 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 法pháp 雲vân 地địa 。


九cửu 族tộc 之chi 親thân


幼ấu 學học 云vân 。 九cửu 族tộc 。 謂vị 高cao 。 曾tằng 。 祖tổ 。 考khảo 。 兄huynh 弟đệ 。 子tử 。 孫tôn 。 曾tằng 。 玄huyền 。 註chú 云vân 。 父phụ 曰viết 考khảo 。 父phụ 之chi 父phụ 曰viết 祖tổ 。 祖tổ 之chi 父phụ 曰viết 曾tằng 祖tổ 。 祖tổ 之chi 祖tổ 曰viết 高cao 祖tổ 。 子tử 之chi 子tử 曰viết 孫tôn 。 孫tôn 之chi 子tử 曰viết 曾tằng 孫tôn 。 孫tôn 之chi 孫tôn 曰viết 玄huyền 孫tôn 。 一nhất 說thuyết 外ngoại 祖tổ 父phụ 。 外ngoại 祖tổ 母mẫu 。 妻thê 父phụ 。 妻thê 母mẫu 。 姑cô 子tử 。 姊tỷ 妹muội 子tử 。 女nữ 子tử 。 并tinh 己kỷ 身thân 。 同đồng 族tộc 。


習tập 矣hĩ 不bất 察sát


孟# 子tử 曰viết 。 行hành 之chi 而nhi 不bất 著trước 焉yên 。 習tập 矣hĩ 而nhi 不bất 察sát 焉yên 。 終chung 身thân 由do 之chi 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 道đạo 者giả 眾chúng 也dã 。 註chú 云vân 。 著trước 者giả 知tri 之chi 明minh 。 察sát 者giả 識thức 之chi 精tinh 。 言ngôn 方phương 行hành 之chi 而nhi 不bất 能năng 明minh 其kỳ 所sở 當đương 然nhiên 。 既ký 習tập 矣hĩ 而nhi 猶do 不bất 識thức 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 。 所sở 以dĩ 終chung 身thân 由do 之chi 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 道đạo 者giả 多đa 也dã 。 見kiến 盡tận 心tâm 篇thiên 。


積tích 弊tệ 不bất 能năng 頓đốn 除trừ


晦hối 堂đường 曰viết 。 久cửu 廢phế 不bất 可khả 速tốc 成thành 。 積tích 弊tệ 不bất 可khả 頓đốn 除trừ 。 註chú 云vân 。 凡phàm 久cửu 廢phế 之chi 事sự 。 不bất 可khả 祈kỳ 以dĩ 速tốc 成thành 。 速tốc 成thành 必tất 易dị 壞hoại 也dã 。 積tích 聚tụ 弊tệ 病bệnh 。 不bất 可khả 頓đốn 為vi 革cách 除trừ 。 頓đốn 除trừ 反phản 增tăng 弊tệ 也dã 。 見kiến 禪thiền 林lâm 寶bảo 訓huấn 。


循tuần 循tuần 善thiện 誘dụ


論luận 語ngữ 云vân 。 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 然nhiên 。 善thiện 誘dụ 人nhân 。 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 。 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 。 註chú 云vân 。 循tuần 循tuần 有hữu 次thứ 序tự 貌mạo 。 誘dụ 引dẫn 進tiến 也dã 。 博bác 文văn 約ước 禮lễ 。 教giáo 之chi 至chí 也dã 。 言ngôn 夫phu 子tử 道đạo 雖tuy 高cao 妙diệu 。 而nhi 教giáo 人nhân 有hữu 序tự 也dã 。


△# 卷quyển 第đệ 三tam
# ♦ Hết quyển 3

打đả 鼓cổ 弄lộng 琵tỳ 琶bà


忠trung 國quốc 師sư 頌tụng 曰viết 。 打đả 鼓cổ 弄lộng 琵tỳ 琶bà 。 還hoàn 他tha 一nhất 會hội 家gia 。 木mộc 童đồng 能năng 撫phủ 掌chưởng 。 石thạch 女nữ 解giải 烹phanh 茶trà 。 雲vân 散tán 天thiên 邊biên 月nguyệt 。 春xuân 來lai 樹thụ 上thượng 花hoa 。 善thiện 財tài 參tham 徧biến 處xứ 。 黑hắc 豆đậu 未vị 生sanh 芽nha 。 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 綸luân 貫quán 。


河hà 伯bá 井tỉnh 鼃#


秋thu 水thủy 時thời 至chí 。 百bách 川xuyên 灌quán 河hà 。 涇kính 流lưu 之chi 大đại 。 兩lưỡng 涘# 渚chử 涯nhai 之chi 間gian 。 不bất 辨biện 牛ngưu 馬mã 。 於ư 是thị 焉yên 。 河hà 伯bá 欣hân 然nhiên 自tự 喜hỷ 。 以dĩ 天thiên 下hạ 之chi 美mỹ 為vi 盡tận 在tại 己kỷ 。 順thuận 流lưu 而nhi 東đông 。 行hành 至chí 於ư 北bắc 海hải 。 東đông 面diện 而nhi 視thị 。 不bất 見kiến 水thủy 端đoan 。 於ư 是thị 焉yên 河hà 伯bá 始thỉ 旋toàn 其kỳ 面diện 目mục 。 望vọng 洋dương 向hướng 若nhược 而nhi 歎thán 曰viết 。 野dã 語ngữ 有hữu 之chi 曰viết 。 聞văn 道đạo 百bách 。 以dĩ 為vi 莫mạc 己kỷ 若nhược 者giả 。 我ngã 之chi 謂vị 也dã 。 且thả 夫phu 我ngã 常thường 聞văn 。 少thiểu 仲trọng 尼ni 之chi 聞văn 。 而nhi 輕khinh 伯bá 夷di 之chi 義nghĩa 。 始thỉ 吾ngô 弗phất 信tín 。 今kim 我ngã 睹đổ 子tử 之chi 難nạn/nan 窮cùng 也dã 。 吾ngô 非phi 至chí 於ư 子tử 之chi 門môn 。 則tắc 殆đãi 矣hĩ 。 吾ngô 長trường/trưởng 見kiến 笑tiếu 於ư 大đại 方phương 之chi 家gia 。 北bắc 海hải 若nhược 曰viết 。 井tỉnh 鼃# 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 海hải 者giả 。 拘câu 於ư 墟khư 也dã 。 夏hạ 蟲trùng 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 冰băng 者giả 。 篤đốc 於ư 時thời 也dã 。 曲khúc 士sĩ 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 道đạo 者giả 。 束thúc 於ư 教giáo 也dã 。 今kim 爾nhĩ 出xuất 於ư 涯nhai 涘# 。 觀quán 於ư 大đại 海hải 。 乃nãi 知tri 爾nhĩ 醜xú 。 爾nhĩ 將tương 可khả 以dĩ 語ngữ 大đại 理lý 矣hĩ 。 見kiến 莊trang 子tử 秋thu 水thủy 篇thiên 。


心tâm 悅duyệt 誠thành 服phục


孟# 子tử 曰viết 。 以dĩ 力lực 服phục 人nhân 者giả 。 非phi 心tâm 服phục 也dã 。 力lực 不bất 贍thiệm 也dã 。 以dĩ 德đức 服phục 人nhân 者giả 。 中trung 心tâm 悅duyệt 而nhi 誠thành 服phục 也dã 。 註chú 云vân 。 贍thiệm 足túc 也dã 。 言ngôn 王vương 霸# 之chi 心tâm 。 誠thành 偽ngụy 不bất 同đồng 。 故cố 人nhân 所sở 以dĩ 應ưng 之chi 者giả 。 其kỳ 不bất 同đồng 亦diệc 如như 此thử 。


生sanh 母mẫu 乳nhũ 母mẫu 之chi 不bất 同đồng


世thế 教giáo 有hữu 八bát 母mẫu 。 一nhất 妾thiếp 生sanh 之chi 子tử 。 謂vị 父phụ 正chánh 室thất 。 曰viết 嫡đích 母mẫu 。 二nhị 父phụ 妾thiếp 有hữu 子tử 者giả 。 曰viết 庶thứ 母mẫu 。 三tam 庶thứ 子tử 失thất 母mẫu 。 父phụ 命mạng 他tha 妾thiếp 之chi 無vô 子tử 者giả 慈từ 之chi 。 曰viết 慈từ 母mẫu 。 四tứ 自tự 小tiểu 乳nhũ 哺bộ 。 曰viết 乳nhũ 母mẫu 。 五ngũ 抱bão 養dưỡng 同đồng 宗tông 。 及cập 三tam 歲tuế 以dĩ 下hạ 遺di 棄khí 之chi 子tử 。 曰viết 養dưỡng 母mẫu 。 六lục 父phụ 亡vong 。 母mẫu 適thích 他tha 家gia 。 曰viết 嫁giá 母mẫu 。 七thất 母mẫu 亡vong 。 父phụ 再tái 娶thú 之chi 。 曰viết 繼kế 母mẫu 。 八bát 母mẫu 有hữu 玷điếm 隙khích 。 被bị 父phụ 離ly 棄khí 。 曰viết 出xuất 母mẫu 。 詳tường 見kiến 文văn 公công 家gia 禮lễ 。


父phụ 不bất 得đắc 而nhi 子tử


咸hàm 丘khâu 蒙mông 問vấn 曰viết 。 語ngữ 云vân 。 盛thịnh 德đức 之chi 士sĩ 也dã 。 君quân 不bất 得đắc 而nhi 臣thần 。 父phụ 不bất 得đắc 而nhi 子tử 。 註chú 云vân 咸hàm 丘khâu 蒙mông 。 孟# 子tử 弟đệ 子tử 也dã 。 語ngữ 古cổ 語ngữ 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 萬vạn 章chương 篇thiên 。


佛Phật 意ý 不bất 受thọ 父phụ 禮lễ


佛Phật 始thỉ 成thành 道Đạo 。 度độ 迦Ca 葉Diếp 兄huynh 弟đệ 三tam 人nhân 。 有hữu 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 。 遊du 摩Ma 竭Kiệt 國Quốc 。 度độ 萍bình 沙sa 王vương 。 將tương 還hoàn 本bổn 國quốc 。 先tiên 遣khiển 優ưu 陀đà 夷di 。 告cáo 真chân 淨tịnh 王vương 。 卻khước 後hậu 七thất 日nhật 。 當đương 來lai 入nhập 化hóa 。


時thời 王vương 聞văn 之chi 。 喜hỷ 踴dũng 無vô 量lượng 。 即tức 勅sắc 嚴nghiêm 駕giá 。 平bình 治trị 道đạo 路lộ 。 洒sái 掃tảo 燒thiêu 香hương 。 以dĩ 待đãi 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 心tâm 念niệm 。 今kim 者giả 父phụ 王vương 。 必tất 當đương 來lai 迎nghênh 。 不bất 可khả 使sử 尊tôn 重trọng 屈khuất 體thể 。 當đương 現hiện 神thần 足túc 。 昇thăng 虗hư 而nhi 行hành 。 與dữ 人nhân 頭đầu 齊tề 。 欲dục 使sử 王vương 手thủ 接tiếp 足túc 而nhi 已dĩ 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 佛Phật 雖tuy 德đức 尊tôn 。 不bất 欲dục 使sử 父phụ 母mẫu 屈khuất 體thể 故cố 也dã 。


欲dục 罷bãi 不bất 能năng


論luận 語ngữ 上thượng 。 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 然nhiên 。 善thiện 誘dụ 人nhân 。 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 。 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 。 欲dục 罷bãi 不bất 能năng 。 既ký 竭kiệt 吾ngô 才tài 。 如như 有hữu 所sở 立lập 卓trác 爾nhĩ 。 雖tuy 欲dục 從tùng 之chi 。 末mạt 由do 也dã 已dĩ 。 註chú 云vân 。 卓trác 立lập 貌mạo 。 末mạt 無vô 也dã 。 此thử 顏nhan 子tử 自tự 言ngôn 其kỳ 學học 之chi 所sở 至chí 也dã 。 蓋cái 悅duyệt 之chi 深thâm 。 而nhi 力lực 之chi 盡tận 。 所sở 見kiến 益ích 親thân 。 而nhi 又hựu 無vô 所sở 用dụng 其kỳ 力lực 也dã 。


稽khể 首thủ 歸quy 命mạng


周chu 禮lễ 。 春xuân 官quan 大đại 祝chúc 。 辯biện 九cửu 拜bái 之chi 儀nghi 。 一nhất 稽khể 首thủ 。 頭đầu 至chí 地địa 也dã 。 二nhị 頓đốn 首thủ 。 頭đầu 叩khấu 地địa 也dã 。 三tam 空không 首thủ 。 頭đầu 至chí 於ư 手thủ 。 所sở 謂vị 拜bái 手thủ 也dã 。 四tứ 振chấn 動động 。 戰chiến 栗lật 變biến 動động 之chi 拜bái 也dã 。 五ngũ 吉cát 拜bái 。 先tiên 拜bái 而nhi 後hậu 稽khể 顙tảng 。 六lục 凶hung 拜bái 。 先tiên 稽khể 顙tảng 而nhi 後hậu 拜bái 。 七thất 奇kỳ 拜bái 。 謂vị 一nhất 拜bái 也dã 。 八bát 褒bao (# 報báo )# 拜bái 。 再tái 拜bái 是thị 也dã 。 九cửu 肅túc 拜bái 。 但đãn 俯phủ 下hạ 手thủ 。 今kim 時thời 擡# 也dã 。 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 歸quy 命mạng 。 如như 波ba 羅la 密mật 例lệ 。 倒đảo 語ngữ 法pháp 也dã 。 歸quy 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 歸quy 投đầu 義nghĩa 。 言ngôn 世thế 人nhân 至chí 重trọng/trùng 者giả 身thân 命mạng 。 舉cử 身thân 命mạng 而nhi 歸quy 依y 。 誠thành 敬kính 之chi 至chí 。 無vô 二nhị 心tâm 也dã 。 二nhị 者giả 歸quy 元nguyên 義nghĩa 。 舉cử 身thân 命mạng 而nhi 歸quy 依y 。 總tổng 攝nhiếp 六lục 根căn 。 還hoàn 歸quy 一nhất 心tâm 也dã 。


蔽tế 芾# 甘cam 棠#


詩thi 云vân 。 蔽tế 芾# 甘cam 棠# 。 勿vật 翦# 勿vật 伐phạt 。 召triệu 伯bá 所sở 茇bát 。 註chú 云vân 。 蔽tế 芾# 盛thịnh 貌mạo 。 甘cam 棠# 杜đỗ 梨lê 也dã 。 白bạch 者giả 為vi 棠# 。 赤xích 者giả 為vi 杜đỗ 。 翦# 。 翦# 其kỳ 校giáo 葉diệp 也dã 。 伐phạt 。 伐phạt 其kỳ 條điều 榦# 也dã 。 伯bá 。 方phương 伯bá 也dã 。 茇bát 。 草thảo 舍xá 也dã 。 召triệu 伯bá 循tuần 行hành 南nam 國quốc 。 以dĩ 布bố 文văn 王vương 之chi 政chánh 。 或hoặc 舍xá 甘cam 棠# 之chi 下hạ 。 後hậu 人nhân 思tư 其kỳ 德đức 。 故cố 愛ái 其kỳ 樹thụ 。 而nhi 不bất 忍nhẫn 傷thương 也dã 。 見kiến 國quốc 風phong 召triệu 南nam 甘cam 棠# 篇thiên 。


至chí 誠thành 之chi 道Đạo 。 可khả 以dĩ 前tiền 知tri


中trung 庸dong 云vân 。 至chí 誠thành 之chi 道Đạo 。 可khả 以dĩ 前tiền 知tri 。 註chú 云vân 。 誠thành 謂vị 真chân 實thật 無vô 妄vọng 。 至chí 誠thành 謂vị 聖thánh 人nhân 之chi 德đức 之chi 實thật 。 然nhiên 惟duy 誠thành 之chi 至chí 極cực 。 而nhi 無vô 一nhất 毫hào 私tư 偽ngụy 留lưu 於ư 心tâm 目mục 之chi 間gian 者giả 。 乃nãi 能năng 有hữu 以dĩ 察sát 其kỳ 幾kỷ 焉yên 。


言ngôn 近cận 指chỉ 遠viễn


孟# 子tử 曰viết 。 言ngôn 近cận 而nhi 指chỉ 遠viễn 者giả 。 善thiện 言ngôn 也dã 。 守thủ 約ước 而nhi 施thí 博bác 者giả 。 善thiện 道đạo 也dã 。 君quân 子tử 之chi 言ngôn 也dã 。 不bất 下hạ 帶đái 而nhi 道đạo 存tồn 焉yên 。 註chú 云vân 。 古cổ 人nhân 視thị 不bất 下hạ 於ư 帶đái 。 則tắc 帶đái 之chi 上thượng 。 乃nãi 目mục 常thường 見kiến 至chí 近cận 之chi 處xứ 也dã 。 舉cử 目mục 前tiền 之chi 近cận 事sự 。 而nhi 至chí 理lý 存tồn 焉yên 。 所sở 以dĩ 為vi 言ngôn 近cận 而nhi 指chỉ 遠viễn 也dã 。 見kiến 盡tận 心tâm 篇thiên 。


如Như 來Lai 以dĩ 神thần 力lực 合hợp 為vi 一nhất 鉢bát


經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 爾nhĩ 時thời 。 將tương 欲dục 受thọ 彼bỉ 。 商thương 人nhân 之chi 食thực 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。


過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 皆giai 悉tất 持trì 鉢bát 。 我ngã 今kim 當đương 以dĩ 。 何hà 器khí 而nhi 受thọ 斯tư 食thực 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。


時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 持trì 七thất 寶bảo 鉢bát 。 奉phụng 上thượng 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 不bất 受thọ 。


時thời 毗Tỳ 沙Sa 門Môn 天Thiên 王Vương 。 告cáo 餘dư 天thiên 王vương 曰viết 。 昔tích 有hữu 青thanh 身thân 天thiên 王vương 。 將tương 四tứ 石thạch 鉢bát 。 來lai 與dữ 我ngã 等đẳng 。


復phục 有hữu 一nhất 天thiên 。 來lai 白bạch 我ngã 言ngôn 。 慎thận 勿vật 用dụng 此thử 鉢bát 。 宜nghi 應ưng 供cúng 養dường 。 而nhi 作tác 塔tháp 想tưởng 。


何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 來lai 有hữu 佛Phật 。 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 當đương 以dĩ 此thử 鉢bát 。 奉phụng 上thượng 彼bỉ 佛Phật 。 欲dục 施thí 石thạch 鉢bát 。 今kim 正chánh 是thị 時thời 。


時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 持trì 彼bỉ 石thạch 鉢bát 。 盛thình 滿mãn 天thiên 華hoa 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 白bạch 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 受thọ 我ngã 此thử 鉢bát 。 受thọ 商thương 人nhân 食thực 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 作tác 是thị 念niệm 佛Phật 。 四Tứ 大Đại 天Thiên 王Vương 。 以dĩ 淨tịnh 信tín 心tâm 。 而nhi 施thí 我ngã 鉢bát 。 然nhiên 我ngã 不bất 合hợp 。 受thọ 持trì 四tứ 鉢bát 。 若nhược 惟duy 受thọ 一nhất 。 餘dư 必tất 嫌hiềm 恨hận 。 我ngã 今kim 總tổng 受thọ 四tứ 鉢bát 。 受thọ 已dĩ 次thứ 第đệ 相tương/tướng 重trọng/trùng 。 以dĩ 手thủ 按án 之chi 。 合hợp 成thành 一nhất 器khí 。 四tứ 際tế 分phân 明minh 。 如Như 來Lai 爾nhĩ 時thời 。 憶ức 念niệm 過quá 去khứ 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 我ngã 昔tích 以dĩ 華hoa 盛thình 滿mãn 鉢bát 。 奉phụng 施thí 無vô 量lượng 諸chư 如Như 來Lai 。 是thị 故cố 今kim 者giả 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 施thí 我ngã 堅kiên 牢lao 清thanh 淨tịnh 鉢bát 。 詳tường 見kiến 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 經kinh 第đệ 十thập 卷quyển 。


活hoạt 潑bát 潑bát 的đích


詩thi 云vân 。 鳶diên 飛phi 戾lệ 天thiên 。 魚ngư 躍dược 於ư 淵uyên 。 言ngôn 其kỳ 上thượng 下hạ 察sát 也dã 。 註chú 云vân 。 詩thi 大đại 雅nhã 旱hạn 麓lộc 篇thiên 。 鳶diên 鴟si 類loại 。 戾lệ 至chí 也dã 。 察sát 著trước 也dã 。 程# 子tử 曰viết 。 此thử 一nhất 節tiết 子tử 思tư 喫khiết 緊khẩn 為vi 人nhân 處xứ 。 活hoạt 潑bát 潑bát 的đích 。 讀đọc 者giả 其kỳ 致trí 思tư 焉yên 。 見kiến 中trung 庸dong 。


言ngôn 有hữu 宗tông 事sự 有hữu 君quân


憨# 山sơn 大đại 師sư 。 莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 註chú 云vân 。 莊trang 子tử 自tự 云vân 言ngôn 有hữu 宗tông 。 事sự 有hữu 君quân 。 即tức 此thử 便tiện 是thị 立lập 言ngôn 之chi 宗tông 本bổn 也dã 。 但đãn 內nội 篇thiên 無vô 此thử 語ngữ 。 或hoặc 出xuất 外ngoại 篇thiên 。 惜tích 未vị 見kiến 耳nhĩ 。 俟sĩ 考khảo 。


權quyền 拈niêm 黃hoàng 葉diệp


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 卷quyển 云vân 。 如như 彼bỉ 嬰anh 兒nhi 。 啼đề 哭khốc 之chi 時thời 。 父phụ 母mẫu 即tức 以dĩ 楊dương 樹thụ 黃hoàng 葉diệp 。 而nhi 語ngứ 之chi 言ngôn 。 莫mạc 啼đề 莫mạc 啼đề 。 我ngã 與dữ 汝nhữ 金kim 。 嬰anh 兒nhi 見kiến 已dĩ 。 生sanh 真chân 金kim 想tưởng 。 便tiện 止chỉ 不bất 啼đề 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 彼bỉ 嬰anh 兒nhi 。 於ư 非phi 金kim 中trung 生sanh 真chân 金kim 想tưởng 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 不bất 淨tịnh 中trung 。 而nhi 說thuyết 為vi 淨tịnh 。 如Như 來Lai 以dĩ 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 則tắc 無vô 虗hư 妄vọng 。


誨hối 人nhân 不bất 倦quyện


子tử 曰viết 。 若nhược 聖thánh 與dữ 仁nhân 。 則tắc 吾ngô 豈khởi 敢cảm 。 抑ức 為vi 之chi 不bất 厭yếm 。 誨hối 人nhân 不bất 倦quyện 。 則tắc 可khả 謂vị 云vân 爾nhĩ 已dĩ 矣hĩ 。 公công 西tây 華hoa 曰viết 。 正chánh 唯duy 弟đệ 子tử 不bất 能năng 學học 也dã 。 註chú 云vân 。 此thử 亦diệc 夫phu 子tử 之chi 謙khiêm 辭từ 也dã 。 聖thánh 者giả 大đại 而nhi 化hóa 之chi 。 仁nhân 則tắc 心tâm 德đức 之chi 全toàn 。 而nhi 人nhân 道đạo 之chi 備bị 也dã 。 為vi 之chi 。 謂vị 為vi 仁nhân 聖thánh 之chi 道đạo 。 誨hối 人nhân 。 亦diệc 謂vị 以dĩ 此thử 教giáo 人nhân 也dã 。 然nhiên 不bất 厭yếm 不bất 倦quyện 。 非phi 己kỷ 有hữu 之chi 則tắc 不bất 能năng 。 所sở 以dĩ 弟đệ 子tử 不bất 能năng 學học 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


△# 卷quyển 第đệ 四tứ
# ♦ Hết quyển 4

持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 平bình 地địa 待đãi 佛Phật


楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 五ngũ 卷quyển 云vân 。 持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 念niệm 往vãng 昔tích 。 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 我ngã 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 常thường 於ư 一nhất 切thiết 。 要yếu 路lộ 津tân 口khẩu 。 田điền 地địa 險hiểm 隘ải 。 有hữu 不bất 如như 法Pháp 。 妨phương 損tổn 車xa 馬mã 。 我ngã 皆giai 平bình 填điền 。 或hoặc 作tác 橋kiều 梁lương 。 或hoặc 負phụ 沙sa 土thổ 。 毗tỳ 舍xá 浮phù 佛Phật 。 現hiện 在tại 世thế 時thời 。


時thời 國quốc 大đại 王vương 。 延diên 佛Phật 設thiết 齋trai 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 平bình 地địa 待đãi 佛Phật 。 毗tỳ 舍xá 如Như 來Lai 。 摩ma 頂đảnh 謂vị 我ngã 。 當đương 平bình 心tâm 地địa 。 則tắc 世thế 界giới 地địa 。 一nhất 切thiết 皆giai 平bình 。


著trước 欲dục 失thất 通thông


大đại 智Trí 度Độ 論luận 十thập 九cửu 卷quyển 云vân 。 鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 。 得đắc 非phi 想tưởng 定định 。 具cụ 五ngũ 神thần 通thông 。 日nhật 日nhật 飛phi 入nhập 王vương 宮cung 中trung 食thực 。 其kỳ 王vương 夫phu 人nhân 。 依y 其kỳ 國quốc 法pháp 。 接tiếp 足túc 而nhi 禮lễ 。 觸xúc 足túc 欲dục 發phát 失thất 通thông 。 求cầu 車xa 還hoàn 山sơn 。 更cánh 修tu 五ngũ 通thông 。 一nhất 心tâm 專chuyên 志chí 。 後hậu 得đắc 定định 如như 初sơ 。 生sanh 非phi 想tưởng 天thiên 。


無vô 足túc 軒hiên 輊#


詩thi 小tiểu 雅nhã 六lục 月nguyệt 章chương 云vân 。 我ngã 車xa 既ký 安an 。 如như 輊# 如như 軒hiên 。 註chú 云vân 。 輊# 車xa 之chi 覆phú 而nhi 前tiền 也dã 。 軒hiên 。 車xa 之chi 卻khước 而nhi 後hậu 也dã 。 凡phàm 車xa 。 從tùng 後hậu 視thị 之chi 如như 輊# 。 從tùng 前tiền 視thị 之chi 如như 軒hiên 。 然nhiên 後hậu 適thích 調điều 也dã 。 後hậu 漢hán 馬mã 援viện 傳truyền 曰viết 。 居cư 前tiền 不bất 能năng 令linh 人nhân 輊# 。 居cư 後hậu 不bất 能năng 令linh 人nhân 軒hiên 。 軒hiên 輕khinh 也dã 。 輊# 重trọng/trùng 也dã 。 此thử 言ngôn 為vi 人nhân 無vô 所sở 輕khinh 重trọng 也dã 。


化hóa 行hành 俗tục 美mỹ


詩thi 云vân 。 肅túc 肅túc 免miễn 罝ta 。 椓trạc 之chi 丁đinh 丁đinh (# 音âm 爭tranh )# 。 赳# 赳# 武võ 夫phu 。 公công 侯hầu 干can 城thành 。 註chú 云vân 。 罝ta 罟# 也dã 。 化hóa 行hành 俗tục 美mỹ 。 賢hiền 才tài 眾chúng 多đa 。 雖tuy 罝ta 免miễn 之chi 野dã 人nhân 。 而nhi 其kỳ 才tài 之chi 可khả 用dụng 猶do 若nhược 此thử 。 故cố 詩thi 人nhân 因nhân 其kỳ 所sở 事sự 。 以dĩ 起khởi 興hưng 而nhi 美mỹ 之chi 而nhi 文văn 王vương 德đức 化hóa 之chi 盛thịnh 。 因nhân 可khả 見kiến 矣hĩ 。 見kiến 國quốc 風phong 周chu 南nam 。


欲dục 善thiện 其kỳ 事sự 先tiên 利lợi 其kỳ 器khí


子tử 貢cống 問vấn 為vi 仁nhân 。 子tử 曰viết 。 工công 欲dục 善thiện 其kỳ 事sự 。 必tất 先tiên 利lợi 其kỳ 器khí 。 居cư 是thị 邦bang 也dã 。 事sự 其kỳ 大đại 夫phu 之chi 賢hiền 者giả 。 友hữu 其kỳ 士sĩ 之chi 仁nhân 者giả 。 註chú 云vân 。 賢hiền 以dĩ 事sự 言ngôn 仁nhân 以dĩ 德đức 言ngôn 。 夫phu 子tử 嘗thường 謂vị 子tử 貢cống 悅duyệt 不bất 若nhược 己kỷ 者giả 。 故cố 以dĩ 是thị 告cáo 之chi 。 欲dục 其kỳ 有hữu 所sở 嚴nghiêm 憚đạn 切thiết 磋# 。 以dĩ 成thành 其kỳ 德đức 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


斥xích 鷃# 笑tiếu 大đại 鵬#


莊trang 子tử 逍tiêu 遙diêu 遊du 云vân 。 有hữu 鳥điểu 焉yên 。 其kỳ 名danh 為vi 鵬# 。 背bối/bội 若nhược 泰thái 山sơn 。 翼dực 若nhược 垂thùy 天thiên 之chi 雲vân 。 搏bác 扶phù 搖dao 羊dương 角giác (# 旋toàn 風phong )# 而nhi 上thượng 者giả 九cửu 萬vạn 里lý 。 絕tuyệt 雲vân 氣khí 。 負phụ 青thanh 天thiên 。 然nhiên 後hậu 圖đồ 南nam 。 且thả 適thích 南nam 冥minh 也dã 。 斥xích 鷃# (# 斥xích 澤trạch 小tiểu 鳥điểu )# 笑tiếu 之chi 曰viết 。 且thả 彼bỉ 奚hề 適thích 也dã 。 我ngã 騰đằng 躍dược 而nhi 上thượng 。 不bất 過quá 數số 仞nhận 而nhi 下hạ 。 翱cao 翔tường 蓬bồng 蒿hao 之chi 間gian 。 此thử 亦diệc 飛phi 之chi 至chí 也dã 。 而nhi 彼bỉ 且thả 奚hề 適thích 也dã 。


普phổ 賢hiền 長trường/trưởng 男nam


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 品phẩm 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 有hữu 長trưởng 子tử 。 彼bỉ 名danh 號hiệu 曰viết 普Phổ 賢Hiền 尊Tôn 。 我ngã 今kim 迴hồi 向hướng 諸chư 善thiện 根căn 。 願nguyện 諸chư 智trí 行hạnh 悉tất 同đồng 彼bỉ 。


造tạo 次thứ 顛điên 沛#


子tử 曰viết 。 君quân 子tử 無vô 終chung 食thực 之chi 間gian 違vi 仁nhân 。 造tạo 次thứ 必tất 於ư 是thị 。 顛điên 沛# 必tất 於ư 是thị 。 註chú 云vân 。 終chung 食thực 者giả 。 一nhất 飯phạn 之chi 頃khoảnh 。 造tạo 次thứ 。 急cấp 遽cự 苟cẩu 且thả 之chi 時thời 。 顛điên 沛# 傾khuynh 覆phú 流lưu 離ly 之chi 際tế 。 言ngôn 君quân 子tử 為vi 仁nhân 。 自tự 富phú 貴quý 貧bần 賤tiện 取thủ 捨xả 之chi 間gian 。 以dĩ 至chí 終chung 食thực 造tạo 次thứ 顛điên 沛# 之chi 頃khoảnh 。 無vô 時thời 無vô 處xứ 而nhi 不bất 用dụng 其kỳ 力lực 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


時thời 雨vũ 之chi 化hóa


孟# 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 所sở 以dĩ 教giáo 者giả 五ngũ 。 有hữu 如như 時thời 雨vũ 化hóa 之chi 者giả 。 註chú 云vân 。


時thời 雨vũ 。 及cập 時thời 之chi 雨vũ 也dã 。 草thảo 木mộc 之chi 生sanh 。 播bá 種chủng 封phong 殖thực 。 人nhân 力lực 已dĩ 至chí 。 而nhi 未vị 能năng 自tự 化hóa 。 所sở 少thiểu 者giả 雨vũ 露lộ 之chi 滋tư 耳nhĩ 。 及cập 此thử 時thời 而nhi 雨vũ 之chi 。 則tắc 其kỳ 化hóa 速tốc 矣hĩ 。 教giáo 人nhân 之chi 妙diệu 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


踧địch 踖# 與dữ 與dữ


論luận 語ngữ 上thượng 鄉hương 黨đảng 篇thiên 云vân 。 君quân 在tại 。 踧địch 踖# 如như 也dã 。 與dữ 與dữ 如như 也dã 。 註chú 云vân 。 君quân 在tại 。 視thị 朝triêu 也dã 。 踧địch 踖# 。 恭cung 敬kính 不bất 寧ninh 之chi 貌mạo 。 與dữ 與dữ 。 威uy 儀nghi 中trung 適thích 之chi 貌mạo 。


舜thuấn 犬khuyển 吠phệ 堯#


張trương 商thương 英anh 護hộ 法Pháp 論luận 云vân 。 儒nho 者giả 但đãn 知tri 孔khổng 孟# 之chi 道đạo 。 而nhi 排bài 佛Phật 者giả 。 舜thuấn 犬khuyển 之chi 謂vị 也dã 。 舜thuấn 家gia 有hữu 犬khuyển 。 堯# 過quá 其kỳ 門môn 而nhi 吠phệ 之chi 。 是thị 犬khuyển 也dã 。 非phi 謂vị 舜thuấn 之chi 善thiện 。 而nhi 堯# 之chi 不bất 善thiện 也dã 。 以dĩ 其kỳ 所sở 常thường 見kiến 者giả 舜thuấn 。 而nhi 未vị 常thường 見kiến 者giả 堯# 也dã 。 見kiến 護hộ 法Pháp 論luận 。


道đạo 聽thính 途đồ 說thuyết


子tử 曰viết 。 道đạo 聽thính 而nhi 途đồ 說thuyết 。 德đức 之chi 棄khí 也dã 。 註chú 云vân 。 雖tuy 聞văn 善thiện 言ngôn 。 不bất 為vì 己kỷ 有hữu 。 是thị 自tự 棄khí 其kỳ 德đức 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


皆giai 為vi 筌thuyên 蹄đề


莊trang 子tử 外ngoại 物vật 篇thiên 云vân 。 筌thuyên 者giả 所sở 以dĩ 在tại 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 而nhi 忘vong 筌thuyên 。 蹄đề 者giả 所sở 以dĩ 在tại 兔thố 。 得đắc 兔thố 而nhi 忘vong 蹄đề 。 言ngôn 者giả 所sở 以dĩ 在tại 意ý 。 得đắc 意ý 而nhi 忘vong 言ngôn 。 吾ngô 安an 得đắc 夫phu 忘vong 言ngôn 之chi 人nhân 。 而nhi 與dữ 之chi 言ngôn 哉tai 。


滄thương 桑tang 之chi 變biến


麻ma 姑cô 謂vị 方phương 平bình 曰viết 。 自tự 接tiếp 代đại 以dĩ 來lai 。 見kiến 東đông 海hải 三tam 變biến 為vi 桑tang 田điền 。 向hướng 到đáo 蓬bồng 萊# 。 水thủy 又hựu 清thanh 淺thiển 。 平bình 曰viết 。 東đông 海hải 復phục 揚dương 塵trần 耳nhĩ 。 見kiến 類loại 書thư 簒# 要yếu 。


九cửu 五ngũ 之chi 尊tôn


易dị 云vân 。 九cửu 五ngũ 。 飛phi 龍long 在tại 天thiên 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 註chú 云vân 。 剛cang 建kiến 中trung 正chánh 。 以dĩ 居cư 尊tôn 位vị 。 如như 以dĩ 聖thánh 人nhân 之chi 德đức 。 居cư 聖thánh 人nhân 之chi 位vị 。 故cố 其kỳ 象tượng 如như 此thử 。 見kiến 周chu 易dị 乾can/kiền/càn 卦# 。


匹thất 夫phu 而nhi 為vi 百bách 世thế 師sư


潮triều 洲châu 韓# 文văn 公công 廟miếu 碑bi 記ký 云vân 。 匹thất 夫phu 而nhi 為vi 百bách 世thế 師sư 。 一nhất 言ngôn 而nhi 為vi 天thiên 下hạ 法pháp 。 是thị 皆giai 有hữu 以dĩ 參tham 天thiên 地địa 之chi 化hóa 。 關quan 盛thịnh 衰suy 之chi 運vận 。


仁nhân 民dân 愛ái 物vật


孟# 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 於ư 物vật 也dã 。 愛ái 之chi 而nhi 弗phất 仁nhân 。 於ư 民dân 也dã 。 仁nhân 之chi 而nhi 弗phất 親thân 。 親thân 親thân 而nhi 仁nhân 民dân 。 仁nhân 民dân 而nhi 愛ái 物vật 。 註chú 云vân 。 物vật 謂vị 禽cầm 獸thú 草thảo 木mộc 。 愛ái 謂vị 取thủ 之chi 有hữu 時thời 。 用dụng 之chi 有hữu 節tiết 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


凡phàm 有hữu 血huyết 氣khí 咸hàm 知tri 尊tôn 親thân


如như 第đệ 一nhất 卷quyển 下hạ 。 聲thanh 名danh 洋dương 溢dật 中trung 引dẫn 。


足túc 恭cung


子tử 曰viết 。 巧xảo 言ngôn 令linh 色sắc 。 足túc 恭cung 。 左tả 丘khâu 明minh 恥sỉ 之chi 。 丘khâu 亦diệc 恥sỉ 之chi 。 註chú 云vân 。 足túc 過quá 也dã 。 左tả 丘khâu 明minh 。 古cổ 之chi 聞văn 人nhân 也dã 。 謝tạ 氏thị 曰viết 。 此thử 之chi 可khả 耻sỉ 。 有hữu 甚thậm 於ư 穿xuyên 窬# 也dã 。 左tả 丘khâu 明minh 恥sỉ 之chi 。 其kỳ 所sở 養dưỡng 可khả 知tri 矣hĩ 。 夫phu 子tử 自tự 言ngôn 丘khâu 亦diệc 恥sỉ 之chi 。 蓋cái 竊thiết 比tỉ 老lão 彭# 之chi 意ý 。 又hựu 以dĩ 深thâm 戒giới 學học 者giả 。 使sử 察sát 乎hồ 此thử 。 而nhi 立lập 心tâm 以dĩ 直trực 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


以dĩ 忠trung 自tự 恕thứ


中trung 庸dong 云vân 。 忠trung 恕thứ 違vi 道đạo 不bất 遠viễn 。 施thí 諸chư 己kỷ 而nhi 不bất 願nguyện 。 亦diệc 勿vật 施thí 於ư 人nhân 註chú 云vân 。 盡tận 己kỷ 之chi 心tâm 為vi 忠trung 。 推thôi 己kỷ 及cập 人nhân 為vi 恕thứ 。 違vi 去khứ 也dã 。 言ngôn 既ký 能năng 盡tận 己kỷ 之chi 心tâm 。 又hựu 能năng 推thôi 己kỷ 及cập 人nhân 。 則tắc 去khứ 道đạo 不bất 遠viễn 矣hĩ 。 施thí 諸chư 二nhị 句cú 。 忠trung 恕thứ 之chi 事sự 也dã 。 以dĩ 己kỷ 之chi 心tâm 。 度độ 人nhân 之chi 心tâm 。 未vị 嘗thường 不bất 同đồng 。 故cố 己kỷ 之chi 所sở 不bất 欲dục 。 則tắc 勿vật 以dĩ 施thí 之chi 於ư 人nhân 。 凡phàm 事sự 如như 此thử 。 久cửu 之chi 。 不bất 幾kỷ 進tiến 於ư 道đạo 乎hồ 。


心tâm 馳trì 魏ngụy 闕khuyết


周chu 禮lễ 。 天thiên 官quan 大đại 宰tể 曰viết 。 乃nãi 縣huyện 治trị 象tượng 之chi 法pháp 於ư 象tượng 魏ngụy 。 註chú 云vân 。 象tượng 魏ngụy 。 闕khuyết 也dã 。 韻vận 會hội 云vân 。 為vi 二nhị 臺đài 於ư 門môn 外ngoại 。 作tác 樓lâu 觀quán 於ư 上thượng 。 上thượng 員# 下hạ 方phương 以dĩ 其kỳ 縣huyện 法pháp 。 謂vị 之chi 象tượng 魏ngụy 。 象tượng 。 治trị 象tượng 也dã 。 魏ngụy 者giả 。 言ngôn 其kỳ 狀trạng 魏ngụy 魏ngụy 然nhiên 。 高cao 大đại 也dã 。 使sử 民dân 觀quán 之chi 。 因nhân 為vi 之chi 觀quán 。 兩lưỡng 觀quán 雙song 植thực 。 中trung 不bất 為vi 門môn 。 又hựu 宮cung 門môn 。 寢tẩm 門môn 。 冢# 門môn 。 皆giai 可khả 名danh 闕khuyết 。


稂# 莠# 貽# 害hại 嘉gia 禾hòa


詩thi 云vân 。 不bất 稂# (# 音âm 郎lang )# 不bất 莠# (# 音âm 酉dậu )# 。 去khứ 其kỳ 螟minh 螣# (# 音âm 特đặc )# 。 及cập 其kỳ 蟊# (# 音âm 謀mưu )# 賊tặc 。 無vô 害hại 我ngã 田điền 穉# 。 註chú 云vân 。 稂# 。 童đồng 梁lương 。 莠# 。 似tự 苗miêu 。 皆giai 害hại 苗miêu 之chi 草thảo 也dã 。 食thực 心tâm 曰viết 螟minh 。 食thực 葉diệp 曰viết 螣# 。 食thực 根căn 曰viết 蟊# 。 食thực 節tiết 曰viết 賊tặc 。 皆giai 害hại 苗miêu 之chi 蟲trùng 也dã 。 穉# 幼ấu 禾hòa 也dã 。 言ngôn 其kỳ 苗miêu 既ký 盛thịnh 矣hĩ 。 又hựu 必tất 去khứ 此thử 四tứ 蟲trùng 。 然nhiên 後hậu 可khả 以dĩ 無vô 害hại 田điền 中trung 之chi 禾hòa 矣hĩ 。 見kiến 小tiểu 雅nhã 大đại 田điền 章chương 。


△# 卷quyển 第đệ 五ngũ
# ♦ Hết quyển 5

苞bao 苴# 骯# 髒# 搖dao 尾vĩ 乞khất 憐lân


英anh 邵# 武võ 謂vị 晦hối 堂đường 曰viết 。 末Mạt 法Pháp 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 修tu 道Đạo 德đức 。 少thiểu 有hữu 節tiết 義nghĩa 。 往vãng 往vãng 苞bao 苴# 骯# 髒# 。 搖dao 尾vĩ 乞khất 憐lân 。 註chú 云vân 。 苞bao 苴# 裹khỏa 也dã 。 骯# 髒# 體thể 盤bàn 旋toàn 貌mạo 。 此thử 言ngôn 末Mạt 法Pháp 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 修tu 道Đạo 。 不bất 養dưỡng 德đức 。 且thả 又hựu 不bất 能năng 守thủ 節tiết 存tồn 義nghĩa 。 往vãng 往vãng 包bao 裹khỏa 奇kỳ 物vật 。 奉phụng 獻hiến 權quyền 貴quý 。 以dĩ 求cầu 託thác 囑chúc 。 如như 犬khuyển 見kiến 人nhân 。 搖dao 尾vĩ 以dĩ 媚mị 之chi 。 求cầu 人nhân 憐lân 愍mẫn 而nhi 已dĩ 。 見kiến 寶bảo 訓huấn 筆bút 說thuyết 。


近cận 之chi 則tắc 不bất 孫tôn


子tử 曰viết 。 唯duy 女nữ 子tử 與dữ 小tiểu 人nhân 。 為vi 難nạn/nan 養dưỡng 也dã 。 近cận 之chi 則tắc 不bất 孫tôn 。 遠viễn 之chi 則tắc 怨oán 。 註chú 云vân 。 君quân 子tử 之chi 於ư 臣thần 妾thiếp 。 莊trang 以dĩ 涖# 之chi 。 慈từ 以dĩ 畜súc 之chi 。 則tắc 無vô 二nhị 者giả 之chi 患hoạn 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


吹xuy 毛mao 求cầu 疵tỳ


幼ấu 學học 云vân 。 小tiểu 過quá 必tất 察sát 。 如như 吹xuy 毛mao 求cầu 疵tỳ 。 註chú 云vân 。 漢hán 武võ 帝đế 議nghị 摧tồi 抑ức 。 諸chư 候hậu 王vương 奏tấu 其kỳ 過quá 惡ác 。 吹xuy 毛mao 求cầu 疵tỳ 。


切thiết 磋# 琢trác 磨ma


詩thi 云vân 。 如như 切thiết 如như 磋# 。 如như 琢trác 如như 磨ma 。 註chú 云vân 。 詩thi 衛vệ 風phong 淇# 澳# 之chi 篇thiên 。 切thiết 以dĩ 刀đao 鋸cứ 。 琢trác 以dĩ 錐trùy 鑿tạc 。 皆giai 裁tài 物vật 使sử 成thành 形hình 質chất 也dã 。 磋# 以dĩ 鑪lư 鐋# 。 磨ma 以dĩ 沙sa 石thạch 。 皆giai 治trị 物vật 使sử 有hữu 滑hoạt 澤trạch 也dã 。 言ngôn 治trị 骨cốt 角giác 者giả 。 既ký 切thiết 而nhi 復phục 磋# 之chi 。 治trị 玉ngọc 石thạch 者giả 。 既ký 琢trác 而nhi 復phục 磨ma 之chi 。 皆giai 言ngôn 其kỳ 治trị 之chi 已dĩ 精tinh 。 而nhi 益ích 求cầu 其kỳ 精tinh 也dã 。 見kiến 大đại 學học 。


起khởi 予# 輔phụ 吾ngô


子tử 夏hạ 問vấn 曰viết 。 巧xảo 笑tiếu 倩thiến 兮hề 。 美mỹ 目mục 盼phán 兮hề 。 素tố 以dĩ 為vi 絢huyến 兮hề 。 何hà 謂vị 也dã 。 子tử 曰viết 。 繪hội 事sự 後hậu 素tố 。 曰viết 。 禮lễ 後hậu 乎hồ 。 子tử 曰viết 。 起khởi 予# 者giả 。 商thương 也dã 。 始thỉ 可khả 與dữ 言ngôn 詩thi 已dĩ 矣hĩ 。 註chú 云vân 。 起khởi 予# 。 言ngôn 能năng 起khởi 發phát 我ngã 之chi 志chí 意ý 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


孟# 子tử 教giáo 齊tề 宣tuyên 王vương 曰viết 。 今kim 王vương 發phát 政chánh 施thí 仁nhân 。 使sử 天thiên 下hạ 仕sĩ 者giả 。 皆giai 欲dục 立lập 於ư 王vương 之chi 朝triêu 。 耕canh 者giả 。 皆giai 欲dục 耕canh 於ư 王vương 之chi 野dã 。 商thương 賈cổ 。 皆giai 欲dục 藏tạng 於ư 王vương 之chi 市thị 。 行hành 旅lữ 。 皆giai 欲dục 出xuất 於ư 王vương 之chi 途đồ 。 天thiên 下hạ 之chi 疾tật 其kỳ 君quân 者giả 。 皆giai 欲dục 赴phó 愬# 於ư 王vương 。 其kỳ 如như 是thị 。 孰thục 能năng 禦ngữ 之chi 。 王vương 曰viết 。 吾ngô 惛hôn 。 不bất 能năng 進tiến 於ư 是thị 矣hĩ 。 願nguyện 夫phu 子tử 輔phụ 吾ngô 志chí 。 明minh 以dĩ 教giáo 我ngã 。 釋thích 曰viết 。 惛hôn 與dữ 昏hôn 同đồng 。 輔phụ 志chí 。 謂vị 輔phụ 導đạo 其kỳ 志chí 。 見kiến 孟# 子tử 上thượng 梁lương 惠huệ 篇thiên 。


認nhận 漚âu 棄khí 海hải


楞lăng 嚴nghiêm 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 譬thí 如như 澄trừng 清thanh 。 百bách 千thiên 大đại 海hải 。 棄khí 之chi 。 惟duy 認nhận 一nhất 浮phù 漚âu 體thể 。 目mục 為vi 全toàn 潮triều 。 窮cùng 盡tận 瀛doanh 渤bột 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 經kinh 喻dụ 遺di 真chân 認nhận 妄vọng 。 而nhi 又hựu 以dĩ 妄vọng 為vi 真chân 。 今kim 疏sớ/sơ 略lược 借tá 其kỳ 文văn 。 以dĩ 喻dụ 執chấp 權quyền 違vi 實thật 。 非phi 取thủ 彼bỉ 義nghĩa 也dã 。


取thủ 雹bạc 為vi 珠châu


鴦ương 崛quật 經kinh 偈kệ 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 愚ngu 夫phu 。 見kiến 雹bạc 生sanh 妄vọng 想tưởng 。 謂vị 是thị 琉lưu 璃ly 珠châu 。 取thủ 己kỷ 執chấp 持trì 歸quy 。 置trí 之chi 瓶bình 器khí 中trung 。 守thủ 護hộ 如như 真chân 寶bảo 。 不bất 久cửu 悉tất 消tiêu 融dung 。 空không 想tưởng 默mặc 然nhiên 住trụ 。 於ư 餘dư 真chân 琉lưu 璃ly 。 亦diệc 復phục 作tác 空không 想tưởng 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 經kinh 首thủ 六lục 句cú 。 喻dụ 凡phàm 夫phu 執chấp 有hữu 為vi 真chân 。 不bất 久cửu 二nhị 句cú 。 喻dụ 二Nhị 乘Thừa 見kiến 有hữu 為vi 空không 。 後hậu 二nhị 句cú 。 喻dụ 二Nhị 乘Thừa 不bất 求cầu 佛Phật 果Quả 。 今kim 亦diệc 不bất 取thủ 彼bỉ 義nghĩa 。 但đãn 以dĩ 取thủ 雹bạc 為vi 珠châu 。 喻dụ 二Nhị 乘Thừa 執chấp 權quyền 為vi 實thật 耳nhĩ 。


干can 城thành


詩thi 云vân 。 赳# 赳# 武võ 夫phu 。 公công 侯hầu 干can 城thành 。 註chú 云vân 。 赳# 赳# 武võ 貌mạo 。 干can 盾# 也dã 。 干can 城thành 。 皆giai 所sở 以dĩ 扞# 外ngoại 而nhi 衛vệ 內nội 者giả 。 見kiến 國quốc 風phong 周chu 南nam 篇thiên 。 又hựu 左tả 傳truyền 云vân 。 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 。 則tắc 公công 侯hầu 能năng 為vi 民dân 干can 城thành 。


一nhất 枕chẩm 黃hoàng 梁lương


呂lữ 翁ông 經kinh 。 邯# 鄲# 道đạo 上thượng 。 邸để 店điếm 中trung 。 有hữu 少thiếu 年niên 盧lô 生sanh 。 自tự 歎thán 貧bần 困khốn 言ngôn 訖ngật 思tư 睡thụy 。 主chủ 人nhân 炊xuy 黃hoàng 梁lương 。 翁ông 探thám 囊nang 中trung 一nhất 枕chẩm 以dĩ 授thọ 生sanh 曰viết 。 枕chẩm 此thử 即tức 榮vinh 遇ngộ 如như 意ý 。 生sanh 枕chẩm 之chi 。 夢mộng 至chí 一nhất 國quốc 。 功công 名danh 得đắc 意ý 。 身thân 歷lịch 富phú 貴quý 。 五ngũ 十thập 餘dư 年niên 。 老lão 病bệnh 而nhi 卒thốt 。 欠khiếm 伸thân 而nhi 寤ngụ 。 翁ông 在tại 傍bàng 。 主chủ 人nhân 煑chử 黃hoàng 梁lương 猶do 未vị 熟thục 。 生sanh 謝tạ 曰viết 。 先tiên 生sanh 以dĩ 此thử 窒# 吾ngô 之chi 欲dục 。 見kiến 異dị 聞văn 集tập 。


目mục 擊kích 道đạo 存tồn


仲trọng 尼ni 見kiến 溫ôn 伯bá 雪tuyết 子tử 而nhi 不bất 言ngôn 。 子tử 路lộ 曰viết 。 夫phu 子tử 欲dục 見kiến 溫ôn 伯bá 雪tuyết 子tử 久cửu 矣hĩ 。 見kiến 而nhi 不bất 言ngôn 。 何hà 也dã 。 仲trọng 尼ni 曰viết 。 若nhược 夫phu 人nhân 者giả 。 目mục 擊kích 而nhi 道đạo 存tồn 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 容dung 聲thanh 矣hĩ 。 見kiến 莊trang 子tử 田điền 方phương 子tử 篇thiên 。


人nhân 之chi 患hoạn 在tại 好hảo/hiếu 為vi 人nhân 師sư


孟# 子tử 曰viết 。 人nhân 之chi 患hoạn 。 在tại 好hảo/hiếu 為vi 人nhân 師sư 。 註chú 云vân 。 學học 問vấn 有hữu 餘dư 。 人nhân 資tư 於ư 己kỷ 。 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 應ưng 之chi 。 可khả 也dã 。 若nhược 好hảo/hiếu 為vi 人nhân 師sư 。 則tắc 自tự 足túc 而nhi 不bất 復phục 有hữu 進tiến 矣hĩ 。 此thử 人nhân 之chi 大đại 患hoạn 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


方phương 剛cang 之chi 年niên


子tử 曰viết 。 君quân 子tử 有hữu 三tam 戒giới 。 少thiểu 之chi 時thời 。 血huyết 氣khí 未vị 定định 。 戒giới 之chi 在tại 色sắc 。 及cập 其kỳ 壯tráng 也dã 。 血huyết 氣khí 方phương 剛cang 。 戒giới 之chi 在tại 鬬đấu 。 及cập 其kỳ 老lão 也dã 。 血huyết 氣khí 既ký 衰suy 。 戒giới 之chi 在tại 得đắc 。 見kiến 論luận 語ngữ 下hạ 。


雲vân 興hưng 瓶bình 瀉tả


華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。


爾nhĩ 時thời 普Phổ 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 眾chúng 已dĩ 集tập 。 問vấn 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 。 願nguyện 為vì 演diễn 說thuyết 。 何hà 等đẳng 為vì 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 依y 。


何hà 等đẳng 為vi 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。


乃nãi 至chí 何hà 故cố 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 示thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 善thiện 哉tai 佛Phật 子tử 。 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 。 願nguyện 為vì 演diễn 說thuyết 。


爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 告cáo 普phổ 慧tuệ 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 依y 。 有hữu 十thập 種chủng 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。 乃nãi 至chí 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 作tác 佛Phật 事sự 已dĩ 。 觀quán 十thập 種chủng 義nghĩa 故cố 。 示thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 詳tường 見kiến 彼bỉ 經kinh 第đệ 五ngũ 十thập 三tam 。 至chí 五ngũ 十thập 九cửu 卷quyển 。 言ngôn 雲vân 興hưng 瓶bình 瀉tả 者giả 。 謂vị 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 者giả 如như 雲vân 興hưng 長trường/trưởng 空không 。 答đáp 者giả 如như 倒đảo 瓶bình 瀉tả 水thủy 。 故cố 古cổ 德đức 讚tán 云vân 。 普phổ 慧tuệ 雲vân 興hưng 二nhị 百bách 問vấn 。 普phổ 賢hiền 瓶bình 瀉tả 二nhị 千thiên 酬thù 也dã 。


彭# 殤thương 既ký 別biệt


莊trang 子tử 齊tề 物vật 篇thiên 云vân 。 天thiên 下hạ 莫mạc 大đại 於ư 秋thu 毫hào 之chi 末mạt 。 而nhi 泰thái 山sơn 為vi 小tiểu 。 莫mạc 壽thọ 乎hồ 殤thương 子tử 。 而nhi 彭# 祖tổ 為vi 夭yểu 。 憨# 山sơn 大đại 師sư 註chú 云vân 。 若nhược 以dĩ 有hữu 形hình 而nhi 觀quán 有hữu 形hình 。 則tắc 大đại 小tiểu 壽thọ 夭yểu 。 一nhất 定định 而nhi 不bất 可khả 易dị 者giả 。 今kim 若nhược 以dĩ 大Đại 道Đạo 而nhi 觀quán 有hữu 形hình 。 則tắc 秋thu 毫hào 雖tuy 小tiểu 。 而nhi 體thể 合hợp 太thái 虗hư 。 而nhi 泰thái 山sơn 有hữu 形hình 。 只chỉ 太thái 虗hư 中trung 拳quyền 石thạch 耳nhĩ 。 故cố 秋thu 毫hào 莫mạc 大đại 。 而nhi 泰thái 山sơn 為vi 小tiểu 也dã 。 殤thương 子tử 雖tuy 夭yểu 。 而nhi 與dữ 無vô 始thỉ 同đồng 原nguyên 。 而nhi 彭# 祖tổ 乃nãi 無vô 始thỉ 中trung 一nhất 物vật 耳nhĩ 。 故cố 莫mạc 壽thọ 於ư 殤thương 子tử 。 而nhi 彭# 祖tổ 為vi 夭yểu 也dã 。 彭# 祖tổ 姓tánh 籛# 名danh [竺-二+鑑]# 。 顓# 頊# 之chi 玄huyền 孫tôn 也dã 。 壽thọ 八bát 百bách 歲tuế 。 喪táng 四tứ 十thập 九cửu 妻thê 。 亡vong 五ngũ 十thập 四tứ 子tử 。 殤thương 。 未vị 成thành 人nhân 喪táng 也dã 。 禮lễ 喪táng 服phục 傳truyền 云vân 。 年niên 十thập 六lục 至chí 十thập 九cửu 死tử 。 為vi 長trường/trưởng 殤thương 。 十thập 二nhị 至chí 十thập 五ngũ 死tử 。 為vi 中trung 殤thương 。 八bát 歲tuế 至chí 十thập 一nhất 歲tuế 死tử 。 為vi 下hạ 殤thương 。 七thất 歲tuế 以dĩ 下hạ 。 為vi 無vô 服phục 之chi 殤thương 。 生sanh 未vị 三tam 月nguyệt 。 則tắc 不bất 為vi 殤thương 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 有hữu 形hình 為vi 難nạn/nan 。 故cố 云vân 既ký 別biệt 。


達đạt 磨ma 答đáp 武võ 帝đế 語ngữ


初sơ 祖tổ 達đạt 磨ma 大đại 師sư 。 見kiến 梁lương 武võ 帝đế 。 帝đế 問vấn 。 朕trẫm 即tức 位vị 以dĩ 來lai 。 造tạo 寺tự 寫tả 經kinh 度độ 僧Tăng 。 不bất 可khả 勝thắng 紀kỷ 。 有hữu 何hà 功công 德đức 。 祖tổ 曰viết 。 並tịnh 無vô 功công 德đức 。 帝đế 曰viết 。 何hà 以dĩ 無vô 功công 德đức 。 祖tổ 曰viết 。 此thử 但đãn 人nhân 天thiên 小tiểu 果quả 。 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 。 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 。 雖tuy 有hữu 非phi 實thật 。 帝đế 曰viết 。 如như 何hà 是thị 真chân 實thật 功công 德đức 。 祖tổ 曰viết 。 淨tịnh 智trí 妙diệu 圓viên 。 體thể 自tự 空không 寂tịch 。 如như 是thị 功công 德đức 。 不bất 以dĩ 世thế 求cầu 。 詳tường 見kiến 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên 。 及cập 指chỉ 月nguyệt 錄lục 等đẳng 。


△# 卷quyển 第đệ 六lục
# ♦ Hết quyển 6

善thiện 見kiến 藥dược


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 卷quyển 云vân 。 佛Phật 子tử 。 譬thí 如như 雪Tuyết 山Sơn 。 有hữu 藥dược 王vương 樹thụ 。 名danh 曰viết 善Thiện 見Kiến 。 若nhược 有hữu 見kiến 者giả 。 眼nhãn 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 聞văn 者giả 。 耳nhĩ 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 齅khứu 者giả 。 鼻tị 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 嘗thường 者giả 。 舌thiệt 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 觸xúc 者giả 。 身thân 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 取thủ 彼bỉ 地địa 土thổ/độ 。 亦diệc 能năng 為vi 作tác 除trừ 病bệnh 利lợi 益ích 。 佛Phật 子tử 。 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 無vô 上thượng 藥dược 王vương 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 能năng 作tác 一nhất 切thiết 。 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 若nhược 有hữu 得đắc 見kiến 。 如Như 來Lai 色sắc 身thân 。 眼nhãn 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 得đắc 聞văn 。 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 。 耳nhĩ 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 得đắc 聞văn 。 如Như 來Lai 戒giới 香hương 。 鼻tị 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 得đắc 嘗thường 。 如Như 來Lai 法Pháp 味vị 。 舌thiệt 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 具cụ 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 解giải 語ngữ 言ngôn 法pháp 。 若nhược 有hữu 得đắc 觸xúc 如Như 來Lai 光quang 者giả 。 身thân 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 究cứu 竟cánh 獲hoạch 得đắc 無vô 上thượng 法Pháp 身thân 。 若nhược 於ư 如Như 來Lai 。 生sanh 憶ức 念niệm 者giả 。 則tắc 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 。 所sở 經kinh 土thổ/độ 地địa 。 及cập 塔tháp 廟miếu 者giả 。 亦diệc 具cụ 善thiện 根căn 。 滅diệt 除trừ 一nhất 切thiết 。 諸chư 煩phiền 惱não 患hoạn 。 得đắc 賢hiền 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。


甘cam 露lộ 漿tương


諸chư 經kinh 音âm 義nghĩa 云vân 。 甘cam 露lộ 。 神thần 靈linh 之chi 精tinh 。 其kỳ 凝ngưng 如như 脂chi 。 其kỳ 美mỹ 如như 飴di 。 鮮tiên 潔khiết 潤nhuận 澤trạch 。 服phục 之chi 長trường 生sanh 不bất 老lão 。


饒nhiêu 舌thiệt


豐phong 干can 雲vân 遊du 。 適thích 閭lư 丘khâu (# 胤dận )# 出xuất 守thủ 台thai 州châu 。 欲dục 之chi 官quan 。 俄nga 病bệnh 頭đầu 風phong 。 名danh 醫y 莫mạc 差sai 。 干can 以dĩ 淨tịnh 水thủy 噀# 之chi 。 須tu 臾du 袪# 殄điễn 。 因nhân 大đại 加gia 敬kính 。 問vấn 所sở 從tùng 來lai 。 曰viết 天thiên 台thai 國quốc 清thanh 寺tự 。 曰viết 。 彼bỉ 有hữu 賢hiền 達đạt 否phủ/bĩ 。 曰viết 。 見kiến 則tắc 不bất 識thức 。 識thức 則tắc 不bất 見kiến 。 寒hàn 山sơn 文Văn 殊Thù 。 拾thập 得đắc 普phổ 賢hiền 。 當đương 就tựu 見kiến 之chi 。 丘khâu (# 胤dận )# 至chí 任nhậm 。 即tức 到đáo 寺tự 。 問vấn 曰viết 。 此thử 寺tự 曾tằng 有hữu 豐phong 干can 禪thiền 師sư 否phủ/bĩ 。 僧Tăng 曰viết 。 有hữu 。 曰viết 在tại 何hà 處xứ 。 寒hàn 山sơn 拾thập 得đắc 。 復phục 是thị 何hà 人nhân 。 僧Tăng 曰viết 豐phong 干can 舊cựu 院viện 。 今kim 闃khuých 無vô 人nhân 。 惟duy 有hữu 虎hổ 豹báo 哮hao 吼hống 耳nhĩ 。 寒hàn 山sơn 拾thập 得đắc 。 現hiện 在tại 僧Tăng 厨trù 執chấp 役dịch 。 (# 胤dận )# 入nhập 干can 房phòng 。 惟duy 虎hổ 迹tích 縱tung 橫hoành 。 又hựu 問vấn 在tại 此thử 。 有hữu 何hà 行hành 業nghiệp 。 僧Tăng 曰viết 。 惟duy 事sự 舂thung 穀cốc 供cung 僧Tăng 粥chúc 食thực 。 因nhân 再tái 三tam 嗟ta 歎thán 。 乃nãi 入nhập 厨trù 。 見kiến 二nhị 人nhân 即tức 拜bái 。 二nhị 人nhân 曰viết 。 豐phong 干can 饒nhiêu 舌thiệt 。 彌di 陀đà 不bất 識thức 。 禮lễ 我ngã 何hà 為vi 。 遂toại 携huề 手thủ 出xuất 寺tự 。 更cánh 不bất 復phục 入nhập 。 見kiến 佛Phật 祖tổ 統thống 紀kỷ 。 及cập 神thần 僧Tăng 傳truyền 第đệ 六lục 卷quyển 。


博bác 施thí 濟tế 眾chúng 聖thánh 人nhân 猶do 病bệnh


子tử 貢cống 曰viết 。 如như 有hữu 博bác 施thí 於ư 民dân 。 而nhi 能năng 濟tế 眾chúng 。 何hà 如như 。 可khả 謂vị 仁nhân 乎hồ 。 子tử 曰viết 。 何hà 事sự 於ư 仁nhân 。 必tất 也dã 聖thánh 乎hồ 。 堯# 舜thuấn 其kỳ 猶do 病bệnh 諸chư 。 註chú 云vân 。 博bác 廣quảng 也dã 。 仁nhân 以dĩ 理lý 言ngôn 。 通thông 乎hồ 上thượng 下hạ 。 聖thánh 以dĩ 地địa 言ngôn 。 則tắc 造tạo 其kỳ 極cực 之chi 名danh 也dã 。 乎hồ 者giả 。 疑nghi 而nhi 未vị 定định 之chi 辭từ 。 病bệnh 。 心tâm 有hữu 所sở 不bất 足túc 也dã 。 言ngôn 此thử 何hà 止chỉ 於ư 仁nhân 。 必tất 也dã 聖thánh 人nhân 能năng 之chi 乎hồ 。 則tắc 雖tuy 堯# 舜thuấn 之chi 聖thánh 。 其kỳ 心tâm 猶do 有hữu 所sở 不bất 足túc 於ư 此thử 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


秀tú 支chi 替thế 戾lệ 岡#


石thạch 勒lặc 欲dục 拒cự 劉lưu 曜diệu 。 僚liêu 佐tá 皆giai 諫gián 。 勒lặc 以dĩ 訪phỏng 澄trừng 。 澄trừng 曰viết 。 塔tháp 上thượng 風phong 鈴linh 云vân 。 秀tú 支chi 替thế 戾lệ 岡# 。 僕bộc 谷cốc 劬cù 禿ngốc 當đương 。 此thử 羯yết 語ngữ 也dã 。 秀tú 支chi 軍quân 也dã 。 替thế 戾lệ 岡# 。 出xuất 也dã 。 僕bộc 谷cốc 。 劉lưu 曜diệu 。 胡hồ 位vị 也dã 。 劬cù 禿ngốc 當đương 。 捉tróc 也dã 。 此thử 言ngôn 軍quân 出xuất 捉tróc 得đắc 劉lưu 曜diệu 也dã 。 其kỳ 後hậu 果quả 獲hoạch 劉lưu 曜diệu 。 詳tường 見kiến 高cao 僧Tăng 傳truyền 。


齊tề 師sư 犯phạm 我ngã 疆cương


按án 世thế 傳truyền 。 孔khổng 子tử 弟đệ 子tử 。 公công 冶dã 長trường/trưởng 。 能năng 通thông 鳥điểu 語ngữ 。 一nhất 日nhật 有hữu 雀tước 呼hô 之chi 曰viết 。 公công 冶dã 長trường/trưởng 。 公công 冶dã 長trường/trưởng 。 南nam 山sơn 有hữu 個cá 虎hổ 馱đà 羊dương 。 爾nhĩ 食thực 肉nhục 。 我ngã 食thực 膓# 。 當đương 亟# 取thủ 之chi 勿vật 徬# 徨# 。 長trường/trưởng 如như 其kỳ 言ngôn 。 往vãng 山sơn 中trung 。 果quả 得đắc 一nhất 羊dương 。 食thực 之chi 有hữu 餘dư 。 亡vong 羊dương 氏thị 跡tích 之chi 。 得đắc 其kỳ 角giác 。 乃nãi 以dĩ 為vi 偷thâu 。 訟tụng 之chi 魯lỗ 君quân 。 魯lỗ 君quân 繫hệ 之chi 獄ngục 。 孔khổng 子tử 為vi 之chi 白bạch 於ư 魯lỗ 君quân 。 亦diệc 不bất 解giải 也dã 。 未vị 幾kỷ 長trường/trưởng 在tại 獄ngục 舍xá 。 雀tước 又hựu 呼hô 之chi 曰viết 。 公công 冶dã 長trường/trưởng 。 公công 冶dã 長trường/trưởng 。 齊tề 人nhân 出xuất 師sư 伐phạt 我ngã 疆cương 。 沂# 水thủy 上thượng 。 澤trạch 水thủy 傍bàng 。 當đương 亟# 禦ngữ 之chi 勿vật 徬# 徨# 。 長trường/trưởng 語ngữ 獄ngục 吏lại 。 白bạch 之chi 魯lỗ 君quân 。 魯lỗ 君quân 姑cô 如như 其kỳ 言ngôn 。 往vãng 跡tích 之chi 。 則tắc 齊tề 師sư 果quả 將tương 反phản 。 急cấp 發phát 兵binh 應ưng 敵địch 。 遂toại 獲hoạch 大đại 勝thắng 。 因nhân 釋thích 長trường/trưởng 而nhi 厚hậu 賜tứ 之chi 。 欲dục 爵tước 為vi 大đại 夫phu 。 長trường/trưởng 辭từ 而nhi 不bất 受thọ 。 見kiến 張trương 居cư 正chánh 直trực 解giải 。


布bố 在tại 方phương 策sách


哀ai 公công 問vấn 政chánh 。 子tử 曰viết 。 文văn 武võ 之chi 政chánh 。 布bố 在tại 方phương 策sách 。 其kỳ 人nhân 存tồn 。 則tắc 其kỳ 政chánh 舉cử 。 其kỳ 人nhân 亡vong 。 則tắc 其kỳ 政chánh 息tức 。 註chú 云vân 。 方phương 版# 也dã 。 策sách 簡giản 也dã 。 息tức 滅diệt 也dã 。 有hữu 是thị 君quân 。 有hữu 是thị 臣thần 。 則tắc 有hữu 是thị 政chánh 矣hĩ 。 見kiến 中trung 庸dong 。


三tam 登đăng 九cửu 上thượng


福phước 州châu 雪tuyết 峰phong 義nghĩa 存tồn 禪thiền 師sư 。 泉tuyền 州châu 安an 南nam 曾tằng 氏thị 子tử 。 十thập 七thất 落lạc 髮phát 。 久cửu 歷lịch 禪thiền 會hội 。 在tại 洞đỗng 山sơn 作tác 飯phạn 頭đầu 。 往vãng 返phản 九cửu 上thượng 。 投đầu 子tử 處xứ 指chỉ 示thị 。 來lai 去khứ 三tam 登đăng 。 后hậu 與dữ 巖nham 頭đầu 。 至chí 澧# 州châu 鰲# 山sơn 鎮trấn 。 阻trở 雪tuyết 問vấn 答đáp 。 發phát 明minh 大đại 事sự 。 後hậu 有hữu 僧Tăng 問vấn 徑kính 山sơn 杲# 。 雪tuyết 峰phong 三tam 登đăng 投đầu 子tử 。 九cửu 上thượng 洞đỗng 山sơn 。 為vi 甚thậm 麼ma 向hướng 鰲# 山sơn 成thành 道Đạo 。 山sơn 曰viết 。 屋ốc 裏lý 販phán 揚dương 州châu 。 詳tường 見kiến 本bổn 錄lục 。


鬻dục 香hương 長trưởng 者giả


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 六lục 十thập 七thất 卷quyển 云vân 。 有hữu 鬻dục 香hương 長trưởng 者giả 。 名danh 優Ưu 鉢Bát 羅La 華Hoa 。 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 善thiện 別biệt 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 香hương 。 亦diệc 知tri 調điều 和hòa 一nhất 切thiết 香hương 法pháp 。 又hựu 善thiện 了liễu 知tri 天thiên 香hương 。 治trị 諸chư 病bệnh 香hương 。 斷đoạn 諸chư 惡ác 香hương 。 生sanh 歡hoan 喜hỷ 香hương 。 增tăng 煩phiền 惱não 香hương 。 滅diệt 煩phiền 惱não 香hương 。 乃nãi 至chí 我ngã 惟duy 知tri 此thử 調điều 和hòa 香hương 法pháp 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 諸chư 惡ác 習tập 氣khí 。 不bất 染nhiễm 世thế 欲dục 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 無vô 著trước 無vô 依y 。 而nhi 我ngã 何hà 能năng 知tri 其kỳ 妙diệu 行hạnh 。 說thuyết 其kỳ 功công 德đức 。


諸chư 齋trai 日nhật 議nghị 事sự


四Tứ 天Thiên 王Vương 經Kinh 云vân 。 諸chư 天thiên 齋trai 日nhật 。 伺tứ 人nhân 善thiện 惡ác 。 四tứ 天thiên 神thần 王vương 。 各các 理lý 一nhất 方phương 。 以dĩ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 遣khiển 使sứ 者giả 下hạ 。 案án 行hành 天thiên 下hạ 。 伺tứ 察sát 王vương 臣thần 。 乃nãi 至chí 蠕nhuyễn 動động 之chi 類loại 。 心tâm 念niệm 口khẩu 言ngôn 。 身thân 行hành 善thiện 惡ác 。 十thập 四tứ 日nhật 。 遣khiển 太thái 子tử 下hạ 。 十thập 五ngũ 日nhật 四tứ 王vương 自tự 下hạ 。 二nhị 十thập 三tam 。 使sứ 者giả 復phục 下hạ 。 二nhị 十thập 九cửu 。 太thái 子tử 復phục 下hạ 。 三tam 十thập 日nhật 。 四tứ 王vương 復phục 自tự 下hạ 。 日nhật 月nguyệt 星tinh 宿tú 諸chư 天thiên 等đẳng 。 僉thiêm 然nhiên 俱câu 下hạ 。 四tứ 王vương 命mệnh 曰viết 。 勤cần 伺tứ 眾chúng 生sanh 。 施thi 行hành 吉cát 凶hung 。 若nhược 於ư 斯tư 日nhật 。 有hữu 歸quy 三Tam 寶Bảo 。 持trì 齋trai 守thủ 戒giới 。 乃nãi 至chí 孝hiếu 順thuận 父phụ 母mẫu 等đẳng 者giả 。 即tức 啟khải 帝Đế 釋Thích 。 諸chư 天thiên 俱câu 喜hỷ 。 勅sắc 增tăng 壽thọ 算toán 。 善thiện 神thần 營doanh 護hộ 。 乃nãi 至chí 無vô 願nguyện 不bất 護hộ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 諸chư 天thiên 不bất 悅duyệt 。 善thiện 神thần 不bất 護hộ 。 乃nãi 至chí 風phong 雨vũ 違vi 時thời 。 諸chư 所sở 欲dục 求cầu 。 悉tất 不bất 遂toại 意ý 。


視thị 以dĩ 觀quán 由do


子tử 曰viết 。 視thị 其kỳ 所sở 以dĩ 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 察sát 其kỳ 所sở 安an 。 人nhân 焉yên 廋sưu 哉tai 。 人nhân 焉yên 廋sưu 哉tai 。 註chú 云vân 。 以dĩ 為vi 也dã 。 為vi 善thiện 者giả 為vi 君quân 子tử 。 為vi 惡ác 者giả 為vi 小tiểu 人nhân 。 觀quán 比tỉ 視thị 為vi 詳tường 矣hĩ 。 由do 從tùng 也dã 。 事sự 雖tuy 為vi 善thiện 。 而nhi 意ý 之chi 所sở 從tùng 來lai 者giả 。 有hữu 未vị 善thiện 焉yên 。 則tắc 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 君quân 子tử 矣hĩ 。 察sát 則tắc 又hựu 加gia 詳tường 矣hĩ 。 安an 所sở 樂lạc 也dã 。 所sở 由do 雖tuy 善thiện 。 而nhi 心tâm 之chi 所sở 樂lạc 者giả 。 不bất 在tại 於ư 是thị 。 則tắc 亦diệc 偽ngụy 耳nhĩ 。 豈khởi 能năng 久cửu 而nhi 不bất 變biến 哉tai 。 焉yên 何hà 也dã 。 瘦sấu 匿nặc 也dã 。 重trọng/trùng 言ngôn 以dĩ 深thâm 明minh 之chi 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


城thành 東đông 老lão 母mẫu 不bất 喜hỷ 見kiến 佛Phật


城thành 東đông 老lão 母mẫu 。 即tức 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 家gia 老lão 女nữ 人nhân 也dã 。 不bất 喜hỷ 見kiến 佛Phật 。 如như 前tiền 快khoái 見kiến 後hậu 身thân 中trung 引dẫn 。


考khảo 諸chư 三tam 世thế 而nhi 不bất 謬mậu


中trung 庸dong 云vân 。 故cố 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 本bổn 諸chư 身thân 。 徵trưng 諸chư 蔗giá 民dân 。 考khảo 諸chư 三tam 王vương 而nhi 不bất 謬mậu 。 建kiến 諸chư 天thiên 地địa 而nhi 不bất 悖bội 。 質chất 諸chư 鬼quỷ 神thần 而nhi 無vô 疑nghi 。 百bách 世thế 以dĩ 俟sĩ 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 惑hoặc 。 註chú 云vân 。 此thử 君quân 子tử 指chỉ 王vương 天thiên 下hạ 者giả 而nhi 言ngôn 。 道đạo 即tức 議nghị 禮lễ 制chế 度độ 考khảo 文văn 之chi 事sự 。 本bổn 諸chư 身thân 。 有hữu 其kỳ 德đức 也dã 。 徵trưng 諸chư 庶thứ 民dân 。 驗nghiệm 其kỳ 所sở 信tín 從tùng 也dã 。 三tam 王vương 。 夏hạ 商thương 周chu 也dã 。 建kiến 立lập 也dã 。 立lập 於ư 此thử 而nhi 參tham 於ư 彼bỉ 也dã 。 天thiên 地địa 者giả 。 道đạo 也dã 。 鬼quỷ 神thần 者giả 。 造tạo 化hóa 之chi 迹tích 也dã 。 百bách 世thế 以dĩ 俟sĩ 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 惑hoặc 。 所sở 謂vị 聖thánh 人nhân 復phục 起khởi 。 不bất 易dị 吾ngô 言ngôn 者giả 也dã 。 今kim 疏sớ/sơ 言ngôn 世thế 者giả 。 略lược 變biến 其kỳ 文văn 耳nhĩ 。


啐# 啄trác 同đồng 時thời


正chánh 脉mạch 音âm 義nghĩa 云vân 。 諸chư 修tu 行hành 人nhân 。 以dĩ 自tự 慧tuệ 為vi 親thân 因nhân 。 以dĩ 如Như 來Lai 威uy 力lực 為vi 助trợ 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 凑# 合hợp 。 如như 雞kê 抱bão 卵noãn 。 日nhật 時thời 既ký 至chí 。 將tương 欲dục 出xuất 時thời 。 小tiểu 雞kê 往vãng 外ngoại 啐# 。 大đại 雞kê 往vãng 裏lý 啄trác 。 一nhất 時thời 用dụng 力lực 。 無vô 少thiểu 異dị 也dã 。


成thành 己kỷ 成thành 物vật


中trung 庸dong 云vân 。 誠thành 者giả 非phi 自tự 成thành 己kỷ 而nhi 已dĩ 也dã 。 所sở 以dĩ 成thành 物vật 也dã 。 註chú 云vân 。 誠thành 雖tuy 所sở 以dĩ 成thành 己kỷ 。 然nhiên 既ký 有hữu 以dĩ 自tự 成thành 。 則tắc 自tự 然nhiên 及cập 物vật 。 而nhi 道đạo 亦diệc 行hành 於ư 彼bỉ 矣hĩ 。


普phổ 眼nhãn 法Pháp 門môn 盡tận 大đại 海hải 而nhi 不bất 書thư 一nhất 偈kệ


華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 六lục 十thập 二nhị 卷quyển 。 海hải 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 。 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 住trụ 此thử 海hải 門môn 國quốc 。 十thập 有hữu 二nhị 年niên 。 常thường 以dĩ 大đại 海hải 為vi 其kỳ 境cảnh 界giới 。 所sở 謂vị 思tư 惟duy 大đại 海hải 。 廣quảng 大đại 無vô 量lượng 。 漸tiệm 次thứ 深thâm 廣quảng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 世thế 間gian 之chi 中trung 。 頗phả 有hữu 廣quảng 博bác 無vô 量lượng 。 甚thậm 深thâm 殊thù 特đặc 。 過quá 此thử 海hải 不phủ 。 作tác 是thị 念niệm 時thời 。 此thử 海hải 之chi 下hạ 。 有hữu 大đại 蓮liên 華hoa 。 忽hốt 然nhiên 出xuất 現hiện 。 無vô 量lượng 妙diệu 寶bảo 。 以dĩ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 恭cung 敬kính 頂đảnh 禮lễ 。 華hoa 蓮liên 之chi 上thượng 。 有hữu 一nhất 如Như 來Lai 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 手thủ 摩ma 我ngã 頂đảnh 。 為vì 我ngã 演diễn 說thuyết 。 普phổ 眼nhãn 法Pháp 門môn 。 開khai 示thị 一nhất 切thiết 。 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 我ngã 從tùng 如Như 來Lai 。 聞văn 此thử 法Pháp 門môn 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 憶ức 念niệm 觀quán 察sát 。 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 以dĩ 大đại 海hải 量lượng 墨mặc 。 須Tu 彌Di 聚tụ 筆bút 。 書thư 此thử 法Pháp 門môn 。 一nhất 品phẩm 中trung 一nhất 法pháp 。 一nhất 法pháp 中trung 一nhất 義nghĩa 。 一nhất 義nghĩa 中trung 一nhất 句cú 。 不bất 得đắc 少thiểu 分phần 。 何hà 況huống 能năng 盡tận 。


手thủ 中trung 之chi 葉diệp


長trường/trưởng 阿a 含hàm 經Kinh 云vân 。 問vấn 曰viết 。 佛Phật 若nhược 一nhất 切thiết 說thuyết 者giả 。 有hữu 經Kinh 云vân 。 佛Phật 坐tọa 一nhất 樹thụ 下hạ 。 捉tróc 一nhất 枝chi 葉diệp 。 問vấn 弟đệ 子tử 曰viết 。 此thử 枝chi 葉diệp 多đa 。 樹thụ 上thượng 葉diệp 多đa 。


答đáp 曰viết 。

樹thụ 上thượng 葉diệp 多đa 。


佛Phật 言ngôn 。

我ngã 所sở 知tri 法pháp 。 如như 樹thụ 上thượng 葉diệp 。 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 如như 手thủ 中trung 葉diệp 。 又hựu 見kiến 報báo 恩ân 經kinh 第đệ 六lục 卷quyển 。


六lục 尺xích 之chi 孤cô


曾tằng 子tử 曰viết 。 可khả 以dĩ 托thác 六lục 尺xích 之chi 孤cô 。 可khả 以dĩ 寄ký 百bách 里lý 之chi 命mạng 。 臨lâm 大đại 節tiết 而nhi 不bất 可khả 奪đoạt 也dã 。 君quân 子tử 人nhân 與dữ 。 君quân 子tử 人nhân 也dã 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


親thân 見kiến 靈linh 山sơn 一nhất 會hội


天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 。 於ư 大đại 賢hiền 山sơn 。 誦tụng 法pháp 華hoa 經kinh 。 修tu 方Phương 等Đẳng 懺sám 。 心tâm 淨tịnh 行hạnh 勤cần 。 勝thắng 相tướng 現hiện 前tiền 。 後hậu 於ư 光quang 州châu 大đại 蘇tô 山sơn 。 覲cận 慧tuệ 思tư 禪thiền 師sư 。 思tư 一nhất 見kiến 曰viết 。 昔tích 日nhật 靈linh 山sơn 同đồng 聽thính 法Pháp 華hoa 。 宿túc 緣duyên 所sở 追truy 。 今kim 復phục 來lai 矣hĩ 。 即tức 示thị 普phổ 賢hiền 道Đạo 場Tràng 。 為vi 說thuyết 四tứ 安an 樂lạc 行hành 。 於ư 是thị 晨thần 昏hôn 苦khổ 到đáo 。 如như 教giáo 研nghiên 心tâm 。 經kinh 二nhị 七thất 日nhật 。 誦tụng 至chí 藥dược 王vương 品phẩm 。 諸chư 佛Phật 同đồng 讚tán 。 是thị 真chân 精tinh 進tấn 。 是thị 名danh 真chân 法Pháp 供cúng 養dường 。 豁hoát 然nhiên 入nhập 定định (# 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 。 即tức 定định 中trung 所sở 見kiến 也dã )# 。 持trì 因nhân 靜tĩnh 發phát 。 照chiếu 了liễu 法pháp 華hoa 。 若nhược 高cao 輝huy 之chi 臨lâm 幽u 谷cốc 。 達đạt 諸chư 法pháp 相tướng 。 似tự 長trường/trưởng 風phong 之chi 遊du 太thái 虗hư 。 將tương 證chứng 白bạch 思tư 。 思tư 曰viết 。 非phi 爾nhĩ 弗phất 證chứng 。 非phi 我ngã 莫mạc 識thức 。 所sở 入nhập 定định 者giả 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。 所sở 發phát 持trì 者giả 。 初sơ 旋Toàn 陀Đà 羅La 尼Ni 也dã 。 縱túng/tung 令linh 文văn 字tự 之chi 師sư 。 千thiên 羣quần 萬vạn 眾chúng 。 尋tầm 汝nhữ 之chi 辨biện 。 不bất 可khả 窮cùng 矣hĩ 。 於ư 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 詳tường 見kiến 大đại 師sư 別biệt 傳truyền 。


供cúng 養dường 求cầu 慧tuệ 二nhị 句cú


流lưu 行hành 本bổn 云vân 。 供cúng 養dường 於ư 世Thế 尊Tôn 。 為vì 求cầu 無vô 上thượng 慧tuệ 。


小tiểu 聖thánh 不bất 及cập 大đại 凡phàm


妙diệu 明minh 子tử 曰viết 。 以dĩ 聖thánh 智trí 言ngôn 之chi 。 則tắc 大đại 凡phàm 不bất 及cập 小tiểu 聖thánh 。 以dĩ 根căn 性tánh 言ngôn 之chi 。 則tắc 小tiểu 聖thánh 不bất 及cập 大đại 凡phàm 。 見kiến 折chiết 疑nghi 論luận 。 聖thánh 生sanh 篇thiên 。


免miễn 螻lâu 蟻nghĩ 之chi 食thực


莊trang 子tử 將tương 死tử 。 弟đệ 子tử 欲dục 厚hậu 葬táng 之chi 。 莊trang 子tử 曰viết 。 吾ngô 以dĩ 天thiên 地địa 為vi 棺quan 槨# 。 日nhật 月nguyệt 為vi 連liên 璧bích 。 星tinh 辰thần 為vi 珠châu 璣ky 。 萬vạn 物vật 為vi 齎tê 送tống 。 吾ngô 葬táng 具cụ 豈khởi 不bất 備bị 耶da 。 何hà 以dĩ 加gia 此thử 。 弟đệ 子tử 曰viết 。 吾ngô 恐khủng 烏ô 鳶diên 之chi 食thực 夫phu 子tử 也dã 。 莊trang 子tử 曰viết 。 在tại 上thượng 為vi 烏ô 鳶diên 之chi 食thực 。 在tại 下hạ 為vi 螻lâu 蟻nghĩ 之chi 食thực 。 奪đoạt 彼bỉ 與dữ 此thử 。 何hà 其kỳ 偏thiên 也dã 。 見kiến 莊trang 子tử 列liệt 禦ngữ 冦# 篇thiên 。


石thạch 槨#


昔tích 者giả 夫phu 子tử 居cư 於ư 宋tống 。 桓hoàn 司ty 馬mã 自tự 為vi 石thạch 槨# 。 三tam 年niên 而nhi 不bất 成thành 。 夫phu 子tử 曰viết 。 若nhược 是thị 其kỳ 摩ma 也dã 死tử 。 反phản 不bất 如như 速tốc 朽hủ 之chi 為vi 愈dũ 也dã 。 出xuất 古cổ 文văn 檀đàn 弓cung 有hữu 子tử 之chi 言ngôn 。 似tự 夫phu 子tử 章chương 。


畫họa 鵠hộc 不bất 成thành 反phản 類loại 於ư 烏ô


馬mã 援viện 戒giới 子tử 云vân 。 龍long 伯bá 高cao 敦đôn 厚hậu 周chu 慎thận 。 杜đỗ 季quý 良lương 豪hào 俠hiệp 好hảo/hiếu 義nghĩa 。 効hiệu 伯bá 高cao 不bất 得đắc 。 猶do 為vi 謹cẩn 勅sắc 之chi 士sĩ 。 所sở 謂vị 畫họa 鵠hộc 不bất 成thành 。 尚thượng 類loại 於ư 鶩# 也dã 。 効hiệu 季quý 良lương 不bất 得đắc 。 陷hãm 為vi 天thiên 下hạ 輕khinh 薄bạc 子tử 。 所sở 謂vị 畫họa 虎hổ 不bất 成thành 。 反phản 類loại 狗cẩu 也dã 。 見kiến 彌di 陀đà 演diễn 義nghĩa 。 今kim 疏sớ/sơ 改cải 鶩# 為vi 烏ô 者giả 。 取thủ 義nghĩa 稍sảo 異dị 耳nhĩ 。


念niệm 佛Phật 功công 劣liệt 猶do 墮đọa 疑nghi 城thành


彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 引dẫn 大đại 本bổn 云vân


佛Phật 告cáo 彌Di 勒Lặc 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 修tu 諸chư 功công 德đức 。 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 不bất 了liễu 佛Phật 智trí 。 志chí 意ý 猶do 豫dự 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 方phương 悔hối 己kỷ 過quá 。 以dĩ 是thị 生sanh 彼bỉ 。 纔tài 入nhập 邊biên 地địa 。 見kiến 七thất 寶bảo 城thành 。 即tức 便tiện 止chỉ 住trụ 。 於ư 蓮liên 花hoa 生sanh 。 亦diệc 有hữu 自tự 然nhiên 快khoái 樂lạc 。 如như 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 惟duy 於ư 城thành 中trung 經kinh 五ngũ 百bách 歲tuế 。 不bất 得đắc 見kiến 佛Phật 。 不bất 得đắc 聞văn 法Pháp 。 演diễn 義nghĩa 云vân 。 彼bỉ 國quốc 邊biên 地địa 。 即tức 是thị 疑nghi 城thành 。 在tại 九cửu 品phẩm 之chi 外ngoại 者giả 。 以dĩ 無vô 真chân 實thật 信tín 心tâm 故cố 也dã 。


下Hạ 品Phẩm 下Hạ 生Sanh 經Kinh 久Cửu 乃Nãi 開Khai
Hạ Phẩm Hạ Sanh Kinh Cửu Nãi Khai

彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 但đãn 上thượng 上thượng 品phẩm 一nhất 生sanh 花hoa 中trung 。 即tức 時thời 花hoa 開khai 。 即tức 時thời 見kiến 佛Phật 。 其kỳ 餘dư 則tắc 花hoa 開khai 漸tiệm 晚vãn 。 見kiến 佛Phật 漸tiệm 遲trì 。 演diễn 義nghĩa 云vân 。 但đãn 上thượng 上thượng 品phẩm 下hạ 。 是thị 明minh 上thượng 品phẩm 殊thù 勝thắng 之chi 義nghĩa 。 華hoa 開khai 漸tiệm 晚vãn 二nhị 句cú 。 上thượng 品phẩm 中trung 生sanh 。 經kinh 宿túc 華hoa 開khai 。 即tức 得đắc 見kiến 佛Phật 。 上thượng 品phẩm 下hạ 生sanh 。 經kinh 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 蓮liên 華hoa 乃nãi 開khai 。 七thất 日nhật 之chi 中trung 。 乃nãi 得đắc 見kiến 佛Phật 。 乃nãi 至chí 下hạ 品phẩm 上thượng 生sanh 。 經kinh 七thất 日nhật 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。 下hạ 品phẩm 中trung 生sanh 。 經kinh 于vu 六lục 劫kiếp 。 花hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。 下hạ 品phẩm 下hạ 生sanh 。 經kinh 十thập 二nhị 大đại 劫kiếp 。 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。


水thủy 牯# 牛ngưu 過quá 窓song 櫺#


五ngũ 祖tổ 演diễn 禪thiền 師sư 示thị 眾chúng 曰viết 。 譬thí 如như 水thủy 牯# 牛ngưu 過quá 牕# 櫺# 。 頭đầu 角giác 四tứ 蹄đề 俱câu 過quá 了liễu 。 因nhân 甚thậm 尾vĩ 巴ba 過quá 不bất 得đắc 。 見kiến 指chỉ 月nguyệt 錄lục 第đệ 二nhị 十thập 八bát 卷quyển 。


拔bạt 一nhất 毛mao 而nhi 利lợi 天thiên 下hạ


孟# 子tử 曰viết 。 楊dương 子tử 取thủ 為vi 我ngã 。 拔bạt 一nhất 毛mao 而nhi 利lợi 天thiên 下hạ 。 不bất 為vi 也dã 。 註chú 云vân 。 楊dương 子tử 名danh 朱chu 。 取thủ 者giả 僅cận 足túc 之chi 意ý 。 取thủ 為vi 我ngã 者giả 。 僅cận 足túc 於ư 為vi 我ngã 而nhi 已dĩ 。 不bất 及cập 為vi 人nhân 也dã 。 見kiến 孟# 下hạ 盡tận 心tâm 篇thiên 。


△# 卷quyển 第đệ 七thất
# ♦ Hết quyển 7

摸mạc 象tượng 之chi 議nghị 說thuyết 乳nhũ 之chi 似tự


如như 前tiền 懸huyền 示thị 事sự 義nghĩa 中trung 引dẫn 。


用dụng 之chi 不bất 竭kiệt 。 取thủ 之chi 無vô 盡tận


蘇tô 子tử 曰viết 。 且thả 夫phu 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 物vật 各các 有hữu 主chủ 。 苟cẩu 非phi 吾ngô 之chi 所sở 有hữu 。 雖tuy 一nhất 毫hào 而nhi 莫mạc 取thủ 。 惟duy 江giang 上thượng 之chi 清thanh 風phong 。 與dữ 山sơn 間gian 之chi 明minh 月nguyệt 。 耳nhĩ 得đắc 之chi 而nhi 為vi 聲thanh 。 目mục 遇ngộ 之chi 而nhi 成thành 色sắc 。 取thủ 之chi 無vô 盡tận 。 用dụng 之chi 不bất 竭kiệt 。 是thị 造tạo 物vật 者giả 之chi 無vô 盡tận 藏tạng 也dã 。 見kiến 古cổ 文văn 赤xích 壁bích 賦phú 。 今kim 疏sớ/sơ 變biến 文văn 用dụng 之chi 。


運vận 斤cân 盡tận 堊#


莊trang 子tử 送tống 葬táng 。 過quá 惠huệ 子tử 之chi 墓mộ 。 顧cố 謂vị 從tùng 者giả 曰viết 。 郢# 人nhân 堊# 漫mạn 其kỳ 鼻tị 端đoan 。 若nhược 蠅dăng 翼dực 。 使sử 匠tượng 石thạch 斵# 之chi 。 匠tượng 石thạch 運vận 斤cân 成thành 風phong 。 聽thính 而nhi 斵# 之chi 。 盡tận 堊# 而nhi 鼻tị 不bất 傷thương 。 郢# 人nhân 立lập 不bất 失thất 容dung 。 宋tống 元nguyên 君quân 聞văn 之chi 。 召triệu 匠tượng 石thạch 曰viết 。 嘗thường 試thí 為vi 寡quả 人nhân 斵# 之chi 。 匠tượng 石thạch 曰viết 。 臣thần 則tắc 嘗thường 能năng 斵# 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 臣thần 之chi 質chất 死tử 久cửu 矣hĩ 。 自tự 夫phu 子tử 之chi 死tử 也dã 。 吾ngô 無vô 以dĩ 為vi 質chất 矣hĩ 。 吾ngô 無vô 與dữ 言ngôn 之chi 矣hĩ 。 見kiến 莊trang 子tử 雜tạp 篇thiên 。


目mục 無vô 全toàn 牛ngưu 任nhậm 其kỳ 遊du 刃nhận


庖bào 丁đinh 為vi 文văn 惠huệ 君quân 解giải 牛ngưu 。 手thủ 之chi 所sở 觸xúc 。 肩kiên 之chi 所sở 倚ỷ 。 足túc 之chi 所sở 履lý 膝tất 之chi 所sở 踦# 。 無vô 不bất 中trung 音âm 。 文văn 惠huệ 君quân 曰viết 。 譆# 。 善thiện 哉tai 。 技kỹ 蓋cái 至chí 此thử 乎hồ 。 庖bào 丁đinh 釋thích 刀đao 對đối 曰viết 。 臣thần 之chi 所sở 好hiếu 者giả 道đạo 也dã 。 進tiến 乎hồ 技kỹ 矣hĩ 。 始thỉ 臣thần 之chi 解giải 牛ngưu 之chi 時thời 。 所sở 見kiến 無vô 非phi 牛ngưu 者giả 。 三tam 年niên 之chi 後hậu 。 未vị 嘗thường 見kiến 全toàn 牛ngưu 也dã 。 又hựu 曰viết 。 彼bỉ 節tiết 者giả 有hữu 間gian 。 而nhi 刀đao 刃nhận 者giả 無vô 厚hậu 。 以dĩ 無vô 厚hậu 入nhập 有hữu 間gian 。 恢khôi 恢khôi 乎hồ 。 其kỳ 於ư 遊du 刃nhận 。 必tất 有hữu 餘dư 地địa 矣hĩ 。 見kiến 莊trang 子tử 養dưỡng 生sanh 主chủ 。


諸chư 天thiên 同đồng 一nhất 器khí 食thực 麤thô 妙diệu 各các 異dị


起khởi 世thế 因nhân 本bổn 經kinh 第đệ 七thất 卷quyển 云vân 。 天thiên 子tử 天thiên 女nữ 。 初sơ 生sanh 之chi 時thời 。 以dĩ 自tự 業nghiệp 所sở 熏huân 習tập 故cố 。 生sanh 三tam 種chủng 念niệm 。 一nhất 者giả 自tự 知tri 從tùng 某mỗ 處xứ 死tử 。 二nhị 者giả 自tự 知tri 今kim 此thử 處xứ 生sanh 。 三tam 者giả 知tri 生sanh 此thử 處xứ 是thị 何hà 業nghiệp 故cố 。 是thị 何hà 福phước 報báo 。 所sở 謂vị 以dĩ 身thân 口khẩu 意ý 。 修tu 善thiện 行hành 故cố 。 得đắc 來lai 生sanh 此thử 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 即tức 便tiện 思tư 食thực 。 念niệm 欲dục 食thực 時thời 。 即tức 於ư 其kỳ 前tiền 。 有hữu 眾chúng 寶bảo 器khí 。 自tự 然nhiên 盛thình 滿mãn 。 天thiên 須tu 陀đà 味vị 。 種chủng 種chủng 異dị 色sắc 。 諸chư 天thiên 子tử 中trung 。 有hữu 勝thắng 業nghiệp 者giả 。 其kỳ 須tu 陀đà 食thực 。 色sắc 最tối 白bạch 淨tịnh 。 果quả 報báo 中trung 者giả 。 色sắc 則tắc 稍sảo 赤xích 。 福phước 德đức 下hạ 者giả 。 色sắc 則tắc 稍sảo 黑hắc 。 既ký 入nhập 口khẩu 已dĩ 。 即tức 自tự 消tiêu 融dung 。 如như 酥tô 擲trịch 火hỏa 。 無vô 復phục 形hình 影ảnh 。 若nhược 其kỳ 渴khát 時thời 。 即tức 於ư 其kỳ 前tiền 。 有hữu 天thiên 寶bảo 器khí 。 盛thình 滿mãn 天thiên 酒tửu 。 福phước 上thượng 中trung 下hạ 。 見kiến 白bạch 赤xích 黑hắc 。 入nhập 口khẩu 消tiêu 融dung 。 如như 前tiền 無vô 異dị 。


鈞quân 天thiên


史sử 秦tần 穆mục 公công 。 夢mộng 至chí 帝đế 所sở 。 觀quán 鈞quân 天thiên 廣quảng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 帝đế 賜tứ 以dĩ 策sách 。 秦tần 遂toại 大đại 昌xương 。 淮hoài 南nam 子tử 曰viết 。 九cửu 天thiên 中trung 央ương 。 曰viết 鈞quân 天thiên 。


具cụ 體thể 而nhi 微vi


公công 孫tôn 丑sửu 曰viết 。 昔tích 者giả 竊thiết 聞văn 之chi 。 子tử 夏hạ 。 子tử 游du 。 子tử 張trương 。 皆giai 有hữu 聖thánh 人nhân 之chi 一nhất 體thể 。 冉nhiễm 牛ngưu 。 閔mẫn 子tử 。 顏nhan 淵uyên 。 則tắc 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 敢cảm 問vấn 所sở 安an 。 曰viết 姑cô 舍xá 是thị 。 註chú 云vân 。 一nhất 體thể 。 猶do 一nhất 肢chi 也dã 。 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 謂vị 有hữu 其kỳ 全toàn 體thể 。 但đãn 未vị 廣quảng 大đại 耳nhĩ 。 見kiến 孟# 上thượng 公công 孫tôn 丑sửu 篇thiên 。


指chỉ 南nam


越việt 裳thường 氏thị 來lai 貢cống 。 歸quy 忘vong 其kỳ 路lộ 。 周chu 公công 作tác 指chỉ 南nam 車xa 。 刻khắc 木mộc 為vi 人nhân 。 舉cử 手thủ 指chỉ 南nam 。 令linh 其kỳ 望vọng 南nam 而nhi 走tẩu 。 則tắc 知tri 歸quy 路lộ 。 今kim 時thời 羅la 經kinh 。 是thị 其kỳ 遺di 制chế 也dã 。 見kiến 列liệt 國quốc 傳truyền 。


刻khắc 舟chu


幼ấu 學học 云vân 。 刻khắc 舟chu 求cầu 劒kiếm 。 固cố 而nhi 不bất 通thông 。 註chú 云vân 。 列liệt 子tử 云vân 。 楚sở 人nhân 行hành 舟chu 。 劍kiếm 墮đọa 於ư 水thủy 。 遽cự 刻khắc 舟chu 求cầu 之chi 曰viết 。 吾ngô 劍kiếm 從tùng 此thử 墮đọa 也dã 。


羅la 剎sát 向hướng 日nhật 不bất 見kiến


論luận 云vân 。 有hữu 人nhân 。 見kiến 異dị 事sự 皆giai 審thẩm 問vấn 之chi 。 後hậu 時thời 曠khoáng 野dã 中trung 行hành 。 逢phùng 羅la 剎sát 執chấp 捉tróc 。 其kỳ 人nhân 見kiến 捉tróc 必tất 死tử 。 然nhiên 見kiến 羅la 剎sát 胸hung 白bạch 背bối/bội 黑hắc 。 怪quái 問vấn 所sở 由do 。 羅la 剎sát 答đáp 曰viết 。 我ngã 一nhất 生sanh 來lai 。 不bất 喜hỷ 見kiến 日nhật 。 所sở 以dĩ 常thường 背bối/bội 日nhật 行hành 。 故cố 前tiền 白bạch 後hậu 黑hắc 。 其kỳ 人nhân 解giải 意ý 。 急cấp 掣xiết 其kỳ 手thủ 。 遂toại 向hướng 日nhật 走tẩu 。 羅la 剎sát 向hướng 日nhật 不bất 見kiến 其kỳ 人nhân 得đắc 脫thoát 。 因nhân 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 勤cần 學học 第đệ 一nhất 道đạo 。 勤cần 問vấn 第đệ 一nhất 方phương 。 路lộ 逢phùng 羅la 剎sát 難nạn/nan 。 背bối/bội 陰ấm 向hướng 太thái 陽dương 。


魯lỗ 肆tứ 大đại 眚sảnh 聖thánh 人nhân 善thiện 莊trang 公công 之chi 補bổ 過quá


魯lỗ 莊trang 公công 二nhị 。 十thập 有hữu 二nhị 年niên 。 春xuân 。 王vương 正chánh 月nguyệt 。 肆tứ 大đại 眚sảnh 。 註chú 云vân 。 肆tứ 放phóng 。 眚sảnh 過quá 也dã 。 放phóng 縱túng/tung 大đại 過quá 。 猶do 今kim 赦xá 書thư 。 大đại 罪tội 悉tất 皆giai 原nguyên 免miễn 也dã 。 春xuân 秋thu 特đặc 書thư 。 赦xá 大đại 眚sảnh 於ư 文văn 姜# 薨hoăng 葬táng 之chi 間gian 。 善thiện 莊trang 公công 之chi 能năng 補bổ 過quá 也dã 。 見kiến 春xuân 秋thu 左tả 傳truyền 註chú 平bình 測trắc 義nghĩa 第đệ 六lục 卷quyển 。


唐đường 禁cấm 笞si 背bối/bội 君quân 子tử 美mỹ 太thái 宗tông 之chi 存tồn 仁nhân


唐đường 太thái 宗tông 讀đọc 明minh 堂đường 針châm 炎diễm 書thư 云vân 。 人nhân 五ngũ 臟tạng 之chi 繫hệ 。 全toàn 附phụ 於ư 背bối/bội 。 詔chiếu 自tự 今kim 毋vô 得đắc 笞si 囚tù 背bối/bội 。 釋thích 云vân 。 君quân 子tử 指chỉ 為vi 史sử 者giả 言ngôn 之chi 。 言ngôn 史sử 紀kỷ 唐đường 禁cấm 笞si 背bối/bội 之chi 事sự 者giả 。 蓋cái 為vi 史sử 之chi 君quân 子tử 。 讚tán 美mỹ 太thái 宗tông 存tồn 仁nhân 之chi 意ý 也dã 。


捷tiệp 如như 影ảnh 響hưởng


所sở 謂vị 平bình 天thiên 下hạ 。 在tại 治trị 其kỳ 國quốc 者giả 。 上thượng 老lão 老lão 。 而nhi 民dân 興hưng 孝hiếu 。 上thượng 長trường/trưởng 長trường/trưởng 。 而nhi 民dân 興hưng 弟đệ 。 上thượng 恤tuất 孤cô 。 而nhi 民dân 不bất 倍bội 。 是thị 以dĩ 君quân 子tử 有hữu 絜kiết 矩củ 之chi 道đạo 也dã 。 註chú 云vân 。 言ngôn 此thử 三tam 者giả 。 上thượng 行hành 下hạ 効hiệu 。 捷tiệp 於ư 影ảnh 響hưởng 。 所sở 謂vị 家gia 齊tề 而nhi 國quốc 治trị 也dã 。 見kiến 大đại 學học 。


不bất 孝hiếu 有hữu 三tam 無vô 後hậu 為vi 大đại


孟# 子tử 曰viết 。 不bất 孝hiếu 有hữu 三tam 。 無vô 後hậu 為vi 大đại 。 註chú 云vân 。 於ư 禮lễ 有hữu 不bất 孝hiếu 者giả 三tam 事sự 。 謂vị 阿a 意ý 曲khúc 從tùng 。 陷hãm 親thân 不bất 義nghĩa 。 一nhất 也dã 。 家gia 貧bần 親thân 老lão 。 不bất 為vi 祿lộc 仕sĩ 。 二nhị 也dã 。 不bất 娶thú 無vô 子tử 。 絕tuyệt 先tiên 祖tổ 祀tự 。 三tam 也dã 。 三tam 者giả 之chi 中trung 。 無vô 後hậu 為vi 大đại 。 見kiến 孟# 下hạ 離ly 婁lâu 篇thiên 。


盡tận 坤# 道đạo 備bị 女nữ 德đức


周chu 易dị 坤# 卦# 彖# 辭từ 曰viết 。 至chí 哉tai 坤# 元nguyên 。 萬vạn 物vật 資tư 生sanh 。 乃nãi 順thuận 承thừa 天thiên 。 註chú 云vân 。 此thử 以dĩ 地địa 道đạo 明minh 坤# 之chi 義nghĩa 。 而nhi 首thủ 言ngôn 元nguyên 也dã 。 至chí 極cực 也dã 。 比tỉ 大đại 義nghĩa 差sai 緩hoãn 。 始thỉ 者giả 氣khí 之chi 始thỉ 。 生sanh 者giả 形hình 之chi 始thỉ 。 順thuận 承thừa 天thiên 施thí 地địa 之chi 道đạo 也dã 。


禮lễ 記ký 昏hôn 義nghĩa 篇thiên 云vân 。 女nữ 有hữu 四tứ 德đức 。 一nhất 婦phụ 德đức 貞trinh 順thuận 也dã 。 二nhị 婦phụ 言ngôn 。 辭từ 令linh 也dã 。 三tam 婦phụ 容dung 。 婉uyển 娩# 也dã 。 四tứ 婦phụ 功công 。 絲ti 麻ma 也dã 。


王vương 通thông 邵# 雍ung


王vương 通thông 。 隋tùy 時thời 龍long 門môn 人nhân 。 詣nghệ 闕khuyết 。 獻hiến 太thái 平bình 十thập 三tam 策sách 。 上thượng 不bất 能năng 用dụng 。 遂toại 教giáo 授thọ 於ư 河hà 汾# 之chi 間gian 。 累lũy/lụy/luy 徵trưng 不bất 起khởi 。 楊dương 素tố 勸khuyến 之chi 仕sĩ 。 通thông 曰viết 。 讀đọc 書thư 談đàm 道đạo 。 足túc 以dĩ 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 願nguyện 明minh 公công 正chánh 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 。 使sử 時thời 和hòa 年niên 豐phong 。 通thông 也dã 受thọ 賜tứ 多đa 矣hĩ 。 卒thốt 。 諡thụy 文văn 中trung 子tử 。 邵# 雍ung 。 宋tống 時thời 河hà 南nam 人nhân 。 為vi 學học 堅kiên 苦khổ 刻khắc 勵lệ 。 冬đông 不bất 爐lô 。 夏hạ 不bất 扇thiên/phiến 。 夜dạ 不bất 就tựu 枕chẩm 者giả 數số 年niên 。 程# 顥# 嘗thường 與dữ 談đàm 論luận 。 歎thán 曰viết 。 堯# 夫phu 。 內nội 聖thánh 外ngoại 王vương 之chi 學học 也dã 。 卒thốt 。 諡thụy 康khang 節tiết 。 二nhị 人nhân 詳tường 出xuất 綱cương 鑑giám 。


三tam 台thai 輔phụ 相tướng


朱chu 子tử 小tiểu 學học 集tập 註chú 云vân 。 周chu 以dĩ 太thái 師sư 。 太thái 傅phó/phụ 。 太thái 保bảo 。 為vi 三tam 公công 。 東đông 漢hán 以dĩ 太thái 尉úy 。 司ty 徒đồ 。 司ty 空không 。 為vi 三tam 公công 。 天thiên 文văn 志chí 云vân 。 三tam 台thai 六lục 星tinh 。 兩lưỡng 兩lưỡng 而nhi 西tây 。 近cận 文văn 昌xương 二nhị 星tinh 曰viết 上thượng 台thai 。 次thứ 二nhị 星tinh 曰viết 中trung 台thai 。 東đông 二nhị 星tinh 曰viết 下hạ 台thai 。 在tại 人nhân 為vi 三tam 公công 位vị 。 正chánh 字tự 通thông 云vân 。 三tam 台thai 星tinh 名danh 。 又hựu 台thai 鼎đỉnh 三tam 公công 之chi 稱xưng 。 如như 星tinh 之chi 有hữu 三tam 台thai 。 鼎đỉnh 之chi 有hữu 三tam 足túc 也dã 。 又hựu 秦tần 武võ 王vương 二nhị 年niên 。 初sơ 置trí 丞thừa 相tương/tướng 。 又hựu 輔phụ 弼bật 疑nghi 丞thừa 。 謂vị 之chi 四tứ 輔phụ 。 比tỉ 我ngã 而nhi 相tương/tướng 之chi 。 謂vị 之chi 輔phụ 。 拂phất 我ngã 而nhi 相tương/tướng 之chi 。 謂vị 之chi 弼bật 。 疑nghi 擬nghĩ 其kỳ 前tiền 。 丞thừa 承thừa 其kỳ 後hậu 。 又hựu 四tứ 輔phụ 星tinh 名danh 。 四tứ 星tinh 佐tá 北bắc 極cực 。


推thôi 步bộ 盈doanh 虗hư


遺di 教giáo 補bổ 註chú 云vân 。 推thôi 步bộ 。 即tức 俯phủ 察sát 地địa 理lý 。 盈doanh 虗hư 。 即tức 仰ngưỡng 觀quan 天thiên 文văn 。 又hựu 推thôi 步bộ 盈doanh 虗hư 者giả 。 即tức 推thôi 算toán 步bộ 量lượng 。 天thiên 地địa 之chi 盈doanh 滿mãn 虗hư 缺khuyết 也dã 。


邦bang 君quân 之chi 妻thê


論luận 語ngữ 云vân 。 邦bang 君quân 之chi 妻thê 。 君quân 稱xưng 之chi 。 曰viết 夫phu 人nhân 。 夫phu 人nhân 自tự 稱xưng 。 曰viết 小tiểu 童đồng 。 邦bang 人nhân 稱xưng 之chi 。 曰viết 君quân 夫phu 人nhân 。 稱xưng 諸chư 異dị 邦bang 。 曰viết 寡quả 小tiểu 君quân 。 異dị 邦bang 人nhân 稱xưng 之chi 。 亦diệc 曰viết 君quân 夫phu 人nhân 。


華hoa 嚴nghiêm 一nhất 偈kệ 能năng 空không 諸chư 獄ngục


纂toản 靈linh 記ký 云vân 。 京kinh 兆triệu 王vương 明minh 幹cán 。 本bổn 無vô 戒giới 行hạnh 。 曾tằng 不bất 修tu 善thiện 。 因nhân 患hoạn 致trí 死tử 。 被bị 二nhị 人nhân 引dẫn 至chí 地địa 獄ngục 門môn 前tiền 。 見kiến 一nhất 僧Tăng 。 云vân 是thị 地Địa 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 教giáo 偈kệ 云vân 。 若nhược 人nhân 欲dục 了liễu 知tri 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 。 應ưng 當đương 如như 是thị 觀quán 。 心tâm 造tạo 諸chư 如Như 來Lai 。 菩Bồ 薩Tát 授thọ 經kinh 已dĩ 。 謂vị 曰viết 。 能năng 誦tụng 此thử 偈kệ 。 得đắc 排bài 地địa 獄ngục 苦khổ 。 其kỳ 人nhân 誦tụng 已dĩ 。 遂toại 入nhập 見kiến 王vương 。 王vương 問vấn 此thử 人nhân 。 有hữu 何hà 功công 德đức 。 答đáp 云vân 。 惟duy 持trì 一nhất 四tứ 句cú 偈kệ 。 如như 上thượng 誦tụng 已dĩ 王vương 遂toại 放phóng 免miễn 。 當đương 誦tụng 偈kệ 時thời 。 聲thanh 所sở 至chí 處xứ 。 受thọ 苦khổ 之chi 人nhân 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 後hậu 三tam 日nhật 方phương 蘇tô 。 憶ức 持trì 此thử 偈kệ 。 說thuyết 與dữ 道đạo 俗tục 。 參tham 驗nghiệm 偈kệ 文văn 。 方phương 知tri 是thị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 夜dạ 摩ma 天thiên 宮cung 。 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 雲vân 集tập 所sở 說thuyết 。 即tức 覺giác 林lâm 菩Bồ 薩Tát 偈kệ 也dã 。 今kim 經kinh 後hậu 二nhị 句cú 云vân 。 應ưng 觀quán 法Pháp 界Giới 性tánh 。 一nhất 切thiết 惟duy 心tâm 造tạo 。 大đại 意ý 是thị 同đồng 。 意ý 明minh 地địa 獄ngục 心tâm 造tạo 。 了liễu 心tâm 造tạo 佛Phật 。 地địa 獄ngục 自tự 空không 耳nhĩ 。


香hương 飯phạn 一nhất 鉢bát 能năng 飽bão 眾chúng 海hải


維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。


時thời 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 滿mãn 鉢bát 香hương 飯phạn 。 與dữ 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 香hương 飯phạn 普phổ 熏huân 毗tỳ 耶da 離ly 城thành 。 及cập 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。


時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 仁Nhân 者Giả 可khả 食thực 。 如Như 來Lai 甘cam 露lộ 味vị 飯phạn 。 大đại 悲bi 所sở 熏huân 。 無vô 以dĩ 限hạn 意ý 食thực 之chi 。 使sử 不bất 消tiêu 也dã 。 有hữu 異dị 聲Thanh 聞Văn 。 念niệm 是thị 飯phạn 少thiểu 。 化hóa 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 勿vật 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 。 小tiểu 德đức 小tiểu 智trí 。 稱xưng 量lượng 如Như 來Lai 。 無vô 量lượng 福phước 慧tuệ 。 四tứ 海hải 有hữu 竭kiệt 。 此thử 飯phạn 無vô 盡tận 。 使sử 一nhất 切thiết 人nhân 食thực 。 摶đoàn 若nhược 須Tu 彌Di 。 乃nãi 至chí 一nhất 劫kiếp 。 猶do 不bất 能năng 盡tận 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 盡tận 戒giới 定định 等đẳng 功công 德đức 具cụ 足túc 者giả 。 所sở 食thực 之chi 餘dư 。 終chung 不bất 可khả 盡tận 。 於ư 是thị 鉢bát 飯phạn 。 悉tất 飽bão 眾chúng 會hội 。 猶do 故cố 不bất 儩# 。 其kỳ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 食thực 此thử 食thực 者giả 。 身thân 安an 快khoái 樂lạc 。


見kiến 賢hiền 思tư 齊tề


子tử 曰viết 。 見kiến 賢hiền 思tư 齊tề 焉yên 。 見kiến 不bất 賢hiền 而nhi 內nội 自tự 省tỉnh 也dã 。 註chú 云vân 。 思tư 齊tề 者giả 。 冀ký 己kỷ 亦diệc 有hữu 是thị 善thiện 。 內nội 自tự 省tỉnh 者giả 。 恐khủng 己kỷ 亦diệc 有hữu 是thị 惡ác 。 見kiến 論luận 語ngữ 上thượng 。


冢# 宰tể 受thọ 命mạng


書thư 云vân 。 百bá 官quan 總tổng 己kỷ 。 以dĩ 聽thính 冢# 宰tể 。 註chú 云vân 。 冢# 長trường/trưởng 也dã 。 禮lễ 有hữu 冢# 子tử 。 冢# 婦phụ 之chi 名danh 。 周chu 人nhân 亦diệc 謂vị 之chi 冢# 宰tể 。 古cổ 者giả 王vương 宅trạch 憂ưu 。 祠từ 祭tế 則tắc 冢# 宰tể 攝nhiếp 而nhi 告cáo 廟miếu 。 百bá 官quan 總tổng 己kỷ 之chi 職chức 。 以dĩ 聽thính 冢# 宰tể 。 則tắc 攝nhiếp 而nhi 臨lâm 羣quần 臣thần 也dã 。 見kiến 商thương 書thư 伊y 訓huấn 篇thiên 。


圖đồ 白bạch 澤trạch


彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 有hữu 神thần 獸thú 名danh 白bạch 澤trạch 。 能năng 人nhân 言ngôn 。 辨biện 萬vạn 物vật 之chi 情tình 。 諸chư 邪tà 望vọng 影ảnh 而nhi 避tị 。 故cố 曰viết 。 家gia 有hữu 白bạch 澤trạch 之chi 圖đồ 。 必tất 無vô 如như 是thị 妖yêu 怪quái 。


無vô 親thân 往vãng 他tha 國quốc


僧Tăng 祇kỳ 律luật 云vân


佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

過quá 去khứ 世thế 時thời 。 有hữu 國quốc 名danh 波ba 羅la 柰nại 。


時thời 有hữu 弗phất 盧lô 醯hê 大đại 孝hiếu 婆Bà 羅La 門Môn 。 為vi 國quốc 王vương 師sư 。 常thường 教giáo 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。


時thời 婆Bà 羅La 門Môn 有hữu 一nhất 奴nô 。 名danh 迦ca 羅la 呵ha 。 聞văn 說thuyết 法Pháp 音âm 。 盡tận 能năng 持trì 憶ức 。 共cộng 諸chư 童đồng 子tử 。 少thiểu 有hữu 嫌hiềm 恨hận 。 便tiện 往vãng 他tha 國quốc 。 詐trá 言ngôn 我ngã 是thị 弗phất 盧lô 醯hê 。 婆Bà 羅La 門Môn 子tử 。 國quốc 師sư 大đại 喜hỷ 。 因nhân 告cáo 之chi 曰viết 。 我ngã 有hữu 一nhất 女nữ 。 今kim 以dĩ 妻thê 汝nhữ 。 答đáp 言ngôn 從tùng 教giáo 。 其kỳ 人nhân 常thường 瞋sân 飲ẩm 食thực 。 其kỳ 婦phụ 念niệm 言ngôn 。 脫thoát 有hữu 波Ba 羅La 柰Nại 國Quốc 來lai 者giả 。 從tùng 彼bỉ 受thọ 教giáo 。 大đại 婆Bà 羅La 門Môn 。 具cụ 聞văn 此thử 事sự 。 便tiện 往vãng 他tha 國quốc 。 其kỳ 人nhân 知tri 已dĩ 。 即tức 往vãng 拜bái 曰viết 。 我ngã 來lai 此thử 國quốc 。 言ngôn 是thị 大đại 家gia 之chi 子tử 。 望vọng 主chủ 勿vật 洩duệ 此thử 事sự 。 主chủ 言ngôn 。 汝nhữ 實thật 我ngã 子tử 。 即tức 時thời 同đồng 主chủ 歸quy 家gia 。 告cáo 言ngôn 我ngã 親thân 來lai 。 為vi 辦biện 飲ẩm 食thực 。 其kỳ 婦phụ 密mật 問vấn 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 夫phu 飲ẩm 食thực 。 常thường 不bất 可khả 意ý 。 願nguyện 尊tôn 指chỉ 教giáo 。


答đáp 曰viết 。

我ngã 臨lâm 去khứ 時thời 。 教giáo 汝nhữ 一nhất 偈kệ 。 其kỳ 人nhân 為vi 主chủ 求cầu 伴bạn 。


時thời 婦phụ 請thỉnh 偈kệ 。 乃nãi 教giáo 之chi 言ngôn 。 無vô 親thân 往vãng 他tha 國quốc 。 欺khi 誑cuống 天thiên 下hạ 人nhân 。 粗thô 食thực 是thị 常thường 食thực 。 細tế 食thực 復phục 何hà 瞋sân 。 婦phụ 念niệm 此thử 偈kệ 。 其kỳ 人nhân 常thường 作tác 軟nhuyễn 語ngữ 。 永vĩnh 不bất 生sanh 瞋sân 。


壎# 篪# 疊điệp 奏tấu


詩thi 云vân 。 伯bá 氏thị 吹xuy 壎# 。 仲trọng 氏thị 吹xuy 篪# 。 及cập 爾nhĩ 如như 貫quán 。 諒# 不bất 我ngã 知tri 。 註chú 云vân 。 伯bá 仲trọng 兄huynh 弟đệ 也dã 。 俱câu 為vi 王vương 臣thần 。 則tắc 有hữu 兄huynh 弟đệ 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。 樂nhạc 器khí 土thổ/độ 曰viết 壎# 。 大đại 如như 鵝nga 子tử 。 銳duệ 上thượng 平bình 底để 。 似tự 秤xứng 錘chùy 。 六lục 孔khổng 。 竹trúc 曰viết 篪# 。 長trường/trưởng 尺xích 四tứ 寸thốn 。 圍vi 三tam 寸thốn 。 七thất 孔khổng 。 一nhất 孔khổng 七thất 出xuất 徑kính 三tam 分phần/phân 。 凡phàm 八bát 孔khổng 。 橫hoạnh/hoành 吹xuy 之chi 。 如như 貫quán 。 如như 繩thằng 之chi 貫quán 物vật 。 言ngôn 相tương 連liên 屬thuộc 也dã 。 諒# 誠thành 也dã 。 伯bá 氏thị 吹xuy 壎# 。 而nhi 仲trọng 氏thị 吹xuy 篪# 。 言ngôn 其kỳ 心tâm 相tương 親thân 愛ái 。 而nhi 聲thanh 相tương 應ứng 和hòa 也dã 。 見kiến 小tiểu 雅nhã 何hà 人nhân 章chương 。


王vương 索sách 仙tiên 陀đà 婆bà


涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 。 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 譬thí 如như 大đại 王vương 。 告cáo 諸chư 羣quần 臣thần 。 先tiên 陀đà 婆bà 來lai 。 先tiên 陀đà 婆bà 者giả 。 一nhất 名danh 四tứ 實thật 。 一nhất 鹽diêm 。 二nhị 器khí 。 三tam 水thủy 。 四tứ 馬mã 。 如như 是thị 四tứ 法Pháp 。 皆giai 同đồng 此thử 名danh 。 有hữu 智trí 之chi 臣thần 。 善thiện 知tri 此thử 名danh 。 若nhược 王vương 洗tẩy 時thời 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 水thủy 。 若nhược 王vương 食thực 時thời 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 鹽diêm 。 若nhược 王vương 食thực 已dĩ 。 將tương 欲dục 飲ẩm 漿tương 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 器khí 。 若nhược 王vương 欲dục 遊du 。 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 。 即tức 便tiện 奉phụng 馬mã 。 如như 是thị 智trí 臣thần 善thiện 解giải 大đại 王vương 四tứ 種chủng 密mật 語ngữ 。 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


入nhập 耳nhĩ 出xuất 口khẩu


沙Sa 彌Di 威uy 儀nghi 云vân 。 不bất 得đắc 未vị 會hội 稱xưng 會hội 。 入nhập 耳nhĩ 出xuất 口khẩu 。 增tăng 註chú 云vân 。 會hội 者giả 領lãnh 悟ngộ 也dã 。 未vị 會hội 稱xưng 會hội 。 是thị 自tự 欺khi 不bất 實thật 。 入nhập 耳nhĩ 出xuất 口khẩu 。 無vô 契khế 悟ngộ 機cơ 。 是thị 欺khi 他tha 人nhân 。 古cổ 人nhân 云vân 。 君quân 子tử 之chi 學học 。 入nhập 乎hồ 耳nhĩ 。 著trước 乎hồ 心tâm 。 布bố 乎hồ 四tứ 肢chi 。 形hình 乎hồ 動động 靜tĩnh 。 小tiểu 人nhân 之chi 學học 。 入nhập 乎hồ 耳nhĩ 。 出xuất 乎hồ 口khẩu 。 耳nhĩ 口khẩu 之chi 間gian 四tứ 寸thốn 耳nhĩ 。 曷hạt 足túc 以dĩ 美mỹ 七thất 尺xích 之chi 軀khu 。


妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 指chỉ 掌chưởng 疏sớ/sơ 事sự 義nghĩa (# 終chung )#


弟đệ 子tử 眾chúng 等đẳng 。 發phát 心tâm 共cộng 刻khắc 。 以dĩ 此thử 功công 德đức 。 合hợp 集tập 回hồi 向hướng 。


上thượng 報báo 四Tứ 恩Ân 利lợi 九cửu 有hữu 。 三tam 生sanh 眷quyến 屬thuộc 盡tận 超siêu 脫thoát 。


遠viễn 離ly 依y 他tha 及cập 偏thiên 計kế 。 頓đốn 斷đoạn 二nhị 障chướng 出xuất 二nhị 死tử 。


開khai 權quyền 顯hiển 實thật 證chứng 真chân 常thường 。 莊trang 嚴nghiêm 西tây 方phương 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。


即tức 佛Phật 即tức 心tâm 非phi 他tha 悟ngộ 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 無vô 別biệt 路lộ 。


生sanh 即tức 無vô 生sanh 生sanh 四tứ 土thổ/độ 。 見kiến 猶do 離ly 見kiến 見kiến 三Tam 身Thân 。


普phổ 願nguyện 見kiến 聞văn 共cộng 隨tùy 喜hỷ 。 情tình 於ư 無vô 情tình 同đồng 證chứng 悟ngộ 。


(# 淨tịnh 業nghiệp 弟đệ 子tử )# 寶bảo 德đức 謹cẩn 跋bạt


❖
Phiên âm: 20/5/2016 ◊ Cập nhật: 20/5/2016